अत्र भावगुणपर्यायाः प्रज्ञापिताः ।
भावा हि जीवादयः षट् पदार्थाः । तेषां गुणाः पर्यायाश्च प्रसिद्धाः । तथापि जीवस्य वक्ष्यमाणोदाहरणप्रसिद्धयर्थमभिधीयन्ते । गुणा हि जीवस्य ज्ञानानुभूतिलक्षणा शुद्धचेतना, कार्यानुभूतिलक्षणा कर्मफलानुभूतिलक्षणा चाशुद्धचेतना, चैतन्यानुविधायिपरिणामलक्षणः सविकल्पनिर्विकल्परूपः शुद्धाशुद्धतया सकलविकलतां दधानो द्वेधोपयोगश्च । पर्याया-
अन्वयार्थः — [जीवाद्याः] जीवादि (द्रव्यो) ते [भावाः] ‘भावो’ छे. [जीवगुणाः] जीवना गुणो [चेतना च उपयोगः] चेतना तथा उपयोग छे [च] अने [जीवस्य पर्यायाः] जीवना पर्यायो [सुरनरनारकतिर्यञ्चः] देव-मनुष्य-नारक-तिर्यंचरूप [बहवः] घणा छे.
टीकाः — अहीं भावो (द्रव्यो), गुणो अने पर्यायो जणाव्या छे.
जीवादि छ पदार्थो ते ‘भावो’ छे. तेमना गुणो अने पर्यायो प्रसिद्ध छे, तोपण १आगळ (हवेनी गाथामां) जे उदाहरण कहेवानुं छे तेनी प्रसिद्धि अर्थे जीवना गुणो अने पर्यायो कहेवामां आवे छेः —
जीवना गुणो २ज्ञानानुभूतिस्वरूप शुद्धचेतना तथा कार्यानुभूतिस्वरूप ने कर्म- फळानुभूतिस्वरूप अशुद्धचेतना छे अने ३चैतन्यानुविधायी-परिणामस्वरूप, सविकल्प- निर्विकल्परूप, शुद्धता-अशुद्धताने लीधे सकळता-विकळता धरतो, बे प्रकारनो उपयोग छे
३४
१. हवेनी गाथामां जीवनी वात उदाहरण तरीके लेवानी छे; माटे ते उदाहरणने प्रसिद्ध (जाणीतुं) करवा माटे अहीं जीवना गुणो अने पर्यायो कहेवामां आव्या छे.
२. शुद्धचेतना ज्ञाननी अनुभूतिस्वरूप छे अने अशुद्धचेतना कर्मनी तेम ज कर्मफळनी अनुभूति- स्वरूप छे.
३. चैतन्य-अनुविधायी परिणाम अर्थात् चैतन्यने अनुसरतो परिणाम ते उपयोग छे. सविकल्प उपयोगने
ज्ञान अने निर्विकल्प उपयोगने दर्शन कहेवामां आवे छे. ज्ञानोपयोगना भेदोमांथी मात्र केवळज्ञान
ज शुद्ध होवाथी सकळ (अखंड, परिपूर्ण) छे अने बीजा बधा अशुद्ध होवाथी विकळ (खंडित,
अपूर्ण) छे; दर्शनोपयोगना भेदोमांथी मात्र केवळदर्शन ज शुद्ध होवाथी सकळ छे अने बीजा
बधा अशुद्ध होवाथी विकळ छे.