यथा हि जलराशेर्जलराशित्वेनासदुत्पादं सदुच्छेदं चाननुभवतश्चतुर्भ्यः ककुब्वि- भागेभ्यः क्रमेण वहमानाः पवमानाः कल्लोलानामसदुत्पादं सदुच्छेदं च कुर्वन्ति, तथा जीवस्यापि जीवत्वेन सदुच्छेदमसदुत्पत्तिं चाननुभवतः क्रमेणोदीयमानाः नारकतिर्यङ्मनुष्य- देवनामप्रकृतयः सदुच्छेदमसदुत्पादं च कुर्वन्तीति ।।५५।। उदएण उवसमेण य खएण दुहिं मिस्सिदेहिं परिणामे ।
जीवस्य भावोदयवर्णनमेतत् ।
jem samudrapaNe asatno utpAd ane satno uchchhed nahi anubhavatA evA samudrane chAr dishAomAnthI krame vahetA pavano kallolosambandhI asatno utpAd ane satno uchchhed kare chhe (arthAt avidyamAn taranganA utpAdamAn ane vidyamAn taranganA nAshamAn nimitta bane chhe), tem jIvapaNe satno uchchhed ane asatno utpAd nahi anubhavatA evA jIvane krame uday pAmatI nArak-tiryanch-manuShya-dev nAmanI (nAmakarmanI) prakRitio (bhAvosambandhI, paryAyosambandhI) satno uchchhed ane asatno utpAd kare chhe (arthAt vidyamAn paryAyanA nAshamAn ane avidyamAn paryAyanA utpAdamAn nimitta bane chhe). 55.
anvayArtha — [ उदयेन ] udayathI yukta, [ उपशमेन ] upashamathI yukta, [ क्षयेण ] kShayathI yukta, [ द्वाभ्यां मिश्रिताभ्यां ] kShayopashamathI yukta [ च ] ane [ परिणामेन युक्ताः ] pariNAmathI yukta — [ ते ] evA [ जीवगुणाः ] (pAnch) jIvaguNo ( – jIvanA bhAvo) chhe; [ च ] ane [ बहुषु अर्थेषु विस्तीर्णाः ] temane ghaNA prakAromAn vistAravAmAn Ave chhe.
TIkA — jIvane bhAvonA udayanun ( – pAnch bhAvonI pragaTatAnun ) A varNan chhe.