Page 195 of 264
PDF/HTML Page 224 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಮೂರ್ತಕರ್ಮ ಸ್ಪೃಶತಿ, ತತಸ್ತನ್ಮೂರ್ತಂ ತೇನ ಸಹ ಸ್ನೇಹಗುಣವಶಾದ್ಬಂಧಮನುಭವತಿ. ಏಷ ಮೂರ್ತಯೋಃ ಕರ್ಮಣೋರ್ಬಂಧ–ಪ್ರಕಾರಃ. ಅಥ ನಿಶ್ಚಯನಯೇನಾಮೂರ್ತೋ ಜೀವೋಽನಾದಿಮೂರ್ತಕರ್ಮನಿಮಿತ್ತರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮಸ್ನಿಗ್ಧಃ ಸನ್ ವಿಶಿಷ್ಟತಯಾ ಮೂರ್ತಾನಿ ----------------------------------------------------------------------------- ಸಕತಾ ಹೈ ಕಿ ಚೂಹೇಕಾ ವಿಷಕಾ ಮೂರ್ತ ಹೈ; ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಕರ್ಮಕಾ ಫಲ (–ವಿಷಯ) ಮೂರ್ತ ಹೈ ಔರ ಮೂರ್ತ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧ ದ್ವಾರಾ ಅನುಭವಮೇಂ ಆತಾ ಹೈ–ಭೋಗಾ ಜಾತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಅನುಮಾನ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ ಕಿ ಕರ್ಮ ಮೂರ್ತ ಹೈ.] ೧೩೩..

[ಬಂಧಮ್ ಅನುಭವತಿ] ಬನ್ಧಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; [ಮೂರ್ತಿವಿರಹಿತಃ ಜೀವಃ] ಮೂರ್ತತ್ವರಹಿತ ಜೀವ [ತಾನಿ ಗಾಹತಿ] ಮೂರ್ತಕರ್ಮೋಂಕೋ ಅವಗಾಹತಾ ಹೈ ಔರ [ತೈಃ ಅವಗಾಹ್ಯತೇ] ಮೂರ್ತಕರ್ಮ ಜೀವಕೋ ಅವಗಾಹತೇ ಹೈಂ [ಅರ್ಥಾತ್ ದೋನೋಂ ಏಕದೂಸರೇಮೇಂ ಅವಗಾಹ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತೇ ಹೈಂ].

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಮೂರ್ತಕರ್ಮಕಾ ಮೂರ್ತಕರ್ಮಕೇ ಸಾಥ ಜೋ ಬನ್ಧಪ್ರಕಾರ ತಥಾ ಅಮೂರ್ತ ಜೀವಕಾ ಮೂರ್ತಕರ್ಮಕೇ ಸಾಥ ಜೋ ಬನ್ಧಪ್ರಕಾರ ಉಸಕೀ ಸೂಚನಾ ಹೈ.

ಯಹಾಂ [ಇಸ ಲೋಕಮೇಂ], ಸಂಸಾರೀ ಜೀವಮೇಂ ಅನಾದಿ ಸಂತತಿಸೇ [–ಪ್ರವಾಹಸೇ] ಪ್ರವರ್ತತಾ ಹುಆ ಮೂರ್ತಕರ್ಮ ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೈ. ವಹ, ಸ್ಪರ್ಶಾದಿವಾಲಾ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ, ಆಗಾಮೀ ಮೂರ್ತಕರ್ಮಕೋ ಸ್ಪರ್ಶ ಕರತಾ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಮೂರ್ತ ಐಸಾ ವಹ ವಹ ಉಸಕೇ ಸಾಥ, ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವಗುಣಕೇ ವಶ [–ಅಪನೇ ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷತ್ವಪರ್ಯಾಯಕೇ ಕಾರಣ], ಬನ್ಧಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ. ಯಹ, ಮೂರ್ತಕರ್ಮಕಾ ಮೂರ್ತಕರ್ಮಕೇ ಸಾಥ ಬನ್ಧಪ್ರಕಾರ ಹೈ. --------------------------------------------------------------------------

Page 196 of 264
PDF/HTML Page 225 of 293
single page version

೧೯೬

ಕರ್ಮಾಣ್ಯವಗಾಹತೇ, ತತ್ಪರಿಣಾಮನಿಮಿತ್ತಲಬ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣಾಮೈಃ ಮೂರ್ತಕರ್ಮಭಿರಪಿ ವಿಶಿಷ್ಟತಯಾಽವಗಾಹ್ಯತೇ ಚ. ಅಯಂ ತ್ವನ್ಯೋನ್ಯಾವಗಾಹಾತ್ಮಕೋ ಜೀವಮೂರ್ತಕರ್ಮಣೋರ್ಬಂಧಪ್ರಕಾರಃ. ಏವಮಮೂರ್ತಸ್ಯಾಪಿ ಜೀವಸ್ಯ ಮೂರ್ತೇನ ಪುಣ್ಯಪಾಪಕರ್ಮಣಾ ಕಥಞ್ಚಿದ್ಬನ್ಧೋ ನ ವಿರುಧ್ಯತೇ.. ೧೩೪..

ಅಥ ಆಸ್ರವಪದಾರ್ಥವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮ್.

-----------------------------------------------------------------------------

ಪುನಶ್ಚ [ಅಮೂರ್ತ ಜೀವಕಾ ಮೂರ್ತಕರ್ಮೋಂಕೇ ಸಾಥ ಬನ್ಧಪ್ರಕಾರ ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಹೈ ಕಿ], ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ಜೋ ಅಮೂರ್ತ ಹೈ ಐಸಾ ಜೀವ, ಅನಾದಿ ಮೂರ್ತಕರ್ಮ ಜಿಸಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಐಸೇ ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮ ದ್ವಾರಾ ಸ್ನಿಗ್ಧ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, ಮೂರ್ತಕರ್ಮೋಂಕೋ ವಿಶಿಷ್ಟರೂಪಸೇ ಅವಗಾಹತಾ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಏಕ–ದೂಸರೇಕೋ ಪರಿಣಾಮಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರ ಹೋಂ ಐಸೇ ಸಮ್ಬನ್ಧವಿಶೇಷ ಸಹಿತ ಮೂರ್ತಕರ್ಮೋಂಕೇ ಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ] ಔರ ಉಸ ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಜೋ ಅಪನೇ [ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿ] ಪರಿಣಾಮಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಐಸೇ ಮೂರ್ತಕರ್ಮ ಭೀ ಜೀವಕೋ ವಿಶಿಷ್ಟರೂಪಸೇ ಅವಗಾಹತೇ ಹೈಂ [ಅರ್ಥಾತ್ ಜೀವಕೇ ಪ್ರದೇಶೋಂಕೇ ಸಾಥ ವಿಶಿಷ್ಟತಾಪೂರ್ವಕ ಏಕಕ್ಷೇತ್ರಾವಗಾಹಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ]. ಯಹ, ಜೀವ ಔರ ಮೂರ್ತಕರ್ಮಕಾ ಅನ್ಯೋನ್ಯ–ಅವಗಾಹಸ್ವರೂಪ ಬನ್ಧಪ್ರಕಾರ ಹೈ. ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಅಮೂರ್ತ ಐಸೇ ಜೀವಕಾ ಭೀ ಮೂರ್ತ ಪುಣ್ಯಪಾಪಕರ್ಮಕೇ ಸಾಥ ಕಥಂಚಿತ್ [–ಕಿಸೀ ಪ್ರಕಾರ] ಬನ್ಧ ವಿರೋಧಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ.. ೧೩೪..

ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಪುಣ್ಯ–ಪಾಪಪದಾರ್ಥಕಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ.

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಸ್ಯ] ಜಿಸ ಜೀವಕೋ [ಪ್ರಶಸ್ತಃ ರಾಗಃ] ಪ್ರಶಸ್ತ ರಾಗ ಹೈ, [ಅನುಕಮ್ಪಾಸಂಶ್ರಿತಃ ಪರಿಣಾಮಃ] ಅನುಕಮ್ಪಾಯುಕ್ತ ಪರಿಣಾಮ ಹೈೇ [ಚ] ಔರ [ಚಿತ್ತೇ ಕಾಲುಷ್ಯಂ ನ ಅಸ್ತಿ] ಚಿತ್ತಮೇಂ ಕಲುಷತಾಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ, [ಜೀವಸ್ಯ] ಉಸ ಜೀವಕೋ [ಪುಣ್ಯಮ್ ಆಸ್ರವತಿ] ಪುಣ್ಯ ಆಸ್ರವಿತ ಹೋತಾ ಹೈ. --------------------------------------------------------------------------

Page 197 of 264
PDF/HTML Page 226 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಪುಣ್ಯಾಸ್ರವಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್. ಪ್ರಶಸ್ತರಾಗೋಽನುಕಮ್ಪಾಪರಿಣತಿಃ ಚಿತ್ತಸ್ಯಾಕಲುಷತ್ವಞ್ಚೇತಿ ತ್ರಯಃ ಶುಭಾ ಭಾವಾಃ ದ್ರವ್ಯಪುಣ್ಯಾಸ್ರವಸ್ಯ ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರತ್ವೇನ ಕಾರಣಭುತತ್ವಾತ್ತದಾಸ್ರವಕ್ಷಣಾದೂರ್ಧ್ವಂ ಭಾವಪುಣ್ಯಾಸ್ರವಃ. ತನ್ನಿಮಿತ್ತಃ ಶುಭಕರ್ಮಪರಿಣಾಮೋ ಯೋಗದ್ವಾರೇಣ ಪ್ರವಿಶತಾಂ ಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ದ್ರವ್ಯಪುಣ್ಯಾಸ್ರವ ಇತಿ.. ೧೩೫..

-----------------------------------------------------------------------------

ಪ್ರಶಸ್ತ ರಾಗ, ಅನುಕಮ್ಪಾಪರಿಣತಿ ಔರ ಚಿತ್ತಕೀ ಅಕಲುಷತಾ–ಯಹ ತೀನ ಶುಭ ಭಾವ ದ್ರವ್ಯಪುಣ್ಯಾಸ್ರವಕೋ ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರರೂಪಸೇ ಕಾರಣಭೂತ ಹೈಂ ಇಸಲಿಯೇ ‘ದ್ರವ್ಯಪುಣ್ಯಾಸ್ರವ’ ಕೇ ಪ್ರಸಂಗಕಾ ೧ಅನುಸರಣ ಕರಕೇ [–ಅನುಲಕ್ಷ ಕರಕೇ] ವೇ ಶುಭ ಭಾವ ಭಾವಪುಣ್ಯಾಸ್ರವ ಹೈಂ ಔರ ವೇ [ಶುಭ ಭಾವ] ಜಿಸಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈಂ ಐಸೇ ಜೋ ಯೋಗದ್ವಾರಾ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ಹೋನೇವಾಲೇ ಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಶುಭಕರ್ಮಪರಿಣಾಮ [–ಶುಭಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣಾಮ] ವೇ ದ್ರವ್ಯಪುಣ್ಯಾಸ್ರವ ಹೈಂ.. ೧೩೫..

ಚೇಷ್ಟಾ] ಧರ್ಮಮೇಂ ಯಥಾರ್ಥತಯಾ ಚೇಷ್ಟಾ [ಅನುಗಮನಮ್ ಅಪಿ ಗುರೂಣಾಮ್] ಔರ ಗುರುಓಂಕಾ ಅನುಗಮನ, [ಪ್ರಶಸ್ತರಾಗಃ ಇತಿ ಬ್ರುವನ್ತಿ] ವಹ ‘ಪ್ರಶಸ್ತ ರಾಗ’ ಕಹಲಾತಾ ಹೈ. -------------------------------------------------------------------------- ೧. ಸಾತಾವೇದನೀಯಾದಿ ಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮರೂಪ ದ್ರವ್ಯಪುಣ್ಯಾಸ್ರವಕಾ ಜೋ ಪ್ರಸಙ್ಗ ಬನತಾ ಹೈ ಉಸಮೇಂ ಜೀವಕೇ ಪ್ರಶಸ್ತ ರಾಗಾದಿ ಶುಭ ಭಾವ

Page 198 of 264
PDF/HTML Page 227 of 293
single page version

೧೯೮

ಪ್ರಶಸ್ತರಾಗಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್.

ಅರ್ಹತ್ಸಿದ್ಧಸಾಧುಷು ಭಕ್ತಿಃ, ಧರ್ಮೇ ವ್ಯವಹಾರಚಾರಿತ್ರಾನುಷ್ಠಾನೇ ವಾಸನಾಪ್ರಧಾನಾ ಚೇಷ್ಟಾ, -----------------------------------------------------------------------------

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಪ್ರಶಸ್ತ ರಾಗಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ.

೧ಅರ್ಹನ್ತ–ಸಿದ್ಧ–ಸಾಧುಓಂಕೇ ಪ್ರತಿ ಭಕ್ತಿ, ಧರ್ಮಮೇಂ–ವ್ಯವಹಾರಚಾರಿತ್ರಕೇ ೨ಅನುಷ್ಠಾನಮೇಂ– ೩ಭಾವನಾಪ್ರಧಾನ ಚೇಷ್ಟಾ ಔರ ಗುರುಓಂಕಾ–ಆಚಾರ್ಯಾದಿಕಾ–ರಸಿಕಭಾವಸೇ ೪ಅನುಗಮನ, ಯಹ ‘ಪ್ರಶಸ್ತ ರಾಗ’ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉಸಕಾ ವಿಷಯ ಪ್ರಶಸ್ತ ಹೈ. -------------------------------------------------------------------------- ೧. ಅರ್ಹನ್ತ–ಸಿದ್ಧ–ಸಾಧುಓಂಮೇಂ ಅರ್ಹನ್ತ, ಸಿದ್ಧ, ಆಚಾರ್ಯ, ಉಪಾಧ್ಯಾಯ ಔರ ಸಾಧು ಪಾಂಚೋಂಕಾ ಸಮಾವೇಶ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ

ನಿಶ್ಚಯ–ಚತುರ್ವಿಧ–ಆರಾಧನಾ ದ್ವಾರಾ ಜೋ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಕೀ ಸಾಧನಾ ಕರತೇ ಹೈಂ, ವೇ ಸಾಧು ಹೈಂ.] ೨. ಅನುಷ್ಠಾನ = ಆಚರಣ; ಆಚರನಾ; ಅಮಲಮೇಂ ಲಾನಾ. ೩. ಭಾವನಾಪ್ರಧಾನ ಚೇಷ್ಟಾ = ಭಾವಪ್ರಧಾನ ಪ್ರವೃತ್ತಿ; ಶುಭಭಾವಪ್ರಧಾನ ವ್ಯಾಪಾರ. ೪. ಅನುಗಮನ = ಅನುಸರಣ; ಆಜ್ಞಾಂಕಿತಪನಾ; ಅನುಕೂಲ ವರ್ತನ. [ಗುರುಓಂಕೇ ಪ್ರತಿ ರಸಿಕಭಾವಸೇ (ಉಲ್ಲಾಸಸೇ, ಉತ್ಸಾಹಸೇ)

Page 199 of 264
PDF/HTML Page 228 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಗುರೂಣಾಮಾಚಾರ್ಯಾದೀನಾಂ ರಸಿಕತ್ವೇನಾನುಗಮನಮ್–ಏಷಃ ಪ್ರಶಸ್ತೋ ರಾಗಃ ಪ್ರಶಸ್ತವಿಷಯತ್ವಾತ್. ಅಯಂ ಹಿ ಸ್ಥೂಲಲಕ್ಷ್ಯತಯಾ ಕೇವಲಭಕ್ತಿಪ್ರಧಾನಸ್ಯಾಜ್ಞಾನಿನೋ ಭವತಿ. ಉಪರಿತನಭೂಮಿಕಾಯಾಮಲಬ್ಧಾಸ್ಪದಸ್ಯಾಸ್ಥಾನ– ರಾಗನಿಷೇಧಾರ್ಥಂ ತೀವ್ರರಾಗಜ್ವರವಿನೋದಾರ್ಥಂ ವಾ ಕದಾಚಿಜ್ಜ್ಞಾನಿನೋಽಪಿ ಭವತೀತಿ.. ೧೩೬..

-----------------------------------------------------------------------------

ಅಜ್ಞಾನೀಕೋ ಹೋತಾ ಹೈ; ಉಚ್ಚ ಭೂಮಿಕಾಮೇಂ [–ಉಪರಕೇ ಗುಣಸ್ಥಾನೋಂಮೇಂ] ಸ್ಥಿತಿ ಪ್ರಾಪ್ತ ನ ಕೀ ಹೋ ತಬ, ೨ಅಸ್ಥಾನಕಾ ರಾಗ ರೋಕನೇಕೇ ಹೇತು ಅಥವಾ ತೀವ್ರ ರಾಗಜ್ವರ ಹಠಾನೇಕೇ ಹೇತು, ಕದಾಚಿತ್ ಜ್ಞಾನೀಕೋ ಭೀ ಹೋತಾ ಹೈ.. ೧೩೬..

ದೇಖಕರ [ಯಃ ತು] ಜೋ ಜೀವ [ದುಃಖಿತಮನಾಃ] ಮನಮೇಂ ದುಃಖ ಪಾತಾ ಹುಆ [ತಂ ಕೃಪಯಾ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ] ಉಸಕೇ ಪ್ರತಿ ಕರುಣಾಸೇ ವರ್ತತಾ ಹೈ, [ತಸ್ಯ ಏಷಾ ಅನುಕಮ್ಪಾ ಭವತಿ] ಉಸಕಾ ವಹ ಭಾವ ಅನುಕಮ್ಪಾ ಹೈ.

ಕಿಸೀ ತೃಷಾದಿದುಃಖಸೇ ಪೀಡಿತ ಪ್ರಾಣೀಕೋ ದೇಖಕರ ಕರುಣಾಕೇ ಕಾರಣ ಉಸಕಾ ಪ್ರತಿಕಾರ [–ಉಪಾಯ] ಕರನೇ ಕೀ ಇಚ್ಛಾಸೇ ಚಿತ್ತಮೇಂ ಆಕುಲತಾ ಹೋನಾ ವಹ ಅಜ್ಞಾನೀಕೀ ಅನುಕಮ್ಪಾ ಹೈ. ಜ್ಞಾನೀಕೀ ಅನುಕಮ್ಪಾ ತೋ, ನೀಚಲೀ ಭೂಮಿಕಾಮೇಂ ವಿಹರತೇ ಹುಏ [–ಸ್ವಯಂ ನೀಚಲೇ ಗುಣಸ್ಥಾನೋಂಮೇಂ ವರ್ತತಾ ಹೋ ತಬ], ಜನ್ಮಾರ್ಣವಮೇಂ ನಿಮಗ್ನ ಜಗತಕೇ ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಅಜ್ಞಾನೀಕಾ ಲಕ್ಷ್ಯ [–ಧ್ಯೇಯ] ಸ್ಥೂಲ ಹೋತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಉಸೇ ಕೇವಲ ಭಕ್ತಿಕೀ ಹೀ ಪ್ರಧಾನತಾ ಹೋತೀ ಹೈ. ೨. ಅಸ್ಥಾನಕಾ = ಅಯೋಗ್ಯ ಸ್ಥಾನಕಾ, ಅಯೋಗ್ಯ ವಿಷಯಕೀ ಓರಕಾ ; ಅಯೋಗ್ಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ಅವಲಮ್ಬನ ಲೇನೇ ವಾಲಾ.

Page 200 of 264
PDF/HTML Page 229 of 293
single page version

೨೦೦

ಅನುಕಮ್ಪಾಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್. ಕಞ್ಚಿದುದನ್ಯಾದಿದುಃಖಪ್ಲುತಮವಲೋಕ್ಯ ಕರುಣಯಾ ತತ್ಪ್ರತಿಚಿಕೀರ್ಷಾಕುಲಿತಚಿತ್ತತ್ವಮಜ್ಞಾನಿನೋಽನು–ಕಮ್ಪಾ. ಜ್ಞಾನಿನಸ್ತ್ವಧಸ್ತನಭೂಮಿಕಾಸು ವಿಹರಮಾಣಸ್ಯ ಜನ್ಮಾರ್ಣವನಿಮಗ್ನಜಗದವಲೋಕನಾನ್ಮನಾಗ್ಮನಃಖೇದ ಇತಿ.. ೧೩೭..

ಚಿತ್ತಕಲುಷತ್ವಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್. ಕ್ರೋಧಮಾನಮಾಯಾಲೋಭಾನಾಂ ತೀವ್ರೋದಯೇ ಚಿತ್ತಸ್ಯ ಕ್ಷೋಭಃ ಕಾಲುಷ್ಯಮ್. ತೇಷಾಮೇವ ಮಂದೋದಯೇ ತಸ್ಯ ಪ್ರಸಾದೋಽಕಾಲುಷ್ಯಮ್. ತತ್ ಕಾದಾಚಿತ್ಕವಿಶಿಷ್ಟಕಷಾಯಕ್ಷಯೋಪಶಮೇ ಸತ್ಯಜ್ಞಾನಿನೋ ಭವತಿ. ಕಷಾಯೋದಯಾನು– ವೃತ್ತೇರಸಮಗ್ರವ್ಯಾವರ್ತಿತೋಪಯೋಗಸ್ಯಾವಾಂತರಭೂಮಿಕಾಸು ಕದಾಚಿತ್ ಜ್ಞಾನಿನೋಽಪಿ ಭವತೀತಿ.. ೧೩೮.. ----------------------------------------------------------------------------- ಅವಲೋಕನಸೇ [ಅರ್ಥಾತ್ ಸಂಸಾರಸಾಗರಮೇಂ ಡುಬೇ ಹುಏ ಜಗತಕೋ ದೇಖನೇಸೇ] ಮನಮೇಂ ಕಿಂಚಿತ್ ಖೇದ ಹೋನಾ ವಹ ಹೈ.. ೧೩೭..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯದಾ] ಜಬ [ಕ್ರೋಧಃ ವಾ] ಕ್ರೋಧ, [ಮಾನಃ] ಮಾನ, [ಮಾಯಾ] ಮಾಯಾ [ವಾ] ಅಥವಾ [ಲೋಭಃ] ಲೋಭ [ಚಿತ್ತಮ್ ಆಸಾದ್ಯ] ಚಿತ್ತಕಾ ಆಶ್ರಯ ಪಾಕರ [ಜೀವಸ್ಯ] ಜೀವಕೋ [ಕ್ಷೋಭಂ ಕರೋತಿ] ಕ್ಷೋಭ ಕರತೇ ಹೈೈಂ, ತಬ [ತಂ] ಉಸೇ [ಬುಧಾಃ] ಜ್ಞಾನೀ [ಕಾಲುಷ್ಯಮ್ ಇತಿ ಚ ಬ್ರುವನ್ತಿ] ‘ಕಲುಷತಾ’ ಕಹತೇ ಹೈಂ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಚಿತ್ತಕೀ ಕಲುಷತಾಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ. ------------------------------------------------------------------------- ಇಸ ಗಾಥಾಕೀ ಆಚಾರ್ಯವರ ಶ್ರೀ ಜಯಸೇನಾಚಾರ್ಯದೇವಕೃತ ಟೀಕಾಮೇಂ ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ವಿವರಣ ಹೈಃ– ತೀವ್ರ ತೃಷಾ, ತೀವ್ರ ಕ್ಷುಧಾ, ತೀವ್ರ

Page 201 of 264
PDF/HTML Page 230 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಪಾಪಾಸ್ರವಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್. ಪ್ರಮಾದಬಹುಲಚರ್ಯಾಪರಿಣತಿಃ, ಕಾಲುಷ್ಯಪರಿಣತಿಃ, ವಿಷಯಲೌಲ್ಯಪರಿಣತಿಃ, ಪರಪರಿತಾಪಪರಿಣತಿಃ, ಪರಾಪವಾದಪರಿಣತಿಶ್ಚೇತಿ ಪಞ್ಚಾಶುಭಾ ಭಾವಾ ದ್ರವ್ಯಪಾಪಾಸ್ರವಸ್ಯ ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರತ್ವೇನ ಕಾರಣಭೂತತ್ವಾ– ತ್ತದಾಸ್ರವಕ್ಷಣಾದೂರ್ಧ್ವಂ ಭಾವಪಾಪಾಸ್ರವಃ. ತನ್ನಿಮಿತ್ತೋಽಶುಭಕರ್ಮಪರಿಣಾಮೋ ಯೋಗದ್ವಾರೇಣ ಪ್ರವಿಶತಾಂ ಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ದ್ರವ್ಯಪಾಪಾಸ್ರವ ಇತಿ.. ೧೩೯.. -----------------------------------------------------------------------------

ಕ್ರೋಧ, ಮಾನ, ಮಾಯಾ ಔರ ಲೋಭಕೇ ತೀವ್ರ ಉದಯಸೇ ಚಿತ್ತಕಾ ಕ್ಷೋಭ ಸೋ ಕಲುಷತಾ ಹೈ. ಉನ್ಹೀಂಕೇ [– ಕ್ರೋಧಾದಿಕೇ ಹೀ] ಮಂದ ಉದಯಸೇ ಚಿತ್ತಕೀ ಪ್ರಸನ್ನತಾ ಸೋ ಅಕಲುಷತಾ ಹೈ. ವಹ ಅಕಲುಷತಾ, ಕದಾಚಿತ್ ಕಷಾಯಕಾ ವಿಶಿಷ್ಟ [–ಖಾಸ ಪ್ರಕಾರಕಾ] ಕ್ಷಯೋಪಶಮ ಹೋನೇ ಪರ, ಅಜ್ಞಾನೀಕೋ ಹೋತೀ ಹೈ; ಕಷಾಯಕೇ ಉದಯಕಾ ಅನುಸರಣ ಕರನೇವಾಲೀ ಪರಿಣತಿಮೇಂಸೇ ಉಪಯೋಗಕೋ ೧ಅಸಮಗ್ರರೂಪಸೇ ವಿಮುಖ ಕಿಯಾ ಹೋ ತಬ [ಅರ್ಥಾತ್ ಕಷಾಯಕೇ ಉದಯಕಾ ಅನುಸರಣ ಕರನೇವಾಲೇ ಪರಿಣಮನಮೇಂಸೇ ಉಪಯೋಗಕೋ ಪೂರ್ಣ ವಿಮುಖ ನ ಕಿಯಾ ಹೋ ತಬ], ಮಧ್ಯಮ ಭೂಮಿಕಾಓಂಮೇಂ [– ಮಧ್ಯಮ ಗುಣಸ್ಥಾನೋಂಮೇಂ], ಕದಾಚಿತ್ ಜ್ಞಾನೀಕೋ ಭೀ ಹೋತೀ ಹೈ.. ೧೩೮..

ಲೋಲತಾ] ವಿಷಯೋಂಕೇ ಪ್ರತಿ ಲೋಲುಪತಾ, [ಪರಪರಿತಾಪಾಪವಾದಃ] ಪರಕೋ ಪರಿತಾಪ ಕರನಾ ತಥಾ ಪರಕೇ ಅಪವಾದ ಬೋಲನಾ–ವಹ [ಪಾಪಸ್ಯ ಚ ಆಸ್ರವಂ ಕರೋತಿ] ಪಾಪಕಾ ಆಸ್ರವ ಕರತಾ ಹೈ.

ಬಹು ಪ್ರಮಾದವಾಲೀ ಚರ್ಯಾರೂಪ ಪರಿಣತಿ [–ಅತಿ ಪ್ರಮಾದಸೇ ಭರೇ ಹುಏ ಆಚರಣರೂಪ ಪರಿಣತಿ], ಕಲುಷತಾರೂಪ ಪರಿಣತಿ, ವಿಷಯಲೋಲುಪತಾರೂಪ ಪರಿಣತಿ, ಪರಪರಿತಾಪರೂಪ ಪರಿಣತಿ [–ಪರಕೋ ದುಃಖ ದೇನೇರೂಪ ಪರಿಣತಿ] ಔರ ಪರಕೇ ಅಪವಾದರೂಪ ಪರಿಣತಿ–ಯಹ ಪಾಂಚ ಅಶುಭ ಭಾವ ದ್ರವ್ಯಪಾಪಾಸ್ರವಕೋ ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರರೂಪಸೇ ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಅಸಮಗ್ರರೂಪಸೇ = ಅಪೂರ್ಣರೂಪಸೇ; ಅಧೂರೇರೂಪಸೇ; ಅಂಶತಃ.

Page 202 of 264
PDF/HTML Page 231 of 293
single page version

೨೦೨

ಪಾಪಾಸ್ರವಭೂತಭಾವಪ್ರಪಞ್ಚಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್. ತೀವ್ರಮೋಹವಿಪಾಕಪ್ರಭವಾ ಆಹಾರಭಯಮೈಥುನಪರಿಗ್ರಹಸಂಜ್ಞಾಃ, ತೀವ್ರಕಷಾಯೋದಯಾನುರಂಜಿತಯೋಗಪ್ರವೃತ್ತಿ–ರೂಪಾಃ ಕೃಷ್ಣನೀಲಕಾಪೋತಲೇಶ್ಯಾಸ್ತಿಸ್ರಃ, ರಾಗದ್ವೇಷೋದಯಪ್ರಕರ್ಷಾದಿನ್ದ್ರಿಯಾಧೀನತ್ವಮ್, ----------------------------------------------------------------------------- ಕಾರಣಭೂತ ಹೈಂ ಇಸಲಿಯೇ ‘ದ್ರವ್ಯಪಾಪಾಸ್ರವ’ ಕೇ ಪ್ರಸಂಗಕಾ ೧ಅನುಸರಣ ಕರಕೇ [–ಅನುಲಕ್ಷ ಕರಕೇ] ವೇ ಅಶುಭ ಭಾವ ಭಾವಪಾಪಾಸ್ರವ ಹೈಂ ಔರ ವೇ [ಅಶುಭ ಭಾವ] ಜಿನಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈಂ ಐಸೇ ಜೋ ಯೋಗದ್ವಾರಾ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ಹೋನೇವಾಲೇ ಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಅಶುಭಕರ್ಮಪರಿಣಾಮ [–ಅಶುಭಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣಾಮ] ವೇ ದ್ರವ್ಯಪಾಪಾಸ್ರವ ಹೈಂ.. ೧೩೯..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಸಂಜ್ಞಾಃ ಚ] [ಚಾರೋಂ] ಸಂಜ್ಞಾಏಂ, [ತ್ರಿಲೇಶ್ಯಾ] ತೀನ ಲೇಶ್ಯಾಏಂ, [ಇನ್ದ್ರಿಯವಶತಾ ಚ] ಇನ್ದ್ರಿಯವಶತಾ, [ಆರ್ತರೌದ್ರೇ] ಆರ್ತ–ರೌದ್ರಧ್ಯಾನ, [ದುಃಪ್ರಯುಕ್ತಂ ಜ್ಞಾನಂ] ದುಃಪ್ರಯುಕ್ತ ಜ್ಞಾನ [–ದುಷ್ಟರೂಪಸೇ ಅಶುಭ ಕಾರ್ಯಮೇಂ ಲಗಾ ಹುಆ ಜ್ಞಾನ] [ಚ] ಔರ [ಮೋಹಃ] ಮೋಹ–[ಪಾಪಪ್ರದಾಃ ಭವನ್ತಿ] ಯಹ ಭಾವ ಪಾಪಪ್ರದ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಪಾಪಾಸ್ರವಭೂತ ಭಾವೋಂಕೇ ವಿಸ್ತಾರಕಾ ಕಥನ ಹೈ.

ತೀವ್ರ ಮೋಹಕೇ ವಿಪಾಕಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲೀ ಆಹಾರ–ಭಯ–ಮೈಥುನ–ಪರಿಗ್ರಹಸಂಜ್ಞಾಏಂ; ತೀವ್ರ ಕಷಾಯಕೇ ಉದಯಸೇ ೨ಅನುರಂಜಿತ ಯೋಗಪ್ರವೃತ್ತಿರೂಪ ಕೃಷ್ಣ–ನೀಲ–ಕಾಪೋತ ನಾಮಕೀ ತೀನ ಲೇಶ್ಯಾಏಂ; ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಅಸಾತಾವೇದನೀಯಾದಿ ಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮರೂಪ ದ್ರವ್ಯಪಾಪಾಸ್ರವಕಾ ಜೋ ಪ್ರಸಂಗ ಬನತಾ ಹೈ ಉಸಮೇಂ ಜೀವಕೇ ಅಶುಭ ಭಾವ

೨. ಅನುರಂಜಿತ = ರಂಗೀ ಹುಈ. [ಕಷಾಯಕೇ ಉದಯಸೇ ಅನುರಂಜಿತ ಯೋಗಪ್ರವೃತ್ತಿ ವಹ ಲೇಶ್ಯಾ ಹೈ. ವಹಾಂ, ಕೃಷ್ಣಾದಿ ತೀನ ಲೇಶ್ಯಾಏಂ

Page 203 of 264
PDF/HTML Page 232 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ರಾಗದ್ವೇಷೋದ್ರೇಕಾತ್ಪ್ರಿಯ–ಸಂಯೋಗಾಪ್ರಿಯವಿಯೋಗವೇದನಾಮೋಕ್ಷಣನಿದಾನಾಕಾಂಕ್ಷಣರೂಪಮಾರ್ತಮ್, ಕಷಾಯಕ್ರೂರಾಶಯತ್ವಾದ್ಧಿಂಸಾಽಸತ್ಯಸ್ತೇಯವಿಷಯ–ಸಂರಕ್ಷಣಾನಂದರೂಪಂ ರೌದ್ರಮ್, ನೈಷ್ಕರ್ಮ್ಯಂ ತು ಶುಭಕರ್ಮಣಶ್ಚಾನ್ಯತ್ರ ದುಷ್ಟತಯಾ ಪ್ರಯುಕ್ತಂ ಜ್ಞಾನಮ್, ಸಾಮಾನ್ಯೇನ ದರ್ಶನ–ಚಾರಿತ್ರಮೋಹನೀಯೋದಯೋಪಜನಿತಾವಿವೇಕರೂಪೋ ಮೋಹಃ, –ಏಷಃ ಭಾವಪಾಪಾಸ್ರವಪ್ರಪಞ್ಚೋ ದ್ರವ್ಯಪಾಪಾಸ್ರವಪ್ರಪಞ್ಚಪ್ರದೋ ಭವತೀತಿ.. ೧೪೦..

ಅಥ ಸಂವರಪದಾರ್ಥವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮ್.

----------------------------------------------------------------------------- ರಾಗದ್ವೇಷಕೇ ಉದಯಕೇ ೧ಪ್ರಕರ್ಷಕೇ ಕಾರಣ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ಇನ್ದ್ರಿಯಾಧೀನಪನಾ; ರಾಗದ್ವೇಷಕೇ ೨ಉದ್ರೇಕಕೇ ಕಾರಣ ಪ್ರಿಯಕೇ ಸಂಯೋಗಕೀ, ಅಪ್ರಿಯಕೇ ವಿಯೋಗಕೀ, ವೇದನಾಸೇ ಛುಟಕಾರಾಕೀ ತಥಾ ನಿದಾನಕೀ ಇಚ್ಛಾರೂಪ ಆರ್ತಧ್ಯಾನಃ ಕಷಾಯ ದ್ವಾರಾ ೩ಕ್ರೂರ ಐಸೇ ಪರಿಣಾಮಕೇ ಕಾರಣ ಹೋನೇವಾಲಾ ಹಿಂಸಾನನ್ದ, ಅಸತ್ಯಾನನ್ದ, ಸ್ತೇಯಾನನ್ದ ಏವಂ ವಿಷಯಸಂರಕ್ಷಣಾನನ್ದರೂಪ ರೌದ್ರಧ್ಯಾನ; ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜನ [–ವ್ಯರ್ಥ] ಶುಭ ಕರ್ಮಸೇ ಅನ್ಯತ್ರ [–ಅಶುಭ ಕಾರ್ಯಮೇಂ] ದುಷ್ಟರೂಪಸೇ ಲಗಾ ಹುಆ ಜ್ಞಾನ; ಔರ ಸಾಮಾನ್ಯರೂಪಸೇ ದರ್ಶನಚಾರಿತ್ರ ಮೋಹನೀಯಕೇ ಉದಯಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಅವಿವೇಕರೂಪ ಮೋಹ;– ಯಹ, ಭಾವಪಾಪಾಸ್ರವಕಾ ವಿಸ್ತಾರ ದ್ರವ್ಯಪಾಪಾಸ್ರವಕೇ ವಿಸ್ತಾರಕೋ ಪ್ರದಾನ ಕರನೇವಾಲಾ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಉಪರೋಕ್ತ ಭಾವಪಾಪಾಸ್ರವರೂಪ ಅನೇಕವಿಧ ಭಾವ ವೈಸೇ–ವೈಸೇ ಅನೇಕವಿಧ ದ್ರವ್ಯಪಾಪಾಸ್ರವಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಹೈಂ].. ೧೪೦..

ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಆಸ್ರವಪದಾರ್ಥಕಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ.

ಅಬ, ಸಂವರಪದಾರ್ಥಕಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಹೈ. -------------------------------------------------------------------------

Page 204 of 264
PDF/HTML Page 233 of 293
single page version

೨೦೪

ಅನನ್ತರತ್ವಾತ್ಪಾಪಸ್ಯೈವ ಸಂವರಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್.

ಮಾರ್ಗೋ ಹಿ ಸಂವರಸ್ತನ್ನಿಮಿತ್ತಮಿನ್ದ್ರಿಯಾಣಿ ಕಷಾಯಾಃ ಸಂಜ್ಞಾಶ್ಚ ಯಾವತಾಂಶೇನ ಯಾವನ್ತಂ ವಾ ಕಾಲಂ ನಿಗೃಹ್ಯನ್ತೇ ತಾವತಾಂಶೇನ ತಾವನ್ತಂ ವಾ ಕಾಲಂ ಪಾಪಾಸ್ರವದ್ವಾರಂ ಪಿಧೀಯತೇ. ಇನ್ದ್ರಿಯಕಷಾಯಸಂಜ್ಞಾಃ ಭಾವಪಾಪಾಸ್ರವೋ ದ್ರವ್ಯಪಾಪಾಸ್ರವಹೇತುಃ ಪೂರ್ವಮುಕ್ತಃ. ಇಹ ತನ್ನಿರೋಧೋ ಭಾವಪಾಪಸಂವರೋ ದ್ರವ್ಯಪಾಪಸಂವರಹೇತುರವಧಾರಣೀಯ ಇತಿ..೧೪೧..

-----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯೈಃ] ಜೋ [ಸುಷ್ಠು ಮಾರ್ಗೇ] ಭಲೀ ಭಾಂತಿ ಮಾರ್ಗಮೇಂ ರಹಕರ [ಇನ್ದ್ರಿಯಕಷಾಯಸಂಜ್ಞಾಃ] ಇನ್ದ್ರಿಯಾಂ, ಕಷಾಯೋಂ ಔರ ಸಂಜ್ಞಾಓಂಕಾ [ಯಾವತ್ ನಿಗೃಹೀತಾಃ] ಜಿತನಾ ನಿಗ್ರಹ ಕರತೇ ಹೈಂ, [ತಾವತ್] ಉತನಾ [ಪಾಪಾಸ್ರವಛಿದ್ರಮ್] ಪಾಪಾಸ್ರವಕಾ ಛಿದ್ರ [ತೇಷಾಮ್] ಉನಕೋ [ಪಿಹಿತಮ್] ಬನ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಪಾಪಕೇ ಅನನ್ತರ ಹೋನೇಸೇೇ, ಪಾಪಕೇ ಹೀ ಸಂವರಕಾ ಯಹ ಕಥನ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಪಾಪಕೇ ಕಥನಕೇ ಪಶ್ಚಾತ ತುರನ್ತ ಹೋನೇಸೇೇ, ಯಹಾಂ ಪಾಪಕೇ ಹೀ ಸಂವರಕಾ ಕಥನ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ].

ಮಾರ್ಗ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸಂವರ ಹೈ; ಉಸಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ [–ಉಸಕೇ ಲಿಯೇ] ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂ, ಕಷಾಯೋಂ ತಥಾ ಸಂಜ್ಞಾಓಂಕಾ ಜಿತನೇ ಅಂಶಮೇಂ ಅಥವಾ ಜಿತನೇ ಕಾಲ ನಿಗ್ರಹ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ, ಉತನೇ ಅಂಶಮೇಂ ಅಥವಾ ಉತನೇ ಕಾಲ ಪಾಪಾಸ್ರವದ್ವಾರಾ ಬನ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ.

ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂ, ಕಷಾಯೋಂ ಔರ ಸಂಜ್ಞಾಓಂ–ಭಾವಪಾಪಾಸ್ರವ––ಕೋ ದ್ರವ್ಯಪಾಪಾಸ್ರವಕಾ ಹೇತು [–ನಿಮಿತ್ತ] ಪಹಲೇ [೧೪೦ ವೀಂ ಗಾಥಾಮೇಂ] ಕಹಾ ಥಾ; ಯಹಾಂ [ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ] ಉನಕಾ ನಿರೋಧ [–ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂ, ಕಷಾಯೋಂ ಔರ ಸಂಜ್ಞಾಓಂಕಾ ನಿರೋಧ]–ಭಾವಪಾಪಸಂವರ–ದ್ರವ್ಯ–ಪಾಪಸಂವರಕಾ ಹೇತು ಅವಧಾರನಾ [–ಸಮಝನಾ].. ೧೪೧.. -------------------------------------------------------------------------

Page 205 of 264
PDF/HTML Page 234 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಸಾಮಾನ್ಯಸಂವರಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್.

ಯಸ್ಯ ರಾಗರೂಪೋ ದ್ವೇಷರೂಪೋ ಮೋಹರೂಪೋ ವಾ ಸಮಗ್ರಪರದ್ರವ್ಯೇಷು ನ ಹಿ ವಿದ್ಯತೇ ಭಾವಃ ತಸ್ಯ ನಿರ್ವಿಕಾರಚೈತನ್ಯತ್ವಾತ್ಸಮಸುಖದುಃಖಸ್ಯ ಭಿಕ್ಷೋಃ ಶುಭಮಶುಭಞ್ಚ ಕರ್ಮ ನಾಸ್ರವತಿ, ಕಿನ್ತು ಸಂವ್ರಿಯತ ಏವ. ತದತ್ರ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಪರಿಣಾಮನಿರೋಧೋ ಭಾವಸಂವರಃ. ತನ್ನಿಮಿತ್ತಃ ಶುಭಾಶುಭಕರ್ಮಪರಿಣಾಮನಿರೋಧೋ ಯೋಗದ್ವಾರೇಣ ಪ್ರವಿಶತಾಂ ಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ದ್ರವ್ಯಸಂವರ ಇತಿ.. ೧೪೨.. -----------------------------------------------------------------------------

[ಮೋಹಃ] ಮೋಹ [ನ ವಿದ್ಯತೇ] ನಹೀಂ ಹೈ, [ಸಮಸುಖದುಃಖಸ್ಯ ಭಿಕ್ಷೋಃ] ಉಸ ಸಮಸುಖದುಃಖ ಭಿಕ್ಷುಕೋ [– ಸುಖದುಃಖಕೇ ಪ್ರತಿ ಸಮಭಾವವಾಲೇ ಮುನಿಕೋ] [ಶುಭಮ್ ಅಶುಭಮ್] ಶುಭ ಔರ ಅಶುಭ ಕರ್ಮ [ನ ಆಸ್ರವತಿ] ಆಸ್ರವಿತ ನಹೀಂ ಹೋತೇ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಸಾಮಾನ್ಯರೂಪಸೇ ಸಂವರಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ.

ಜಿಸೇ ಸಮಗ್ರ ಪರದ್ರವ್ಯೋಂಕೇ ಪ್ರತಿ ರಾಗರೂಪ, ದ್ವೇಷರೂಪ ಯಾ ಮೋಹರೂಪ ಭಾವ ನಹೀಂ ಹೈ, ಉಸ ಭಿಕ್ಷುಕೋ – ಜೋ ಕಿ ನಿರ್ವಿಕಾರಚೈತನ್ಯಪನೇಕೇ ಕಾರಣ ೧ಸಮಸುಖದುಃಖ ಹೈ ಉಸೇೇ–ಶುಭ ಔರ ಅಶುಭ ಕರ್ಮಕಾ ಆಸ್ರವ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಪರನ್ತು ಸಂವರ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಯಹಾಂ [ಐಸಾ ಸಮಝನಾ ಕಿ] ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಪರಿಣಾಮಕಾ ನಿರೋಧ ಸೋ ಭಾವಸಂವರ ಹೈ, ಔರ ವಹ [ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷರೂಪ ಪರಿಣಾಮಕಾ ನಿರೋಧ] ಜಿಸಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಐಸಾ ಜೋ ಯೋಗದ್ವಾರಾ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ಹೋನೇವಾಲೇ ಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಶುಭಾಶುಭಕರ್ಮಪರಿಣಾಮಕಾ [ಶುಭಾಶುಭಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣಾಮಕಾ] ನಿರೋಧ ಸೋ ದ್ರವ್ಯಸಂವರ ಹೈ.. ೧೪೨.. ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಸಮಸುಖದುಃಖ = ಜಿಸೇ ಸುಖದುಃಖ ಸಮಾನ ಹೈ ಐಸೇಃ ಇಷ್ಟಾನಿಷ್ಟ ಸಂಯೋಗೋಮೇಂ ಜಿಸೇ ಹರ್ಷಶೋಕಾದಿ ವಿಷಮ ಪರಿಣಾಮ ನಹೀಂ ಹೋತೇ

Page 206 of 264
PDF/HTML Page 235 of 293
single page version

೨೦೬

ವಿಶೇಷೇಣ ಸಂವರಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್.

ಯಸ್ಯ ಯೋಗಿನೋ ವಿರತಸ್ಯ ಸರ್ವತೋ ನಿವೃತ್ತಸ್ಯ ಯೋಗೇ ವಾಙ್ಮನಃಕಾಯಕರ್ಮಣಿ ಶುಭಪರಿಣಾಮರೂಪಂ ಪುಣ್ಯಮಶುಭಪರಿಣಾಮರೂಪಂ ಪಾಪಞ್ಚ ಯದಾ ನ ಭವತಿ ತಸ್ಯ ತದಾ ಶುಭಾಶುಭಭಾವಕೃತಸ್ಯ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಣಃ ಸಂವರಃ ಸ್ವಕಾರಣಾಭಾವಾತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧಯತಿ. ತದತ್ರ ಶುಭಾಶುಭಪರಿಣಾಮನಿರೋಧೋ ಭಾವಪುಣ್ಯಪಾಪಸಂವರೋ ದ್ರವ್ಯಪುಣ್ಯಪಾಪ–ಸಂವರಸ್ಯ ಹೇತುಃ ಪ್ರಧಾನೋಽವಧಾರಣೀಯ ಇತಿ.. ೧೪೩..

-----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಸ್ಯ] ಜಿಸೇ [–ಜಿಸ ಮುನಿಕೋ], [ವಿರತಸ್ಯ] ವಿರತ ವರ್ತತೇ ಹುಏ [ಯೋಗೇ] ಯೋಗಮೇಂ [ಪುಣ್ಯಂ ಪಾಪಂ ಚ] ಪುಣ್ಯ ಔರ ಪಾಪ [ಯದಾ] ಜಬ [ಖಲು] ವಾಸ್ತವಮೇಂ [ನ ಅಸ್ತಿ] ನಹೀಂ ಹೋತೇ, [ತದಾ] ತಬ [ತಸ್ಯ] ಉಸೇ [ಶುಭಾಶುಭಕೃತಸ್ಯ ಕರ್ಮಣಾಃ] ಶುಭಾಶುಭಭಾವಕೃತ ಕರ್ಮಕಾ [ಸಂವರಣಮ್] ಸಂವರ ಹೋತಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ವಿಶೇಷರೂಪಸೇ ಸಂವರಕಾ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ.

ಜಿಸ ಯೋಗೀಕೋ, ವಿರತ ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವಥಾ ನಿವೃತ್ತ ವರ್ತತೇ ಹುಏ, ಯೋಗಮೇಂ–ವಚನ, ಮನ ಔರ ಕಾಯಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಕ್ರಿಯಾಮೇಂಂ–ಶುಭಪರಿಣಾಮರೂಪ ಪುಣ್ಯ ಔರ ಅಶುಭಪರಿಣಾಮರೂಪ ಪಾಪ ಜಬ ನಹೀಂ ಹೋತೇ, ತಬ ಉಸೇ ಶುಭಾಶುಭಭಾವಕೃತ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಕಾ [–ಶುಭಾಶುಭಭಾವ ಜಿಸಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ ಐಸೇ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಕಾ], ಸ್ವಕಾರಣಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಸಂವರ ಹೋತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಯಹಾಂ [ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ] ಶುಭಾಶುಭ ಪರಿಣಾಮಕಾ ನಿರೋಧ–ಭಾವಪುಣ್ಯಪಾಪಸಂವರ– ದ್ರವ್ಯಪುಣ್ಯಪಾಪಸಂವರಕಾ ಪ್ರಧಾನ ಹೇತು ಅವಧಾರನಾ [–ಸಮಝನಾ].. ೧೪೩..

ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಸಂವರಪದಾರ್ಥಕಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ. ------------------------------------------------------------------------- ಪ್ರಧಾನ ಹೇತು = ಮುಖ್ಯ ನಿಮಿತ್ತ. [ದ್ರವ್ಯಸಂವರಮೇಂ ‘ಮುಖ್ಯ ನಿಮಿತ್ತ’ ಜೀವಕೇ ಶುಭಾಶುಭ ಪರಿಣಾಮಕಾ ನಿರೋಧ ಹೈ. ಯೋಗಕಾ ನಿರೋಧ ನಹೀಂ ಹೈ. [ ಯಹಾಂ ಯಹ ಧ್ಯಾನ ರಖನೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ ಕಿ ದ್ರವ್ಯಸಂವರಕಾ ಉಪಾದಾನ ಕಾರಣ– ನಿಶ್ಚಯ ಕಾರಣ ತೋ ಪುದ್ಗಲ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಹೈ.]

Page 207 of 264
PDF/HTML Page 236 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಅಥ ನಿರ್ಜರಾಪದಾರ್ಥವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮ್.

ನಿರ್ಜರಾಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್.

ಶುಭಾಶುಭಪರಿಣಾಮನಿರೋಧಃ ಸಂವರಃ, ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗೋ ಯೋಗಃ. ತಾಭ್ಯಾಂ ಯುಕ್ತಸ್ತಪೋಭಿರನಶನಾವಮೌದರ್ಯ– ವೃತ್ತಿಪರಿಸಂಖ್ಯಾನರಸಪರಿತ್ಯಾಗವಿವಿಕ್ತಶಯ್ಯಾಸನಕಾಯಕ್ಲೇಶಾದಿಭೇದಾದ್ಬಹಿರಙ್ಗೈಃ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತವಿನಯವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯ– ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯವ್ಯುತ್ಸರ್ಗಧ್ಯಾನಭೇದಾದನ್ತರಙ್ಗೈಶ್ಚ ಬಹುವಿಧೈರ್ಯಶ್ಚೇಷ್ಟತೇ ಸ ಖಲು -----------------------------------------------------------------------------

ಅಬ ನಿರ್ಜರಾಪದಾರ್ಥಕಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಹೈ.

ಜೀವ [ಬಹುವಿಧೈಃ ತಪೋಭಿಃ ಚೇಷ್ಟತೇ] ಬಹುವಿಧ ತಪೋಂ ಸಹಿತ ಪ್ರವರ್ತತಾ ಹೈ, [ಸಃ] ವಹ [ನಿಯತಮ್] ನಿಯಮಸೇ [ಬಹುಕಾನಾಮ್ ಕರ್ಮಣಾಮ್] ಅನೇಕ ಕರ್ಮೋಂಕೀ [ನಿರ್ಜರಣಂ ಕರೋತಿ] ನಿರ್ಜರಾ ಕರತಾ ಹೈ.

ಸಂವರ ಅರ್ಥಾತ್ ಶುಭಾಶುಭ ಪರಿಣಾಮಕಾ ನಿರೋಧ, ಔರ ಯೋಗ ಅರ್ಥಾತ್ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗ; ಉನಸೇ [–ಸಂವರ ಔರ ಯೋಗಸೇ] ಯುಕ್ತ ಐಸಾ ಜೋ [ಪುರುಷ], ಅನಶನ, ಅವಮೌದರ್ಯ, ವೃತ್ತಿಪರಿಸಂಖ್ಯಾನ, ರಸಪರಿತ್ಯಾಗ, ವಿವಿಕ್ತಶಯ್ಯಾಸನ ತಥಾ ಕಾಯಕ್ಲೇಶಾದಿ ಭೇದೋಂವಾಲೇ ಬಹಿರಂಗ ತಪೋಂ ಸಹಿತ ಔರ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ, ವಿನಯ, ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯ, ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯ, ವ್ಯುತ್ಸರ್ಗ ಔರ ಧ್ಯಾನ ಐಸೇ ಭೇದೋಂವಾಲೇ ಅಂತರಂಗ ತಪೋಂ ಸಹಿತ–ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಬಹುವಿಧ ೧ತಪೋಂ ಸಹಿತ -------------------------------------------------------------------------

Page 208 of 264
PDF/HTML Page 237 of 293
single page version

೨೦೮

ಬಹೂನಾಂ ಕರ್ಮಣಾಂ ನಿರ್ಜರಣಂ ಕರೋತಿ. ತದತ್ರ ಕರ್ಮವೀರ್ಯಶಾತನಸಮರ್ಥೋ ಬಹಿರಙ್ಗಾನ್ತರಙ್ಗತಪೋಭಿರ್ಬೃಂಹಿತಃ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗೋ ಭಾವನಿರ್ಜರಾ, ತದನುಭಾವನೀರಸೀಭೂತಾನಾಮೇಕದೇಶಸಂಕ್ಷಯಃ ಸಮುಪಾತ್ತಕರ್ಮಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ದ್ರವ್ಯ–ನಿರ್ಜರೇತಿ.. ೧೪೪..

----------------------------------------------------------------------------- ಪ್ರವರ್ತತಾ ಹೈ, ವಹ [ಪುರುಷ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಬಹುತ ಕರ್ಮೋಂಕೀ ನಿರ್ಜರಾ ಕರತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಯಹಾಂ [ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ ಐಸಾ ಕಹಾ ಕಿ], ಕರ್ಮಕೇ ವೀರ್ಯಕಾ [–ಕರ್ಮಕೀ ಶಕ್ತಿಕಾ] ಶಾತನ ಕರನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ ಐಸಾ ಜೋ ಬಹಿರಂಗ ಔರ ಅಂತರಂಗ ತಪೋಂ ದ್ವಾರಾ ವೃದ್ಧಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗ ಸೋ ಭಾವನಿರ್ಜರಾ ಹೈೇ ಔರ ಉಸಕೇ ಪ್ರಭಾವಸೇ [–ವೃದ್ಧಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ] ನೀರಸ ಹುಏ ಐಸೇ ಉಪಾರ್ಜಿತ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕಾ ಏಕದೇಶ ಸಂಕ್ಷಯ ಸೋ ದ್ರವ್ಯ ನಿರ್ಜರಾ ಹೈ.. ೧೪೪..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಸಂವರೇಣ ಯುಕ್ತಃ] ಸಂವರಸೇ ಯುಕ್ತ ಐಸಾ [ಯಃ] ಜೋ ಜೀವ, [ಆತ್ಮಾರ್ಥ– ಪ್ರಸಾಧಕಃ ಹಿ] ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಶಾತನ ಕರನಾ = ಪತಲಾ ಕರನಾ; ಹೀನ ಕರನಾ; ಕ್ಷೀಣ ಕರನಾ; ನಷ್ಟ ಕರನಾ. ೨. ವೃದ್ಧಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ = ಬಢಾ ಹುಆ; ಉಗ್ರ ಹುಆ. [ಸಂವರ ಔರ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗವಾಲೇ ಜೀವಕೋ ಜಬ ಉಗ್ರ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ

೩. ಸಂಕ್ಷಯ = ಸಮ್ಯಕ್ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಕ್ಷಯ.

Page 209 of 264
PDF/HTML Page 238 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಮುಖ್ಯನಿರ್ಜರಾಕಾರಣೋಪನ್ಯಾಸೋಽಯಮ್.

ಯೋ ಹಿ ಸಂವರೇಣ ಶುಭಾಶುಭಪರಿಣಾಮಪರಮನಿರೋಧೇನ ಯುಕ್ತಃ ಪರಿಜ್ಞಾತವಸ್ತುಸ್ವರೂಪಃ ಪರಪ್ರಯೋಜನೇಭ್ಯೋ ವ್ಯಾವೃತ್ತಬುದ್ಧಿಃ ಕೇವಲಂ ಸ್ವಪ್ರಯೋಜನಸಾಧನೋದ್ಯತಮನಾಃ ಆತ್ಮಾನಂ ಸ್ವೋಪಲಭ್ಭೇನೋಪಲಭ್ಯ ಗುಣಗುಣಿನೋರ್ವಸ್ತು– ತ್ವೇನಾಭೇದಾತ್ತದೇವ ಜ್ಞಾನಂ ಸ್ವಂ ಸ್ವೇನಾವಿಚಲಿತಮನಾಸ್ಸಂಚೇತಯತೇ ಸ ಖಲು ನಿತಾನ್ತನಿಸ್ಸ್ನೇಹಃ ಪ್ರಹೀಣ– ಸ್ನೇಹಾಭ್ಯಙ್ಗಪರಿಷ್ವಙ್ಗಶುದ್ಧಸ್ಫಟಿಕಸ್ತಮ್ಭವತ್ ಪೂರ್ವೋಪಾತ್ತಂ ಕರ್ಮರಜಃ ಸಂಧುನೋತಿ ಏತೇನ ನಿರ್ಜರಾಮುಖ್ಯತ್ವೇ ಹೇತುತ್ವಂ ಧ್ಯಾನಸ್ಯ ದ್ಯೋತಿತಮಿತಿ.. ೧೪೫.. ----------------------------------------------------------------------------- ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಆತ್ಮಾರ್ಥಕಾ ಪ್ರಸಾಧಕ [ಸ್ವಪ್ರಯೋಜನಕಾ ಪ್ರಕೃಷ್ಟ ಸಾಧಕ] ವರ್ತತಾ ಹುಆ, [ಆತ್ಮಾನಮ್ ಜ್ಞಾತ್ವಾ] ಆತ್ಮಾಕೋ ಜಾನಕರ [–ಅನುಭವ ಕರಕೇ] [ಜ್ಞಾನಂ ನಿಯತಂ ಧ್ಯಾಯತಿ] ಜ್ಞಾನಕೋ ನಿಶ್ಚಲರೂಪಸೇ ಧ್ಯಾತಾ ಹೈ, [ಸಃ] ವಹ [ಕರ್ಮರಜಃ] ಕರ್ಮರಜಕೋ [ಸಂಧುನೋತಿ] ಖಿರಾ ದೇತಾ ಹೈ.

ಉಪಾದೇಯ ತತ್ತ್ವಕೋ] ಬರಾಬರ ಜಾನತಾ ಹುಆ ಪರಪ್ರಯೋಜನಸೇ ಜಿಸಕೀ ಬುದ್ಧಿ ವ್ಯಾವೃತ್ತ ಹುಈ ಹೈ ಔರ ಕೇವಲ ಸ್ವಪ್ರಯೋಜನ ಸಾಧನೇಮೇಂ ಜಿಸಕಾ ೨ಮನ ಉದ್ಯತ ಹುಆ ಹೈ ಐಸಾ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, ಆತ್ಮಾಕೋ ಸ್ವೋಪಲಬ್ಧಿಸೇ ಉಪಲಬ್ಧ

ಕರಕೇ [–ಅಪನೇಕೋ ಸ್ವಾನುಭವ ದ್ವಾರಾ ಅನುಭವ ಕರಕೇ], ಗುಣ–ಗುಣೀಕಾ ವಸ್ತುರೂಪಸೇ ಅಭೇದ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಉಸೀ

೫ನಿಃಸ್ನೇಹ ವರ್ತತಾ ಹುಆ –ಜಿಸಕೋ ೬ಸ್ನೇಹಕೇ ಲೇಪಕಾ ಸಂಗ ಪ್ರಕ್ಷೀಣ ಹುಆ ಹೈ ಐಸೇ ಶುದ್ಧ ಸ್ಫಟಿಕಕೇ ಸ್ತಂಭಕೀ

ಭಾಂತಿ–ಪೂರ್ವೋಪಾರ್ಜಿತ ಕರ್ಮರಜಕೋ ಖಿರಾ ದೇತೀ ಹೈ. ------------------------------------------------------------------------- ೧. ವ್ಯಾವೃತ್ತ ಹೋನಾ = ನಿವರ್ತನಾ; ನಿವೃತ್ತ ಹೋನಾ; ವಿಮುಖ ಹೋನಾ. ೨. ಮನ = ಮತಿ; ಬುದ್ಧಿ; ಭಾವ; ಪರಿಣಾಮ. ೩. ಉದ್ಯತ ಹೋನಾ = ತತ್ಪರ ಹೋನಾ ; ಲಗನಾ; ಉದ್ಯಮವಂತ ಹೋನಾ ; ಮುಡ಼ನಾ; ಢಲನಾ. ೪. ಗುಣೀ ಔರ ಗುಣಮೇಂ ವಸ್ತು–ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಅಭೇದ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಆತ್ಮಾ ಕಹೋ ಯಾ ಜ್ಞಾನ ಕಹೋ–ದೋನೋಂ ಏಕ ಹೀ ಹೈಂ. ಉಪರ ಜಿಸಕಾ

೫. ನಿಃಸ್ನೇಹ = ಸ್ನೇಹ ರಹಿತ; ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷ ರಹಿತ. ೬. ಸ್ನೇಹ = ತೇಲ; ಚಿಕನಾ ಪದಾರ್ಥ; ಸ್ನಿಗ್ಧತಾ; ಚಿಕನಾಪನ.

Page 210 of 264
PDF/HTML Page 239 of 293
single page version

೨೧೦

ಜಸ್ಸ ಣ ವಿಜ್ಜದಿ ರಾಗೋ ದೋಸೋ ಮೋಹೋ ವ ಜೋಗಪರಿಕಮ್ಮೋ.

ಧ್ಯಾನಸ್ವರೂಪಾಭಿಧಾನಮೇತತ್.

ಶುದ್ಧಸ್ವರೂಪೇಽವಿಚಲಿತಚೈತನ್ಯವೃತ್ತಿರ್ಹಿ ಧ್ಯಾನಮ್. ಅಥಾಸ್ಯಾತ್ಮಲಾಭವಿಧಿರಭಿಧೀಯತೇ. ಯದಾ ಖಲು ಯೋಗೀ ದರ್ಶನಚಾರಿತ್ರಮೋಹನೀಯವಿಪಾಕಂ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮತ್ವಾತ್ ಕರ್ಮಸು ಸಂಹೃತ್ಯ, ತದನುವೃತ್ತೇಃ ವ್ಯಾವೃತ್ತ್ಯೋಪಯೋಗಮ– ಮುಹ್ಯನ್ತಮರಜ್ಯನ್ತಮದ್ವಿಷನ್ತಂ ಚಾತ್ಯನ್ತಶುದ್ಧ ಏವಾತ್ಮನಿ ನಿಷ್ಕಮ್ಪಂ -----------------------------------------------------------------------------

ಇಸಸೇ [–ಇಸ ಗಾಥಾಸೇ] ಐಸಾ ದರ್ಶಾಯಾ ಕಿ ನಿರ್ಜರಾಕಾ ಮುಖ್ಯ ಹೇತು ೧ಧ್ಯಾನ ಹೈ.. ೧೪೫..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಸ್ಯ] ಜಿಸೇ [ಮೋಹಃ ರಾಗಃ ದ್ವೇಷಃ] ಮೋಹ ಔರ ರಾಗದ್ವೇಷ [ನ ವಿದ್ಯತೇ] ನಹೀಂ ಹೈ [ವಾ] ತಥಾ [ಯೋಗಪರಿಕರ್ಮ] ಯೋಗೋಂಕಾ ಸೇವನ ನಹೀಂ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಮನ–ವಚನ–ಕಾಯಾಕೇ ಪ್ರತಿ ಉಪೇಕ್ಷಾ ಹೈ], [ತಸ್ಯ] ಉಸೇ [ಶುಭಾಶುಭದಹನಃ] ಶುಭಾಶುಭಕೋ ಜಲಾನೇವಾಲೀ [ಧ್ಯಾನಮಯಃ ಅಗ್ನಿಃ] ಧ್ಯಾನಮಯ ಅಗ್ನಿ [ಜಾಯತೇ] ಪ್ರಗಟ ಹೋತೀ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಧ್ಯಾನಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ.

ಶುದ್ಧ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಅವಿಚಲಿತ ಚೈತನ್ಯಪರಿಣತಿ ಸೋ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಧ್ಯಾನ ಹೈ. ವಹ ಧ್ಯಾನ ಪ್ರಗಟ ಹೋನೇಕೀ ವಿಧಿ ಅಬ ಕಹೀ ಜಾತೀ ಹೈ; ಜಬ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಯೋಗೀ, ದರ್ಶನಮೋಹನೀಯ ಔರ ಚಾರಿತ್ರಮೋಹನೀಯಕಾ ವಿಪಾಕ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮ ಹೋನೇಸೇ ಉಸ ವಿಪಾಕಕೋ [ಅಪನೇಸೇ ಭಿನ್ನ ಐಸೇ ಅಚೇತನ] ಕರ್ಮೋಂಮೇಂ ಸಮೇಟಕರ, ತದನುಸಾರ ಪರಿಣತಿಸೇ ಉಪಯೋಗಕೋ ವ್ಯವೃತ್ತ ಕರಕೇ [–ಉಸ ವಿಪಾಕಕೇ ಅನುರೂಪ ಪರಿಣಮನಮೇಂಸೇ ಉಪಯೋಗಕಾ ನಿವರ್ತನ ಕರಕೇ], ಮೋಹೀ, ರಾಗೀ ಔರ ದ್ವೇಷೀ ನ ಹೋನೇವಾಲೇ ಐಸೇ ಉಸ ಉಪಯೋಗಕೋ ಅತ್ಯನ್ತ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಹೀ ನಿಷ್ಕಮ್ಪರೂಪಸೇ ಲೀನ ಕರತಾ ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಯಹ ಧ್ಯಾನ ಶುದ್ಧಭಾವರೂಪ ಹೈ.

Page 211 of 264
PDF/HTML Page 240 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ನಿವೇಶಯತಿ, ತದಾಸ್ಯ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಚೈತನ್ಯರೂಪಸ್ವರೂಪವಿಶ್ರಾನ್ತಸ್ಯ ವಾಙ್ಮನಃಕಾಯಾನಭಾವಯತಃ ಸ್ವಕರ್ಮಸ್ವ– ವ್ಯಾಪಾರಯತಃ ಸಕಲಶುಭಾಶುಭಕರ್ಮೇನ್ಧನದಹನಸಮರ್ಥತ್ವಾತ್ ಅಗ್ನಿಕಲ್ಪಂ ಪರಮಪುರುಷಾರ್ಥಸಿದ್ಧಯುಪಾಯಭೂತಂ ಧ್ಯಾನಂ ಜಾಯತೇ ಇತಿ. ತಥಾ ಚೋಕ್ತಮ್– ‘‘ಅಜ್ಜ ವಿ ತಿರಯಣಸುದ್ಧಾ ಅಪ್ಪಾ ಝಾಏವಿ ಲಹಇ ಇಂದತ್ತಂ. ಲೋಯಂತಿಯದೇವತ್ತಂ ತತ್ಥ ಚುಆ ಣಿವ್ವುದಿಂ ಜಂತಿ’’.. ‘‘ಅಂತೋ ಣತ್ಥಿ ಸುಈಣಂ ಕಾಲೋ ಥೋಓ ವಯಂ ಚ ದುಮ್ಮೇಹಾ. ತಣ್ಣವರಿ ಸಿಕ್ಖಿಯವ್ವಂ ಜಂ ಜರಮರಣಂ ಖಯಂ ಕುಣಈ’’.. ೧೪೬.. ----------------------------------------------------------------------------- ಹೈ, ತಬ ಉಸ ಯೋಗೀಕೋ– ಜೋ ಕಿ ಅಪನೇ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಚೈತನ್ಯರೂಪ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ವಿಶ್ರಾನ್ತ ಹೈ, ವಚನ–ಮನ–ಕಾಯಾಕೋ ನಹೀಂ ೧ಭಾತಾ ಔರ ಸ್ವಕರ್ಮೋಮೇಂ ೨ವ್ಯಾಪಾರ ನಹೀಂ ಕರತಾ ಉಸೇ– ಸಕಲ ಶುಭಾಶುಭ ಕರ್ಮರೂಪ ಈಂಧನಕೋ ಜಲಾನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ ಹೋನೇಸೇ ಅಗ್ನಿಸಮಾನ ಐಸಾ, ೩ಪರಮಪುರುಷಾರ್ಥಸಿದ್ಧಿಕೇ ಉಪಾಯಭೂತ ಧ್ಯಾನ ಪ್ರಗಟ ಹೋತಾ ಹೈ.

[ಅರ್ಥಃ– ಇಸ ಸಮಯ ಭೀ ತ್ರಿರತ್ನಶುದ್ಧ ಜೀವ [– ಇಸ ಕಾಲ ಭೀ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರರೂಪ ತೀನ ರತ್ನೋಂಸೇ ಶುದ್ಧ ಐಸೇ ಮುನಿ] ಆತ್ಮಾಕಾ ಧ್ಯಾನ ಕರಕೇ ಇನ್ದ್ರಪನಾ ತಥಾ ಲೌಕಾನ್ತಿಕ–ದೇವಪನಾ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತೇ ಹೈಂ ಔರ ವಹಾಂ ಸೇ ಚಯ ಕರ [ಮನುಷ್ಯಭವ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ] ನಿರ್ವಾಣಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತೇ ಹೈಂ.

ಇಸಲಿಯೇ ವಹೀ ಕೇವಲ ಸೀಖನೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ ಕಿ ಜೋ ಜರಾ–ಮರಣಕಾ ಕ್ಷಯ ಕರೇ.] ------------------------------------------------------------------------- ಇನ ದೋ ಉದ್ಧವತ ಗಾಥಾಓಂಮೇಂಸೇ ಪಹಲೀ ಗಾಥಾ ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವತ್ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯದೇವಪ್ರಣೀತ ಮೋಕ್ಷಪ್ರಾಭೃತಕೀ ಹೈ. ೧. ಭಾನಾ = ಚಿಂತವನ ಕರನಾ; ಧ್ಯಾನಾ; ಅನುಭವ ಕರನಾ. ೨. ವ್ಯಾಪಾರ = ಪ್ರವೃತ್ತಿ [ಸ್ವರೂಪವಿಶ್ರಾನ್ತ ಯೋಗೀಕೋ ಅಪನೇ ಪೂರ್ವೋಪಾರ್ಜಿತ ಕರ್ಮೋಂಮೇಂ ಪ್ರವರ್ತನ ನಹೀಂ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹ ಮೋಹನೀಯಕರ್ಮಕೇ

೩. ಪುರುಷಾರ್ಥ = ಪುರುಷಕಾ ಅರ್ಥ; ಪುರುಷಕಾ ಪ್ರಯೋಜನ; ಆತ್ಮಾಕಾ ಪ್ರಯೋಜನ; ಆತ್ಮಪ್ರಯೋಜನ. [ಪರಮಪುರುಷಾರ್ಥ ಅರ್ಥಾತ್ ಆತ್ಮಾಕಾ