रूपत्वं सविश्वरूपायाः । प्रतिपर्यायनियताभिरेव सत्ताभिः प्रतिनियतैकपर्यायाणामानन्त्यं
भवतीत्येकपर्यायत्वमनन्तपर्यायायाः । इति सर्वमनवद्यं सामान्यविशेषप्ररूपणप्रवणनय-
द्वयायत्तत्वात्तद्देशनायाः ।।८।।
savishvarUp(sattA)ne ekarUpapaNun chhe (arthAt je sAmAnyavisheShAtmak sattA mahAsattArUp hovAthI ‘savishvarUp’ chhe te ja ahIn kahelI avAntarasattArUp paN hovAthI ‘ekarUp’ paN chhe). (6) pratyek paryAyamAn rahelI (vyaktigat bhinnabhinna) sattAo vaDe ja pratinishchit ek ek paryAyonun anantapaNun thAy chhe tethI anantaparyAyamay(sattA)ne ekaparyAyamayapaNun chhe (arthAt je sAmAnyavisheShAtmak sattA mahAsattArUp hovAthI ‘anantaparyAyamay’ chhe te ja ahIn kahelI avAntarasattArUp paN hovAthI ‘ekaparyAyamay’ paN chhe).
A rIte badhun niravadya chhe (arthAt upar kahelun sarva svarUp nirdoSh chhe, nirbAdh chhe, kinchit virodhavALun nathI) kAraN ke tenun (-sattAnA svarUpanun) kathan sAmAnya ane visheShanA prarUpaN pratye DhaLatA be nayone AdhIn chhe.
bhAvArtha — sAmAnyavisheShAtmak sattAnAn be paDakhAn chheek paDakhun te mahAsattA ane bIjun paDakhun te avAntarasattA. (1) mahAsattA avAntarasattArUpe asattA chhe ane avAntarasattA mahAsattArUpe asattA chhe; tethI jo mahAsattAne ‘sattA’ kahIe to avAntarasattAne ‘asattA’ kahevAy. (2) mahAsattA utpAd, vyay ane dhrauvya evAn traN lakShaNavALI chhe tethI te ‘trilakShaNA’ chhe. vastunA UpajatA svarUpanun utpAd ja ek lakShaN chhe, naShTa thatA svarUpanun vyay ja ek lakShaN chhe ane dhruv rahetA svarUpanun dhrauvya ja ek lakShaN chhe tethI te traN svarUpomAnnA pratyekanI avAntarasattA ek ja lakShaNavALI hovAthI ‘atrilakShaNA’ chhe. (3) mahAsattA samasta padArthasamUhamAn ‘sat, sat, sat’ evun samAnapaNun darshAvatI hovAthI ek chhe. ek vastunI svarUpasattA bIjI koI vastunI svarUpasattA nathI, tethI jeTalI vastuo teTalI svarUpasattAo; mATe AvI svarUpasattAo athavA avAntarasattAo ‘anek’ chhe. (4) sarva padArtho sat chhe tethI mahAsattA ‘sarva padArthomAn rahelI’ chhe. vyaktigat padArthomAn rahelI bhinnabhinna vyaktigat sattAo vaDe ja padArthonun bhinnabhinna nishchit vyaktitva rahI shake, tethI te te padArthanI avAntarasattA te te ‘ek padArthamAn ja sthit’ chhe. (5) mahAsattA samasta vastusamUhanAn rUpo (svabhAvo) sahit chhe tethI te ‘savishvarUp’ (sarvarUpavALI) chhe. vastunI sattAnun (kathanchit) ek rUp hoy to ja te vastunun nishchit ek rUp (-chokkas ek svabhAv)
22