Page 232 of 264
PDF/HTML Page 261 of 293
single page version
cheTThA tavamhi chariyA vavahAro mokkhamaggo tti.. 160..
cheShTA tapasi charyA vyavahAro mokShamArga iti.. 160..
[iti] is prakAr [vyavahAra mokShamArga] vyavahAramokShamArga hai.
shuddhi hotI haie’– is bAtako bhI sAth hI sAth samajhanA ho to vistArase eaisA nirUpaN kiyA jAtA hai ki
‘jis shuddhike sadbhAvamen, usake sAth–sAth mahAvratAdike shubhavikalpa haTh vinA sahajarUpase pravartamAn ho vah
chhaThaven guNasthAnayogya shuddhi sAtaven guNasthAnayogya nirvikalpa shuddha pariNatikA sAdhan hai.’ aise lambe kathanake
badale, aisA kahA jAe ki ‘chhaThaven guNasthAnamen pravartamAn mahAvratAdike shubh vikalpa sAtaven guNasthAnayogya
nirvikalpa shuddha pariNatikA sAdhan hai,’ to vah upacharit nirUpaN hai. aise upacharit nirUpaNamense aisA artha
nikAlanA chAhiye ki ‘mahAvratAdike shubh vikalpa nahIn kintu unake dvArA jis chhaThaven guNasthAnayogya shuddhi
batAnA thA vah shUddhi vAstavamen sAtaven guNasthAnayogya nirvikalpa shuddha pariNatikA sAdhan hai.’]
tapamAnhi cheShTA charaN–ek vyavahAramuktimArga chhe. 160.
Page 233 of 264
PDF/HTML Page 262 of 293
single page version
chchhittirgnAnam, AchArAdisUtraprapanychitavichitrayativRuttasamastasamudayarUpe tapasi cheShTA charyA–ityeSha
svaparapratyayaparyAyAshritan bhinnasAdhyasAdhanabhAvan vyavahAranayamAshrityAnugamyamAno mokShamArga kArta–
svarapAShANArpitadIptajAtavedovatsamAhitAntaranggasya pratipadamuparitanashuddhabhUmikAsu paramaramyAsu
vishrAntimabhinnAn niShpAdayan, jAtyakArtasvarasyev shuddhajIvasya kathanchidbhinnasAdhyasAdhanabhAvAbhAvA–
tsvayam shuddhasvabhAven vipariNamamAnasyApi, nishchayamokShamArgasya sAdhanabhAvamApadyat iti.. 160..
svabhAv hai aisA, ‘shraddhAn’ nAmakA bhAvavisheSh so samyaktva; tattvArthashraddhAnake sadbhAvamen angapUrvagat
padArthonnkA avabodhan [–jAnanA] so gnAn; AchArAdi sUtron dvArA kahe gae anekavidh muni–AchAronke
samasta samudAyarUp tapamen cheShTA [–pravartan] so chAritra; – aisA yah, svaparahetuk paryAyake Ashrit,
bhinnasAdhyasAdhanabhAvavAle vyavahAranayake Ashrayase [–vyavahAranayakI apekShAse] anusaraN kiyA
jAnevAlA mokShamArga, suvarNapAShANako lagAI jAnevAlI pradIpta agnikI bhAnti samAhit antarangavAle
jIvako [arthAt] jisakA antarang ekAgra–samAdhiprApta hai aise jIvako] pad–pad par param ramya
aisI uparakI shuddha bhUmikAommen abhinna vishrAnti [–abhedarUp sthiratA] utpanna karatA huA – yadyapi
uttam suvarNakI bhAnti shuddha jIv kathanchit bhinnasAdhyasAdhanabhAvake abhAvake kAraN svayam [apane Ap]
shuddha svabhAvase pariNamit hotA hai tathApi–nishchayamokShamArgake sAdhanapaneko prApta hotA hai.
vyavahAramokShamArgake svarUpakA nimnAnusAr varNan kiyA hai– ‘vItarAgasarvagnapraNIt jIvAdipadArtho sambandhI samyak
shraddhAn tathA gnAn donon, gRuhasthako aur tapodhanako samAn hote hain; chAritra, tapodhanonko AchArAdi charaNagranthommen
vihit kiye hue mArgAnusAr pramatta–apramatta guNasthAnayogya panchamahAvrat–panchasamiti–trigupti–ShaDAvashyakAdirUp
hotA hai aur gRuhasthonko upAsakAdhyayanagranthamen vihit kiye hue mArgake anusAr panchamaguNasthAnayogya dAn–shIl–
pUvajA–upavAsAdirUp athavA dArshanik–vratikAdi gyArah sthAnarUp [gyArah pratimArUp] hotA hai; is prakAr
vyavahAramokShamArgakA lakShaN hai.
Page 234 of 264
PDF/HTML Page 263 of 293
single page version
Na kuNadi kinchi vi aNNan Na muyadi so mokkhamaggo tti.. 161..
na karoti kinchidapyanyanna munychati sa mokShamArga iti.. 161..
bhAnti abhinnasAdhyasAdhanabhAvake kAraN svayamev shuddhabhAvarUp pariNaman hotA hai tathApi, vyavahAranayase
nishchayamokShamArgake sAdhanapaneko prApta hotA hai.
honese use vyavahAramokShamArga bhI nahIn hai..] 160..
[anyat kinchit api] anya kuchh bhI [na karoti na munychati] karatA nahIn hai yA chhoDatA nahIn hai,
[sa] vah [nishchayanayen] nishchayanayase [mokShamArga iti bhaNita] ‘mokShamArga’ kahA gayA hai.
TIkA– vyavahAramokShamArgake sAdhyarUpase, nishchayamokShamArgakA yah kathan hai.
chhoDe–grahe nahi anya kaIpaN, nishchaye shivamArga chhe. 161.
Page 235 of 264
PDF/HTML Page 264 of 293
single page version
gatArthAgnAnAtapashcheShTAnAn dharmAditattvArthashraddhAnAnggapUrvagatArthagnAnatapashcheShTAnAnycha tyAgopAdAnAy prArabdha–
viviktabhAvavyApAra, kutashchidupAdeyatyAge tyAjyopAdAne cha puna pravartitapratividhAnAbhiprAyo,
yasminyAvati kAle vishiShTabhAvanAsauShThavavashAtsamyagdarshanagnAnachAritrai svabhAvabhUtai samamanggAnggibhAv–
pariNatyA
ashraddhAnake, angapUrvagat padArthonsambandhI agnAnake aur atapamen cheShTAke tyAg hetuse tathA dharmAdisambandhI
tattvArtha–shraddhAnake, angapUrvagat padArthonsambandhI gnAnake aur tapamen cheShTAke grahaN hetuse [–tInonke tyAg
hetu tathA tInonke grahaN hetuse] vivikta bhAvarUp vyApAr karatA huA, aur kisI kAraNase grAhyakA
tyAg ho jAnepar aur tyAjyakA grahaN ho jAnepar usake pratividhAnakA abhiprAy karatA huA, jis
kAl aur jitane kAl tak vishiShTa bhAvanAsauShThavake kAraN svabhAvabhUt samyagdarshan–gnAn–chAritrake
sAth ang–angIbhAvase pariNati dvArA
[savikalpa] jIvako nishankatA–nikAnkShA–nirvichikitsAdi bhAvarUp, svAdhyAy–vinayAdi bhAvarUp aur
niratichAr vratAdi bhAvarUp vyApAr bhUmikAnusAr hote hain tathA kisI kAraN upAdey bhAvonkA [–vyavahArase
grAhya bhAvonkA] tyAg ho jAne par aur tyAjya bhAvonkA upAdAn arthAt grahaN ho jAne par usake
pratikArarUpase prAyashchittAdi vidhAn bhI hotA hai.]
Page 236 of 264
PDF/HTML Page 265 of 293
single page version
tasmin tAvati kAle ayamevAtmA jIvasvabhAvaniyatacharitatvAnnishchayen mokShamArga ityuchyate. ato
nishchayavyavahAramokShamArgayo sAdhyasAdhanabhAvo nitarAmupapanna.. 161..
virAm prApta honese [arthAt bhedabhAvarUp–khanDabhAvarUp vyApAr ruk jAnese] suniShkamparUpase rahatA hai,
us kAl aur utane kAl tak yahI AtmA jIvasvabhAvamen niyat chAritrarUp honeke kAraN nishchayase
‘mokShamArga’ kahalAtA hai. isaliye, nishchayamokShamArga aur vyavahAramokShamArgako sAdhya–sAdhanapanA atyanta
ghaTatA hai.
jIv kathanchit [–kisI prakAr, nij udyamase] apane samvedanamen AnevAlI avidyAkI vAsanAke vilay
dvArA prApta hotA huA, jab guNasthAnarUp sopAnake kramAnusAr nijashuddhAtmadravyakI bhAvanAse utpanna
nityAnandalakShaNavAle sukhAmRutake rasAsvAdakI tRuptirUp param kalAke anubhavake kAraN nijashuddhAtmAshrit
nishchayadarshanagnAnachAritrarUpase abhedarUp pariNamit hotA hai, tab nishchayanayase bhinna sAdhya–sAdhanake
abhAvake kAraN yah AtmA hI mokShamArga hai. isaliye aisA siddha huA ki suvarNa aur suvarNapAShANakI
bhAnti nishchayamokShamArga aur vyavahAramokShamArgako sAdhya–sAdhakapanA [vyavahAranayase] atyanta ghaTit hotA
hai.. 161..
2. yahAn yah dhyAnamen rakhaneyogya hai ki jIv vyavahAramokShamArgako bhI anAdi avidyAkA nAsh karake hI prApta kar
shuddhAtmasvarUpakA bhAn karanese pUrva to] vyavahAramokShamArga bhI nahIn hotA.
‘chhaThaven guNasthAnamen vartanevAle shubh vikalponko nahIn kintu chhaThaven guNasthAnamen vartanevAle shuddhike anshakoe aur
sAtaven guNasthAnayogya nishchayamokShamArgako vAstavamen sAdhan–sAdhyapanA hai.’ chhaThaven guNasthAnamen vartanevAle shuddhikA
ansh baDhakar jab aur jitane kAl tak ugra shuddhike kAraN shubh vikalponkA abhAv vartatA hai tab aur utane
kAl tak sAtaven guNasthAnayogya nishchayamokShamArga hotA hai.
Page 237 of 264
PDF/HTML Page 266 of 293
single page version
so chArittan NANan dansaNamidi Nichchhido hodi.. 162..
sa chAritran gnAnan darshanamiti nishchito bhavati.. 162..
hI] [chAritran] chAritra hai, [gnAnan] gnAn hai, [darshanam] darshan hai–[iti] aisA [nishchita bhavati]
nishchit hai.
pariNamit hokar anusaratA hai], [ananyamay AtmAko hI] AtmAse jAnatA hai arthAt
svaparaprakAshakarUpase chetatA hai, [ananyamay AtmAko hI] AtmAse dekhatA hai arthAt yathAtatharUpase
te jIv darshan, gnAn ne chAritra chhe nishchitapaNe. 162.
Page 238 of 264
PDF/HTML Page 267 of 293
single page version
atashchAritragnAnadarshanarUpatvAjjIvasvabhAvaniyatacharitatvalakShaNan nishchayamokShamArgatvamAtmano
nitarAmupapannamiti.. 162..
idi tan jANadi bhavio abhaviyasatto Na saddahadi.. 163..
abhedake kAraN nishchit hai. isase [aisA nishchit huA ki] chAritra–gnAn–darshanarUp honeke kAraN
AtmAko jIvasvabhAvaniyat chAritra jisakA lakShaN hai aisA nishchayamokShamArgapanA atyanta ghaTit hotA hai
[arthAt AtmA hI chAritra–gnAn–darshan honeke kAraN AtmA hI gnAnadarshanarUp jIvasvabhAvamen draDharUpase
sthit chAritra jisakA svarUp hai aisA nishchayamokShamArga hai].. 162..
[iti tad] aisA [bhavya jAnAti] bhavya jIv jAnatA hai, [abhavyasattva na shraddhatte] abhavya jIv shraddhA
nahIn karatA.
Page 239 of 264
PDF/HTML Page 268 of 293
single page version
tatastaddhetukasyAnAkulatvalakShaNasya paramArthasukhasya mokShenubhUtirachalitAsti. ityetadbhavya ev
bhAvato vijAnAti, tata sa ev mokShamArgArha. naitadabhavya shraddhatte, tata sa mokShamArgAnarha eveti. ata
katipaye ev sansAriNo mokShamArgArhA na sarva eveti.. 163..
vAstavamen AtmA sarvako jAnatA aur dekhatA honese usakA abhAv hotA hai [arthAt mokShamen svabhAvakI
pratikUlatAkA abhAv hotA hai]. isaliye usakA abhAv jisakA kAraN hai aise
bhAvase jAnatA hai, isaliye vahI mokShamArgake yogya hai; abhavya jIv is prakAr shraddhA nahIn karatA,
Page 240 of 264
PDF/HTML Page 269 of 293
single page version
sAdhUhi idan bhaNidan tehin
sAdhubhiridan bhaNitan taistu bandho vA mokSho vA.. 164...
kRushAnu–samvalitAnIv ghRutAni kathanychidviruddhakAraNatvarUDherbandhakAraNAnyapi
tu] parantu unase [bandha vA] bandha bhI hotA hai aur [mokSha vA] mokSha bhI hotA hai.
vyAptike kAraN bandhakAraN bhI hai. aur jab ve
kinchit bhI parasamayapravRutise yukta ho to, unase [kathanchit] bandha bhI hotA hai.
2. parasamayapravRuttiyukta darshan–gnAn–chAritramen kathanchit mokSharUp kAryase viruddha kAryakA kAraNapanA [arthAt bandharUp
dRug, gnAn ne chAritra chhe shivamArga tethI sevavAn
–sante kahyun, paN hetu chhe e bandhanA vA mokShanA. 164.
Page 241 of 264
PDF/HTML Page 270 of 293
single page version
nivRuttakRushAnusamvalanAnIv ghRutAni viruddhakAryakAraNabhAvAbhAvAtsAkShAnmokShakAraNAnyev
bhavanti. tata svasamayapravRuttinAmno jIvasvabhAvaniyatacharitasya sAkShAnmokShamArgatvamupapanna–miti..164..
bhavatIti dukhamokSha parasamayarato bhavati jIva.. 165..
hain tab, jise agnike sAthakA militapanA nivRutta huA hai aise ghRutakI bhAnti, viruddha kAryakA kAraNabhAv
nivRutta ho gayA honese sAkShAt mokShakA kAraN hI hai. isaliye ‘svasamayapravRutti’ nAmakA jo
jIvasvabhAvamen niyat chAritra use sAkShAt mokShamArgapanA ghaTit hotA hai .. 164..
vah [parasamayarata jIva] parasamayarat jIv [bhavati] hai. [‘arhantAdike prati bhakti–anurAgavAlI
mandashuddhise bhI kramasha mokSha hotA hai’ is prakAr yadi agnAnake kAraN [–shuddhAtmasamvedanake abhAvake
kAraN, rAgAnshakee kAraN] gnAnIko bhI [mand puruShArthavAlA] jhukAv varte, to tab tak vah bhI sUkShma
parasamayamen rat hai.]
shAstromen AnevAle aise bhinnabhinna paddhatinake kathanonko sulajhAte hue yah sArabhUt vAstavikatA dhyAnamen rakhanI
chAhiye ki –gnAnIko jab shuddhAshuddharUp mishraparyAy vartatI hai tab vah mishraparyAy ekAntase samvar–nirjarA–mokShake
kAraNabhUt nahIn hotI , athavA ekAntase Asrav–bandhake kAraNabhUt nahIn hotI, parantu us mishraparyAyakA shuddha
ansh samvar–nirjarA–mokShake kAraNabhUt hotA hai aur ashuddha ansh Asrav–bandhake kAraNabhUt hotA hai.]
1. is nirUpaNake sAth tulanA karaneke liye shrI pravachanasArakI 11 vIn gAthA aur usakI tattvapradIpikA TIkA
Page 242 of 264
PDF/HTML Page 271 of 293
single page version
tyabhiprAyeN khidyamAnastatra pravartate tadA tAvatsopi rAgalavasadbhAvAtparasamayarat ityupagIyate. ath
na kin punarnirangkusharAgakalikalangkitAntaranggavRuttiritaro jan iti.. 165..
hI]
2. agnAnalav = kinchit agnAn; alpa agnAna.
3. rAgalav = kinchit rAg; alpa rAga.
5. is gAthAkI shrI jayasenAchAryadevakRut TIkAmen is prakAr vivaraN hai–
panchaparameShThIke prati guNastavanAdi bhakti karatA hai, tab vah sUkShma parasamayarUpase pariNat vartatA huA sarAg
samyagdraShTi haie; aur yadi vah puruSh shuddhAtmabhAvanAmen samartha hone par bhI use [shuddhAtmabhAvanAko] chhoDakar
‘shubhopayogase hI mokSha hotA hai aisA ekAnta mAne, to vah sthUl parasamayarUp pariNAm dvArA agnAnI mithyAdraShTi
hotA hai.
Page 243 of 264
PDF/HTML Page 272 of 293
single page version
bandhadi puNNan bahuso Na hu so kammakkhayan kuNadi.. 166..
badhnAti puNyan bahusho na khalu sa karmakShayan karoti.. 166..
puNyan badhnAti] bahut puNya bAndhatA hai, [na khalu sa karmakShayan karoti] parantu vAstavamen vah karmonkA kShay
nahIn karatA.
nahIn hai aisA yahAn darshAyA hai]. arhantAdike prati bhaktisampanna jIv, kathanchit ‘shuddhasamprayogavAlA’
hone par bhI, rAgalav jIvit [vidyamAn] honese ‘shubhopayogIpane’ ko nahIn chhoDatA huA, bahut
kyonki ashuddhirUp ansh hai.]
3. siddhike nimittabhUt aise jo arhanntAdi unake prati bhaktibhAvako pahale shuddhasamprayog kahA gayA hai. usamen ‘shuddha’
prayog hotA hai usI prakAr yahAn ‘shuddha’ shabdakA prayog huA hai.]
jin–siddha–pravachan–chaitya–munigaN–gnAnanI bhakti kare,
te puNyabandh lahe ghaNo, paN karmano kShay nav kare. 166.
Page 244 of 264
PDF/HTML Page 273 of 293
single page version
parasamayapravRuttinibandhanatvAditi.. 166..
pariharaneyogya hai, kyonki vah parasamayapravRuttikA kAraN hai.. 166..
ho tathApi, [svakasya samayan na vijAnAti] svakIy samayako nahIn jAnatA [–anubhav nahIn
karatA].
kaNikA bhI hRudayamen jIvit hai vah, bhale samasta siddhAntasAgarakA pArangat ho tathApi, niruparAg–
shuddhasvarUp svasamayako vAstavamen nahIn chetatA [–anubhav nahIn karatA].
ho sarvaAgamadhar bhale jANe nahIn svak–samayane. 167.
Page 245 of 264
PDF/HTML Page 274 of 293
single page version
rAgareNurapasAraNIy iti.. 167..
rodhastasya na vidyate shubhAshubhakRutasya karmaNa.. 168..
rAgapariNatike binA nahIn hotI. rAgAdipariNati hone par, AtmA buddhiprasAr rahit [–chittake
bhramaNase rahit] apaneko kisI prakAr nahIn rakh sakatA ;
arhantAdi–viShayak bhI rAgareNu [–arhantAdike orakI bhI rAgaraj] kramasha dUr karaneyogya hai.. 167..
karmaNa] shubhAshubh karmakA [rodha na vidyate] nirodh nahIn hai.
sA bhI rAg svasamayakI upalabdhirUp kAryamen vighna karatA hai.
shubh vA ashubh karmo taNo nahi rodh chhe te jIvane. 168.
Page 246 of 264
PDF/HTML Page 275 of 293
single page version
evAyamanarthasantAn iti.. 168..
siddhesu kuNadi bhattin NivvANan teN pappodi.. 169..
siddheShu karoti bhaktin nirvANan ten prApnoti.. 169..
samastavibhAvarUp buddhiprasAr rokA nahIn jA sakatA aur yah nahIn rukanese [arthAt buddhiprasArakA nirodh nahIn
honese] shubhAshubh karmakA samvar nahIn hotA; isalie aisA siddha huA ki samasta anarthaparamparAonkA
rAgAdivikalpa hI mUl hai.
isalie, is anarthasantatikA mUl rAgarUp kleshakA vilAs hI hai.
pAramArthik siddhabhakti] [karoti] karatA hai, [ten] isalie vah [nirvANan prApnoti] nirvANako prApta
karatA hai.
te kAraNe mokShechchhu jIv asang ne nirmam banI
siddho taNI bhakti kare, upalabdhi jethI mokShanI. 169.
Page 247 of 264
PDF/HTML Page 276 of 293
single page version
karmabandhamUlachittodbhrAntimUlabhUtA rAgAdyanuvRuttirekAnten nisheShIkaraNIyA. ni–sheShitAyAn tasyAn
prasiddhanaisanggayanairmamya shuddhAtmadravyavishrAntirUpAn pAramArthikIn siddhabhaktimanubibhrANa
prasiddhasvasamayapravRuttirbhavati. ten kAraNen sa ev ni–sheShitakarmabandha siddhimavApnotIti.. 169..
[pahale] kahA gayA, isalie mokShArthIko karmabandhakA mUl aisA jo chittakA bhramaN usake mUlabhUt
rAgAdipariNatikA ekAnta nisheSh nAsh karaneyogya hai. usakA nisheSh nAsh kiyA jAnese, jise
karmabandhakA nisheSh nAsh karake siddhiko prApta karatA hai.. 169..
2. rAgAdi–upAdhirahit chaitanyaprakAsh jisakA lakShaN hai aise Atmatattvase viparIt mohoday jisakI utpattimen
hai isalie svasamayapravRuttike kAraN vahI jIv karmabandhakA kShay karake mokShako prApta karatA hai, anya nahIn.]
Page 248 of 264
PDF/HTML Page 277 of 293
single page version
dUrataran NivvANan sanjamatavasampauttassa.. 170..
dUrataran nirvANan sanyamatapasamprayuktasya.. 170..
sUtronke prati jise ruchi [prIti] vartatI hai, us jIvako [nirvANan] nirvAN [dUrataram] dUratar
[visheSh dUr] hai.
to mAtra devalokAdike kleshakI paramparAkA hI hetu hai aur sAth hI sAth gnAnIko jo [mandashuddhirUp] shuddha
ansh pariNamit hotA hai vah samvaranirjarAkA tathA [utane anshamen] mokShakA hetu hai. vAstavamen aisA hone par bhI,
shuddha anshamen sthit samvar–nirjarA–mokShahetutvakA Arop usake sAthake bhakti–AdirUp shubh anshamen karake un
shubh bhAvonko devalokAdike kleshakI prAptikI paramparA sahit mokShaprAptike hetubhUt kahA gayA hai. yah kathan
Aropase [upachArase] kiyA gayA hai aisA samajhanA. [aisA kathanchit mokShahetutvakA Arop bhI gnAnIko hI
vartanevAle bhakti–AdirUp shubh bhAvommen kiyA jA sakatA hai. agnAnIke to shuddhikA anshamAtra bhI pariNamanamen nahIn
honese yathArtha mokShahetu bilakul pragaT hI nahIn huA hai–vidyamAn hI nahInn hai to phir vahAn usake bhakti–
AdirUp shubh bhAvommen Arop kisakA kiyA jAy?]
sUtro, padArtho, jinavaro prati chittamAn ruchi jo rahe. 170.
Page 249 of 264
PDF/HTML Page 278 of 293
single page version
samayapravRuttin parityaktun notsahate, sa khalu na nAm sAkShAn mokShan labhate kintu suralokAdi–
kLrueshaprAptirUpayA paramparayA tamavApnoti.. 170..
jo kuNadi tavokamman so suralogan samAdiyadi.. 171..
honese, ‘dhunakI ko chipakI huI rUI’ke nyAyase, nav padArthon tathA arhantAdikI ruchirUp [prItirUp]
parasamayapravRuttikA parityAg nahIn kar sakatA, vah jIv vAstavamen sAkShAt mokShako prApta nahIn karatA
kintu devalokAdike kleshakI prAptirUp paramparA dvArA use prApta karatA hai.. 170..
pratipAdan karanevAle Agamonke prati ruchi [prIti] karatA hai, kadAchit [jis prakAr koI rAmachandrAdi puruSh
deshAntarasthit sItAdi strI ke pAsase Ae hue manuShyonko premase sunatA hai, unakA sanmAnAdi karatA hai aur
unhen dAn detA hai usI prakAr] nirdoSh–paramAtmA tIrthankaraparamadevonke aur gaNadharadev–bharat–sagar–rAm–
pAnDavAdi mahApuruShonke charitrapurAN shubh dharmAnurAgase sunatA hai tathA kadAchit gRuhastha–avasthAmen
bhedAbhedaratnatrayapariNat AchArya–upAdhyAy–sAdhunake pUjanAdi karatA hai aur unhen dAn detA hai –ityAdi shubh
bhAv karatA hai. is prakAr jo gnAnI jIv shubh rAgako sarvathA nahIn chhoD sakatA, vah sAkShAt mokShako prApta
nahIn karatA parantu devalokAdike kleshakI paramparAko pAkar phir charam dehase nirvikalpasamAdhividhAn dvArA
vishuddhadarshanagnAnasvabhAvavAle nijashuddhAtmAmen sthir hokar use [mokShako] prApta karatA hai.]
Page 250 of 264
PDF/HTML Page 279 of 293
single page version
ya karoti tapakarma sa suralokan samAdatte.. 171..
samAsAdya, suchiran rAgAnggArai pachyamAnontastAmyatIti.. 171..
so teN vIdarAgo
sanyam sahit [tapakarma] tapakarma [–taparUp kArya] [karoti] karatA hai, [sa] vah [suralokan]
devalokako [samAdatte] samprApta karatA hai.
[–malin] hai aisA vartatA huA, viShayaviShavRukShake
paryant [–bahut lambe kAl tak] rAgarUpI angAronse dahyamAn huA antaramen santapta [–dukhI, vyathit]
hotA hai.. 171..
2. Amod = [1] sugandh; [2] moja.
vItarAg thaIne e rIte te bhavya bhavasAgar tare. 172.
Page 251 of 264
PDF/HTML Page 280 of 293
single page version
sa ten vItarAgo bhavyo bhavasAgaran tarati.. 172..
mahAjana samastaviShayamapi rAgamutsRujyAtyantavItarAgo bhUtvA samuchchhalajjvaladdukhasaukhyakallolan
karmAgnitaptakalakalodabhAraprAgbhArabhayangkaran bhavasAgaramuttIrya, shuddhasvarUpaparamAmRutasamudramadhyAsya sadyo
nirvAti..
samajhakar, sAkShAt mokShakA abhilAShI mahAjan sabhI kI orase rAgako chhoDakar, atyanta vItarAg
hokar, jisamen ubalatI huI dukhasukhakI kallolen UchhalatI hai aur jo karmAgni dvArA tapta, khalabalAte
jalasamUhakI atishayatAse bhayankar hai aise bhavasAgarako pAr utarakar, shuddhasvarUp paramAmRutasamudrako
avagAhakar, shIghra nirvANako prApta karatA hai.
[vItarAga] vItarAg hokar [bhavasAgaran tarati] bhavasAgarako taratA hai.
atyanta antarang jalanakA kAraN hotA hai.]