द्वयणुकपुद्गलस्कन्धानामपि तथाविधत्वम् । अणवश्च महान्तश्च व्यक्तिशक्तिरूपाभ्या-
मिति परमाणूनामेकप्रदेशात्मकत्वेऽपि तत्सिद्धिः । व्यक्त्यपेक्षया शक्त्यपेक्षया च प्रदेश-
प्रचयात्मकस्य महत्त्वस्याभावात्कालाणूनामस्तित्वनियतत्वेऽप्यकायत्वमनेनैव साधितम् । अत
एव तेषामस्तिकायप्रकरणे सतामप्यनुपादानमिति ।।४।।
‘
aṇu tem ja mahān’ hovāthī (arthāt paramāṇuo vyaktirūpe ekapradeshī ane shaktirūpe anekapradeshī hovāthī) paramāṇuone paṇ, temane ekapradeshātmakapaṇun hovā chhatān paṇ, (aṇumahānapaṇun siddha thavāthī) kāyatva siddha thāy chhe. kāḷāṇuone vyakti- apekṣhāe tem ja shakti-apekṣhāe pradeshaprachayātmak mahānapaṇāno abhāv hovāthī, joke teo astitvamān niyat chhe topaṇ, temane akāyatva chhe em ānāthī ja (-ā kathanathī ja) siddha thayun. māṭe ja, joke teo sat (vidyamān) chhe topaṇ, temane astikāyanā prakaraṇamān līdhā nathī.
bhāvārthaḥ — pāñch astikāyonān nām jīv, pudgal, dharma, adharma ane ākāsh chhe. ā nāmo temanā artha pramāṇe chhe.
ā pāñche dravyo paryāyārthik naye potāthī kathañchit bhinna evā astitvamān rahelān chhe ane dravyārthik naye astitvathī ananya chhe.
vaḷī ā pāñche dravyo kāyatvavāḷān chhe kāraṇ ke teo aṇumahān chhe. teo aṇumahān kaī rīte chhe te batāvavāmān āve chheḥ — ‘अणुमहान्तः’nī vyutpatti traṇ prakāre chheḥ(1) अणुभिः महान्तः अणुमहान्तः arthāt jeo bahu pradesho vaḍe (-bethī vadhāre pradesho vaḍe) moṭā hoy teo aṇumahān chhe. ā vyutpatti pramāṇe jīvo, dharma ane adharma asaṅkhyapradeshī hovāthī aṇumahān chhe; ākāsh anantapradeshī hovāthī aṇumahān chhe; ane tri-aṇuk skandhathī māṇḍīne anantāṇuk skandh sudhīnā badhā skandho bahupradeshī hovāthī aṇumahān chhe. (2) अणुभ्याम् महान्तः अणुमहान्तः arthāt jeo be pradesho vaḍe moṭā hoy teo aṇumahān chhe. ā vyutpatti pramāṇe dvi-aṇuk skandho aṇumahān chhe. (3) अणवश्च महान्तश्च अणुमहान्तः arthāt jeo aṇurūp (-ekapradeshī) paṇ hoy ane mahān (-anekapradeshī) paṇ hoy teo aṇumahān chhe. ā vyutpatti pramāṇe paramāṇuo aṇumahān chhe, kāraṇ ke vyakti-apekṣhāe teo ekapradeshī chhe ane shakti-apekṣhāe anekapradeshī paṇ (upachārathī) chhe. ā rīte uparyukta pāñche dravyo aṇumahān hovāthī kāyatvavāḷān chhe em siddha thayun.
12