Panchastikay Sangrah-Gujarati (English transliteration). Gatha: 118.

< Previous Page   Next Page >


Page 167 of 256
PDF/HTML Page 207 of 296

 

kahAnajainashAstramALA ]
navapadArthapUrvak mokShamArgaprapanchavarNan
167
सुरनरनारक तिर्यञ्चो वर्णरसस्पर्शगन्धशब्दज्ञाः ।
जलचरस्थलचरखचरा बलिनः पञ्चेन्द्रिया जीवाः ।।११७।।

पञ्चेन्द्रियप्रकारसूचनेयम् ।

अथ स्पर्शनरसनघ्राणचक्षुःश्रोत्रेन्द्रियावरणक्षयोपशमात् नोइन्द्रियावरणोदये सति स्पर्शरसगन्धवर्णशब्दानां परिच्छेत्तारः पञ्चेन्द्रिया अमनस्काः । केचित्तु नोइन्द्रियावरणस्यापि क्षयोपशमात् समनस्काश्च भवन्ति । तत्र देवमनुष्यनारकाः समनस्का एव, तिर्यञ्च उभयजातीया इति ।।११७।।

देवा चउण्णिकाया मणुया पुण कम्मभोगभूमीया ।
तिरिया बहुप्पयारा णेरइया पुढविभेयगदा ।।११८।।
देवाश्चतुर्णिकायाः मनुजाः पुनः कर्मभोगभूमिजाः ।
तिर्यञ्चः बहुप्रकाराः नारकाः पृथिवीभेदगताः ।।११८।।

anvayArtha — [ वर्णरसस्पर्शगन्धशब्दज्ञाः ] varNa, ras, sparsha, gandh ane shabdane jANanArAn [ सुरनरनारकतिर्यञ्चः ] dev-manuShya-nArak-tiryanch — [ जलचरस्थलचरखचराः ] jeo jaLachar, sthaL-char ke khechar hoy chhe teo — [ बलिनः पञ्चेन्द्रियाः जीवाः ] baLavAn panchendriy jIvo chhe.

TIkA — A, panchendriy jIvonA prakAranI sUchanA chhe.

sparshanendriy, rasanendriy, ghrANendriy, chakShurindriy ane shrotrendriyanA AvaraNanA kShayopashamane lIdhe, mananA AvaraNano uday hotAn, sparsha, ras, gandh, varNa ane shabdane jANanArA jIvo manarahit panchendriy jIvo chhe; keTalAk (panchendriy jIvo) to, temane mananA AvaraNano paN kShayopasham hovAthI, manasahit (panchendriy jIvo) hoy chhe.

temAn, devo, manuShyo ane nArako manasahit ja hoy chhe; tiryancho banne jAtinAn (arthAt manarahit tem ja manasahit) hoy chhe. 117.

nar karmabhUmij bhogabhUmij, dev chAr prakAranA,
tiryanch bahuvidh, nArakonA pRithvIgat bhedo kahyA. 118.

anvayArtha — [ देवाः चतुर्णिकायाः ] devonA chAr nikAy chhe, [ मनुजाः क र्मभोग-