सद्भावपर्यायान् स्वभावविशेषानित्यनुगतार्थया निरुक्त्या द्रव्यं व्याख्यातम् । द्रव्यं च लक्ष्यलक्षणभावादिभ्यः कथञ्चिद्भेदेऽपि वस्तुतः सत्ताया अपृथग्भूतमेवेति मन्तव्यम् । ततो यत्पूर्वं सत्त्वमसत्त्वं त्रिलक्षणत्वमत्रिलक्षणत्वमेकत्वमनेकत्वं सर्वपदार्थस्थितत्वमेक- पदार्थस्थितत्वं विश्वरूपत्वमेकरूपत्वमनन्तपर्यायत्वमेकपर्यायत्वं च प्रतिपादितं सत्ताया- स्तत्सर्वं तदनर्थान्तरभूतस्य द्रव्यस्यैव द्रष्टव्यम् । ततो न कश्चिदपि तेषु सत्ता- विशेषोऽवशिष्येत यः सत्तां वस्तुतो द्रव्यात्पृथक् व्यवस्थापयेदिति ।।९।।
१द्रवे छे — पामे छे — सामान्यरूप स्वरूपे व्यापे छे ते द्रव्य छे’ — एम २अनुगत अर्थवाळी निरुक्तिथी द्रव्यनी व्याख्या करवामां आवी. वळी जोके ३लक्ष्यलक्षणभावादिक द्वारा द्रव्यने सत्ताथी कथंचित् भेद छे तोपण वस्तुतः (परमार्थे) द्रव्य सत्ताथी अपृथक् ज छे एम मानवुं. माटे पूर्वे (८मी गाथामां) सत्ताने जे सत्पणुं, असत्पणुं, त्रिलक्षणपणुं, अत्रिलक्षणपणुं, एकपणुं, अनेकपणुं, सर्वपदार्थस्थितपणुं, एकपदार्थस्थितपणुं, विश्वरूपपणुं, एकरूपपणुं, अनंतपर्यायमयपणुं अने एकपर्यायमयपणुं कहेवामां आव्युं ते बधुं सत्ताथी अनर्थांतरभूत ( – अभिन्नपदार्थभूत, अनन्यपदार्थभूत) द्रव्यने ज देखवुं (अर्थात् सत्पणुं, असत्पणुं, त्रिलक्षणपणुं, अत्रिलक्षणपणुं वगेरे बधा सत्ताना विशेषो द्रव्यना ज छे एम मानवुं). तेथी तेमनामां ( – ते सत्ताना विशेषोमां) कोई सत्ताविशेष बाकी रहेतो नथी के जे सत्ताने वस्तुतः (परमार्थे) द्रव्यथी पृथक् स्थापे. ९.
२४
१. श्री जयसेनाचार्यदेवनी टीकामां पण अहींनी माफक ज ‘द्रवति गच्छति’नो एक अर्थ तो ‘द्रवे छे अर्थात् पामे छे’ एम करवामां आव्यो छे; ते उपरांत ‘द्रवति एटले स्वभाव- पर्यायोने द्रवे छे अने गच्छति एटले विभावपर्यायोने पामे छे’ एवो बीजो अर्थ पण त्यां करवामां आव्यो छे.
२. अहीं द्रव्यनी जे निरुक्ति करवामां आवी छे ते ‘द्रु’ धातुने अनुसरता ( – मळता) अर्थवाळी छे.
३. सत्ता लक्षण छे अने द्रव्य लक्ष्य छे.