स्वभावेनाविनष्टमनुत्पन्नं वा वेद्यते । पर्यायास्तु तस्य पूर्वपूर्वपरिणामोपमर्दोत्तरोत्तरपरिणामो- त्पादरूपाः प्रणाशसम्भवधर्माणोऽभिधीयन्ते । ते च वस्तुत्वेन द्रव्यादपृथग्भूता एवोक्ताः । ततः पर्यायैः सहैकवस्तुत्वाज्जायमानं म्रियमाणमपि जीवद्रव्यं सर्वदानुत्पन्नाविनष्टं द्रष्टव्यम् । देव- मनुष्यादिपर्यायास्तु क्रमवर्तित्वादुपस्थितातिवाहितस्वसमया उत्पद्यन्ते विनश्यन्ति चेति ।।१८।। एवं सदो विणासो असदो जीवस्स णत्थि उप्पादो ।
अत्र सदसतोरविनाशानुत्पादौ स्थितिपक्षत्वेनोपन्यस्तौ । छे, ते ज (द्रव्य) तेवी उभय अवस्थामां व्यापनारो जे प्रतिनियत-एक-वस्तुत्वना कारणभूत स्वभाव तेना वडे ( – ते स्वभावनी अपेक्षाए) अविनष्ट अने अनुत्पन्न जणाय छे; तेना पर्यायो पूर्व पूर्व परिणामना नाशरूप अने उत्तर उत्तर परिणामना उत्पादरूप होवाथी विनाश – उत्पादधर्मवाळा ( – विनाश ने उत्पादरूप धर्मवाळा) कहेवामां आवे छे, अने तेओ (पर्यायो) वस्तुपणे द्रव्यथी अपृथग्भूत ज कहेवामां आव्या छे. तेथी, पर्यायो साथे एकवस्तुपणाने लीधे जन्मतुं अने मरतुं होवा छतां जीवद्रव्य सर्वदा अनुत्पन्न अने अविनष्ट ज देखवुं ( – श्रद्धवुं); देव-मनुष्यादि पर्यायो ऊपजे छे अने विनाश पामे छे कारण के तेओ क्रमवर्ती होवाथी तेमनो स्वसमय उपस्थित थाय छे अने वीती जाय छे. १८.
अन्वयार्थः — [एवं] ए रीते [जीवस्य] जीवने [ सतः विनाशः ] सत्नो विनाश अने [असतः उत्पादः] असत्नो उत्पाद [न अस्ति] नथी; (‘देव जन्मे छे ने मनुष्य मरे छे’ एम कहेवाय छे तेनुं ए कारण छे के) [जीवानाम्] जीवोने [देवः मनुष्यः] देव, मनुष्य [इति गतिनाम] एवुं गतिनामकर्म [तावत्] तेटला ज काळनुं होय छे.
टीकाः — अहीं सत्नो अविनाश अने असत्नो अनुत्पाद ध्रुवताना पक्षथी कह्यो