जीवत्वं, चिद्रूपलक्षणं चेतयितृत्वं, चित्परिणामलक्षण उपयोगः, निर्वर्तितसमस्ताधिकार- शक्ति मात्रं प्रभुत्वं, समस्तवस्त्वसाधारणस्वरूपनिर्वर्तनमात्रं कर्तृत्वं, स्वरूपभूतस्वातन्त्र्य- लक्षणसुखोपलम्भरूपं भोक्तृ त्वं, अतीतानन्तरशरीरपरिमाणावगाहपरिणामरूपं देहमात्रत्वं, उपाधिसम्बन्धविविक्त मात्यन्तिकममूर्तत्वम् । कर्मसंयुक्त त्वं तु द्रव्यभावकर्मविप्रमोक्षान्न भवत्येव । द्रव्यकर्माणि हि पुद्गलस्कन्धा भावकर्माणि तु चिद्विवर्ताः । विवर्तते हि
चिच्छक्ति रनादिज्ञानावरणादिकर्मसम्पर्ककूणितप्रचारा परिच्छेद्यस्य विश्वस्यैकदेशेषु क्रमेण व्याप्रियमाणा । यदा तु ज्ञानावरणादिकर्मसम्पर्कः प्रणश्यति तदा परिच्छेद्यस्य विश्वस्य ‘
jīvatva’ hoy chhe; chidrūp jenun lakṣhaṇ ( – svarūp) chhe evun ‘chetayitr̥utva’ hoy chhe; chitpariṇām jenun lakṣhaṇ ( – svarūp) chhe evo ‘upayog’ hoy chhe; prāpta karelā samasta (ātmik) adhikāronī *shaktimātrarūp ‘prabhutva’ hoy chhe; samasta vastuothī asādhāraṇ evā svarūpanī niṣhpattimātrarūp ( – nij svarūpane rachavārūp) ‘kartr̥utva’ hoy chhe; svarūpabhūt svātantrya jenun lakṣhaṇ ( – svarūp) chhe evā sukhanī upalabdhirūp ‘bhoktr̥utva’ hoy chhe; atīt anantar ( – chhellā) sharīr pramāṇe avagāhapariṇāmarūp ‘1dehapramāṇapaṇun’ hoy chhe; ane upādhinā sambandhathī 2vivikta evun ātyantik (sarvathā) ‘amūrtapaṇun’ hoy chhe. (mukta ātmāne) ‘3karmasanyuktapaṇun’ to nathī ja hotun, kāraṇ ke dravyakarmo ane bhāvakarmothī vimukti thaī chhe. dravyakarmo te pudgalaskandho chhe ane bhāvakarmo te 4chiddavivarto chhe. chitshakti anādi gnānāvaraṇādikarmonā samparkathī (sambandhathī) saṅkuchit vyāpāravāḷī hovāne līdhe gneyabhūt vishvanā ( – samasta padārthonā) ek ek deshamān krame vyāpār karatī thakī vivartan pāme chhe. parantu jyāre gnānāvaraṇādikarmono samparka
*shakti=sāmarthya; īshatva. (mukta ātmā samasta ātmik adhikārone bhogavavāmān arthāt temano amal karavāmān svayam samartha chhe tethī te prabhu chhe.)
1. mukta ātmānī avagāhanā charamasharīrapramāṇ hoy chhe tethī te chhellā dehanī apekṣhā laīne temane ‘dehapramāṇapaṇun’ kahī shakāy chhe.
2. vivikta=bhinna; rahit.
3. pūrva sūtramān kahelā ‘jīvatva’ ādi nav visheṣhomānthī prathamanā āṭh visheṣho muktātmāne paṇ yathāsambhav hoy chhe, mātra ek ‘karmasanyuktapaṇun’ hotun nathī.
4. chiddavivarta=chaitanyano palaṭo arthāt chaitanyanun ek viṣhayane chhoḍī anya viṣhayane jāṇavārūpe palaṭāvun te; chitshaktinun anya anya gneyone jāṇavārūpe pariṇamavun te.