प्रवृत्तिरूपाः कृष्णनीलकापोतलेश्यास्तिस्रः, रागद्वेषोदयप्रकर्षादिन्द्रियाधीनत्वम्, राग- द्वेषोद्रेकात्प्रियसंयोगाप्रियवियोगवेदनामोक्षणनिदानाकाञ्क्षणरूपमार्तम्, कषायक्रूराशयत्वाद्धिंसा- ऽसत्यस्तेयविषयसंरक्षणानन्दरूपं रौद्रम्, नैष्कर्म्यं तु शुभकर्मणश्चान्यत्र दुष्टतया प्रयुक्तं ज्ञानम्, सामान्येन दर्शनचारित्रमोहनीयोदयोपजनिताविवेकरूपो मोहः, — एषः भावपापास्रव-प्रपञ्चो द्रव्यपापास्रवप्रपञ्चप्रदो भवतीति ।।१४०।।
अथ संवरपदार्थव्याख्यानम् । [ पापप्रदाः भवन्ति ] e bhāvo pāpaprad chhe.
tīvra mohanā vipākathī utpanna thatī āhār-bhay-maithun-parigrahasañgnāo; tīvra kaṣhāyanā udayathī 1anurañjit yogapravr̥uttirūp kr̥iṣhṇa-nīl-kāpot nāmanī traṇ leshyā; rāgadveṣhanā udayanā 2prakarṣhane līdhe vartatun indriyādhīnapaṇun; rāgadveṣhanā 3udrekane līdhe priyanā sanyogane, apriyanā viyogane, vedanāmānthī chhuṭakārāne tathā nidānane ichchhavārūp ārtadhyān; kaṣhāy vaḍe 4krūr evā pariṇāmane līdhe thatun hinsānand, asatyānand, steyānand ane viṣhayasanrakṣhaṇānandarūp raudradhyān; vagaraprayojane ( – nakāmun) shubh karmathī anyatra ( – ashubh kāryamān) duṣhṭapaṇe joḍāyelun gnān; ane sāmānyapaṇe darshanachāritramohanīyanā udayathī utpanna avivekarūp moh; — ā, bhāvapāpāsravano vistār dravyapāpāsravanā vistārane denāro chhe (arthāt uparokta bhāvapāpāsravarūp anekavidh bhāvo tevā tevā anekavidh dravyapāpāsravamān nimittabhūt chhe). 140.
1. anurañjit = raṅgāyel. [kaṣhāyanā udayathī anurañjit yogapravr̥utti te leshyā chhe. tyān, kr̥iṣhṇādi traṇ
leshyāo tīvra kaṣhāyanā udayathī anurañjit yogapravr̥uttirūp chhe.] 2. prakarṣha = utkarṣha; ugratā 3. udrek = puṣhkaḷatā; vadhāro. 4. krūr = nirday; kaṭhor; ugra.