अत्रास्तित्वस्वरूपमुक्त म् ।
अस्तित्वं हि सत्ता नाम सतो भावः सत्त्वम् । न सर्वथा नित्यतया सर्वथा क्षणिकतया वा विद्यमानमात्रं वस्तु । सर्वथा नित्यस्य वस्तुनस्तत्त्वतः क्रमभुवां भावानामभावात्कुतो विकारवत्त्वम् । सर्वथा क्षणिकस्य च तत्त्वतः प्रत्यभिज्ञानाभावात् कुत एकसन्तानत्वम् । ततः प्रत्यभिज्ञानहेतुभूतेन केनचित्स्वरूपेण ध्रौव्यमालम्ब्यमानं काभ्यांचित्क्रमप्रवृत्ताभ्यां स्वरूपाभ्यां प्रलीयमानमुपजायमानं चैककालमेव परमार्थतस्त्रितयीमवस्थां बिभ्राणं वस्तु सदवबोध्यम् । अत एव सत्ताप्युत्पादव्ययध्रौव्यात्मिकाऽवबोद्धव्या, भावभाववतोः कथञ्चिदेकस्वरूपत्वात् । सा च
anvayārthaḥ — [सत्ता] sattā [भङ्गोत्पादध्रौव्यात्मिका] utpādavyayadhrauvyātmak, [एका] ek, [सर्वपदार्था] sarvapadārthasthit, [सविश्वरूपा] savishvarūp, [अनन्तपर्याया] anantaparyāyamay ane [सप्रतिपक्षा] sapratipakṣha [भवति] chhe.
ṭīkāḥ — ahīn astitvanun svarūp kahyun chhe.
astitva eṭale sattā nāmano satno bhāv arthāt 1sattva.
vidyamānamātra vastu nathī sarvathā nityapaṇe hotī ke nathī sarvathā kṣhaṇikapaṇe hotī. sarvathā nitya vastune kharekhar kramabhāvī bhāvono abhāv thavāthī vikār (-pheraphār, pariṇām) kyāthī thāy? ane sarvathā kṣhaṇik vastune viṣhe kharekhar 2pratyabhignānano abhāv thavāthī ekapravāhapaṇun kyāthī rahe? māṭe pratyabhignānanā hetubhūt koī svarūpathī dhruv rahetī ane koī be kramavartī svarūpothī naṣhṭa thatī ne ūpajatī — e rīte ek ja kāḷe paramārthe trevaḍī (traṇ anshavāḷī) avasthāne dharatī vastu sat jāṇavī. tethī ja ‘sattā’ paṇ ‘utpādavyayadhrauvyātmak (trilakṣhaṇā) jāṇavī, kāraṇ ke 3bhāv ane bhāvavānanun kathañchit ek svarūp hoy chhe. vaḷī te (sattā) ‘ek’ chhe, kāraṇ ke te
1. sattva=satpaṇun; hayātapaṇun; vidyamānapaṇun; hayātano bhāv; ‘chhe’ evo bhāv.
2. vastu sarvathā kṣhaṇik hoy to ‘je pūrve jovāmān (-jāṇavāmān) āvī hatī te ja ā vastu chhe’ evun gnān na thaī shake.
3. sattā bhāv chhe ane vastu bhāvavān chhe.