यथा हि जलराशेर्जलराशित्वेनासदुत्पादं सदुच्छेदं चाननुभवतश्चतुर्भ्यः ककुब्वि- भागेभ्यः क्रमेण वहमानाः पवमानाः कल्लोलानामसदुत्पादं सदुच्छेदं च कुर्वन्ति, तथा जीवस्यापि जीवत्वेन सदुच्छेदमसदुत्पत्तिं चाननुभवतः क्रमेणोदीयमानाः नारकतिर्यङ्मनुष्य- देवनामप्रकृतयः सदुच्छेदमसदुत्पादं च कुर्वन्तीति ।।५५।। उदएण उवसमेण य खएण दुहिं मिस्सिदेहिं परिणामे ।
जीवस्य भावोदयवर्णनमेतत् ।
jem samudrapaṇe asatno utpād ane satno uchchhed nahi anubhavatā evā samudrane chār dishāomānthī krame vahetā pavano kallolosambandhī asatno utpād ane satno uchchhed kare chhe (arthāt avidyamān taraṅganā utpādamān ane vidyamān taraṅganā nāshamān nimitta bane chhe), tem jīvapaṇe satno uchchhed ane asatno utpād nahi anubhavatā evā jīvane krame uday pāmatī nārak-tiryañch-manuṣhya-dev nāmanī (nāmakarmanī) prakr̥itio (bhāvosambandhī, paryāyosambandhī) satno uchchhed ane asatno utpād kare chhe (arthāt vidyamān paryāyanā nāshamān ane avidyamān paryāyanā utpādamān nimitta bane chhe). 55.
anvayārthaḥ — [ उदयेन ] udayathī yukta, [ उपशमेन ] upashamathī yukta, [ क्षयेण ] kṣhayathī yukta, [ द्वाभ्यां मिश्रिताभ्यां ] kṣhayopashamathī yukta [ च ] ane [ परिणामेन युक्ताः ] pariṇāmathī yukta — [ ते ] evā [ जीवगुणाः ] (pāñch) jīvaguṇo ( – jīvanā bhāvo) chhe; [ च ] ane [ बहुषु अर्थेषु विस्तीर्णाः ] temane ghaṇā prakāromān vistāravāmān āve chhe.
ṭīkāḥ — jīvane bhāvonā udayanun ( – pāñch bhāvonī pragaṭatānun ) ā varṇan chhe.