सस्सदमध उच्छेदं भव्वमभव्वं च सुण्णमिदरं च ।
अत्र जीवाभावो मुक्ति रिति निरस्तम् ।
द्रव्यं द्रव्यतया शाश्वतमिति, नित्ये द्रव्ये पर्यायाणां प्रतिसमयमुच्छेद इति, द्रव्यस्य सर्वदा अभूतपर्यायैः भाव्यमिति, द्रव्यस्य सर्वदा भूतपर्यायैरभाव्यमिति, द्रव्यमन्य- द्रव्यैः सदा शून्यमिति, द्रव्यं स्वद्रव्येण सदाऽशून्यमिति, क्वचिज्जीवद्रव्येऽनन्तं ज्ञानं क्वचित्सान्तं ज्ञानमिति, क्वचिज्जीवद्रव्येऽनन्तं क्वचित्सान्तमज्ञानमिति — एतदन्यथानुपपद्यमानं
anvayārthaḥ — [ सद्भावे असति ] jo (mokṣhamān jīvano) sadbhāv na hoy to [ शाश्वतम् ] shāshvat, [ अथ उच्छेदः ] nāshavant, [ भव्यम् ] bhavya ( – thavāyogya), [ अभव्यम् च ] abhavya ( – nahi thavāyogya), [ शून्यम् ] shūnya, [ इतरत् च ] ashūnya, [ विज्ञानम् ] vignān ane [ अविज्ञानम् ] avignān [ न अपि युज्यते ] (jīvadravyane viṣhe ) na ja ghaṭe. (māṭe mokṣhamān jīvano sadbhāv chhe ja.)
ṭīkāḥ — ahīn, ‘jīvano abhāv te mukti chhe’ e vātanun khaṇḍan karyun chhe.
(1) dravya dravyapaṇe shāshvat chhe, (2) nitya dravyamān paryāyono pratyek samaye nāsh thāy chhe, (3) dravya sarvadā abhūt paryāyorūpe bhāvya ( – thavāyogya, pariṇamavāyogya) chhe, (4) dravya sarvadā bhūt paryāyorūpe abhāvya ( – nahi thavāyogya) chhe, (5) dravya anya dravyothī sadā shūnya chhe, (6) dravya svadravyathī sadā ashūnya chhe, (7) 1koīk jīvadravyamān anant gnān ane koīkamān sānt gnān chhe, (8) 2koīk jīvadravyamān anant agnān ane
1. je samyaktvathī chyut thavāno na hoy evā samyaktvī jīvane anant gnān chhe ane je chyut thavāno hoy evā samyaktvī jīvane sānt gnān chhe.
2. abhavya jīvane anant agnān chhe ane jene koī kāḷe paṇ gnān thavānun chhe evā agnānī bhavya jīvane sānt agnān chhe.