रागलवमूलदोषपरम्पराख्यानमेतत् ।
इह खल्वर्हदादिभक्तिरपि न रागानुवृत्तिमन्तरेण भवति । रागाद्यनुवृत्तौ च सत्यां बुद्धिप्रसरमन्तरेणात्मा न तं कथञ्चनापि धारयितुं शक्यते । बुद्धिप्रसरे च सति शुभस्याशुभस्य वा कर्मणो न निरोधोऽस्ति । ततो रागकलिविलासमूल एवायमनर्थसन्तान इति ।।१६८।।
anvayārthaḥ — [ यस्य ] je [ चित्तोद्भ्रामं विना तु ] (rāganā sadbhāvane līdhe) chittanā bhramaṇ vināno [ आत्मानम् ] potāne [ धर्तुम् न शक्यम् ] rākhī shakato nathī, [ तस्य ] tene [ शुभाशुभकृतस्य कर्मणः ] shubhāshubh karmano [ रोधः न विद्यते ] nirodh nathī.
ṭīkāḥ — ā, rāgalavamūlak doṣhaparamparānun nirūpaṇ chhe (arthāt alpa rāg jenun mūḷ chhe evī doṣhonī santatinun ahīn kathan chhe).
ahīn (ā lokamān) kharekhar arhantādi pratyenī bhakti paṇ rāgapariṇati vinā hotī nathī. rāgādipariṇati hotān, ātmā 1buddhiprasār vināno ( – chittanā bhramaṇathī rahit) potāne koī paṇ rīte rākhī shakato nathī; ane buddhiprasār hotān ( – chittanun bhramaṇ hotān), shubh vā ashubh karmano nirodh hoto nathī. māṭe, ā anarthasantatinun mūḷ rāgarūp kleshano vilās ja chhe.
bhāvārthaḥ — arhantādinī bhakti paṇ rāg vinā hotī nathī. rāgathī chittanun bhramaṇ thāy chhe; chittanā bhramaṇathī karmabandh thāy chhe. māṭe ā anarthonī paramparānun mūḷ kāraṇ rāg ja chhe.2 168.
māyā-mithyā-nidānashalyatrayādik samastavibhāvarūp buddhiprasār rokī shakāto nathī ane te nahi rokāvāthī (arthāt buddhiprasārano nirodh nahi thavāthī) shubhāshubh karmano samvar thato nathī; tethī
1. buddhiprasār = vikalpono phelāvo; vikalpavistār; chittanun bhramaṇ; mananun bhaṭakavun te; mananī chañchaḷatā.
2. ā gāthānī shrī jayasenāchāryadevavirachit ṭīkāmān nīche pramāṇe vivaraṇ karavāmān āvyun chheḥ —