जीवस्य भाववशात्सादिसनिधनत्वेऽनाद्यनिधनत्वे च विरोधपरिहारोऽयम् ।
एवं हि पञ्र्चभिर्भावैः स्वयं परिणममानस्यास्य जीवस्य कदाचिदौदयिकेनैकेन मनुष्यत्वादिलक्षणेन भावेन सतो विनाशस्तथापरेणौदयिकेनैव देवत्वादिलक्षणेन भावेन असत उत्पादो भवत्येव । एतच्च ‘न सतो विनाशो नासत उत्पाद’ इति पूर्वोक्त सूत्रेण सह विरुद्धमपि न विरुद्धम्; यतो जीवस्य द्रव्यार्थिकनयादेशेन न सत्प्रणाशो नासदुत्पादः, तस्यैव पर्यायार्थिकनयादेशेन सत्प्रणाशोऽसदुत्पादश्च । न चैतदनुपपन्नम्, नित्ये जले कल्लोलानामनित्यत्वदर्शनादिति ।।५४।।
anvayArtha — [ एवं ] e rIte [ जीवस्य ] jIvane [ सतः विनाशः ] satno vinAsh ane [ असतः उत्पादः ] asatno utpAd [ भवति ] hoy chhe — [ इति ] evun [ जिनवरैः भणितम् ] jinavaroe kahyun chhe, [ अन्योऽन्यविरुद्धम् ] ke je anyonya viruddha (19mI gAthAnA kathan sAthe virodhavALun) chhatAn [ अविरुद्धम् ] aviruddha chhe.
TIkA — A, jIvane bhAvavashAt (audayikAdi bhAvone lIdhe) sAdi-sAntapaNun ane anAdi-anantapaNun hovAmAn virodhano parihAr chhe.
e rIte kharekhar pAnch bhAvorUpe svayam pariNamatA A jIvane kadAchit audayik evA ek manuShyatvAdisvarUp bhAvanI apekShAe satno vinAsh ane audayik ja evA bIjA devatvAdisvarUp bhAvanI apekShAe asatno utpAd thAy chhe ja. ane A (kathan) ‘satno vinAsh nathI ne asatno utpAd nathI’ evA pUrvokta sUtranI ( – 19mI gAthAnI) sAthe virodhavALun hovA chhatAn (kharekhar) virodhavALun nathI; kAraN ke jIvane dravyArthikanayanA kathanathI satno nAsh nathI ne asatno utpAd nathI tathA tene ja paryAyArthikanayanA kathanathI satno nAsh chhe ane asatno utpAd chhe. ane A +anupapanna nathI, kem ke nitya evA jaLamAn kallolonun anityapaNun jovAmAn Ave chhe.
+anupapanna = ayukta; asangat; aghaTit; na banI shake evun.