इन्द्रियभेदेनोक्तानां जीवानां चतुर्गतिसम्बन्धत्वेनोपसंहारोऽयम् ।
देवगतिनाम्नो देवायुषश्चोदयाद्देवाः, ते च भवनवासिव्यन्तरज्योतिष्कवैमानिक-
निकायभेदाच्चतुर्धा । मनुष्यगतिनाम्नो मनुष्यायुषश्च उदयान्मनुष्याः । ते कर्मभोगभूमिज-
भेदात् द्वेधा । तिर्यग्गतिनाम्नस्तिर्यगायुषश्च उदयात्तिर्यञ्चः । ते पृथिवीशम्बूकयूकोद्दंश-
जलचरोरगपक्षिपरिसर्पचतुष्पदादिभेदादनेकधा । नरकगतिनाम्नो नरकायुषश्च उदयान्नारकाः ।
ते रत्नशर्करावालुकापङ्कधूमतमोमहातमःप्रभाभूमिजभेदात्सप्तधा । तत्र देवमनुष्यनारकाः
भूमिजाः ] manuṣhyo karmabhūmij ane bhogabhūmij em be prakāranā chhe, [ तिर्यञ्चः
बहुप्रकाराः ] tiryañcho ghaṇā prakāranān chhe [ पुनः ] ane [ नारकाः पृथिवीभेदगताः ] nārakonā
bhed temanī pr̥ithvīonā bhed jeṭalā chhe.
ṭīkāḥ — ā, indriyonā bhedanī apekṣhāe kahevāmān āvelā jīvono chaturgatisambandh darshāvatān upasanhār chhe (arthāt ahīn ekendriy – dvīndriyādirūp jīvabhedono chār gati sāthe sambandh darshāvīne te jīvabhedono upasanhār karavāmān āvyo chhe).
devagatinām ane devāyunā udayathī (arthāt devagatināmakarma ane devāyukarmanā udayanā nimittathī) devo hoy chhe; teo bhavanavāsī, vyantar, jyotiṣhka ane vaimānik evā 1nikāyabhedone līdhe chār prakāranā chhe. manuṣhyagatinām ane manuṣhyāyunā udayathī manuṣhyo hoy chhe; teo karmabhūmij ane bhogabhūmij evā bhedone līdhe be prakāranā chhe. tiryañchagatinām ane tiryañchāyunā udayathī tiryañcho hoy chhe; teo pr̥ithvī, shambūk, jū, ḍāns, jaḷachar, urag, pakṣhī, parisarpa, chatuṣhpād (chopagān) ityādi bhedone līdhe anek prakāranān chhe. narakagatinām ane narakāyunā udayathī nārako hoy chhe; teo 2ratnaprabhābhūmij, sharkarāprabhābhūmij, vālukāprabhābhūmij, paṅkaprabhābhūmij, dhūmaprabhābhūmij, tamaḥprabhābhūmij ane mahātamaḥprabhābhūmij evā bhedone līdhe sāt prakāranā chhe.
temān, devo, manuṣhyo ane nārako pañchendriy ja hoy chhe. tiryañcho to keṭalāk pañchendriy
16
1. nikāy=samūh
2. ratnaprabhābhūmij=ratnaprabhā nāmanī bhūmimān ( – pratham narakamān) utpanna thayel