अत्र जीवानां स्वाभाविकं प्रमाणं मुक्तामुक्त विभागश्चोक्त : ।
जीवा ह्यविभागैकद्रव्यत्वाल्लोकप्रमाणैकप्रदेशाः । अगुरुलघवो गुणास्तु तेषामगुरु-
लघुत्वाभिधानस्य स्वरूपप्रतिष्ठत्वनिबन्धनस्य स्वभावस्याविभागपरिच्छेदाः प्रतिसमय-
ansho) [ तैः अनंतैः ] te anant agurulaghu(guN)rUpe [ सर्वे ] sarva jIvo [ परिणताः ] pariNat chhe; [ देशैः असंख्याताः ] teo asankhyAt pradeshavALA chhe. [ स्यात् सर्वम् लोकम् आपन्नाः ] keTalAk kathanchit AkhA lokane prApta hoy chhe [ केचित् तु ] ane keTalAk [ अनापन्नाः ] aprApta hoy chhe. [ बहवः जीवाः ] ghaNA ( – anant) jIvo [ मिथ्या- दर्शनकषाययोगयुताः ] mithyAdarshan-kaShAy-yogasahit [ संसारिणः ] sansArI chhe [ च ] ane ghaNA ( – anant jIvo) [ तैः वियुताः ] mithyAdarshan-kaShAy-yogarahit [ सिद्धाः ] siddha chhe.
TIkA — ahIn jIvonun svAbhAvik 1pramAN tathA temano mukta ne amukta evo vibhAg kahyo chhe.
jIvo kharekhar avibhAgI-ekadravyapaNAne lIdhe lokapramAN-ekapradeshavALA chhe. temanA ( – jIvonA) agurulaghu 2guNo — agurulaghutva nAmano je svarUpapratiShThatvanA kAraNabhUt svabhAv tenA 3avibhAg parichchhedo — pratisamay thatI 4ShaTsthAnapatit vRuddhi-
60
1. pramAN=mAp; parimAN. [jIvanA agurulaghutvasvabhAvanA nAnAmAn nAnA ansho (avibhAg
parichchhedo) pADatAn svabhAvathI ja sadAy anant ansho paDe chhe, tethI jIv sadAy AvA
(ShaTguNavRuddhihAniyukta) anant ansho jevaDo chhe. vaLI jIvanA svakShetranA nAnAmAn nAnA ansho
pADatAn svabhAvathI ja sadAy asankhya ansho paDe chhe, tethI jIv sadAy AvA asankhya ansho
jevaDo chhe.]
2. guN=ansh; avibhAg parichchhed. [jIvamAn agurulaghutva nAmano svabhAv chhe. te svabhAv jIvane svarUpapratiShThatvanA (arthAt svarUpamAn rahevAnA) kAraNabhUt chhe. tenA avibhAg parichchhedone ahIn agurulaghu guNo ( – ansho) kahyA chhe.]
3. koI guNamAn (eTale ke guNanA paryAyamAn) anshakalpanA karavAmAn AvatAn, teno je nAnAmAn nAno (jaghanya mAtrArUp, niransh) ansh paDe tene te guNano (eTale ke guNanA paryAyano) avibhAg parichchhed kahevAmAn Ave chhe.
4. ShaTsthAnapatit vRuddhihAni=chha sthAnamAn samAvesh pAmatI vRuddhihAni; ShaTguN vRuddhihAni. [agurulaghutvasvabhAvanA anant anshomAn svabhAvathI ja samaye samaye ShaTguN vRuddhihAni thayA kare chhe.]