परमाणुव्याख्येयम् ।
उक्तानां स्कन्धरूपपर्यायाणां योऽन्त्यो भेदः स परमाणुः । स तु पुनर्विभागा- भावादविभागी, निर्विभागैकप्रदेशत्वादेकः, मूर्तद्रव्यत्वेन सदाप्यविनश्वरत्वान्नित्यः, अनादि- निधनरूपादिपरिणामोत्पन्नत्वान्मूर्तिभवः, रूपादिपरिणामोत्पन्नत्वेऽपि शब्दस्य परमाणु- गुणत्वाभावात्पुद्गलस्कन्धपर्यायत्वेन वक्ष्यमाणत्वाच्चाशब्दो निश्चीयत इति ।।७७।।
anvayārthaḥ — [ सर्वेषां स्क न्धानां ] sarva skandhono [ यः अन्त्यः ] je antim bhāg [ तं ] tene [ परमाणुम् विजानीहि ] paramāṇu jāṇo. [ सः] te [ अविभागी ] avibhāgī, [ एकः ] ek, [ शाश्वतः ] shāshvat, [ मूर्तिभवः ] mūrtiprabhav (mūrtapaṇe ūpajanāro) ane [ अशब्दः ] ashabda chhe.
ṭīkāḥ — ā, paramāṇunī vyākhyā chhe.
pūrvokta skandharūp paryāyono je antim bhed (nānāmān nāno bhāg) te paramāṇu chhe. ane te to, vibhāganā abhāvane līdhe avibhāgī chhe; nirvibhāg-ekapradeshavāḷo hovāthī ek chhe; mūrtadravyapaṇe sadāy avināshī hovāthī nitya chhe; anādi-anant rūpādinā pariṇāme ūpajato hovāthī *mūrtiprabhav chhe; ane rūpādinā pariṇāme ūpajatā hovā chhatān paṇ ashabda chhe em nishchit chhe, kāraṇ ke shabda paramāṇuno guṇ nathī tathā tenun (shabdanun) have pachhī (79mī gāthāmān) pudgalaskandhaparyāyapaṇe kathan chhe. 77.
11
*mūrtiprabhav=mūrtapaṇārūpe ūpajanāro arthāt rūp-gandh-ras-sparshanā pariṇāmarūpe jeno utpād thāy chhe evo. (mūrti=mūrtapaṇun)