स्थितिपक्षोपन्यासोऽयम् ।
यतो गत्वा भगवन्तः सिद्धाः लोकोपर्यवतिष्ठन्ते, ततो गतिस्थितिहेतुत्वमाकाशे नास्तीति निश्चेतव्यम् । लोकालोकावच्छेदकौ धर्माधर्मावेव गतिस्थितिहेतू मन्तव्याविति ।।९३।।
आकाशस्य गतिस्थितिहेतुत्वाभावे हेतूपन्यासोऽयम् ।
नाकाशं गतिस्थितिहेतुः लोकालोकसीमव्यवस्थायास्तथोपपत्तेः । यदि गति- [ उपरिस्थानं ] lokanA upar sthiti [ प्रज्ञप्तम् ] kahI chhe, [ तस्मात् ] tethI [ गमनस्थानम् आकाशे न अस्ति ] gati-sthiti AkAshamAn hotI nathI (arthAt gatisthitihetutva AkAshane viShe nathI) [ इति जानीहि ] em jANo.
TIkA — (gatipakSha sambandhI kathan karyA pachhI) A, sthitipakSha sambandhI kathan chhe.
jethI siddhabhagavanto gaman karIne lokanA upar sthir thAy chhe (arthAt lokanA upar gatipUrvak sthiti kare chhe), tethI gatisthitihetutva AkAshane viShe nathI em nishchay karavo; lok ane alokano vibhAg karanArA dharma tathA adharmane ja gati tathA sthitinA hetu mAnavA. 93.
anvayArtha — [ यदि ] jo [ आकाशं ] AkAsh [ तेषाम् ] jIv-pudgalone [ गमन- हेतुः ] gatihetu ane [ स्थानकारणं ] sthitihetu [ भवति ] hoy to [ अलोकहानिः ] alokanI hAnino [ च ] ane [ लोकस्य अन्तपरिवृद्धिः ] lokanA antanI vRuddhino [ प्रसजति ] prasang Ave.
TIkA — ahIn, AkAshane gatisthitihetutvano abhAv hovA viShe hetu rajU karavAmAn Avyo chhe.
AkAsh gati-sthitino hetu nathI, kAraN ke lok ane alokanI sImAnI vyavasthA