पर्यायाणामन्यतमेनैकेनैकदा वर्णो वर्तते । उभयोर्गन्धपर्याययोरन्यतरेणैकेनैकदा गन्धो वर्तते । चतुर्णां शीतस्निग्धशीतरूक्षोष्णस्निग्धोष्णरूक्षरूपाणां स्पर्शपर्यायद्वन्द्वानामन्यतमेनैकेनैकदा स्पर्शो वर्तते । एवमयमुक्त गुणवृत्तिः परमाणुः शब्दस्कंधपरिणतिशक्ति स्वभावात् शब्दकारणम् । एकप्रदेशत्वेन शब्दपर्यायपरिणतिवृत्त्यभावादशब्दः । स्निग्धरूक्षत्वप्रत्ययबन्धवशादनेकपरमाण्वेक- त्वपरिणतिरूपस्कन्धान्तरितोऽपि स्वभावमपरित्यजन्नुपात्तसंख्यत्वादेक एव द्रव्यमिति ।।८१।। उवभोज्जमिंदिएहिं य इंदियकाया मणो य कम्माणि ।
koI ek (rasaparyAy) sahit ras varte chhe; pAnch varNaparyAyomAnthI ek vakhate koI ek (varNaparyAy) sahit varNa varte chhe; be gandhaparyAyomAnthI ek vakhate koI ek (gandhaparyAy) sahit gandh varte chhe; shIt-snigdha, shIt-rUkSha, uShNa-snigdha ne uShNa-rUkSha e chAr sparshaparyAyonAn joDakAmmAnthI ek vakhate koI ek joDakA sahit sparsha varte chhe. A pramANe jemAn guNonun vartavun ( – astitva) kahevAmAn Avyun evo A paramANu shabdaskandharUpe pariNamavAnI shaktirUp svabhAvavALo hovAthI shabdanun kAraN chhe; ekapradeshI hovAne lIdhe shabdaparyAyarUp pariNati nahi vartatI hovAthI ashabda chhe; ane 1snigdha-rUkShatvanA kAraNe bandh thavAne lIdhe anek paramANuonI ekatvapariNatirUp skandhanI andar rahyo hoy topaN svabhAvane nahi chhoDato thako, sankhyAne prApta hovAthI (arthAt paripUrNa ek tarIke judo gaNatarImAn Avato hovAthI) 2ekalo ja dravya chhe. 81.
anvayArtha — [ इन्द्रियैः उपभोग्यम् च ] indriyo vaDe upabhogya viShayo, [ इन्द्रियकायाः ] indriyo, sharIro, [ मनः ] man, [ कर्माणि ] karmo [ च ] ane [ अन्यत् यत् ]
1. snigdha-rUkShatva = chIkAsh ane lUkhAsh
2. ahIn em batAvyun chhe ke skandhane viShe paN pratyek paramANu svayam paripUrNa chhe, svatantra chhe, paranI
sahAy vinAno chhe, potAthI ja potAnA guNaparyAyamAn sthit chhe.