Page 232 of 264
PDF/HTML Page 261 of 293
single page version

೨೩೨

ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಸಾಧನಭಾವೇನ ಪೂರ್ವೋದ್ದಿಷ್ಟವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗನಿರ್ದೇಶೋಽಯಮ್. -----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಧರ್ಮಾದಿಶ್ರದ್ಧಾನಂ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಮ್] ಧರ್ಮಾಸ್ತಿಕಾಯಾದಿಕಾ ಶ್ರದ್ಧಾನ ಸೋ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವ [ಅಙ್ಗಪೂರ್ವಗತಮ್ ಜ್ಞಾನಮ್] ಅಂಗಪೂರ್ವಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಜ್ಞಾನ ಸೋ ಜ್ಞಾನ ಔರ [ತಪಸಿ ಚೇಷ್ಟಾ ಚರ್ಯಾ] ತಪಮೇಂ ಚೇಷ್ಟಾ [–ಪ್ರವೃತ್ತಿ] ಸೋೇ ಚಾರಿತ್ರ; [ಇತಿ] ಇಸ ಪ್ರಕಾರ [ವ್ಯವಹಾರಃ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಃ] ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಸಾಧನರೂಪಸೇ, ಪೂರ್ವೋದ್ಷ್ಟಿ [೧೦೭ ವೀಂ ಗಾಥಾಮೇಂ ಉಲ್ಲಿಖಿತ] ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಯಹ ನಿರ್ದೇಶ ಹೈ. -------------------------------------------------------------------------

[ಯಹಾಂ ಏಕ ಉದಾಹರಣ ಲಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈಃ–

Page 233 of 264
PDF/HTML Page 262 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಾಣಿ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಃ. ತತ್ರ ಧರ್ಮಾದೀನಾಂ ದ್ರವ್ಯಪದಾರ್ಥವಿಕಲ್ಪವತಾಂ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥ– ಶ್ರದ್ಧಾನಭಾವಸ್ವಭಾವಂ ಭಾವನ್ತರಂ ಶ್ರದ್ಧಾನಾಖ್ಯಂ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಂ, ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನನಿರ್ವೃತೌ ಸತ್ಯಾಮಙ್ಗಪೂರ್ವಗತಾರ್ಥಪರಿ– ಚ್ಛಿತ್ತಿರ್ಜ್ಞಾನಮ್, ಆಚಾರಾದಿಸೂತ್ರಪ್ರಪಞ್ಚಿತವಿಚಿತ್ರಯತಿವೃತ್ತಸಮಸ್ತಸಮುದಯರೂಪೇ ತಪಸಿ ಚೇಷ್ಟಾ ಚರ್ಯಾ–ಇತ್ಯೇಷಃ ಸ್ವಪರಪ್ರತ್ಯಯಪರ್ಯಾಯಾಶ್ರಿತಂ ಭಿನ್ನಸಾಧ್ಯಸಾಧನಭಾವಂ ವ್ಯವಹಾರನಯಮಾಶ್ರಿತ್ಯಾನುಗಮ್ಯಮಾನೋ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಃ ಕಾರ್ತ– ಸ್ವರಪಾಷಾಣಾರ್ಪಿತದೀಪ್ತಜಾತವೇದೋವತ್ಸಮಾಹಿತಾನ್ತರಙ್ಗಸ್ಯ ಪ್ರತಿಪದಮುಪರಿತನಶುದ್ಧಭೂಮಿಕಾಸು ಪರಮರಮ್ಯಾಸು ವಿಶ್ರಾನ್ತಿಮಭಿನ್ನಾಂ ನಿಷ್ಪಾದಯನ್, ಜಾತ್ಯಕಾರ್ತಸ್ವರಸ್ಯೇವ ಶುದ್ಧಜೀವಸ್ಯ ಕಥಂಚಿದ್ಭಿನ್ನಸಾಧ್ಯಸಾಧನಭಾವಾಭಾವಾ– ತ್ಸ್ವಯಂ ಶುದ್ಧಸ್ವಭಾವೇನ ವಿಪರಿಣಮಮಾನಸ್ಯಾಪಿ, ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಸ್ಯ ಸಾಧನಭಾವಮಾಪದ್ಯತ ಇತಿ.. ೧೬೦.. -----------------------------------------------------------------------------

ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನ–ಜ್ಞಾನ–ಚಾರಿತ್ರ ಸೋ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ. ವಹಾಂ [ಛಹ] ದ್ರವ್ಯರೂಪ ಔರ [ನವ] ಪದಾರ್ಥರೂಪ ಜಿನಕೇ ಭೇದ ಹೈಂ ಐಸೇ ಧರ್ಮಾದಿಕೇ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನರೂಪ ಭಾವ [–ಧರ್ಮಾಸ್ತಿಕಾಯಾದಿಕೀ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಪ್ರತೀತಿರೂಪ ಭಾವ] ಜಿಸಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ ಐಸಾ, ‘ಶ್ರದ್ಧಾನ’ ನಾಮಕಾ ಭಾವವಿಶೇಷ ಸೋ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವ; ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಕೇ ಸದ್ಭಾವಮೇಂ ಅಂಗಪೂರ್ವಗತ ಪದಾರ್ಥೋಂಂಕಾ ಅವಬೋಧನ [–ಜಾನನಾ] ಸೋ ಜ್ಞಾನ; ಆಚಾರಾದಿ ಸೂತ್ರೋಂ ದ್ವಾರಾ ಕಹೇ ಗಏ ಅನೇಕವಿಧ ಮುನಿ–ಆಚಾರೋಂಕೇ ಸಮಸ್ತ ಸಮುದಾಯರೂಪ ತಪಮೇಂ ಚೇಷ್ಟಾ [–ಪ್ರವರ್ತನ] ಸೋ ಚಾರಿತ್ರ; – ಐಸಾ ಯಹ, ಸ್ವಪರಹೇತುಕ ಪರ್ಯಾಯಕೇ ಆಶ್ರಿತ, ಭಿನ್ನಸಾಧ್ಯಸಾಧನಭಾವವಾಲೇ ವ್ಯವಹಾರನಯಕೇ ಆಶ್ರಯಸೇ [–ವ್ಯವಹಾರನಯಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ] ಅನುಸರಣ ಕಿಯಾ ಜಾನೇವಾಲಾ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ, ಸುವರ್ಣಪಾಷಾಣಕೋ ಲಗಾಈ ಜಾನೇವಾಲೀ ಪ್ರದೀಪ್ತ ಅಗ್ನಿಕೀ ಭಾಂತಿ ಸಮಾಹಿತ ಅಂತರಂಗವಾಲೇ ಜೀವಕೋ [ಅರ್ಥಾತ್] ಜಿಸಕಾ ಅಂತರಂಗ ಏಕಾಗ್ರ–ಸಮಾಧಿಪ್ರಾಪ್ತ ಹೈ ಐಸೇ ಜೀವಕೋ] ಪದ–ಪದ ಪರ ಪರಮ ರಮ್ಯ ಐಸೀ ಉಪರಕೀ ಶುದ್ಧ ಭೂಮಿಕಾಓಂಮೇಂ ಅಭಿನ್ನ ವಿಶ್ರಾಂತಿ [–ಅಭೇದರೂಪ ಸ್ಥಿರತಾ] ಉತ್ಪನ್ನ ಕರತಾ ಹುಆ – ಯದ್ಯಪಿ ಉತ್ತಮ ಸುವರ್ಣಕೀ ಭಾಂತಿ ಶುದ್ಧ ಜೀವ ಕಥಂಚಿತ್ ಭಿನ್ನಸಾಧ್ಯಸಾಧನಭಾವಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಸ್ವಯಂ [ಅಪನೇ ಆಪ] ಶುದ್ಧ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ–ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಸಾಧನಪನೇಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ.

ಅಂಗಪೂರ್ವಗತ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಮುನಿ–ಆಚಾರಮೇಂ ಪ್ರವರ್ತನರೂಪ ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ವಿಶೇಷ–ವಿಶೇಷ ಶುದ್ಧಿಕಾ ೧ ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಸಮಾಹಿತ=ಏಕಾಗ್ರ; ಏಕತಾಕೋೇ ಪ್ರಾಪ್ತ; ಅಭೇದತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ; ಛಿನ್ನಭಿನ್ನತಾ ರಹಿತ; ಸಮಾಧಿಪ್ರಾಪ್ತ; ಶುದ್ಧ; ಪ್ರಶಾಂತ. ೨. ಇಸ ಗಾಥಾಕೀ ಶ್ರೀ ಜಯಸೇನಾಚಾರ್ಯದೇವಕೃತ ಟೀಕಾಮೇಂ ಪಂಚಮಗುಣಸ್ಥಾನವರ್ತೀ ಗೃಹಸ್ಥಕೋ ಭೀ ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಕಹಾ ಹೈ. ವಹಾಂ ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ನಿಮ್ನಾನುಸಾರ ವರ್ಣನ ಕಿಯಾ ಹೈಃ– ‘ವೀತರಾಗಸರ್ವಜ್ಞಪ್ರಣೀತ ಜೀವಾದಿಪದಾರ್ಥೋ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಸಮ್ಯಕ್ ಶ್ರದ್ಧಾನ ತಥಾ ಜ್ಞಾನ ದೋನೋಂ, ಗೃಹಸ್ಥಕೋ ಔರ ತಪೋಧನಕೋ ಸಮಾನ ಹೋತೇ ಹೈಂ; ಚಾರಿತ್ರ, ತಪೋಧನೋಂಕೋ ಆಚಾರಾದಿ ಚರಣಗ್ರಂಥೋಂಮೇಂ ವಿಹಿತ ಕಿಯೇ ಹುಏ ಮಾರ್ಗಾನುಸಾರ ಪ್ರಮತ್ತ–ಅಪ್ರಮತ್ತ ಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ ಪಂಚಮಹಾವ್ರತ–ಪಂಚಸಮಿತಿ–ತ್ರಿಗುಪ್ತಿ–ಷಡಾವಶ್ಯಕಾದಿರೂಪ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಗೃಹಸ್ಥೋಂಕೋ ಉಪಾಸಕಾಧ್ಯಯನಗ್ರಂಥಮೇಂ ವಿಹಿತ ಕಿಯೇ ಹುಏ ಮಾರ್ಗಕೇ ಅನುಸಾರ ಪಂಚಮಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ ದಾನ–ಶೀಲ– ಪೂವಜಾ–ಉಪವಾಸಾದಿರೂಪ ಅಥವಾ ದಾರ್ಶನಿಕ–ವ್ರತಿಕಾದಿ ಗ್ಯಾರಹ ಸ್ಥಾನರೂಪ [ಗ್ಯಾರಹ ಪ್ರತಿಮಾರೂಪ] ಹೋತಾ ಹೈ; ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ.

Page 234 of 264
PDF/HTML Page 263 of 293
single page version

೨೩೪

ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಸಾಧ್ಯಭಾವೇನ ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗೋಪನ್ಯಾಸೋಽಯಮ್. ----------------------------------------------------------------------------- ವ್ಯವಹಾರಸಾಧನ ಬನತಾ ಹುಆ, ಯದ್ಯಪಿ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಶುದ್ಧಭಾವಪರಿಣತ ಜೀವಕೋ ಪರಮಾರ್ಥಸೇ ತೋ ಉತ್ತಮ ಸುವರ್ಣಕೀ ಭಾಂತಿ ಅಭಿನ್ನಸಾಧ್ಯಸಾಧನಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಸ್ವಯಮೇವ ಶುದ್ಧಭಾವರೂಪ ಪರಿಣಮನ ಹೋತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ, ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಸಾಧನಪನೇಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ.

[ಅಜ್ಞಾನೀ ದ್ರವ್ಯಲಿಂಗೀ ಮುನಿಕಾ ಅಂತರಂಗ ಲೇಶಮಾತ್ರ ಭೀ ಸಮಾಹಿತ ನಹೀಂ ಹೋನೇಸೇ ಅರ್ಥಾತ್ ಉಸೇ[ದ್ರವ್ಯಾರ್ಥಿಕನಯಕೇ ವಿಷಯಭೂತ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಕೇ ಅಜ್ಞಾನಕೇ ಕಾರಣ] ಶುದ್ಧಿಕಾ ಅಂಶ ಭೀ ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಹೋನೇಸೇ ಉಸೇ ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ..] ೧೬೦..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಃ ಆತ್ಮಾ] ಜೋ ಆತ್ಮಾ [ತೈಃ ತ್ರಿಭಿಃ ಖಲು ಸಮಾಹಿತಃ] ಇನ ತೀನ ದ್ವಾರಾ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸಮಾಹಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ [ಅರ್ಥಾತ್ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರ ದ್ವಾರಾ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಏಕಾಗ್ರ–ಅಭೇದ ಹೋತಾ ಹುಆ] [ಅನ್ಯತ್ ಕಿಂಚಿತ್ ಅಪಿ] ಅನ್ಯ ಕುಛ ಭೀ [ನ ಕರೋತಿ ನ ಮುಞ್ಚತಿ] ಕರತಾ ನಹೀಂ ಹೈ ಯಾ ಛೋಡತಾ ನಹೀಂ ಹೈ, [ಸಃ] ವಹ [ನಿಶ್ಚಯನಯೇನ] ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ [ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಃ ಇತಿ ಭಣಿತಃ] ‘ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ’ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ. ಟೀಕಾಃ– ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಸಾಧ್ಯರೂಪಸೇ, ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಯಹ ಕಥನ ಹೈ. -------------------------------------------------------------------------

Page 235 of 264
PDF/HTML Page 264 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಸಮಾಹಿತ ಆತ್ಮೈವ ಜೀವಸ್ವಭಾವನಿಯತಚರಿತ್ರತ್ವಾನ್ನಿಶ್ಚಯೇನ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಃ. ಅಥ ಖಲು ಕಥಞ್ಚನಾನಾದ್ಯವಿದ್ಯಾವ್ಯಪಗಮಾದ್ವಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಮನುಪ್ರಪನ್ನೋ ಧರ್ಮಾದಿತತ್ತ್ವಾರ್ಥಾಶ್ರದ್ಧಾನಾಙ್ಗಪೂರ್ವ– ಗತಾರ್ಥಾಜ್ಞಾನಾತಪಶ್ಚೇಷ್ಟಾನಾಂ ಧರ್ಮಾದಿತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಾಙ್ಗಪೂರ್ವಗತಾರ್ಥಜ್ಞಾನತಪಶ್ಚೇಷ್ಟಾನಾಞ್ಚ ತ್ಯಾಗೋಪಾದಾನಾಯ ಪ್ರಾರಬ್ಧ– ವಿವಿಕ್ತಭಾವವ್ಯಾಪಾರಃ, ಕುತಶ್ಚಿದುಪಾದೇಯತ್ಯಾಗೇ ತ್ಯಾಜ್ಯೋಪಾದಾನೇ ಚ ಪುನಃ ಪ್ರವರ್ತಿತಪ್ರತಿವಿಧಾನಾಭಿಪ್ರಾಯೋ, ಯಸ್ಮಿನ್ಯಾವತಿ ಕಾಲೇ ವಿಶಿಷ್ಟಭಾವನಾಸೌಷ್ಠವವಶಾತ್ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರೈಃ ಸ್ವಭಾವಭೂತೈಃ ಸಮಮಙ್ಗಾಙ್ಗಿಭಾವ– ಪರಿಣತ್ಯಾ -----------------------------------------------------------------------------

ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನ–ಜ್ಞಾನ–ಚಾರಿತ್ರ ದ್ವಾರಾ ಸಮಾಹಿತ ಹುಆ ಆತ್ಮಾ ಹೀ ಜೀವಸ್ವಭಾವಮೇಂ ನಿಯತ ಚಾರಿತ್ರರೂಪ ಹೋನೇ ಕೇ ಕಾರಣ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ.

ಅಬ [ವಿಸ್ತಾರ ಐಸಾ ಹೈ ಕಿ], ಯಹ ಆತ್ಮಾ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಕಥಂಚಿತ್ [–ಕಿಸೀ ಪ್ರಕಾರಸೇ, ನಿಜ ಉದ್ಯಮಸೇ] ಅನಾದಿ ಅವಿದ್ಯಾಕೇ ನಾಶ ದ್ವಾರಾ ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹುಆ, ಧರ್ಮಾದಿಸಮ್ಬನ್ಧೀ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥ– ಅಶ್ರದ್ಧಾನಕೇ, ಅಂಗಪೂರ್ವಗತ ಪದಾರ್ಥೋಂಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಅಜ್ಞಾನಕೇ ಔರ ಅತಪಮೇಂ ಚೇಷ್ಟಾಕೇ ತ್ಯಾಗ ಹೇತುಸೇ ತಥಾ ಧರ್ಮಾದಿಸಮ್ಬನ್ಧೀ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥ–ಶ್ರದ್ಧಾನಕೇ, ಅಂಗಪೂರ್ವಗತ ಪದಾರ್ಥೋಂಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಜ್ಞಾನಕೇ ಔರ ತಪಮೇಂ ಚೇಷ್ಟಾಕೇ ಗ್ರಹಣ ಹೇತುಸೇ [–ತೀನೋಂಕೇ ತ್ಯಾಗ ಹೇತು ತಥಾ ತೀನೋಂಕೇ ಗ್ರಹಣ ಹೇತುಸೇ] ವಿವಿಕ್ತ ಭಾವರೂಪ ವ್ಯಾಪಾರ ಕರತಾ ಹುಆ, ಔರ ಕಿಸೀ ಕಾರಣಸೇ ಗ್ರಾಹ್ಯಕಾ ತ್ಯಾಗ ಹೋ ಜಾನೇಪರ ಔರ ತ್ಯಾಜ್ಯಕಾ ಗ್ರಹಣ ಹೋ ಜಾನೇಪರ ಉಸಕೇ ಪ್ರತಿವಿಧಾನಕಾ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಕರತಾ ಹುಆ, ಜಿಸ ಕಾಲ ಔರ ಜಿತನೇ ಕಾಲ ತಕ ವಿಶಿಷ್ಟ ಭಾವನಾಸೌಷ್ಠವಕೇ ಕಾರಣ ಸ್ವಭಾವಭೂತ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನ–ಜ್ಞಾನ–ಚಾರಿತ್ರಕೇ ಸಾಥ ಅಂಗ–ಅಂಗೀಭಾವಸೇ ಪರಿಣತಿ ದ್ವಾರಾ

------------------------------------------------------------------------- ೧. ವಿವಿಕ್ತ = ವಿವೇಕಸೇ ಪೃಥಕ ಕಿಏ ಹುಏ [ಅರ್ಥಾತ್ ಹೇಯ ಔರ ಉಪಾದೇಯಕಾ ವಿವೇಕ ಕರಕೇ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಉಪಾದೇಯ ರೂಪ ಜಾನೇ

೨. ಪ್ರತಿವಿಧಾನ = ಪ್ರತಿಕಾರ ಕರನೇಕೀ ವಿಧಿ; ಪ್ರತಿಕಾರಕಾ ಉಪಾಯ; ಇಲಾಜ. ೩. ವಿಶಿಷ್ಟ ಭಾವನಾಸೌಷ್ಠವ = ವಿಶೇಷ ಅಚ್ಛೀ ಭಾವನಾ [ಅರ್ಥಾತ್ ವಿಶಿಷ್ಟಶುದ್ಧ ಭಾವನಾ]; ವಿಶಿಷ್ಟ ಪ್ರಕಾರಕೀ ಉತ್ತಮ ಭಾವನಾ. ೪. ಆತ್ಮಾ ವಹ ಅಂಗೀ ಔರ ಸ್ವಭಾವಭೂತ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರ ವಹ ಅಂಗ.

Page 236 of 264
PDF/HTML Page 265 of 293
single page version

೨೩೬

ತತ್ಸಮಾಹಿತೋ ಭೂತ್ವಾ ತ್ಯಾಗೋಪಾದಾನವಿಕಲ್ಪಶೂನ್ಯತ್ವಾದ್ವಿಶ್ರಾನ್ತಭಾವವ್ಯಾಪಾರಃ ಸುನಿಃಪ್ರಕಮ್ಪಃ ಅಯಮಾತ್ಮಾವ–ತಿಷ್ಠತೇ, ತಸ್ಮಿನ್ ತಾವತಿ ಕಾಲೇ ಅಯಮೇವಾತ್ಮಾ ಜೀವಸ್ವಭಾವನಿಯತಚರಿತತ್ವಾನ್ನಿಶ್ಚಯೇನ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಇತ್ಯುಚ್ಯತೇ. ಅತೋ ನಿಶ್ಚಯವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಯೋಃ ಸಾಧ್ಯಸಾಧನಭಾವೋ ನಿತರಾಮುಪಪನ್ನ.. ೧೬೧.. -----------------------------------------------------------------------------

ಉನಸೇ ಸಮಾಹಿತ ಹೋಕರ, ತ್ಯಾಗಗ್ರಹಣಕೇ ವಿಕಲ್ಪಸೇ ಶೂನ್ಯಪನೇಕೇ ಕಾರಣ [ಭೇದಾತ್ಮಕ] ಭಾವರೂಪ ವ್ಯಾಪಾರ ವಿರಾಮ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋನೇಸೇ [ಅರ್ಥಾತ್ ಭೇದಭಾವರೂಪ–ಖಂಡಭಾವರೂಪ ವ್ಯಾಪಾರ ರುಕ ಜಾನೇಸೇ] ಸುನಿಷ್ಕಮ್ಪರೂಪಸೇ ರಹತಾ ಹೈ, ಉಸ ಕಾಲ ಔರ ಉತನೇ ಕಾಲ ತಕ ಯಹೀ ಆತ್ಮಾ ಜೀವಸ್ವಭಾವಮೇಂ ನಿಯತ ಚಾರಿತ್ರರೂಪ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ‘ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ’ ಕಹಲಾತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ, ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಔರ ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೋ ಸಾಧ್ಯ–ಸಾಧನಪನಾ ಅತ್ಯನ್ತ ಘಟತಾ ಹೈ.

ಭಾವಾರ್ಥಃ– ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ನಿಜ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೀ ರುಚಿ, ಜ್ಞಪ್ತಿ ಔರ ನಿಶ್ಚಳ ಅನುಭೂತಿರೂಪ ಹೈ. ಉಸಕಾ ಸಾಧಕ [ಅರ್ಥಾತ್ ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ವ್ಯವಹಾರ–ಸಾಧನ] ಐಸಾ ಜೋ ಭೇದರತ್ನತ್ರಯಾತ್ಮಕ ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಉಸೇ ಜೀವ ಕಥಂಚಿತ್ [–ಕಿಸೀ ಪ್ರಕಾರ, ನಿಜ ಉದ್ಯಮಸೇ] ಅಪನೇ ಸಂವೇದನಮೇಂ ಆನೇವಾಲೀ ಅವಿದ್ಯಾಕೀ ವಾಸನಾಕೇ ವಿಲಯ ದ್ವಾರಾ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹುಆ, ಜಬ ಗುಣಸ್ಥಾನರೂಪ ಸೋಪಾನಕೇ ಕ್ರಮಾನುಸಾರ ನಿಜಶುದ್ಧಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಕೀ ಭಾವನಾಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ನಿತ್ಯಾನನ್ದಲಕ್ಷಣವಾಲೇ ಸುಖಾಮೃತಕೇ ರಸಾಸ್ವಾದಕೀ ತೃಪ್ತಿರೂಪ ಪರಮ ಕಲಾಕೇ ಅನುಭವಕೇ ಕಾರಣ ನಿಜಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಶ್ರಿತ ನಿಶ್ಚಯದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರರೂಪಸೇ ಅಭೇದರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ, ತಬ ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ಭಿನ್ನ ಸಾಧ್ಯ–ಸಾಧನಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಯಹ ಆತ್ಮಾ ಹೀ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಐಸಾ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಕಿ ಸುವರ್ಣ ಔರ ಸುವರ್ಣಪಾಷಾಣಕೀ ಭಾಂತಿ ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಔರ ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೋ ಸಾಧ್ಯ–ಸಾಧಕಪನಾ [ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ಅತ್ಯನ್ತ ಘಟಿತ ಹೋತಾ ಹೈ.. ೧೬೧.. ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಉನಸೇ = ಸ್ವಭಾವಭೂತ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನ–ಜ್ಞಾನ–ಚಾರಿತ್ರಸೇ. ೨. ಯಹಾಂ ಯಹ ಧ್ಯಾನಮೇಂ ರಖನೇಯೋಗ್ಯ ಹೈ ಕಿ ಜೀವ ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೋ ಭೀ ಅನಾದಿ ಅವಿದ್ಯಾಕಾ ನಾಶ ಕರಕೇ ಹೀ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರ

Page 237 of 264
PDF/HTML Page 266 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಆತ್ಮನಶ್ಚಾರಿತ್ರಜ್ಞಾನದರ್ಶನತ್ವದ್ಯೋತನಮೇತತ್.

ಯಃ ಖಲ್ವಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮಮಯತ್ವಾದನನ್ಯಮಯಮಾತ್ಮನಾ ಚರತಿ–ಸ್ವಭಾವನಿಯತಾಸ್ತಿತ್ವೇನಾನುವರ್ತತೇ, ಆತ್ಮನಾ ಜಾನಾತಿ–ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕತ್ವೇನ ಚೇತಯತೇ, ಆತ್ಮನಾ ಪಶ್ಯತಿ–ಯಾಥಾತಥ್ಯೇನಾವಲೋಕಯತೇ, ಸ ಖಲ್ವಾತ್ಮೈವ ಚಾರಿತ್ರಂ

-----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಃ] ಜೋ [ಆತ್ಮಾ] [ಅನನ್ಯಮಯಮ್ ಆತ್ಮಾನಮ್] ಅನನ್ಯಮಯ ಆತ್ಮಾಕೋ [ಆತ್ಮನಾ] ಆತ್ಮಾಸೇ [ಚರತಿ] ಆಚರತಾ ಹೈ, [ಜಾನಾತಿ] ಜಾನತಾ ಹೈ, [ಪಶ್ಯತಿ] ದೇಖತಾ ಹೈ, [ಸಃ] ವಹ [ಆತ್ಮಾ ಹೀ] [ಚಾರಿತ್ರಂ] ಚಾರಿತ್ರ ಹೈ, [ಜ್ಞಾನಂ] ಜ್ಞಾನ ಹೈ, [ದರ್ಶನಮ್] ದರ್ಶನ ಹೈ–[ಇತಿ] ಐಸಾ [ನಿಶ್ಚಿತಃ ಭವತಿ] ನಿಶ್ಚಿತ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಆತ್ಮಾಕೇ ಚಾರಿತ್ರ–ಜ್ಞಾನ–ದರ್ಶನಪನೇಕಾ ಪ್ರಕಾಶನ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಆತ್ಮಾ ಹೀ ಚಾರಿತ್ರ, ಜ್ಞಾನ ಔರ ದರ್ಶನ ಹೈ ಐಸಾ ಯಹಾಂ ಸಮಝಾಯಾ ಹೈ].

ಆಚರತಾ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಭಾವನಿಯತ ಅಸ್ತಿತ್ವ ದ್ವಾರಾ ಅನುವರ್ತತಾ ಹೈ [–ಸ್ವಭಾವನಿಯತ ಅಸ್ತಿತ್ವರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋಕರ ಅನುಸರತಾ ಹೈ], [ಅನನ್ಯಮಯ ಆತ್ಮಾಕೋ ಹೀ] ಆತ್ಮಾಸೇ ಜಾನತಾ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕರೂಪಸೇ ಚೇತತಾ ಹೈ, [ಅನನ್ಯಮಯ ಆತ್ಮಾಕೋ ಹೀ] ಆತ್ಮಾಸೇ ದೇಖತಾ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಯಥಾತಥರೂಪಸೇ ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಸ್ವಭಾವನಿಯತ = ಸ್ವಭಾವಮೇಂ ಅವಸ್ಥಿತ; [ಜ್ಞಾನದರ್ಶನರೂಪ] ಸ್ವಭಾವಮೇಂ ದ್ರಢರೂಪಸೇ ಸ್ಥಿತ. [‘ಸ್ವಭಾವನಿಯತ ಅಸ್ತಿತ್ವ’ಕೀ

Page 238 of 264
PDF/HTML Page 267 of 293
single page version

೨೩೮

ಜ್ಞಾನಂ ದರ್ಶನಮಿತಿ ಕರ್ತೃಕರ್ಮಕರಣಾನಾಮಜ್ಞಾನಂ ದರ್ಶನಮಿತಿ ಕರ್ತೃಕರ್ಮಕರಣಾನಾಮಭೇದಾನ್ನಿಶ್ಚಿತೋ ಭವತಿ. ಅತಶ್ಚಾರಿತ್ರಜ್ಞಾನದರ್ಶನರೂಪತ್ವಾಜ್ಜೀವಸ್ವಭಾವನಿಯತಚರಿತತ್ವಲಕ್ಷಣಂ ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವಮಾತ್ಮನೋ ನಿತರಾಮುಪಪನ್ನಮಿತಿ.. ೧೬೨..

ಸರ್ವಸ್ಯಾತ್ಮನಃ ಸಂಸಾರಿಣೋ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಾರ್ಹತ್ವನಿರಾಸೋಽಯಮ್. -----------------------------------------------------------------------------

ಅವಲೋಕತಾ ಹೈ, ವಹ ಆತ್ಮಾ ಹೀ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಚಾರಿತ್ರ ಹೈ, ಜ್ಞಾನ ಹೈ, ದರ್ಶನ ಹೈ–ಐಸಾ ಕರ್ತಾ–ಕರ್ಮ–ಕರಣಕೇ ಅಭೇದಕೇ ಕಾರಣ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೈ. ಇಸಸೇ [ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಹುಆ ಕಿ] ಚಾರಿತ್ರ–ಜ್ಞಾನ–ದರ್ಶನರೂಪ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಆತ್ಮಾಕೋ ಜೀವಸ್ವಭಾವನಿಯತ ಚಾರಿತ್ರ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪನಾ ಅತ್ಯನ್ತ ಘಟಿತ ಹೋತಾ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಆತ್ಮಾ ಹೀ ಚಾರಿತ್ರ–ಜ್ಞಾನ–ದರ್ಶನ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಆತ್ಮಾ ಹೀ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನರೂಪ ಜೀವಸ್ವಭಾವಮೇಂ ದ್ರಢರೂಪಸೇ ಸ್ಥಿತ ಚಾರಿತ್ರ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ].. ೧೬೨..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯೇನ] ಜಿಸಸೇ [ಆತ್ಮಾ ಮುಕ್ತ ಹೋನೇಪರ] [ಸರ್ವಂ ವಿಜಾನಾತಿ] ಸರ್ವಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ ಔರ [ಪಶ್ಯತಿ] ದೇಖತಾ ಹೈೇ, [ತೇನ] ಉಸಸೇ [ಸಃ] ವಹ [ಸೌಖ್ಯಮ್ ಅನುಭವತಿ] ಸೌಖ್ಯಕಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ; – [ಇತಿ ತದ್] ಐಸಾ [ಭವ್ಯಃ ಜಾನಾತಿ] ಭವ್ಯ ಜೀವ ಜಾನತಾ ಹೈ, [ಅಭವ್ಯಸತ್ತ್ವಃ ನ ಶ್ರದ್ಧತ್ತೇ] ಅಭವ್ಯ ಜೀವ ಶ್ರದ್ಧಾ ನಹೀಂ ಕರತಾ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಸರ್ವ ಸಂಸಾರೀ ಆತ್ಮಾ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೋನೇಕಾ ನಿರಾಕರಣ [ನಿಷೇಧ] ಹೈ ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಜಬ ಆತ್ಮಾ ಆತ್ಮಾಕೋ ಆತ್ಮಾಸೇ ಆಚರತಾ ಹೈ–ಜಾನತಾ ಹೈ–ದೇಖತಾ ಹೈ, ತಬ ಕರ್ತಾ ಭೀ ಆತ್ಮಾ, ಕರ್ಮ ಭೀ ಆತ್ಮಾ ಔರ

Page 239 of 264
PDF/HTML Page 268 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಇಹ ಹಿ ಸ್ವಭಾವಪ್ರಾತಿಕೂಲ್ಯಾಭಾವಹೇತುಕಂ ಸೌಖ್ಯಮ್. ಆತ್ಮನೋ ಹಿ ದ್ರಶಿ–ಜ್ಞಪ್ತೀ ಸ್ವಭಾವಃ. ತಯೋರ್ವಿಷಯಪ್ರತಿಬನ್ಧಃ ಪ್ರಾತಿಕೂಲ್ಯಮ್. ಮೋಕ್ಷೇ ಖಲ್ವಾತ್ಮನಃ ಸರ್ವಂ ವಿಜಾನತಃ ಪಶ್ಯತಶ್ಚ ತದಭಾವಃ. ತತಸ್ತದ್ಧೇತುಕಸ್ಯಾನಾಕುಲತ್ವಲಕ್ಷಣಸ್ಯ ಪರಮಾರ್ಥಸುಖಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷೇಽನುಭೂತಿರಚಲಿತಾಽಸ್ತಿ. ಇತ್ಯೇತದ್ಭವ್ಯ ಏವ ಭಾವತೋ ವಿಜಾನಾತಿ, ತತಃ ಸ ಏವ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಾರ್ಹಃ. ನೈತದಭವ್ಯಃ ಶ್ರದ್ಧತ್ತೇ, ತತಃ ಸ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಾನರ್ಹ ಏವೇತಿ. ಅತಃ ಕತಿಪಯೇ ಏವ ಸಂಸಾರಿಣೋ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಾರ್ಹಾ ನ ಸರ್ವ ಏವೇತಿ.. ೧೬೩.. -----------------------------------------------------------------------------

ದ್ರಶಿ–ಜ್ಞಪ್ತಿ [ದರ್ಶನ ಔರ ಜ್ಞಾನ] ಹೈ. ಉನ ದೋನೋಂಕೋ ವಿಷಯಪ್ರತಿಬನ್ಧ ಹೋನಾ ಸೋ ‘ಪ್ರತಿಕೂಲತಾ’ ಹೈ. ಮೋಕ್ಷಮೇಂ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಆತ್ಮಾ ಸರ್ವಕೋ ಜಾನತಾ ಔರ ದೇಖತಾ ಹೋನೇಸೇ ಉಸಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಮೋಕ್ಷಮೇಂ ಸ್ವಭಾವಕೀ ಪ್ರತಿಕೂಲತಾಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ]. ಇಸಲಿಯೇ ಉಸಕಾ ಅಭಾವ ಜಿಸಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ ಐಸೇ

೪ ಅನಾಕುಲತಾಲಕ್ಷಣವಾಲೇ ಪರಮಾರ್ಥ–ಸುಖಕೀ ಮೋಕ್ಷಮೇಂ ಅಚಲಿತ ಅನುಭೂತಿ ಹೋತೀ ಹೈ. –ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಭವ್ಯ ಜೀವ ಹೀ ಭಾವಸೇ ಜಾನತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ವಹೀ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ; ಅಭವ್ಯ ಜೀವ ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಶ್ರದ್ಧಾ ನಹೀಂ ಕರತಾ, ೫ ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಅಯೋಗ್ಯ ಹೀ ಹೈ.

------------------------------------------------------------------------- ೧. ಪ್ರತಿಕೂಲತಾ = ವಿರುದ್ಧತಾ; ವಿಪರೀತತಾ; ಊಲಟಾಪನ. ೨. ವಿಷಯಪ್ರತಿಬನ್ಧ = ವಿಷಯಮೇಂ ರುಕಾವಟ ಅರ್ಥಾತ್ ಮರ್ಯಾದಿತಪನಾ. [ದರ್ಶನ ಔರ ಜ್ಞಾನಕೇ ವಿಷಯಮೇಂ ಮರ್ಯಾದಿತಪನಾ ಹೋನಾ ವಹ

೩. ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕ ಸುಖಕಾ ಕಾರಣ ಸ್ವಭಾವಕೀ ಪ್ರತಿಕೂಲತಾಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ. ೪. ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕ ಸುಖಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಅಥವಾ ಸ್ವರೂಪ ಅನಾಕುಲತಾ ಹೈ. ೫. ಶ್ರೀ ಜಯಸೇನಾಚಾರ್ಯದೇವಕೃತ ಟೀಕಾಮೇಂ ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ ‘ಉಸ ಅನನ್ತ ಸುಖಕೋ ಭವ್ಯ ಜೀವ ಜಾನತೇ ಹೈ, ಉಪಾದೇಯರೂಪಸೇ ಶ್ರದ್ಧತೇ ಹೈಂ

Page 240 of 264
PDF/HTML Page 269 of 293
single page version

೨೪೦

ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಾಣಾಂ ಕಥಂಚಿದ್ಬನ್ಧಹೇತುತ್ವೋಪದರ್ಶನೇನ ಜೀವಸ್ವಭಾವೇ ನಿಯತಚರಿತಸ್ಯ ಸಾಕ್ಷಾನ್ಮೋಕ್ಷ– ಹೇತುತ್ವದ್ಯೋತನಮೇತತ್. ಅಮೂನಿ ಹಿ ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಾಣಿ ಕಿಯನ್ಮಾತ್ರಯಾಪಿ ಪರಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತ್ಯಾ ಸಂವಲಿತಾನಿ ಕೃಶಾನು–ಸಂವಲಿತಾನೀವ ಘೃತಾನಿ ಕಥಞ್ಚಿದ್ವಿರುದ್ಧಕಾರಣತ್ವರೂಢೇರ್ಬನ್ಧಕಾರಣಾನ್ಯಪಿ -----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಾಣಿ] ದರ್ಶನ–ಜ್ಞಾನ–ಚಾರಿತ್ರ [ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಃ] ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ [ಇತಿ] ಇಸಲಿಯೇ [ಸೇವಿತವ್ಯಾನಿ] ವೇ ಸೇವನಯೋಗ್ಯ ಹೈಂ– [ಇದಮ್ ಸಾಧುಭಿಃ ಭಣಿತಮ್] ಐಸಾ ಸಾಧುಓಂನೇ ಕಹಾ ಹೈ; [ತೈಃ ತು] ಪರನ್ತು ಉನಸೇ [ಬನ್ಧಃ ವಾ] ಬನ್ಧ ಭೀ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ [ಮೋಕ್ಷಃ ವಾ] ಮೋಕ್ಷ ಭೀ ಹೋತಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾಂ, ದರ್ಶನ–ಜ್ಞಾನ–ಚಾರಿತ್ರಕಾ ಕಥಂಚಿತ್ ಬನ್ಧಹೇತುಪನಾ ದರ್ಶಾಯಾ ಹೈ ಔರ ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಜೀವಸ್ವಭಾವಮೇಂ ನಿಯತ ಚಾರಿತ್ರಕಾ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಮೋಕ್ಷಹೇತುಪನಾ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕಿಯಾ ಹೈ.

ಮಿಲಿತ ಘೃತಕೀ ಭಾಂತಿ [ಅರ್ಥಾತ್ ಉಷ್ಣತಾಯುಕ್ತ ಘೃತಕೀ ಭಾಂತಿ], ಕಥಂಚಿತ್ ವಿರುದ್ಧ ಕಾರ್ಯಕೇ ಕಾರಣಪನೇಕೀ ವ್ಯಾಪ್ತಿಕೇ ಕಾರಣ ಬನ್ಧಕಾರಣ ಭೀ ಹೈ. ಔರ ಜಬ ವೇ ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಘೃತ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಶೀತಲತಾಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಹೋನೇಪರ ಭೀ, ಯದಿ ವಹ ಕಿಂಚಿತ್ ಭೀ ಉಷ್ಣತಾಸೇ ಯುಕ್ತ ಹೋ ತೋ, ಉಸಸೇ

೨. ಪರಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತಿಯುಕ್ತ ದರ್ಶನ–ಜ್ಞಾನ–ಚಾರಿತ್ರಮೇಂ ಕಥಂಚಿತ್ ಮೋಕ್ಷರೂಪ ಕಾರ್ಯಸೇ ವಿರುದ್ಧ ಕಾರ್ಯಕಾ ಕಾರಣಪನಾ [ಅರ್ಥಾತ್ ಬನ್ಧರೂಪ

Page 241 of 264
PDF/HTML Page 270 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಭವನ್ತಿ. ಯದಾ ತು ಸಮಸ್ತಪರ–ಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತಿನಿವೃತ್ತಿರೂಪಯಾ ಸ್ವಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತ್ಯಾ ಸಙ್ಗಚ್ಛಂತೇ, ತದಾ ನಿವೃತ್ತಕೃಶಾನುಸಂವಲನಾನೀವ ಘೃತಾನಿ ವಿರುದ್ಧಕಾರ್ಯಕಾರಣಭಾವಾಭಾವಾತ್ಸಾಕ್ಷಾನ್ಮೋಕ್ಷಕಾರಣಾನ್ಯೇವ ಭವನ್ತಿ. ತತಃ ಸ್ವಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತಿನಾಮ್ನೋ ಜೀವಸ್ವಭಾವನಿಯತಚರಿತಸ್ಯ ಸಾಕ್ಷಾನ್ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವಮುಪಪನ್ನ–ಮಿತಿ..೧೬೪..

----------------------------------------------------------------------------- [ದರ್ಶನ–ಜ್ಞಾನ–ಚಾರಿತ್ರ], ಸಮಸ್ತ ಪರಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತಿಸೇ ನಿವೃತ್ತಿರೂಪ ಐಸೀ ಸ್ವಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತಿಕೇ ಸಾಥ ಸಂಯುಕ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ತಬ, ಜಿಸೇ ಅಗ್ನಿಕೇ ಸಾಥಕಾ ಮಿಲಿತಪನಾ ನಿವೃತ್ತ ಹುಆ ಹೈ ಐಸೇ ಘೃತಕೀ ಭಾಂತಿ, ವಿರುದ್ಧ ಕಾರ್ಯಕಾ ಕಾರಣಭಾವ ನಿವೃತ್ತ ಹೋ ಗಯಾ ಹೋನೇಸೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಮೋಕ್ಷಕಾ ಕಾರಣ ಹೀ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ‘ಸ್ವಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತಿ’ ನಾಮಕಾ ಜೋ ಜೀವಸ್ವಭಾವಮೇಂ ನಿಯತ ಚಾರಿತ್ರ ಉಸೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪನಾ ಘಟಿತ ಹೋತಾ ಹೈ .. ೧೬೪.. ೧

ಹೋತಾ ಹೈ [ಇತಿ] ಐಸಾ [ಯದಿ] ಯದಿ [ಅಜ್ಞಾನಾತ್] ಅಜ್ಞಾನಕೇ ಕಾರಣ [ಜ್ಞಾನೀ] ಜ್ಞಾನೀ [ಮನ್ಯತೇ] ಮಾನೇ, ತೋ ವಹ [ಪರಸಮಯರತಃ ಜೀವಃ] ಪರಸಮಯರತ ಜೀವ [ಭವತಿ] ಹೈ. [‘ಅರ್ಹಂತಾದಿಕೇ ಪ್ರತಿ ಭಕ್ತಿ–ಅನುರಾಗವಾಲೀ ಮಂದಶುದ್ಧಿಸೇ ಭೀ ಕ್ರಮಶಃ ಮೋಕ್ಷ ಹೋತಾ ಹೈ’ ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಯದಿ ಅಜ್ಞಾನಕೇ ಕಾರಣ [–ಶುದ್ಧಾತ್ಮಸಂವೇದನಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ, ರಾಗಾಂಶಕೇೇ ಕಾರಣ] ಜ್ಞಾನೀಕೋ ಭೀ [ಮಂದ ಪುರುಷಾರ್ಥವಾಲಾ] ಝುಕಾವ ವರ್ತೇ, ತೋ ತಬ ತಕ ವಹ ಭೀ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪರಸಮಯಮೇಂ ರತ ಹೈ.]

-------------------------------------------------------------------------

೧. ಇಸ ನಿರೂಪಣಕೇ ಸಾಥ ತುಲನಾ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಶ್ರೀ ಪ್ರವಚನಸಾರಕೀ ೧೧ ವೀಂ ಗಾಥಾ ಔರ ಉಸಕೀ ತತ್ತ್ವಪ್ರದೀಪಿಕಾ ಟೀಕಾ

೨. ಮಾನನಾ = ಝುಕಾವ ಕರನಾ; ಆಶಯ ರಖನಾ; ಆಶಾ ರಖನಾ; ಇಚ್ಛಾ ಕರನಾ; ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಕರನಾ.

Page 242 of 264
PDF/HTML Page 271 of 293
single page version

೨೪೨

ಸೂಕ್ಷ್ಮಪರಸಮಯಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್.

ಅರ್ಹದಾದಿಷು ಭಗವತ್ಸು ಸಿದ್ಧಿಸಾಧನೀಭೂತೇಷು ಭಕ್ತಿಭಾವಾನುರಞ್ಜಿತಾ ಚಿತ್ತವೃತ್ತಿರತ್ರ ಶುದ್ಧಸಂಪ್ರಯೋಗಃ. ಅಥ ಖಲ್ವಜ್ಞಾನಲವಾವೇಶಾದ್ಯದಿ ಯಾವತ್ ಜ್ಞಾನವಾನಪಿ ತತಃ ಶುದ್ಧಸಂಪ್ರಯೋಗಾನ್ಮೋಕ್ಷೋ ಭವತೀ– ತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯೇಣ ಖಿದ್ಯಮಾನಸ್ತತ್ರ ಪ್ರವರ್ತತೇ ತದಾ ತಾವತ್ಸೋಽಪಿ ರಾಗಲವಸದ್ಭಾವಾತ್ಪರಸಮಯರತ ಇತ್ಯುಪಗೀಯತೇ. ಅಥ ನ ಕಿಂ ಪುನರ್ನಿರಙ್ಕುಶರಾಗಕಲಿಕಲಙ್ಕಿತಾನ್ತರಙ್ಗವೃತ್ತಿರಿತರೋ ಜನ ಇತಿ.. ೧೬೫.. -----------------------------------------------------------------------------

ಸಿದ್ಧಿಕೇ ಸಾಧನಭೂತ ಐಸೇ ಅರ್ಹಂತಾದಿ ಭಗವನ್ತೋಂಕೇ ಪ್ರತಿ ಭಕ್ತಿಭಾವಸೇ ಅನುರಂಜಿತ ಚಿತ್ತವೃತ್ತಿ ವಹ ಯಹಾಂ ‘ಶುದ್ಧಸಮ್ಪ್ರಯೋಗ’ ಹೈ. ಅಬ, ೨ಅಜ್ಞಾನಲವಕೇ ಆವೇಶಸೇ ಯದಿ ಜ್ಞಾನವಾನ ಭೀ ‘ಉಸ ಶುದ್ಧಸಮ್ಪ್ರಯೋಗಸೇ ಮೋಕ್ಷ ಹೋತಾ ಹೈ ’ ಐಸೇ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ದ್ವಾರಾ ಖೇದ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹುಆ ಉಸಮೇಂ [ಶುದ್ಧಸಮ್ಪ್ರಯೋಗಮೇಂ] ಪ್ರವರ್ತೇ, ತೋ ತಬ ತಕ ವಹ ಭೀ ೩ರಾಗಲವಕೇ ಸದ್ಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ೪‘ಪರಸಮಯರತ’ ಕಹಲಾತಾ ಹೈ. ತೋ ಫಿರ ನಿರಂಕುಶ ರಾಗರೂಪ ಕ್ಲೇಶಸೇ ಕಲಂಕಿತ ಐಸೀ ಅಂತರಂಗ ವೃತ್ತಿವಾಲಾ ಇತರ ಜನ ಕ್ಯಾ ಪರಸಮಯರತ ನಹೀಂ ಕಹಲಾಏಗಾ? [ಅವಶ್ಯ ಕಹಲಾಏಗಾ ಹೀ]

------------------------------------------------------------------------- ೧. ಅನುರಂಜಿತ = ಅನುರಕ್ತ; ರಾಗವಾಲೀ; ಸರಾಗ. ೨. ಅಜ್ಞಾನಲವ = ಕಿನ್ಚಿತ್ ಅಜ್ಞಾನ; ಅಲ್ಪ ಅಜ್ಞಾನ. ೩. ರಾಗಲವ = ಕಿನ್ಚಿತ್ ರಾಗ; ಅಲ್ಪ ರಾಗ. ೪. ಪರಸಮಯರತ = ಪರಸಮಯಮೇಂ ರತ; ಪರಸಮಯಸ್ಥಿತ; ಪರಸಮಯಕೀ ಓರ ಝುಕಾವವಾಲಾ; ಪರಸಮಯಮೇಂ ಆಸಕ್ತ. ೫. ಇಸ ಗಾಥಾಕೀ ಶ್ರೀ ಜಯಸೇನಾಚಾರ್ಯದೇವಕೃತ ಟೀಕಾಮೇಂ ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ವಿವರಣ ಹೈಃ–

Page 243 of 264
PDF/HTML Page 272 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಉಕ್ತಶುದ್ಧಸಂಪ್ರಯೋಗಸ್ಯ ಕಥಞ್ಚಿದ್ಬನ್ಧಹೇತುತ್ವೇನ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವನಿರಾಸೋಽಯಮ್. ಅರ್ಹದಾದಿಭಕ್ತಿಸಂಪನ್ನಃ ಕಥಞ್ಚಿಚ್ಛುದ್ಧಸಂಪ್ರಯೋಗೋಽಪಿ ಸನ್ ಜೀವೋ ಜೀವದ್ರಾಗಲವತ್ವಾಚ್ಛುಭೋಪಯೋಗ–ತಾಮಜಹತ್ ಬಹುಶಃ -----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಅರ್ಹತ್ಸಿದ್ಧಚೈತ್ಯಪ್ರವಚನಗಣಜ್ಞಾನಭಕ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನಃ] ಅರ್ಹಂತ, ಸಿದ್ಧ, ಚೈತ್ಯ [–ಅರ್ಹಂತಾದಿಕೀ ಪ್ರತಿಮಾ], ಪ್ರವಚನ [–ಶಾಸ್ತ್ರ], ಮುನಿಗಣ ಔರ ಜ್ಞಾನಕೇ ಪ್ರತಿ ಭಕ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನ ಜೀವ [ಬಹುಶಃ ಪುಣ್ಯಂ ಬಧ್ನಾತಿ] ಬಹುತ ಪುಣ್ಯ ಬಾಂಧತಾ ಹೈ, [ನ ಖಲು ಸಃ ಕರ್ಮಕ್ಷಯಂ ಕರೋತಿ] ಪರನ್ತು ವಾಸ್ತವಮೇಂ ವಹ ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಕ್ಷಯ ನಹೀಂ ಕರತಾ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾಂ, ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಶುದ್ಧಸಮ್ಪ್ರಯೋಗಕೋ ಕಥಂಚಿತ್ ಬಂಧಹೇತುಪನಾ ಹೋನೇಸೇ ಉಸಕಾ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪನಾ ನಿರಸ್ತ ಕಿಯಾ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನೀಕೋ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ಶುದ್ಧಸಮ್ಪ್ರಯೋಗ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಬಂಧಹೇತುಭೂತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ವಹ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ನಹೀಂ ಹೈ ಐಸಾ ಯಹಾಂ ದರ್ಶಾಯಾ ಹೈ]. ಅರ್ಹಂತಾದಿಕೇ ಪ್ರತಿ ಭಕ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನ ಜೀವ, ಕಥಂಚಿತ್ ‘ಶುದ್ಧಸಮ್ಪ್ರಯೋಗವಾಲಾ’ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ರಾಗಲವ ಜೀವಿತ [ವಿದ್ಯಮಾನ] ಹೋನೇಸೇ ‘ಶುಭೋಪಯೋಗೀಪನೇ’ ಕೋ ನಹೀಂ ಛೋಡತಾ ಹುಆ, ಬಹುತ

------------------------------------------------------------------------- ೧. ಕಥಂಚಿತ್ = ಕಿಸೀ ಪ್ರಕಾರ; ಕಿಸೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ [ಅರ್ಥಾತ್ ನಿಶ್ಚಯನಯಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ]. [ಜ್ಞಾನೀಕೋ ವರ್ತತೇ ಹುಏ

೨. ನಿರಸ್ತ ಕರನಾ = ಖಂಡಿತ ಕರನಾ; ನಿಕಾಲ ದೇನಾ; ನಿಷಿದ್ಧ ಕರನಾ. ೩. ಸಿದ್ಧಿಕೇ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಐಸೇ ಜೋ ಅರ್ಹಂನ್ತಾದಿ ಉನಕೇ ಪ್ರತಿ ಭಕ್ತಿಭಾವಕೋ ಪಹಲೇ ಶುದ್ಧಸಮ್ಪ್ರಯೋಗ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ. ಉಸಮೇಂ ‘ಶುದ್ಧ’

೪. ರಾಗಲವ = ಕಿಂಚಿತ್ ರಾಗ; ಅಲ್ಪ ರಾಗ.

Page 244 of 264
PDF/HTML Page 273 of 293
single page version

೨೪೪

ಪುಣ್ಯಂ ಬಧ್ನಾತಿ, ನ ಖಲು ಸಕಲಕರ್ಮಕ್ಷಯಮಾರಭತೇ. ತತಃ ಸರ್ವತ್ರ ರಾಗಕಣಿಕಾಽಪಿ ಪರಿಹರಣೀಯಾ ಪರಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತಿನಿಬನ್ಧನತ್ವಾದಿತಿ.. ೧೬೬..

ಸ್ವಸಮಯೋಪಲಮ್ಭಾಭಾವಸ್ಯ ರಾಗೈಕಹೇತುತ್ವದ್ಯೋತನಮೇತತ್. ಯಸ್ಯ ಖಲು ರಾಗರೇಣುಕಣಿಕಾಽಪಿ ಜೀವತಿ ಹೃದಯೇ ನ ನಾಮ ಸ ಸಮಸ್ತಸಿದ್ಧಾನ್ತಸಿನ್ಧುಪಾರಗೋಽಪಿ ನಿರುಪರಾಗಶುದ್ಧಸ್ವರೂಪಂ ಸ್ವಸಮಯಂ ಚೇತಯತೇ. ----------------------------------------------------------------------------- ಪುಣ್ಯ ಬಾಂಧತಾ ಹೈ, ಪರನ್ತು ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸಕಲ ಕರ್ಮಕಾ ಕ್ಷಯ ನಹೀಂ ಕರತಾ. ಇಸಲಿಯೇ ಸರ್ವತ್ರ ರಾಗಕೀ ಕಣಿಕಾ ಭೀ ಪರಿಹರನೇಯೋಗ್ಯ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹ ಪರಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತಿಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ.. ೧೬೬..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಸ್ಯ] ಜಿಸೇ [ಪರದ್ರವ್ಯೇ] ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ ಪ್ರತಿ [ಅಣುಮಾತ್ರಃ ವಾ] ಅಣುಮಾತ್ರ ಭೀ [ಲೇಶಮಾತ್ರ ಭೀ [ರಾಗಃ] ರಾಗ [ಹೃದಯೇ ವಿದ್ಯತೇ] ಹೃದಯಮೇಂ ವರ್ತತಾ ಹೈ [ಸಃ] ವಹ, [ಸರ್ವಾಗಮಧರಃ ಅಪಿ] ಭಲೇ ಸರ್ವಆಗಮಧರ ಹೋ ತಥಾಪಿ, [ಸ್ವಕಸ್ಯ ಸಮಯಂ ನ ವಿಜಾನಾತಿ] ಸ್ವಕೀಯ ಸಮಯಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ [–ಅನುಭವ ನಹೀಂ ಕರತಾ].

ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾಂ, ಸ್ವಸಮಯಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿಕೇ ಅಭಾವಕಾ, ರಾಗ ಏಕ ಹೇತು ಹೈ ಐಸಾ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕಿಯಾ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಸಮಯಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿಕೇ ಅಭಾವಕಾ ರಾಗ ಹೀ ಏಕ ಕಾರಣ ಹೈ ಐಸಾ ಯಹಾಂ ದರ್ಶಾಯಾ ಹೈ]. ಜಿಸೇ ರಾಗರೇಣುಕೀ ಕಣಿಕಾ ಭೀ ಹೃದಯಮೇಂ ಜೀವಿತ ಹೈ ವಹ, ಭಲೇ ಸಮಸ್ತ ಸಿದ್ಧಾಂತಸಾಗರಕಾ ಪಾರಂಗತ ಹೋ ತಥಾಪಿ, ನಿರುಪರಾಗ– ಶುದ್ಧಸ್ವರೂಪ ಸ್ವಸಮಯಕೋ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ನಹೀಂ ಚೇತತಾ [–ಅನುಭವ ನಹೀಂ ಕರತಾ].

------------------------------------------------------------------------- ೧. ನಿರುಪರಾಗ–ಶುದ್ಧಸ್ವರೂಪ = ಉಪರಾಗರಹಿತ [–ನಿರ್ವಿಕಾರ] ಶುದ್ಧ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ ಐಸಾ.

Page 245 of 264
PDF/HTML Page 274 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ತತಃ ಸ್ವಸಮಯಪ್ರಸಿದ್ಧಯರ್ಥಂ ಪಿಞ್ಜನಲಗ್ನತೂಲನ್ಯಾಸನ್ಯಾಯಮಧಿದ್ಧತಾಽರ್ಹದಾದಿವಿಷಯೋಽಪಿ ಕ್ರಮೇಣ ರಾಗರೇಣುರಪಸಾರಣೀಯ ಇತಿ.. ೧೬೭..

ರಾಗಲವಮೂಲದೋಷಪರಂಪರಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್. ಇಹ ಖಲ್ವರ್ಹದಾದಿಭಕ್ತಿರಪಿ ನ ರಾಗಾನುವೃತ್ತಿಮನ್ತರೇಣ ಭವತಿ. ರಾಗಾದ್ಯನುವೃತ್ತೌ ಚ ಸತ್ಯಾಂ ಬುದ್ಧಿಪ್ರಸರಮನ್ತರೇಣಾತ್ಮಾ ನ ತಂ ಕಥಂಚನಾಪಿ ಧಾರಯಿತುಂ ಶಕ್ಯತೇ. -----------------------------------------------------------------------------

ಇಸಲಿಯೇ, ‘ ಧುನಕೀಸೇ ಚಿಪಕೀ ಹುಈ ರೂಈ’ಕಾ ನ್ಯಾಯ ಲಾಗು ಹೋನೇಸೇ, ಜೀವಕೋ ಸ್ವಸಮಯಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಕೇ ಹೇತು ಅರ್ಹಂತಾದಿ–ವಿಷಯಕ ಭೀ ರಾಗರೇಣು [–ಅರ್ಹಂತಾದಿಕೇ ಓರಕೀ ಭೀ ರಾಗರಜ] ಕ್ರಮಶಃ ದೂರ ಕರನೇಯೋಗ್ಯ ಹೈ.. ೧೬೭..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಸ್ಯ] ಜೋ [ಚಿತ್ತೋದ್ಭ್ರಾಮಂ ವಿನಾ ತು] [ರಾಗನಕೇ ಸದ್ಭಾವಕೇ ಕಾರಣ] ಚಿತ್ತಕೇ ಭ್ರಮಣ ರಹಿತ [ಆತ್ಮಾನಮ್] ಅಪನೇಕೋ [ಧರ್ತುಮ್ ನ ಶಕ್ಯಮ್] ನಹೀಂ ರಖ ಸಕತಾ, [ತಸ್ಯ] ಉಸೇ [ಶುಭಾಶುಭಕೃತಸ್ಯ ಕರ್ಮಣಃ] ಶುಭಾಶುಭ ಕರ್ಮಕಾ [ರೋಧಃ ನ ವಿದ್ಯತೇ] ನಿರೋಧ ನಹೀಂ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ರಾಗಲವಮೂಲಕ ದೋಷಪರಮ್ಪರಾಕಾ ನಿರೂಪಣ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಅಲ್ಪ ರಾಗ ಜಿಸಕಾ ಮೂಲ ಹೈ ಐಸೀ ದೋಷೋಂಕೀ ಸಂತತಿಕಾ ಯಹಾಂ ಕಥನ ಹೈ]. ಯಹಾಂ [ಇಸ ಲೋಕಮೇಂ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಅರ್ಹಂತಾದಿಕೇ ಓರಕೀ ಭಕ್ತಿ ಭೀ ರಾಗಪರಿಣತಿಕೇ ಬಿನಾ ನಹೀಂ ಹೋತೀ. ರಾಗಾದಿಪರಿಣತಿ ಹೋನೇ ಪರ, ಆತ್ಮಾ ಬುದ್ಧಿಪ್ರಸಾರ ರಹಿತ [–ಚಿತ್ತಕೇ ಭ್ರಮಣಸೇ ರಹಿತ] ಅಪನೇಕೋ ಕಿಸೀ ಪ್ರಕಾರ ನಹೀಂ ರಖ ಸಕತಾ ;

------------------------------------------------------------------------- ೧. ಧುನಕೀಸೇ ಚಿಪಕೀ ಹುಈ ಥೋಡೀ ಸೀ ಭೀ ೨. ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ರೂಈ, ಧುನನೇಕೇ ಕಾರ್ಯಮೇಂ ವಿಘ್ನ ಕರತೀ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಥೋಡಾ ಸಾ ಭೀ ರಾಗ ಸ್ವಸಮಯಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿರೂಪ ಕಾರ್ಯಮೇಂ ವಿಘ್ನ ಕರತಾ ಹೈ.

Page 246 of 264
PDF/HTML Page 275 of 293
single page version

೨೪೬

ಬುದ್ಧಿಪ್ರಸರೇ ಚ ಸತಿ ಶುಭಸ್ಯಾಶುಭಸ್ಯ ವಾ ಕರ್ಮಣೋ ನ ನಿರೋಧೋಽಸ್ತಿ. ತತೋ ರಾಗಕಲಿವಿಲಾಸಮೂಲ ಏವಾಯಮನರ್ಥಸನ್ತಾನ ಇತಿ.. ೧೬೮..

ರಾಗಕಲಿನಿಃಶೇಷೀಕರಣಸ್ಯ ಕರಣೀಯತ್ವಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್. ----------------------------------------------------------------------------- ಔರ ಬುದ್ಧಿಪ್ರಸಾರ ಹೋನೇ ಪರ [–ಚಿತ್ತಕಾ ಭ್ರಮಣ ಹೋನೇ ಪರ], ಶುಭ ತಥಾ ಅಶುಭ ಕರ್ಮಕಾ ನಿರೋಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ. ಇಸಲಿಏ, ಇಸ ಅನರ್ಥಸಂತತಿಕಾ ಮೂಲ ರಾಗರೂಪ ಕ್ಲೇಶಕಾ ವಿಲಾಸ ಹೀ ಹೈ.

ಭಾವಾರ್ಥಃ– ಅರ್ಹಂತಾದಿಕೀ ಭಕ್ತಿ ಭೀ ರಾಗ ಬಿನಾ ನಹೀಂ ಹೋತೀ. ರಾಗಸೇ ಚಿತ್ತಕಾ ಭ್ರಮಣ ಹೋತಾ ಹೈ; ಚಿತ್ತಕೇ ಭ್ರಮಣಸೇ ಕರ್ಮಬಂಧ ಹೋತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಏ ಇನ ಅನರ್ಥೋಂಕೀ ಪರಮ್ಪರಾಕಾ ಮೂಲ ಕಾರಣ ರಾಗ ಹೀ ಹೈ.. ೧೬೮.. ೨

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ತಸ್ಮಾತ್] ಇಸಲಿಏ [ನಿವೃತ್ತಿಕಾಮಃ] ಮೋಕ್ಷಾರ್ಥೀ ಜೀವ [ನಿಸ್ಸಙ್ಗಃ] ನಿಃಸಂಗ [ಚ] ಔರ [ನಿರ್ಮಮಃ] ನಿರ್ಮಮ [ಭೂತ್ವಾ ಪುನಃ] ಹೋಕರ [ಸಿದ್ಧೇಷು ಭಕ್ತಿ] ಸಿದ್ಧೋಂಕೀ ಭಕ್ತಿ [–ಶುದ್ಧಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಸ್ಥಿರತಾರೂಪ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕ ಸಿದ್ಧಭಕ್ತಿ] [ಕರೋತಿ] ಕರತಾ ಹೈ, [ತೇನ] ಇಸಲಿಏ ವಹ [ನಿರ್ವಾಣಂ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ] ನಿರ್ವಾಣಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ರಾಗರೂಪ ಕ್ಲೇಶಕಾ ನಿಃಶೇಷ ನಾಶ ಕರನೇಯೋಗ್ಯ ಹೋನೇಕಾ ನಿರೂಪಣ ಹೈ. ೩ ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಬುದ್ಧಿಪ್ರಸಾರ = ವಿಕಲ್ಪೋಂಕಾ ವಿಸ್ತಾರ; ಚಿತ್ತಕಾ ಭ್ರಮಣ; ಮನಕಾ ಭಟಕನಾ; ಮನಕೀ ಚಂಚಲತಾ. ೨. ಇಸ ಗಾಥಾಕೀ ಶ್ರೀ ಜಯಸೇನಾಚಾರ್ಯದೇವವಿರಚಿತ ಟೀಕಾಮೇಂ ನಿಮ್ನಾನುಸಾರ ವಿವರಣ ದಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈಃ–ಮಾತ್ರ ನಿತ್ಯಾನಂದ ಜಿಸಕಾ

೩. ನಿಃಶೇಷ = ಸಮ್ಪೂರ್ಣ; ಕಿಂಚಿತ್ ಶೇಷ ನ ರಹೇ ಐಸಾ.

Page 247 of 264
PDF/HTML Page 276 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಯತೋ ರಾಗಾದ್ಯನುವೃತ್ತೌ ಚಿತ್ತೋದ್ಭ್ರಾನ್ತಿಃ, ಚಿತ್ತೋದ್ಭ್ರಾನ್ತೌ ಕರ್ಮಬನ್ಧ ಇತ್ಯುಕ್ತಮ್, ತತಃ ಖಲು ಮೋಕ್ಷಾರ್ಥಿನಾ ಕರ್ಮಬನ್ಧಮೂಲಚಿತ್ತೋದ್ಭ್ರಾನ್ತಿಮೂಲಭೂತಾ ರಾಗಾದ್ಯನುವೃತ್ತಿರೇಕಾನ್ತೇನ ನಿಃಶೇಷೀಕರಣೀಯಾ. ನಿಃ–ಶೇಷಿತಾಯಾಂ ತಸ್ಯಾಂ ಪ್ರಸಿದ್ಧನೈಃಸಙ್ಗಯನೈರ್ಮಮ್ಯಃ ಶುದ್ಧಾತ್ಮದ್ರವ್ಯವಿಶ್ರಾನ್ತಿರೂಪಾಂ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕೀಂ ಸಿದ್ಧಭಕ್ತಿಮನುಬಿಭ್ರಾಣಃ ಪ್ರಸಿದ್ಧಸ್ವಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತಿರ್ಭವತಿ. ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಸ ಏವ ನಿಃ–ಶೇಷಿತಕರ್ಮಬನ್ಧಃ ಸಿದ್ಧಿಮವಾಪ್ನೋತೀತಿ.. ೧೬೯..

----------------------------------------------------------------------------- ರಾಗಾದಿಪರಿಣತಿ ಹೋನೇ ಪರ ಚಿತ್ತಕಾ ಭ್ರಮಣ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಚಿತ್ತಕಾ ಭ್ರಮಣ ಹೋನೇ ಪರ ಕರ್ಮಬನ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ ಐಸಾ [ಪಹಲೇ] ಕಹಾ ಗಯಾ, ಇಸಲಿಏ ಮೋಕ್ಷಾರ್ಥೀಕೋ ಕರ್ಮಬನ್ಧಕಾ ಮೂಲ ಐಸಾ ಜೋ ಚಿತ್ತಕಾ ಭ್ರಮಣ ಉಸಕೇ ಮೂಲಭೂತ ರಾಗಾದಿಪರಿಣತಿಕಾ ಏಕಾನ್ತ ನಿಃಶೇಷ ನಾಶ ಕರನೇಯೋಗ್ಯ ಹೈ. ಉಸಕಾ ನಿಃಶೇಷ ನಾಶ ಕಿಯಾ ಜಾನೇಸೇ, ಜಿಸೇ ೧೨ ನಿಃಸಂಗತಾ ಔರ ನಿರ್ಮಮತಾ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹುಈ ಹೈ ಐಸಾ ವಹ ಜೀವ ಶುದ್ಧಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಮೇಂ ವಿಶ್ರಾಂತಿರೂಪ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕ

ಸಿದ್ಧಭಕ್ತಿ ಧಾರಣ ಕರತಾ ಹುಆ ಸ್ವಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತಿಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿವಾಲಾ ಹೋತಾ ಹೈ. ಉಸ ಕಾರಣಸೇ ವಹೀ ಜೀವ ಕರ್ಮಬನ್ಧಕಾ ನಿಃಶೇಷ ನಾಶ ಕರಕೇ ಸಿದ್ಧಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ.. ೧೬೯.. ------------------------------------------------------------------------- ೧ ನಿಃಸಂಗ = ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಸೇ ವಿಪರೀತ ಐಸಾ ಜೋ ಬಾಹ್ಯ–ಅಭ್ಯಂತರ ಪರಿಗ್ರಹಣ ಉಸಸೇ ರಹಿತ ಪರಿಣತಿ ಸೋ ನಿಃಸಂಗತಾ ಹೈ. ೨. ರಾಗಾದಿ–ಉಪಾಧಿರಹಿತ ಚೈತನ್ಯಪ್ರಕಾಶ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೇ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಸೇ ವಿಪರೀತ ಮೋಹೋದಯ ಜಿಸಕೀ ಉತ್ಪತ್ತಿಮೇಂ

೩. ಸ್ವಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತಿಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿವಾಲಾ = ಜಿಸೇ ಸ್ವಸಮಯಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹುಈ ಹೈ ಐಸಾ. [ಜೋ ಜೀವ ರಾಗಾದಿಪರಿಣತಿಕಾ

Page 248 of 264
PDF/HTML Page 277 of 293
single page version

೨೪೮

ಅರ್ಹದಾದಿಭಕ್ತಿರೂಪಪರಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತೇಃ ಸಾಕ್ಷಾನ್ಮೋಕ್ಷಹೇತುತ್ವಾಭಾವೇಽಪಿ ಪರಮ್ಪರಯಾ ಮೋಕ್ಷಹೇತುತ್ವಸದ್ಭಾವ– ದ್ಯೋತನಮೇತತ್. -----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಸಂಯಮತಪಃಸಮ್ಪ್ರಯುಕ್ತಸ್ಯ] ಸಂಯಮತಪಸಂಯುಕ್ತ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, [ಸಪದಾರ್ಥ ತೀರ್ಥಕರಮ್] ನವ ಪದಾರ್ಥೋಂ ತಥಾ ತೀರ್ಥಂಕರಕೇ ಪ್ರತಿ [ಅಭಿಗತಬುದ್ಧೇಃ] ಜಿಸಕೀ ಬುದ್ಧಿಕಾ ಝುಕಾವ ವರ್ತತಾ ಹೈ ಔರ [ಸೂತ್ರರೋಚಿನಃ] ಸೂತ್ರೋಂಕೇ ಪ್ರತಿ ಜಿಸೇ ರುಚಿ [ಪ್ರೀತಿ] ವರ್ತತೀ ಹೈ, ಉಸ ಜೀವಕೋ [ನಿರ್ವಾಣಂ] ನಿರ್ವಾಣ [ದೂರತರಮ್] ದೂರತರ [ವಿಶೇಷ ದೂರ] ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾಂ, ಅರ್ಹಂತಾದಿಕೀ ಭಕ್ತಿರೂಪ ಪರಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತಿಮೇಂ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಮೋಕ್ಷಹೇತುಪನೇಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಪರಮ್ಪರಾಸೇ ಮೋಕ್ಷಹೇತುಪನೇಕಾ ಸದ್ಭಾವ ದರ್ಶಾಯಾ ಹೈ. ೧ -------------------------------------------------------------------------

Page 249 of 264
PDF/HTML Page 278 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಯಃ ಖಲು ಮೌಕ್ಷಾರ್ಥಮುದ್ಯತಮನಾಃ ಸಮುಪಾರ್ಜಿತಾಚಿನ್ತ್ಯಸಂಯಮತಪೋಭಾರೋಽಪ್ಯಸಂಭಾವಿತಪರಮವೈರಾಗ್ಯ– ಭೂಮಿಕಾಧಿರೋಹಣಸಮರ್ಥಪ್ರಭುಶಕ್ತಿಃ ಪಿಞ್ಜನಲಗ್ನತೂಲನ್ಯಾಸನ್ಯಾಯೇನ ನವಪದಾರ್ಥೈಃ ಸಹಾರ್ಹದಾದಿರುಚಿರೂಪಾಂ ಪರ– ಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತಿಂ ಪರಿತ್ಯಕ್ತುಂ ನೋತ್ಸಹತೇ, ಸ ಖಲು ನ ನಾಮ ಸಾಕ್ಷಾನ್ ಮೋಕ್ಷಂ ಲಭತೇ ಕಿನ್ತು ಸುರಲೋಕಾದಿ– ಕೢೇಶಪ್ರಾಪ್ತಿರೂಪಯಾ ಪರಮ್ಪರಯಾ ತಮವಾಪ್ನೋತಿ.. ೧೭೦..

-----------------------------------------------------------------------------

ಕಿಯಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಪರಮವೈರಾಗ್ಯಭೂಮಿಕಾಕಾ ಆರೋಹಣ ಕರನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ ಐಸೀ ಪ್ರಭುಶಕ್ತಿ ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಕೀ ಹೋನೇಸೇ, ‘ಧುನಕೀ ಕೋ ಚಿಪಕೀ ಹುಈ ರೂಈ’ಕೇ ನ್ಯಾಯಸೇ, ನವ ಪದಾರ್ಥೋಂ ತಥಾ ಅರ್ಹಂತಾದಿಕೀ ರುಚಿರೂಪ [ಪ್ರೀತಿರೂಪ] ಪರಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತಿಕಾ ಪರಿತ್ಯಾಗ ನಹೀಂ ಕರ ಸಕತಾ, ವಹ ಜೀವ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಮೋಕ್ಷಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಕರತಾ ಕಿನ್ತು ದೇವಲೋಕಾದಿಕೇ ಕ್ಲೇಶಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿರೂಪ ಪರಮ್ಪರಾ ದ್ವಾರಾ ಉಸೇ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ.. ೧೭೦.. ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಪ್ರಭುಶಕ್ತಿ = ಪ್ರಬಲ ಶಕ್ತಿ; ಉಗ್ರ ಶಕ್ತಿ; ಪ್ರಚುರ ಶಕ್ತಿ. [ಜಿಸ ಜ್ಞಾನೀ ಜೀವನೇ ಪರಮ ಉದಾಸೀನತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ

Page 250 of 264
PDF/HTML Page 279 of 293
single page version

೨೫೦

ಅರ್ಹದಾದಿಭಕ್ತಿಮಾತ್ರರಾಗಜನಿತಸಾಕ್ಷಾನ್ಮೋಕ್ಷಸ್ಯಾನ್ತರಾಯದ್ಯೋತನಮೇತತ್. ಯಃ ಖಲ್ವರ್ಹದಾದಿಭಕ್ತಿವಿಧೇಯಬುದ್ಧಿಃ ಸನ್ ಪರಮಸಂಯಮಪ್ರಧಾನಮತಿತೀವ್ರಂ ತಪಸ್ತಪ್ಯತೇ, ಸ ತಾವನ್ಮಾತ್ರ– ರಾಗಕಲಿಕಲಙ್ಕಿತಸ್ವಾನ್ತಃ ಸಾಕ್ಷಾನ್ಮೋಕ್ಷಸ್ಯಾನ್ತರಾಯೀಭೂತಂ ವಿಷಯವಿಷದ್ರುಮಾಮೋದಮೋಹಿತಾನ್ತರಙ್ಗಂ ಸ್ವರ್ಗಲೋಕಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ, ಸುಚಿರಂ ರಾಗಾಙ್ಗಾರೈಃ ಪಚ್ಯಮಾನೋಽನ್ತಸ್ತಾಮ್ಯತೀತಿ.. ೧೭೧..

-----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಃ] ಜೋ [ಜೀವ], [ಅರ್ಹತ್ಸಿದ್ಧಚೈತ್ಯಪ್ರವಚನಭಕ್ತಃ] ಅರ್ಹಂತ, ಸಿದ್ಧ, ಚೈತ್ಯ [– ಅರ್ಹರ್ಂತಾದಿಕೀ ಪ್ರತಿಮಾ] ಔರ ಪ್ರವಚನಕೇ [–ಶಾಸ್ತ್ರ] ಪ್ರತಿ ಭಕ್ತಿಯುಕ್ತ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, [ಪರೇಣ ನಿಯಮೇನ] ಪರಮ ಸಂಯಮ ಸಹಿತ [ತಪಃಕರ್ಮ] ತಪಕರ್ಮ [–ತಪರೂಪ ಕಾರ್ಯ] [ಕರೋತಿ] ಕರತಾ ಹೈ, [ಸಃ] ವಹ [ಸುರಲೋಕಂ] ದೇವಲೋಕಕೋ [ಸಮಾದತ್ತೇ] ಸಮ್ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಮಾತ್ರ ಅರ್ಹಂತಾದಿಕೀ ಭಕ್ತಿ ಜಿತನೇ ರಾಗಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲಾ ಜೋ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಮೋಕ್ಷಕಾ ಅಂತರಾಯ ಉಸಕಾ ಪ್ರಕಾಶನ ಹೈ.

ಜೋ [ಜೀವ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಅರ್ಹಂತಾದಿಕೀ ಭಕ್ತಿಕೇ ಆಧೀನ ಬುದ್ಧಿವಾಲಾ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ಪರಮಸಂಯಮಪ್ರಧಾನ ಅತಿತೀವ್ರ ತಪ ತಪತಾ ಹೈ, ವಹ [ಜೀವ], ಮಾತ್ರ ಉತನೇ ರಾಗರೂಪ ಕ್ಲೇಶಸೇ ಜಿಸಕಾ ನಿಜ ಅಂತಃಕರಣ ಕಲಂಕಿತ [–ಮಲಿನ] ಹೈ ಐಸಾ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, ವಿಷಯವಿಷವೃಕ್ಷಕೇ ೨ಆಮೋದಸೇ ಜಹಾಂ ಅನ್ತರಂಗ [–ಅಂತಃಕರಣ] ಮೋಹಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಐಸೇ ಸ್ವರ್ಗಲೋಕಕೋ– ಜೋ ಕಿ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಮೋಕ್ಷಕೋ ಅನ್ತರಾಯಭೂತ ಹೈ ಉಸೇ–ಸಮ್ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ, ಸುಚಿರಕಾಲ ಪರ್ಯಂತ [–ಬಹುತ ಲಮ್ಬೇ ಕಾಲ ತಕ] ರಾಗರೂಪೀ ಅಂಗಾರೋಂಸೇ ದಹ್ಯಮಾನ ಹುಆ ಅನ್ತರಮೇಂ ಸಂತಪ್ತ [–ದುಃಖೀ, ವ್ಯಥಿತ] ಹೋತಾ ಹೈ.. ೧೭೧.. ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಪರಮಸಂಯಮಪ್ರಧಾನ = ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಂಯಮ ಜಿಸಮೇಂ ಮುಖ್ಯ ಹೋ ಐಸಾ. ೨. ಆಮೋದ = [೧] ಸುಗಂಧ; [೨] ಮೋಜ.

Page 251 of 264
PDF/HTML Page 280 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಸಾಕ್ಷಾನ್ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಸಾರಸೂಚನದ್ವಾರೇಣ ಶಾಸ್ತ್ರತಾತ್ಪರ್ಯೋಪಸಂಹಾರೋಽಯಮ್.

ಸಾಕ್ಷಾನ್ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪುರಸ್ಸರೋ ಹಿ ವೀತರಾಗತ್ವಮ್. ತತಃ ಖಲ್ವರ್ಹದಾದಿಗತಮಪಿ ರಾಗಂ ಚನ್ದನನಗ– ಸಙ್ಗತಮಗ್ನಿಮಿವ ಸುರಲೋಕಾದಿಕ್ಲೇಶಪ್ರಾಪ್ತ್ಯಾಽತ್ಯನ್ತಮನ್ತರ್ದಾಹಾಯ ಕಲ್ಪಮಾನಮಾಕಲಯ್ಯ ಸಾಕ್ಷಾನ್ಮೋಕ್ಷಕಾಮೋ ಮಹಾಜನಃ ಸಮಸ್ತವಿಷಯಮಪಿ ರಾಗಮುತ್ಸೃಜ್ಯಾತ್ಯನ್ತವೀತರಾಗೋ ಭೂತ್ವಾ ಸಮುಚ್ಛಲಜ್ಜ್ವಲದ್ದುಃಖಸೌಖ್ಯಕಲ್ಲೋಲಂ ಕರ್ಮಾಗ್ನಿತಪ್ತಕಲಕಲೋದಭಾರಪ್ರಾಗ್ಭಾರಭಯಙ್ಕರಂ ಭವಸಾಗರಮುತ್ತೀರ್ಯ, ಶುದ್ಧಸ್ವರೂಪಪರಮಾಮೃತಸಮುದ್ರಮಧ್ಯಾಸ್ಯ ಸದ್ಯೋ ನಿರ್ವಾತಿ..

-----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ತಸ್ಮಾತ್] ಇಸಲಿಏ [ನಿರ್ವೃತ್ತಿಕಾಮಃ] ಮೋಕ್ಷಾಭಿಲಾಷೀ ಜೀವ [ಸರ್ವತ್ರ] ಸರ್ವತ್ರ [ಕಿಞ್ಚಿತ್ ರಾಗಂ] ಕಿಂಚಿತ್ ಭೀ ರಾಗ [ಮಾ ಕರೋತು] ನ ಕರೋ; [ತೇನ] ಐಸಾ ಕರನೇಸೇ [ಸಃ ಭವ್ಯಃ] ವಹ ಭವ್ಯ ಜೀವ [ವೀತರಾಗಃ] ವೀತರಾಗ ಹೋಕರ [ಭವಸಾಗರಂ ತರತಿ] ಭವಸಾಗರಕೋ ತರತಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಸಾಕ್ಷಾತ್ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಸಾರ–ಸೂಚನ ದ್ವಾರಾ ಶಾಸ್ತ್ರತಾತ್ಪರ್ಯರೂಪ ಉಪಸಂಹಾರ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಯಹಾಂ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಸಾರ ಕ್ಯಾ ಹೈ ಉಸಕೇ ಕಥನ ದ್ವಾರಾ ಶಾಸ್ತ್ರಕಾ ತಾತ್ಪರ್ಯ ಕಹನೇರೂಪ ಉಪಸಂಹಾರ ಕಿಯಾ ಹೈ].

ಸಾಕ್ಷಾತ್ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಮೇಂ ಅಗ್ರಸರ ಸಚಮುಚ ವೀತರಾಗತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಏ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ^೧ಅರ್ಹಂತಾದಿಗತ ರಾಗಕೋ ಭೀ, ಚಂದನವೃಕ್ಷಸಂಗತ ಅಗ್ನಿಕೀ ಭಾಂತಿ, ದೇವಲೋಕಾದಿಕೇ ಕ್ಲೇಶಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ದ್ವಾರಾ ಅತ್ಯನ್ತ ಅನ್ತರ್ದಾಹಕಾ ಕಾರಣ ಸಮಝಕರ, ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಮೋಕ್ಷಕಾ ಅಭಿಲಾಷೀ ಮಹಾಜನ ಸಭೀ ಕೀ ಓರಸೇ ರಾಗಕೋ ಛೋಡಕರ, ಅತ್ಯನ್ತ ವೀತರಾಗ ಹೋಕರ, ಜಿಸಮೇಂ ಉಬಲತೀ ಹುಈ ದುಃಖಸುಖಕೀ ಕಲ್ಲೋಲೇಂ ಊಛಲತೀ ಹೈ ಔರ ಜೋ ಕರ್ಮಾಗ್ನಿ ದ್ವಾರಾ ತಪ್ತ, ಖಲಬಲಾತೇ ಜಲಸಮೂಹಕೀ ಅತಿಶಯತಾಸೇ ಭಯಂಕರ ಹೈ ಐಸೇ ಭವಸಾಗರಕೋ ಪಾರ ಉತರಕರ, ಶುದ್ಧಸ್ವರೂಪ ಪರಮಾಮೃತಸಮುದ್ರಕೋ ಅವಗಾಹಕರ, ಶೀಘ್ರ ನಿರ್ವಾಣಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ.

–ವಿಸ್ತಾರಸೇ ಬಸ ಹೋ. ಜಯವನ್ತ ವರ್ತೇ ವೀತರಾಗತಾ ಜೋ ಕಿ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಸಾರ ಹೋನೇಸೇ ಶಾಸ್ತ್ರತಾತ್ಪರ್ಯಭೂತ ಹೈ. ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಅರ್ಹಂಂತಾದಿಗತ ರಾಗ = ಅರ್ಹಂಂತಾದಿಕೀ ಓರಕಾ ರಾಗ; ಅರ್ಹಂತಾದಿವಿಷಯಕ ರಾಗ; ಅರ್ಹಂತಾದಿಕಾ ರಾಗ. [ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ