सद्भावपर्यायान् स्वभावविशेषानित्यनुगतार्थया निरुक्त्या द्रव्यं व्याख्यातम् । द्रव्यं च लक्ष्यलक्षणभावादिभ्यः कथञ्चिद्भेदेऽपि वस्तुतः सत्ताया अपृथग्भूतमेवेति मन्तव्यम् । ततो यत्पूर्वं सत्त्वमसत्त्वं त्रिलक्षणत्वमत्रिलक्षणत्वमेकत्वमनेकत्वं सर्वपदार्थस्थितत्वमेक- पदार्थस्थितत्वं विश्वरूपत्वमेकरूपत्वमनन्तपर्यायत्वमेकपर्यायत्वं च प्रतिपादितं सत्ताया- स्तत्सर्वं तदनर्थान्तरभूतस्य द्रव्यस्यैव द्रष्टव्यम् । ततो न कश्चिदपि तेषु सत्ता- विशेषोऽवशिष्येत यः सत्तां वस्तुतो द्रव्यात्पृथक् व्यवस्थापयेदिति ।।९।।
1drave chhe — pāme chhe — sāmānyarūp svarūpe vyāpe chhe te dravya chhe’ — em 2anugat arthavāḷī niruktithī dravyanī vyākhyā karavāmān āvī. vaḷī joke 3lakṣhyalakṣhaṇabhāvādik dvārā dravyane sattāthī kathañchit bhed chhe topaṇ vastutaḥ (paramārthe) dravya sattāthī apr̥uthak ja chhe em mānavun. māṭe pūrve (8mī gāthāmān) sattāne je satpaṇun, asatpaṇun, trilakṣhaṇapaṇun, atrilakṣhaṇapaṇun, ekapaṇun, anekapaṇun, sarvapadārthasthitapaṇun, ekapadārthasthitapaṇun, vishvarūpapaṇun, ekarūpapaṇun, anantaparyāyamayapaṇun ane ekaparyāyamayapaṇun kahevāmān āvyun te badhun sattāthī anarthāntarabhūt ( – abhinnapadārthabhūt, ananyapadārthabhūt) dravyane ja dekhavun (arthāt satpaṇun, asatpaṇun, trilakṣhaṇapaṇun, atrilakṣhaṇapaṇun vagere badhā sattānā visheṣho dravyanā ja chhe em mānavun). tethī temanāmān ( – te sattānā visheṣhomān) koī sattāvisheṣh bākī raheto nathī ke je sattāne vastutaḥ (paramārthe) dravyathī pr̥uthak sthāpe. 9.
24
1. shrī jayasenāchāryadevanī ṭīkāmān paṇ ahīnnī māphak ja ‘द्रवति गच्छति’no ek artha to ‘drave chhe arthāt pāme chhe’ em karavāmān āvyo chhe; te uparānt ‘द्रवति eṭale svabhāv- paryāyone drave chhe ane गच्छति eṭale vibhāvaparyāyone pāme chhe’ evo bījo artha paṇ tyān karavāmān āvyo chhe.
2. ahīn dravyanī je nirukti karavāmān āvī chhe te ‘द्रु’ dhātune anusaratā ( – maḷatā) arthavāḷī chhe.
3. sattā lakṣhaṇ chhe ane dravya lakṣhya chhe.