व्यवहारेण द्रव्यकर्मणामास्रवणबन्धनसंवरणनिर्जरणमोक्षणेषु स्वयमीशत्वात् प्रभुः ।
निश्चयेन पौद्गलिककर्मनिमित्तात्मपरिणामानां, व्यवहारेणात्मपरिणामनिमित्तपौद्गलिककर्मणां कर्तृत्वात्कर्ता । निश्चयेन शुभाशुभकर्मनिमित्तसुखदुःखपरिणामानां, व्यवहारेण शुभाशुभ- कर्मसंपादितेष्टानिष्टविषयाणां भोक्तृ त्वाद्भोक्ता । निश्चयेन लोकमात्रोऽपि विशिष्टावगाह-
परिणामशक्ति युक्त त्वान्नामकर्मनिर्वृत्तमणु महच्च शरीरमधितिष्ठन् व्यवहारेण देहमात्रः ।
व्यवहारेण कर्मभिः सहैकत्वपरिणामान्मूर्तोऽपि निश्चयेन नीरूपस्वभावत्वान्न हि मूर्तः ।
निश्चयेन पुद्गलपरिणामानुरूपचैतन्यपरिणामात्मभिः, व्यवहारेण चैतन्यपरिणामानुरूपपुद्गल- परिणामात्मभिः कर्मभिः संयुक्त त्वात्कर्मसंयुक्त इति ।।२७।।
chaitanyapariṇāmasvarūp upayog vaḍe lakṣhit hovāthī ‘upayogalakṣhit’ chhe; nishchaye bhāvakarmonān āsrav, bandh, samvar, nirjarā ane mokṣha karavāmān svayam īsh (samartha) hovāthī ‘prabhu’ chhe, vyavahāre (asadbhūt vyavahāranaye) dravyakarmonān āsrav, bandh, samvar, nirjarā ane mokṣha karavāmān svayam īsh hovāthī ‘prabhu’ chhe; nishchaye paudgalik karmo jemanun nimitta chhe evā ātmapariṇāmonun kartr̥utva hovāthī ‘kartā’ chhe, vyavahāre (asadbhūt vyavahāranaye) ātmapariṇāmo jemanun nimitta chhe evān paudgalik karmonun kartr̥utva hovāthī ‘kartā’ chhe; nishchaye shubhāshubh karmo jemanun nimitta chhe evā sukhaduḥkh- pariṇāmonun bhoktr̥utva hovāthī ‘bhoktā’ chhe, vyavahāre (asadbhūt vyavahāranaye) shubhāshubh karmothī sampādit (prāpta) iṣhṭāniṣhṭa viṣhayonun bhoktr̥utva hovāthī ‘bhoktā’ chhe; nishchaye lokapramāṇ hovā chhatān, vishiṣhṭa avagāhapariṇāmanī shaktivāḷo hovāthī nāmakarmathī rachātā nānā – moṭā sharīramān raheto thako vyavahāre (sadbhūt vyavahāranaye) ‘dehapramāṇ’ chhe; vyavahāre (asadbhūt vyavahāranaye) karmo sāthe ekatvapariṇāmane līdhe mūrta hovā chhatān, nishchaye arūpī-svabhāvavāḷo hovāne līdhe ‘amūrta’ chhe; *nishchaye pudgalapariṇāmane anurūp chaitanyapariṇāmātmak karmo sāthe sanyukta hovāthī ‘karmasanyukta’ chhe; vyavahāre (asadbhūt vyavahāranaye) chaitanyapariṇāmane anurūp pudgalapariṇāmātmak karmo sāthe sanyukta hovāthī ‘karmasanyukta’ chhe.
bhāvārthaḥ — pahelī 26 gāthāomān ṣhaḍdravya ane pañchāstikāyanun sāmānya
*sansārī ātmā nishchaye nimittabhūt pudgalakarmone anurūp evā naimittik ātmapariṇāmo sāthe
(arthāt bhāvakarmo sāthe) sanyukta hovāthī karmasanyukta chhe ane vyavahāre nimittabhūt ātmapariṇāmone
anurūp evān naimittik pudgalakarmo sāthe (arthāt dravyakarmo sāthe) sanyukta hovāthī karmasanyukta chhe.