स्कन्धानां पुद्गलव्यवहारसमर्थनमेतत् ।
स्पर्शरसगन्धवर्णगुणविशेषैः षट्स्थानपतितवृद्धिहानिभिः पूरणगलनधर्मत्वात् स्कन्ध- व्यक्त्याविर्भावतिरोभावाभ्यामपि च पूरणगलनोपपत्तेः परमाणवः पुद्गला इति निश्चीयन्ते । स्कन्धास्त्वनेकपुद्गलमयैकपर्यायत्वेन पुद्गलेभ्योऽनन्यत्वात्पुद्गला इति व्यवह्रियन्ते, तथैव च
anvayārthaḥ — [ बादरसौक्ष्म्यगतानां ] bādar ne sūkṣhmapaṇe pariṇat [ स्कन्धानां ] skandhone [ पुद्गलः ] ‘pudgal’ [ इति ] evo [ व्यवहारः ] vyavahār chhe. [ ते ] teo [ षट्प्रकाराः भवन्ति ] chha prakāranā chhe, [ यैः ] jemanāthī [ त्रैलोक्यं ] traṇ lok [ निष्पन्नम् ] niṣhpanna chhe.
ṭīkāḥ — skandhone viṣhe ‘pudgal’ evo je vyavahār chhe tenun ā samarthan chhe.
(1) jemān ṣhaṭsthānapatit (chha sthānomān samāvesh pāmatī) vr̥uddhihāni thāy chhe evā sparsha-ras-gandh-varṇarūp guṇavisheṣhone līdhe (paramāṇuo) ‘pūraṇagalan’ dharmavāḷā hovāthī tathā (2) skandhavyaktinā ( – skandhaparyāyanā) āvirbhāv ane tirobhāvanī apekṣhāe paṇ (paramāṇuomān) ‘pūraṇ-galan’ ghaṭatān hovāthī paramāṇuo nishchaye ‘1pudgalo’ chhe. skandho to 2anekapudgalamay ekaparyāyapaṇāne līdhe pudgalothī ananya
11
1. jemān (sparsha-ras-gandh-varṇanī apekṣhāe tathā skandhaparyāyanī apekṣhāe) pūraṇ ane galan thāy te
pudgal chhe. pūraṇ = purāvun te; bharāvun te; pūrti; puṣhṭi; vr̥uddhi. galan = gaḷavun te; durbaḷ thavun te;
kr̥ushatā; hāni; ghaṭāḍo. [(1) paramāṇuonā visheṣh guṇo je sparsha-ras-gandh-varṇa chhe temanāmān thatī
ṣhaṭsthānapatit vr̥uddhi te pūraṇ chhe ane ṣhaṭsthānapatit hāni te galan chhe; māṭe e rīte paramāṇuo
pūraṇ-galanadharmavāḷā chhe. (2) paramāṇuomān skandharūp paryāyano āvirbhāv thavo te pūraṇ chhe ane
tirobhāv thavo te galan chhe; e rīte paṇ paramāṇuomān pūraṇ-galan ghaṭe chhe.]
2. skandh anekaparamāṇumay ekaparyāy chhe tethī te paramāṇuothī ananya chhe; ane paramāṇuo to pudgalo chhe; tethī skandh paṇ vyavahārathī ‘pudgal’ chhe.