जीवो त्ति हवदि चेदा उवओगविसेसिदो पहू कत्ता ।
अत्र संसारावस्थस्यात्मनः सोपाधि निरुपाधि च स्वरूपमुक्त म् ।
आत्मा हि निश्चयेन भावप्राणधारणाज्जीवः, व्यवहारेण द्रव्यप्राणधारणाज्जीवः । निश्चयेन चिदात्मकत्वात्, व्यवहारेण चिच्छक्ति युक्त त्वाच्चेतयिता । निश्चयेनापृथग्भूतेन, व्यवहारेण पृथग्भूतेन चैतन्यपरिणामलक्षणेनोपयोगेनोपलक्षितत्वादुपयोगविशेषितः । निश्चयेन भावकर्मणां,
अन्वयार्थः — [जीवः इति भवति] (संसारस्थित) आत्मा जीव छे, [चेतयिता] चेतयिता (चेतनारो) छे, [उपयोगविशेषितः] उपयोगलक्षित छे, [प्रभुः] प्रभु छे, [कर्ता] कर्ता छे, [भोक्ता] भोक्ता छे, [देहमात्रः] देहप्रमाण छे, [न हि मूर्तः] अमूर्त छे [च] अने [कर्मसंयुक्तः] कर्मसंयुक्त छे.
टीकाः — अहीं (आ गाथामां) संसार-अवस्थावाळा आत्मानुं १सोपाधि अने निरुपाधि स्वरूप कह्युं छे.
आत्मा निश्चये भावप्राणना धारणने लीधे ‘जीव’ छे, व्यवहारे (असद्भूत व्यवहारनये) द्रव्यप्राणना धारणने लीधे ‘जीव’ छे; निश्चये २चित्स्वरूप होवाथी ‘चेतयिता’ (चेतनारो) छे, व्यवहारे (सद्भूत व्यवहारनये) चित्शक्तियुक्त होवाथी ‘चेतयिता’ छे; निश्चये ३अपृथग्भूत एवा चैतन्यपरिणामस्वरूप उपयोग वडे लक्षित होवाथी ‘उपयोगलक्षित’ छे, व्यवहारे (सद्भूत व्यवहारनये) पृथग्भूत एवा
५२
१. सोपाधि=उपाधि सहित; जेमां परनी अपेक्षा आवती होय एवुं.
२. निश्चये चित्शक्तिने आत्मा साथे अभेद छे अने व्यवहारे भेद छे; तेथी निश्चये आत्मा चित्शक्ति- स्वरूप छे अने व्यवहारे चित्शक्तिवान छे.
३. अपृथग्भूत=अपृथक्; अभिन्न. (निश्चये उपयोग आत्माथी अपृथक् छे अने व्यवहारे पृथक् छे.)