यदि हि जीवो य एव म्रियते स एव जायते, य एव जायते स एव म्रियते,
तदैवं सतो विनाशोऽसत उत्पादश्च नास्तीति व्यवतिष्ठते । यत्तु देवो जायते मनुष्यो
म्रियते इति व्यपदिश्यते तदवधृतकालदेवमनुष्यत्वपर्यायनिर्वर्तकस्य देवमनुष्यगतिनाम्न- स्तन्मात्रत्वादविरुद्धम् । यथा हि महतो वेणुदण्डस्यैकस्य क्रमवृत्तीन्यनेकानि पर्वाण्यात्मी- यात्मीयप्रमाणावच्छिन्नत्वात् पर्वान्तरमगच्छन्ति स्वस्थानेषु भावभाञ्जि परस्थानेष्वभावभाञ्जि
भवन्ति, वेणुदण्डस्तु सर्वेष्वपि पर्वस्थानेषु भावभागपि पर्वान्तरसम्बन्धेन पर्वान्तर- सम्बन्धाभावादभावभाग्भवति; तथा निरवधित्रिकालावस्थायिनो जीवद्रव्यस्यैकस्य क्रमवृत्तयो- ऽनेके मनुष्यत्वादिपर्याया आत्मीयात्मीयप्रमाणावच्छिन्नत्वात् पर्यायान्तरमगच्छन्तः स्वस्थानेषु भावभाजः परस्थानेष्वभावभाजो भवन्ति, जीवद्रव्यं तु सर्वपर्यायस्थानेषु भावभागपि पर्यायान्तरसम्बन्धेन पर्यायान्तरसम्बन्धाभावादभावभाग्भवति ।।१९।।
chhe (arthAt dhruvatAnI apekShAe satno vinAsh ke asatno utpAd thato nathI em A gAthAmAn kahyun chhe).
jo kharekhar je jIv mare chhe te ja janme chhe, je jIv janme chhe te ja mare chhe, to e rIte satno vinAsh ane asatno utpAd nathI em nakkI thAy chhe. ane ‘dev janme chhe ne manuShya mare chhe’ em je kahevAmAn Ave chhe te (paN) aviruddha chhe kAraN ke maryAdit kALanA devatvaparyAy ane manuShyatvaparyAyane rachanArAn devagatinAmakarma ane manuShyagatinAmakarma mAtra teTalA kAL pUratAn ja hoy chhe. jevI rIte moTA ek vAnsanAn kramavartI anek 1parvo potapotAnA mApamAn maryAdit hovAthI anya parvamAn nahi jatAn thakAn potapotAnAn sthAnomAn bhAvavALAn ( – vidyamAn) chhe ane par sthAnomAn abhAvavALAn ( – avidyamAn) chhe tathA vAns to badhay parvasthAnomAn bhAvavALo hovA chhatAn anya parvanA sambandh vaDe anya parvanA sambandhano abhAv hovAthI abhAvavALo (paN) chhe; tevI rIte niravadhi traNe kALe TakanArA ek jIvadravyanA kramavartI anek manuShyatvAdiparyAyo potapotAnA mApamAn maryAdit hovAthI anya paryAyamAn nahi jatA thakA potapotAnAn sthAnomAn bhAvavALA chhe ane par sthAnomAn abhAvavALA chhe tathA jIvadravya to sarvaparyAyasthAnomAn bhAvavALun hovA chhatAn anya paryAyanA sambandh vaDe anya paryAyanA sambandhano abhAv hovAthI abhAvavALun (paN) chhe.
38
1. parva=ek gAnThathI bIjI gAnTh sudhIno bhAg; kAtaLI.