anvayārthaḥ — [कालः इति] kāḷ (nishchayakāḷ) [व्यपगतपञ्चवर्णरसः] pāñch varṇa ne pāñch ras rahit, [व्यपगतद्विगन्धाष्टस्पर्शः च] be gandh ne āṭh sparsha rahit, [अगुरुलघुकः] agurulaghu, [अमूर्तः] amūrta [च] ane [वर्तनलक्षणः] vartanā- lakṣhaṇavāḷo chhe.
*bhāvārthaḥ — ahīn nishchayakāḷanun svarūp kahyun chhe.
lokākāshanā ekek pradeshe ekek kāḷāṇu (kāḷadravya) sthit chhe. ā kāḷāṇu (kāḷadravya) te nishchayakāḷ chhe. alokākāshamān kāḷāṇu (kāḷadravya) nathī.
ā kāḷ (nishchayakāḷ) varṇa-gandh-ras-sparsha rahit chhe, varṇādi rahit hovāthī amūrta chhe ane amūrta hovāthī sūkṣhma, atīndriyagnānagrāhya chhe. vaḷī te ṣhaṭguṇ- hānivr̥uddhisahit agurulaghutvasvabhāvavāḷo chhe. kāḷanun lakṣhaṇ vartanāhetutva chhe; eṭale ke, jem shiyāḷāmān svayam adhyayanakriyā karatā puruṣhane agni sahakārī ( – bahiraṅg nimitta) chhe ane jem svayam pharavānī kriyā karatā kumbhāranā chākane nīchenī khīlī sahakārī chhe tem nishchayathī svayamev pariṇām pāmatān jīv-pudgalādi dravyone (vyavahārathī) kāḷāṇurūp nishchayakāḷ bahiraṅg nimitta chhe.
prashnaḥ — alokamān kāḷadravya nathī to tyān ākāshanī pariṇati kaī rīte thaī shake?
uttarḥ — jem laṭakatī moṭī dorīne, moṭā vānsane ke kumbhāranā chākane ek ja jagyāe sparshavā chhatān sarvatra chalan thāy chhe, jem manogna sparshanendriyaviṣhayano ke rasanendriyaviṣhayano sharīranā ek ja bhāgamān sparsha thavā chhatān ākhā ātmāmān sukhānubhav thāy chhe ane jem sarpadansh ke vraṇ (jakham) vagere sharīranā ek ja bhāgamān thavā chhatān ākhā ātmāmān duḥkhavedanā thāy chhe, tem kāḷadravya lokākāshamān ja hovā chhatān ākhā ākāshamān pariṇati thāy chhe kāraṇ ke ākāsh akhaṇḍ ek dravya chhe.
*shrī amr̥utachandrāchāryadeve ā 24mī gāthānī ṭīkā lakhī nathī tethī gujarātī anuvādamān anvayārtha pachhī turat ja bhāvārtha lakhavāmān āvyo chhe.