रागलवमूलदोषपरम्पराख्यानमेतत् ।
इह खल्वर्हदादिभक्तिरपि न रागानुवृत्तिमन्तरेण भवति । रागाद्यनुवृत्तौ च सत्यां बुद्धिप्रसरमन्तरेणात्मा न तं कथञ्चनापि धारयितुं शक्यते । बुद्धिप्रसरे च सति शुभस्याशुभस्य वा कर्मणो न निरोधोऽस्ति । ततो रागकलिविलासमूल एवायमनर्थसन्तान इति ।।१६८।।
anvayArtha — [ यस्य ] je [ चित्तोद्भ्रामं विना तु ] (rAganA sadbhAvane lIdhe) chittanA bhramaN vinAno [ आत्मानम् ] potAne [ धर्तुम् न शक्यम् ] rAkhI shakato nathI, [ तस्य ] tene [ शुभाशुभकृतस्य कर्मणः ] shubhAshubh karmano [ रोधः न विद्यते ] nirodh nathI.
TIkA — A, rAgalavamUlak doShaparamparAnun nirUpaN chhe (arthAt alpa rAg jenun mUL chhe evI doShonI santatinun ahIn kathan chhe).
ahIn (A lokamAn) kharekhar arhantAdi pratyenI bhakti paN rAgapariNati vinA hotI nathI. rAgAdipariNati hotAn, AtmA 1buddhiprasAr vinAno ( – chittanA bhramaNathI rahit) potAne koI paN rIte rAkhI shakato nathI; ane buddhiprasAr hotAn ( – chittanun bhramaN hotAn), shubh vA ashubh karmano nirodh hoto nathI. mATe, A anarthasantatinun mUL rAgarUp kleshano vilAs ja chhe.
bhAvArtha — arhantAdinI bhakti paN rAg vinA hotI nathI. rAgathI chittanun bhramaN thAy chhe; chittanA bhramaNathI karmabandh thAy chhe. mATe A anarthonI paramparAnun mUL kAraN rAg ja chhe.2 168.
mAyA-mithyA-nidAnashalyatrayAdik samastavibhAvarUp buddhiprasAr rokI shakAto nathI ane te nahi rokAvAthI (arthAt buddhiprasArano nirodh nahi thavAthI) shubhAshubh karmano samvar thato nathI; tethI
1. buddhiprasAr = vikalpono phelAvo; vikalpavistAr; chittanun bhramaN; mananun bhaTakavun te; mananI chanchaLatA.
2. A gAthAnI shrI jayasenAchAryadevavirachit TIkAmAn nIche pramANe vivaraN karavAmAn Avyun chhe —