Page 192 of 264
PDF/HTML Page 221 of 293
single page version
ഭവന്തി, തസ്യാവശ്യം ഭവതി ശുഭോശുഭോ വാ പരിണാമഃ. തത്ര യത്ര പ്രശസ്തരാഗശ്ചിത്തപ്രസാദശ്ച തത്ര ശുഭഃ
പരിണാമഃ, യത്ര തു മോഹദ്വേഷാവപ്രശസ്തരാഗശ്ച തത്രാശുഭ ഇതി.. ൧൩൧..
ദോണ്ഹം പോഗ്ഗലമേത്തോ ഭാവോ കമ്മത്തണം
ദ്വയോഃ പുദ്ഗലമാത്രോ ഭാവഃ കര്മത്വം പ്രാപ്തഃ.. ൧൩൨..
[ചാരിത്രമോഹനീയകേ ഹീ] മംദ ഉദയസേ ഹോനേവാലേ ജോ വിശുദ്ധ പരിണാമ വഹ
ഉസേ അവശ്യ ശുഭ അഥവാ അശുഭ പരിണാമ ഹൈ. ഉസമേം, ജഹാ പ്രശസ്ത രാഗ തഥാ ചിത്തപ്രസാദ ഹൈ വഹാ ശുഭ
പരിണാമ ഹൈ ഔര ജഹാ മോഹ, ദ്വേഷ തഥാ അപ്രശസ്ത രാഗ ഹൈ വഹാ അശുഭ പരിണാമ ഹൈ.. ൧൩൧..
പുദ്ഗലമാത്ര ഭാവ [കര്മത്വം പ്രാപ്തഃ] കര്മപനേകോ പ്രാപ്ത ഹോതേ ഹൈം [അര്ഥാത് ജീവകേ പുണ്യ–പാപഭാവകേ നിമിത്തസേ
സാതാ–അസാതാവേദനീയാദി പുദ്ഗലമാത്ര പരിണാമ വ്യവഹാരസേ ജീവകാ കര്മ കഹേ ജാതേ ഹൈം].
തേനാ നിമിത്തേ പൌദ്ഗലിക പരിണാമ കര്മപണും ലഹേ. ൧൩൨.
Page 193 of 264
PDF/HTML Page 222 of 293
single page version
ദ്രവ്യപാപസ്യ നിമിത്തമാത്രത്വേന കാരണീഭൂതത്വാത്തദാസ്രവക്ഷണാദൂര്ധ്വം ഭാവപാപമ്. പുദ്ഗലസ്യ
കര്തുര്നിശ്ചയകര്മതാമാപന്നോ വിശിഷ്ടപ്രകൃതിത്വപരിണാമോ ജീവശുഭപരിണാമനിമിത്തോ ദ്രവ്യപുണ്യമ്. പുദ്ഗലസ്യ
കര്തുര്നിശ്ചയകര്മതാമാപന്നോ വിശിഷ്ടപ്രകൃതിത്വപരിണാമോ ജീവാശുഭപരിണാമനിമിത്തോ ദ്രവ്യപാപമ്. ഏവം
വ്യവഹാരനിശ്ചയാഭ്യാമാത്മനോ മൂര്തമമൂര്തഞ്ച കര്മ പ്രജ്ഞാപിതമിതി.. ൧൩൨..
[സാതാവേദനീയാദി ദ്രവ്യപുണ്യാസ്രവകാ ജോ പ്രസംഗ ബനതാ ഹൈ ഉസമേം ജീവകേ ശുഭപരിണാമ നിമിത്തകാരണ ഹൈം
ഇസലിയേ ‘ദ്രവ്യപുണ്യാസ്രവ’ പ്രസംഗകേ പീഛേ–പീഛേ ഉസകേ നിമിത്തഭൂത ശുഭപരിണാമകോ ഭീ ‘ഭാവപുണ്യ’ ഐസാ
നാമ ഹൈ.] ഇസ പ്രകാര ജീവരൂപ കര്താകേ നിശ്ചയകര്മഭൂത അശുഭപരിണാമ ദ്രവ്യപാപകോ നിമിത്തമാത്രരൂപസേ
കാരണഭൂത ഹൈം ഇസലിയേ ‘ദ്രവ്യപാപാസ്രവ’കേ പ്രസംഗകാ അനുസരണ കരകേ [–അനുലക്ഷ കരകേ] വേ
അശുഭപരിണാമ ‘ഭാവപാപ’ ഹൈം.
നിശ്ചയകര്മഭൂത വിശിഷ്ടപ്രകൃതിരൂപ പരിണാമ [–അസാതാവേദനീയാദി ഖാസ പ്രകൃതിരൂപ പരിണാമ] – കി
ജിനമേം ജീവകേ അശുഭപരിണാമ നിമിത്ത ഹൈം വേ–ദ്രവ്യപാപ ഹൈം.
൨. പുദ്ഗല കര്താ ഹൈ ഔര വിശിഷ്ടപ്രകൃതിരൂപ പരിണാമ ഉസകാ നിശ്ചയകര്മ ഹൈ [അര്ഥാത് നിശ്ചയസേ പുദ്ഗല കര്താ ഹൈേ ഔര
Page 194 of 264
PDF/HTML Page 223 of 293
single page version
ജീവേണ സുഹം ദുക്ഖം തമ്ഹാ കമ്മാണി മുത്താണി.. ൧൩൩..്രബദ്യ
ജീവേന സുഖം ദുഃഖം തസ്മാത്കര്മാണി മൂര്താനി.. ൧൩൩..
൧൩൩..
അസാതാവേദനീയാദി] ദ്രവ്യപുണ്യപാപ വ്യവഹാരസേ ജീവകാ കര്മ കഹേ ജാതേ ഹൈം.. ൧൩൨..
സുഖരൂപസേ അഥവാ ദുഃഖരൂപസേ [ഭുജ്യതേ] ഭോഗേ ജാതേ ഹൈം, [തസ്മാത്] ഇസലിയേ [കര്മാണി] കര്മ [മൂര്താനി]
മൂര്ത ഹൈം.
മൂര്ത ഹൈ ഉസീ പ്രകാര കര്മ മൂര്ത ഹൈ, ക്യോംകി [മൂഷകവിഷകേ ഫലകീ ഭാ തി] മൂര്തകേ സമ്ബന്ധ ദ്വാരാ അനുഭവമേം
ആനേവാലാ ഐസാ മൂര്ത ഉസകാ ഫല ഹൈ. [ചൂഹേകേ വിഷകാ ഫല
ജീവ ഭോഗവേ ദുഃഖേ–സുഖേ, തേഥീ കരമ തേ മൂര്ത ഛേ. ൧൩൩.
Page 195 of 264
PDF/HTML Page 224 of 293
single page version
ജീവോ മുത്തിവിരഹിദോ ഗാഹദി തേ തേഹിം ഉഗ്ഗഹദി.. ൧൩൪..
ജീവോ മൂര്തിവിരഹിതോ ഗാഹതി താനി തൈരവഗാഹ്യതേ.. ൧൩൪..
അഥ നിശ്ചയനയേനാമൂര്തോ ജീവോനാദിമൂര്തകര്മനിമിത്തരാഗാദിപരിണാമസ്നിഗ്ധഃ സന് വിശിഷ്ടതയാ മൂര്താനി
൧൩൩..
മൂര്തകര്മോംകോ അവഗാഹതാ ഹൈ ഔര [തൈഃ അവഗാഹ്യതേ] മൂര്തകര്മ ജീവകോ അവഗാഹതേ ഹൈം [അര്ഥാത് ദോനോം
ഏകദൂസരേമേം അവഗാഹ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം].
വഹ വഹ ഉസകേ സാഥ, സ്നിഗ്ധത്വഗുണകേ വശ [–അപനേ സ്നിഗ്ധരൂക്ഷത്വപര്യായകേ കാരണ], ബന്ധകോ പ്രാപ്ത
ഹോതാ ഹൈ. യഹ, മൂര്തകര്മകാ മൂര്തകര്മകേ സാഥ ബന്ധപ്രകാര ഹൈ.
ആത്മാ അമൂരത നേ കരമ അന്യോന്യ അവഗാഹന ലഹേ. ൧൩൪.
Page 196 of 264
PDF/HTML Page 225 of 293
single page version
കഥഞ്ചിദ്ബന്ധോ ന വിരുധ്യതേ.. ൧൩൪..
ചിത്തമ്ഹി ണത്ഥി കലുസം പുണ്ണം ജീവസ്സ ആസവദി.. ൧൩൫..
ചിത്തേ നാസ്തി കാലുഷ്യം പുണ്യം ജീവസ്യാസ്രവതി.. ൧൩൫..
മൂര്തകര്മോംകോ വിശിഷ്ടരൂപസേ അവഗാഹതാ ഹൈ [അര്ഥാത് ഏക–ദൂസരേകോ പരിണാമമേം നിമിത്തമാത്ര ഹോം ഐസേ
സമ്ബന്ധവിശേഷ സഹിത മൂര്തകര്മോംകേ ക്ഷേത്രമേം വ്യാപ്ത ഹോതാ ഹൈ] ഔര ഉസ രാഗാദിപരിണാമകേ നിമിത്തസേ ജോ
അപനേ [ജ്ഞാനാവരണാദി] പരിണാമകോ പ്രാപ്ത ഹോതേ ഹൈം ഐസേ മൂര്തകര്മ ഭീ ജീവകോ വിശിഷ്ടരൂപസേ അവഗാഹതേ ഹൈം
[അര്ഥാത് ജീവകേ പ്രദേശോംകേ സാഥ വിശിഷ്ടതാപൂര്വക ഏകക്ഷേത്രാവഗാഹകോ പ്രാപ്ത ഹോതേ ഹൈം]. യഹ, ജീവ ഔര
മൂര്തകര്മകാ അന്യോന്യ–അവഗാഹസ്വരൂപ ബന്ധപ്രകാര ഹൈ. ഇസ പ്രകാര
ഹൈ, [ജീവസ്യ] ഉസ ജീവകോ [പുണ്യമ് ആസ്രവതി] പുണ്യ ആസ്രവിത ഹോതാ ഹൈ.
മനമാം നഹീം കാലുഷ്യ ഛേ, ത്യാം പുണ്യ–ആസ്രവ ഹോയ ഛേ. ൧൩൫.
Page 197 of 264
PDF/HTML Page 226 of 293
single page version
പ്രശസ്തരാഗോനുകമ്പാപരിണതിഃ ചിത്തസ്യാകലുഷത്വഞ്ചേതി ത്രയഃ ശുഭാ ഭാവാഃ ദ്രവ്യപുണ്യാസ്രവസ്യ
യോഗദ്വാരേണ പ്രവിശതാം പുദ്ഗലാനാം ദ്രവ്യപുണ്യാസ്രവ ഇതി.. ൧൩൫..
അണുഗമണം പി ഗുരൂണം പസത്ഥരാഗോ ത്തി
അനുഗമനമപി ഗുരൂണാം പ്രശസ്തരാഗ ഇതി ബ്രുവന്തി.. ൧൩൬..
പ്രവിഷ്ട ഹോനേവാലേ പുദ്ഗലോംകേ ശുഭകര്മപരിണാമ [–ശുഭകര്മരൂപ പരിണാമ] വേ ദ്രവ്യപുണ്യാസ്രവ ഹൈം.. ൧൩൫..
ഇതി ബ്രുവന്തി] വഹ ‘പ്രശസ്ത രാഗ’ കഹലാതാ ഹൈ.
‘ഭാവപുണ്യാസ്രവ’ ഐസാ നാമ ഹൈ.
ഗുരുഓ തണും അനുഗമന–ഏ പരിണാമ രാഗ പ്രശസ്തനാ. ൧൩൬.
Page 198 of 264
PDF/HTML Page 227 of 293
single page version
അനന്ത ചതുഷ്ടയ സഹിത ഹുഏ, വേ അര്ഹന്ത കഹലാതേ ഹൈം.
ബിനാ വൈസാ ഹീ അനുഷ്ഠാന–ഐസേ നിശ്ചയപംചാചാരകോ തഥാ ഉസകേ സാധക വ്യവഹാരപംചാചാരകോ–കി ജിസകീ വിധി
ആചാരാദിശാസ്ത്രോംമേം കഹീ ഹൈ ഉസേേ–അര്ഥാത് ഉഭയ ആചാരകോ ജോ സ്വയം ആചരതേ ഹൈ ഔര ദൂസരോംകോ ഉസകാ ആചരണ
കരാതേ ഹൈം, വേ ആചാര്യ ഹൈം.
കരതേ ഹൈം ഔര സ്വയം ഭാതേ [–അനുഭവ കരതേ ] ഹൈം, വേ ഉപാധ്യായ ഹൈം.
൩. ഭാവനാപ്രധാന ചേഷ്ടാ = ഭാവപ്രധാന പ്രവൃത്തി; ശുഭഭാവപ്രധാന വ്യാപാര.
൪. അനുഗമന = അനുസരണ; ആജ്ഞാംകിതപനാ; അനുകൂല വര്തന. [ഗുരുഓംകേ പ്രതി രസികഭാവസേ
Page 199 of 264
PDF/HTML Page 228 of 293
single page version
സ്ഥൂലലക്ഷ്യതയാ കേവലഭക്തിപ്രധാനസ്യാജ്ഞാനിനോ ഭവതി. ഉപരിതനഭൂമികായാമലബ്ധാസ്പദസ്യാസ്ഥാന–
രാഗനിഷേധാര്ഥം തീവ്രരാഗജ്വരവിനോദാര്ഥം വാ കദാചിജ്ജ്ഞാനിനോപി ഭവതീതി.. ൧൩൬..
പഡിവജ്ജദി തം കിവയാ തസ്സേസാ ഹോദി
പ്രതിപദ്യതേ തം കൃപയാ തസ്യൈഷാ ഭവത്യനുകമ്പാ.. ൧൩൭..
കരുണാസേ വര്തതാ ഹൈ, [തസ്യ ഏഷാ അനുകമ്പാ ഭവതി] ഉസകാ വഹ ഭാവ അനുകമ്പാ ഹൈ.
ഭൂമികാമേം വിഹരതേ ഹുഏ [–സ്വയം നീചലേ ഗുണസ്ഥാനോംമേം വര്തതാ ഹോ തബ], ജന്മാര്ണവമേം നിമഗ്ന ജഗതകേ
൨. അസ്ഥാനകാ = അയോഗ്യ സ്ഥാനകാ, അയോഗ്യ വിഷയകീ ഓരകാ ; അയോഗ്യ പദാര്ഥോംകാ അവലമ്ബന ലേനേ വാലാ.
ദുഃഖിത, തൃഷിത വാ ക്ഷുധിത ദേഖീ ദുഃഖ പാമീ മന വിഷേ
കരുണാഥീ വര്തേ ജേഹ, അനുകംപാ സഹിത തേ ജീവ ഛേ. ൧൩൭.
Page 200 of 264
PDF/HTML Page 229 of 293
single page version
കഞ്ചിദുദന്യാദിദുഃഖപ്ലുതമവലോക്യ കരുണയാ തത്പ്രതിചികീര്ഷാകുലിതചിത്തത്വമജ്ഞാനിനോനു–കമ്പാ.
ജീവസ്സ കുണദി ഖോഹം കലുസോ ത്തി യ തം ബുധാ
ജീവസ്യ കരോതി ക്ഷോഭം കാലുഷ്യമിതി ച തം ബുധാ ബ്രുവന്തി.. ൧൩൮..
ക്രോധമാനമായാലോഭാനാം തീവ്രോദയേ ചിത്തസ്യ ക്ഷോഭഃ കാലുഷ്യമ്. തേഷാമേവ മംദോദയേ തസ്യ
വൃത്തേരസമഗ്രവ്യാവര്തിതോപയോഗസ്യാവാംതരഭൂമികാസു കദാചിത് ജ്ഞാനിനോപി ഭവതീതി.. ൧൩൮..
കരതേ ഹൈൈം, തബ [തം] ഉസേ [ബുധാഃ] ജ്ഞാനീ [കാലുഷ്യമ് ഇതി ച ബ്രുവന്തി] ‘കലുഷതാ’ കഹതേ ഹൈം.
വ്യാകുല ഹോകര അനുകമ്പാ കരതാ ഹൈ; ജ്ഞാനീ തോ സ്വാത്മഭാവനാകോ പ്രാപ്ത ന കരതാ ഹുആ [അര്ഥാത് നിജാത്മാകേ
അനുഭവകീ ഉപലബ്ധി ന ഹോതീ ഹോ തബ], സംക്ലേശകേ പരിത്യാഗ ദ്വാരാ [–അശുഭ ഭാവകോ ഛോഡകര] യഥാസമ്ഭവ
പ്രതികാര കരതാ ഹൈ തഥാ ഉസേ ദുഃഖീ ദേഖകര വിശേഷ സംവേഗ ഔര വൈരാഗ്യകീ ഭാവനാ കരതാ ഹൈ.
ജീവനേ കരേ ജേ ക്ഷോഭ, തേനേ കലുഷതാ ജ്ഞാനീ കഹേ. ൧൩൮.
Page 201 of 264
PDF/HTML Page 230 of 293
single page version
പരപരിദാവപവാദോ പാവസ്സ യ ആസവം
പരപരിതാപാപവാദഃ പാപസ്യ ചാസ്രവം കരോതി.. ൧൩൯..
പ്രമാദബഹുലചര്യാപരിണതിഃ, കാലുഷ്യപരിണതിഃ, വിഷയലൌല്യപരിണതിഃ, പരപരിതാപപരിണതിഃ,
ത്തദാസ്രവക്ഷണാദൂര്ധ്വം ഭാവപാപാസ്രവഃ. തന്നിമിത്തോശുഭകര്മപരിണാമോ യോഗദ്വാരേണ പ്രവിശതാം പുദ്ഗലാനാം
ദ്രവ്യപാപാസ്രവ ഇതി.. ൧൩൯..
വിശിഷ്ട [–ഖാസ പ്രകാരകാ] ക്ഷയോപശമ ഹോനേ പര, അജ്ഞാനീകോ ഹോതീ ഹൈ; കഷായകേ ഉദയകാ അനുസരണ
കരനേവാലീ പരിണതിമേംസേ ഉപയോഗകോ
മധ്യമ ഗുണസ്ഥാനോംമേം], കദാചിത് ജ്ഞാനീകോ ഭീ ഹോതീ ഹൈ.. ൧൩൮..
ബോലനാ–വഹ [പാപസ്യ ച ആസ്രവം കരോതി] പാപകാ ആസ്രവ കരതാ ഹൈ.
പരകേ അപവാദരൂപ പരിണതി–യഹ പാ ച അശുഭ ഭാവ ദ്രവ്യപാപാസ്രവകോ നിമിത്തമാത്രരൂപസേ
പരിതാപ നേ അപവാദ പരനാ, പാപ–ആസ്രവനേ കരേ. ൧൩൯.
Page 202 of 264
PDF/HTML Page 231 of 293
single page version
ണാണം ച ദുപ്പഉത്തം മോഹോ പാവപ്പദാ
ജ്ഞാനം ച ദുഃപ്രയുക്തം മോഹഃ പാപപ്രദാ ഭവന്തി.. ൧൪൦..
കൃഷ്ണനീലകാപോതലേശ്യാസ്തിസ്രഃ, രാഗദ്വേഷോദയപ്രകര്ഷാദിന്ദ്രിയാധീനത്വമ്,
പുദ്ഗലോംകേ അശുഭകര്മപരിണാമ [–അശുഭകര്മരൂപ പരിണാമ] വേ ദ്രവ്യപാപാസ്രവ ഹൈം.. ൧൩൯..
കാര്യമേം ലഗാ ഹുആ ജ്ഞാന] [ച] ഔര [മോഹഃ] മോഹ–[പാപപ്രദാഃ ഭവന്തി] യഹ ഭാവ പാപപ്രദ ഹൈ.
‘ഭാവപാപാസ്രവ’ ഐസാ നാമ ഹൈ.
സംജ്ഞാ, ത്രിലേശ്യാ, ഇന്ദ്രിവശതാ, ആര്തരൌദ്ര ധ്യാന
Page 203 of 264
PDF/HTML Page 232 of 293
single page version
പ്രയുക്തം ജ്ഞാനമ്, സാമാന്യേന ദര്ശന–ചാരിത്രമോഹനീയോദയോപജനിതാവിവേകരൂപോ മോഹഃ, –ഏഷഃ
ഭാവപാപാസ്രവപ്രപഞ്ചോ ദ്രവ്യപാപാസ്രവപ്രപഞ്ചപ്രദോ ഭവതീതി.. ൧൪൦..
ജാവത്താവത്തേസിം പിഹിദം
ഔര സാമാന്യരൂപസേ ദര്ശനചാരിത്ര മോഹനീയകേ ഉദയസേ ഉത്പന്ന അവിവേകരൂപ മോഹ;– യഹ, ഭാവപാപാസ്രവകാ
വിസ്താര ദ്രവ്യപാപാസ്രവകേ വിസ്താരകോ പ്രദാന കരനേവാലാ ഹൈ [അര്ഥാത് ഉപരോക്ത ഭാവപാപാസ്രവരൂപ അനേകവിധ
ഭാവ വൈസേ–വൈസേ അനേകവിധ ദ്രവ്യപാപാസ്രവമേം നിമിത്തഭൂത ഹൈം].. ൧൪൦..
൨. ഉദ്രേക = ബഹുലതാ; അധികതാ .
മാര്ഗേ രഹീ സംജ്ഞാ–കഷായോ–ഇന്ദ്രിനോ നിഗ്രഹ കരേ,
പാപാസരവനും ഛിദ്ര തേനേ തേടലും രൂംധായ ഛേ. ൧൪൧.
Page 204 of 264
PDF/HTML Page 233 of 293
single page version
യാവത്താവതേഷാം പിഹിതം പാപാസ്രവഛിദ്രമ്.. ൧൪൧..
ദ്രവ്യപാപാസ്രവഹേതുഃ പൂര്വമുക്തഃ. ഇഹ തന്നിരോധോ ഭാവപാപസംവരോ ദ്രവ്യപാപസംവരഹേതുരവധാരണീയ ഇതി..൧൪൧..
ണാസവദി
[പാപാസ്രവഛിദ്രമ്] പാപാസ്രവകാ ഛിദ്ര [തേഷാമ്] ഉനകോ [പിഹിതമ്] ബന്ധ ഹോതാ ഹൈ.
പാപാസ്രവദ്വാരാ ബന്ധ ഹോതാ ഹൈ.
നിരോധ]–ഭാവപാപസംവര–ദ്രവ്യ–പാപസംവരകാ ഹേതു അവധാരനാ [–സമഝനാ].. ൧൪൧..
Page 205 of 264
PDF/HTML Page 234 of 293
single page version
നാസ്രവതി ശുഭമശുഭം സമസുഖദുഃഖസ്യ ഭിക്ഷോഃ.. ൧൪൨..
മോഹരാഗദ്വേഷപരിണാമനിരോധോ ഭാവസംവരഃ. തന്നിമിത്തഃ ശുഭാശുഭകര്മപരിണാമനിരോധോ യോഗദ്വാരേണ പ്രവിശതാം
പുദ്ഗലാനാം ദ്രവ്യസംവര ഇതി.. ൧൪൨..
സുഖദുഃഖകേ പ്രതി സമഭാവവാലേ മുനികോ] [ശുഭമ് അശുഭമ്] ശുഭ ഔര അശുഭ കര്മ [ന ആസ്രവതി]
ആസ്രവിത നഹീം ഹോതേ.
ഭാവസംവര ഹൈ, ഔര വഹ [മോഹരാഗദ്വേഷരൂപ പരിണാമകാ നിരോധ] ജിസകാ നിമിത്ത ഹൈ ഐസാ ജോ യോഗദ്വാരാ
പ്രവിഷ്ട ഹോനേവാലേ പുദ്ഗലോംകേ ശുഭാശുഭകര്മപരിണാമകാ [ശുഭാശുഭകര്മരൂപ പരിണാമകാ] നിരോധ സോ
ദ്രവ്യസംവര ഹൈ.. ൧൪൨..
വികാരരഹിത ഹൈ ഇസലിയേ സമസുഖദുഃഖ ഹൈ.]
Page 206 of 264
PDF/HTML Page 235 of 293
single page version
സംവരണം തസ്സ തദാ സുഹാസുഹകദസ്സ
സംവരണം തസ്യ തദാ ശുഭാശുഭകൃതസ്യ കര്മണഃ.. ൧൪൩..
സ്വകാരണാഭാവാത്പ്രസിദ്ധയതി. തദത്ര ശുഭാശുഭപരിണാമനിരോധോ ഭാവപുണ്യപാപസംവരോ ദ്രവ്യപുണ്യപാപ–സംവരസ്യ
ഹേതുഃ പ്രധാനോവധാരണീയ ഇതി.. ൧൪൩..
[തസ്യ] ഉസേ [ശുഭാശുഭകൃതസ്യ കര്മണാഃ] ശുഭാശുഭഭാവകൃത കര്മകാ [സംവരണമ്] സംവര ഹോതാ ഹൈ.
ദ്രവ്യകര്മകാ [–ശുഭാശുഭഭാവ ജിസകാ നിമിത്ത ഹോതാ ഹൈ ഐസേ ദ്രവ്യകര്മകാ], സ്വകാരണകേ അഭാവകേ കാരണ
സംവര ഹോതാ ഹൈ. ഇസലിയേ യഹാ [ഇസ ഗാഥാമേം] ശുഭാശുഭ പരിണാമകാ നിരോധ–ഭാവപുണ്യപാപസംവര–
ദ്രവ്യപുണ്യപാപസംവരകാ
നിരോധ നഹീം ഹൈ. [ യഹാ യഹ ധ്യാന രഖനേ യോഗ്യ ഹൈ കി ദ്രവ്യസംവരകാ ഉപാദാന കാരണ– നിശ്ചയ കാരണ തോ പുദ്ഗല
സ്വയം ഹീ ഹൈ.]
ത്യാരേ ശുഭാശുഭകൃത കരമനോ ഥായ സംവര തേഹനേ. ൧൪൩.
Page 207 of 264
PDF/HTML Page 236 of 293
single page version
കമ്മാണം ണിജ്ജരണം ബഹുഗാണം
കര്മണാം നിര്ജരണം ബഹുകാനാം കരോതി സ നിയതമ്.. ൧൪൪..
സ്വാധ്യായവ്യുത്സര്ഗധ്യാനഭേദാദന്തരങ്ഗൈശ്ച ബഹുവിധൈര്യശ്ചേഷ്ടതേ സ ഖലു
[ബഹുകാനാമ് കര്മണാമ്] അനേക കര്മോംകീ [നിര്ജരണം കരോതി] നിര്ജരാ കരതാ ഹൈ.
സംവര അര്ഥാത് ശുഭാശുഭ പരിണാമകാ നിരോധ, ഔര യോഗ അര്ഥാത് ശുദ്ധോപയോഗ; ഉനസേ [–സംവര ഔര
തഥാ കായക്ലേശാദി ഭേദോംവാലേ ബഹിരംഗ തപോം സഹിത ഔര പ്രായശ്ചിത്ത, വിനയ, വൈയാവൃത്ത്യ, സ്വാധ്യായ, വ്യുത്സര്ഗ
ഔര ധ്യാന ഐസേ ഭേദോംവാലേ അംതരംഗ തപോം സഹിത–ഇസ പ്രകാര ബഹുവിധ
ഉസമേം വര്തതാ ഹുആ ശുദ്ധിരൂപ അംശ വഹ നിശ്ചയ–തപ ഹൈ ഔര
യഥാര്ഥ തപകാ സദ്ഭാവ ഹീ നഹീം ഹൈ, വഹാ ഉന ശുഭ ഭാവോംമേം ആരോപ കിസകാ കിയാ ജാവേ?]
ജേ യോഗ–സംവരയുക്ത ജീവ ബഹുവിധ തപോ സഹ പരിണമേ,
തേനേ നിയമഥീ നിര്ജരാ ബഹു കര്മ കേരീ ഥായ ഛേ. ൧൪൪.
Page 208 of 264
PDF/HTML Page 237 of 293
single page version
ഭാവനിര്ജരാ, തദനുഭാവനീരസീഭൂതാനാമേകദേശസംക്ഷയഃ സമുപാത്തകര്മപുദ്ഗലാനാം ദ്രവ്യ–നിര്ജരേതി.. ൧൪൪..
കഹാ കി], കര്മകേ വീര്യകാ [–കര്മകീ ശക്തികാ] ശാതന കരനേമേം സമര്ഥ ഐസാ ജോ ബഹിരംഗ ഔര അംതരംഗ
തപോം ദ്വാരാ വൃദ്ധികോ പ്രാപ്ത ശുദ്ധോപയോഗ സോ ഭാവനിര്ജരാ ഹൈേ ഔര ഉസകേ പ്രഭാവസേ [–വൃദ്ധികോ പ്രാപ്ത
ശുദ്ധോപയോഗകേ നിമിത്തസേ] നീരസ ഹുഏ ഐസേ ഉപാര്ജിത കര്മപുദ്ഗലോംകാ ഏകദേശ സംക്ഷയ സോ ദ്രവ്യ നിര്ജരാ
ഹൈ.. ൧൪൪..
മുണിഊണ ഝാദി ണിയദം ണാണം സോ സംധുണോദി കമ്മരയം.. ൧൪൫..
ജ്ഞാത്വാ ധ്യായതി നിയതം ജ്ഞാനം സ സംധുനോതി കര്മരജഃ.. ൧൪൫..
൨. വൃദ്ധികോ പ്രാപ്ത = ബഢാ ഹുആ; ഉഗ്ര ഹുആ. [സംവര ഔര ശുദ്ധോപയോഗവാലേ ജീവകോ ജബ ഉഗ്ര ശുദ്ധോപയോഗ ഹോതാ ഹൈ തബ
ഹീ ഹൈ. ഐസാ കരനേവാലേകോ, സഹജദശാമേം ഹഠ രഹിത ജോ അനശനാദി സമ്ബന്ധീ ഭാവ വര്തതേ ഹൈം ഉനമേംം [ശുഭപനേരൂപ
അംശകേ സാഥ] ഉഗ്ര–ശുദ്ധിരൂപ അംശ ഹോതാ ഹൈ, ജിസസേ ബഹുത കര്മോംകീ നിര്ജരാ ഹോതീ ഹൈ. [മിഥ്യാദ്രഷ്ടികോ തോ
ശുദ്ധാത്മദ്രവ്യ ഭാസിത ഹീ നഹീം ഹുആ ഹൈം, ഇസലിയേ ഉസേ സംവര നഹീം ഹൈ, ശുദ്ധോപയോഗ നഹീം ഹൈ, ശുദ്ധോപയോഗകീ വൃദ്ധികീ
തോ ബാത ഹീ കഹാ രഹീ? ഇസലിയേ ഉസേ, സഹജ ദശാ രഹിത–ഹഠപൂര്വക–അനശനാദിസമ്ബന്ധീ ശുഭഭാവ കദാചിത് ഭലേ
ഹോം തഥാപി, മോക്ഷകേ ഹേതുഭൂത നിര്ജരാ ബിലകുല നഹീം ഹോതീ.]]
൩. സംക്ഷയ = സമ്യക് പ്രകാരസേ ക്ഷയ.
Page 209 of 264
PDF/HTML Page 238 of 293
single page version
ത്വേനാഭേദാത്തദേവ ജ്ഞാനം സ്വം സ്വേനാവിചലിതമനാസ്സംചേതയതേ സ ഖലു നിതാന്തനിസ്സ്നേഹഃ പ്രഹീണ–
സ്നേഹാഭ്യങ്ഗപരിഷ്വങ്ഗശുദ്ധസ്ഫടികസ്തമ്ഭവത് പൂര്വോപാത്തം കര്മരജഃ സംധുനോതി ഏതേന നിര്ജരാമുഖ്യത്വേ ഹേതുത്വം
ധ്യാനസ്യ ദ്യോതിതമിതി.. ൧൪൫..
സ്വപ്രയോജന സാധനേമേം ജിസകാ
ഉസീ
ആത്മാകോ ജാനകര [–അനുഭവ കരകേ] [ജ്ഞാനം നിയതം ധ്യായതി] ജ്ഞാനകോ നിശ്ചലരൂപസേ ധ്യാതാ ഹൈ, [സഃ]
വഹ [കര്മരജഃ] കര്മരജകോ [സംധുനോതി] ഖിരാ ദേതാ ഹൈ.
൨. മന = മതി; ബുദ്ധി; ഭാവ; പരിണാമ.
൩. ഉദ്യത ഹോനാ = തത്പര ഹോനാ ; ലഗനാ; ഉദ്യമവംത ഹോനാ ; മുഡനാ; ഢലനാ.
൪. ഗുണീ ഔര ഗുണമേം വസ്തു–അപേക്ഷാസേ അഭേദ ഹൈ ഇസലിയേ ആത്മാ കഹോ യാ ജ്ഞാന കഹോ–ദോനോം ഏക ഹീ ഹൈം. ഉപര ജിസകാ
നിജാത്മാ ദ്വാരാ നിശ്ചല പരിണതി കരകേ ഉസകാ സംചേതന–സംവേദന–അനുഭവന കരനാ സോ ധ്യാന ഹൈ.
ജാണീ, സുനിശ്ചള ജ്ഞാന ധ്യാവേ, തേ കരമരജ നിര്ജരേ. ൧൪൫.
Page 210 of 264
PDF/HTML Page 239 of 293
single page version
തസ്യ ശുഭാശുഭദഹനോ ധ്യാനമയോ ജായതേ അഗ്നിഃ.. ൧൪൬..
ഹോനേസേ ഉസ വിപാകകോ [അപനേസേ ഭിന്ന ഐസേ അചേതന] കര്മോംമേം സമേടകര, തദനുസാര പരിണതിസേ ഉപയോഗകോ
വ്യവൃത്ത കരകേ [–ഉസ വിപാകകേ അനുരൂപ പരിണമനമേംസേ ഉപയോഗകാ നിവര്തന കരകേ], മോഹീ, രാഗീ ഔര
ദ്വേഷീ ന ഹോനേവാലേ ഐസേ ഉസ ഉപയോഗകോ അത്യന്ത ശുദ്ധ ആത്മാമേം ഹീ നിഷ്കമ്പരൂപസേ ലീന കരതാ
മുഹ്യന്തമരജ്യന്തമദ്വിഷന്തം ചാത്യന്തശുദ്ധ ഏവാത്മനി നിഷ്കമ്പം
ഉസേ [ശുഭാശുഭദഹനഃ] ശുഭാശുഭകോ ജലാനേവാലീ [ധ്യാനമയഃ അഗ്നിഃ] ധ്യാനമയ അഗ്നി [ജായതേ] പ്രഗട
ഹോതീ ഹൈ.
പ്രഗടേ ശുഭാശുഭ ബാളനാരോ ധ്യാന–അഗ്നി തേഹനേ. ൧൪൬.
Page 211 of 264
PDF/HTML Page 240 of 293
single page version
വ്യാപാരയതഃ സകലശുഭാശുഭകര്മേന്ധനദഹനസമര്ഥത്വാത് അഗ്നികല്പം പരമപുരുഷാര്ഥസിദ്ധയുപായഭൂതം ധ്യാനം
ജായതേ ഇതി. തഥാ ചോക്തമ്–
സിക്ഖിയവ്വം ജം ജരമരണം ഖയം കുണഈ’’.. ൧൪൬..
നഹീം
വഹാ സേ ചയ കര [മനുഷ്യഭവ പ്രാപ്ത കരകേ] നിര്വാണകോ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം.
൧. ഭാനാ = ചിംതവന കരനാ; ധ്യാനാ; അനുഭവ കരനാ.
൨. വ്യാപാര = പ്രവൃത്തി [സ്വരൂപവിശ്രാന്ത യോഗീകോ അപനേ പൂര്വോപാര്ജിത കര്മോംമേം പ്രവര്തന നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി വഹ മോഹനീയകര്മകേ
വിമുഖ കിയാ ഹൈ.]
൩. പുരുഷാര്ഥ = പുരുഷകാ അര്ഥ; പുരുഷകാ പ്രയോജന; ആത്മാകാ പ്രയോജന; ആത്മപ്രയോജന. [പരമപുരുഷാര്ഥ അര്ഥാത് ആത്മാകാ
ധ്യാന ഹൈേ.]