Page 212 of 264
PDF/HTML Page 241 of 293
single page version
അദ്ഭൂത–പരമ–ആഹ്ലാദാത്മക സുഖസ്വരൂപ ഘൃതസേ സിംചീ ഹുഈ നിശ്ചയ–ആത്മസംവേദനരൂപ ധ്യാനാഗ്നി
മൂലോത്തരപ്രകൃതിഭേദവാലേ കര്മരൂപീ ഇന്ധനകീ രാശികോ ക്ഷണമാത്രമേം ജലാ ദേതീ ഹൈ.
മനുഷ്യകാ ഭവ പാകര മോക്ഷ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം. ഔര ബഹുശ്രുതധര ഹീ ധ്യാന കര സകതേ ഹൈം ഐസാ ഭീ നഹീം ഹൈ;
സാരഭൂത അല്പ ശ്രുതസേ ഭീ ധ്യാന ഹോ സകതാ ഹൈ. ഇസലിയേ മോക്ഷാര്ഥീയോംകോ ശുദ്ധാത്മാകാ പ്രതിപാദക,
സവംരനിര്ജരാകാ കരനേവാലാ ഔര ജരാമരണകാ ഹരനേവാലാ സാരഭൂത ഉപദേശ ഗ്രഹണ കരകേ ധ്യാന കരനേയോഗ്യ
ഹൈ.
ഉസമേം നിശ്ചല പരിണതി കഹാ സേ ഹോസകതീ ഹൈ? ഇസലിയേ മോക്ഷകേ ഉപായഭൂത ധ്യാന കരനേകീ ഇച്ഛാ
രഖനേവാലേ ജീവകോേ പ്രഥമ തോ ജിനോക്ത ദ്രവ്യഗുണപര്യായരൂപ വസ്തുസ്വരൂപകീ യഥാര്ഥ സമഝപൂര്വക നിര്വികാര
നിഷ്ക്രിയ ചൈതന്യചമത്കാരകീ സമ്യക് പ്രതീതികാ സര്വ പ്രകാരസേ ഉദ്യമ കരനേ യോഗ്യ ഹൈ; ഉസകേ പശ്ചാത് ഹീ
ചൈതന്യചമത്കാരമേം വിശേഷ ലീനതാകാ യഥാര്ഥ ഉദ്യമ ഹോ സകതാ ഹൈ].. ൧൪൬..
൨. മുനികോ ജോ ശുദ്ധാത്മസ്വരൂപകാ നിശ്ചല ഉഗ്ര ആലമ്ബന വര്തതാ ഹൈ ഉസേ യഹാ മുഖ്യതഃ ‘ധ്യാന’ കഹാ ഹൈ.
ഹൈ, ക്യോം കി ഉസേ ഭീ ശുദ്ധാത്മസ്വരൂപകാ ജഘന്യ ആലമ്ബന തോ ഹോതാ ഹൈ.]
Page 213 of 264
PDF/HTML Page 242 of 293
single page version
സോ തേണ ഹവദി ബദ്ധോ പോഗ്ഗലകമ്മേണ വിവിഹേണ.. ൧൪൭..
സ തേന ഭവതി ബദ്ധഃ പുദ്ഗലകര്മണാ വിവിധേന.. ൧൪൭..
ശുഭോശുഭോ വാ പരിണാമോ ജീവസ്യ ഭാവബന്ധഃ, തന്നിമിത്തേന ശുഭാശുഭകര്മത്വപരിണതാനാം ജീവേന
സഹാന്യോന്യമൂര്ച്ഛനം പുദ്ഗലാനാം ദ്രവ്യബന്ധ ഇതി.. ൧൪൭..
ആത്മാ [തേന] ഉസ ഭാവ ദ്വാരാ [–ഉസ ഭാവകേ നിമിത്തസേ] [വിവിധേന പുദ്ഗലകര്മണാ] വിവിധ
പുദ്ഗലകര്മോംസേ [ബദ്ധഃ ഭവതി] ബദ്ധ ഹോതാ ഹൈ.
ആത്മാ ഉസ നിമിത്തഭൂത ഭാവ ദ്വാരാ വിവിധ പുദ്ഗലകര്മസേ ബദ്ധ ഹോതാ ഹൈ. ഇസലിയേ യഹാ [ഐസാ കഹാ ഹൈ
കി], മോഹരാഗദ്വേഷ ദ്വാരാ സ്നിഗ്ധ ഐസേ ജോ ജീവകേ ശുഭ യാ അശുഭ പരിണാമ വഹ ഭാവബന്ധ ഹൈ ഔര ഉസകേ
[–ശുഭാശുഭ പരിണാമകേ] നിമിത്തസേ ശുഭാശുഭ കര്മരൂപ പരിണത പുദ്ഗലോംകാ ജീവകേ സാഥ അന്യോന്യ
അവഗാഹന [–വിശിഷ്ട ശക്തി സഹിത ഏകക്ഷേത്രാവഗാഹസമ്ബന്ധ] വഹ ദ്രവ്യ ബന്ധ ഹൈ.. ൧൪൭..
Page 214 of 264
PDF/HTML Page 243 of 293
single page version
ഭാവണിമിത്തോ ബംധോ ഭാവോ രദിരാഗദോസമോഹജുദോ.. ൧൪൮..
ഭാവനിമിത്തോ ബന്ധോ ഭാവോ രതിരാഗദ്വേഷമോഹയുതഃ.. ൧൪൮..
ഗ്രഹണം ഹി കര്മപുദ്ഗലാനാം ജീവപ്രദേശവര്തികര്മസ്കന്ധാനുപ്രവേശഃ. തത് ഖലു യോഗനിമിത്തമ്. യോഗോ
ശക്തിപരിണാമേനാവസ്ഥാനമ്. സ പുനര്ജീവഭാവനിമിത്തഃ. ജീവഭാവഃ പുനാ രതിരാഗദ്വേഷമോഹയുതഃ,
നിമിത്ത ഭാവ ഹൈ; [ഭാവഃ രതിരാഗദ്വേഷമോഹയുതഃ] ഭാവ രതിരാഗദ്വേഷമോഹസേ യുക്ത [ആത്മപരിണാമ] ഹൈ.
കര്മവര്ഗണാകാ ജിസമേം ആലമ്ബന ഹോതാ ഹൈ ഐസാ ആത്മപ്രദേശോംകാ പരിസ്പന്ദ [അര്ഥാത് ജീവകേ പ്രദേശോംകാ
കംപന.
ഹൈേ. ജീവഭാവ രതിരാഗദ്വേഷമോഹയുക്ത [പരിണാമ] ഹൈ അര്ഥാത് മോഹനീയകേ വിപാകസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലാ വികാര
ഹൈ
ഛേ ഭാവഹേതുക ബംധ, നേ മോഹാദിസംയുത ഭാവ ഛേ. ൧൪൮.
Page 215 of 264
PDF/HTML Page 244 of 293
single page version
ഏവേതി.. ൧൪൮..
തേസിം പി യ രാഗാദീ തേസിമഭാവേ ണ ബജ്ഝംതി.. ൧൪൯..
തേഷാമപി ച രാഗാദയസ്തേഷാമഭാവേ ന ബധ്യന്തേ.. ൧൪൯..
അര്ഥാത് ‘ബംധ’ കാ നിമിത്ത ഹോതാ ഹൈ; ഇസലിയേ മോഹരാഗദ്വേഷഭാവകോ ‘ബന്ധ’ കാ അംതരംഗ കാരണ [അംതരംഗ
നിമിത്ത] കഹാ ഹൈ ഔര യോഗകോ – ജോ കി ‘ഗ്രഹണ’ കാ നിമിത്ത ഹൈ ഉസേ–‘ബന്ധ’ കാ ബഹിരംഗ കാരണ
[ബാഹ്യ നിമിത്ത] കഹാ ഹൈ.. ൧൪൮..
തഥാ സ്ഥിതികാ ഹേതു ഹൈ.. ൧൪൮..
സ്ഥിതി–അനുഭാഗ ബിനാ കര്മബന്ധപര്യായ നാമമാത്ര ഹീ രഹതീ ഹൈ. ഇസലിയേ യഹാ പ്രകൃതി–പ്രദേശബന്ധകാ മാത്ര
‘ഗ്രഹണ’ ശബ്ദസേ കഥന കിയാ ഹൈ ഔര സ്ഥിതി–അനുഭാഗബന്ധകാ ഹീ ‘ബന്ധ’ ശബ്ദസേ കഹാ ഹൈ.
[രാഗാദയഃ] [ജീവകേ] രാഗാദിഭാവ കാരണ ഹൈം; [തേഷാമ് അഭാവേ] രാഗാദിഭാവോംകേ അഭാവമേം [ന ബധ്യന്തേ]
ജീവ നഹീംം ബ ധതേ.
തേനാംയ ഛേ രാഗാദി, ജ്യാം രാഗാദി നഹി ത്യാം ബംധ നാ. ൧൪൯.
Page 216 of 264
PDF/HTML Page 245 of 293
single page version
രാഗാദിഭാവാനാമഭാവേ ദ്രവ്യമിഥ്യാത്വാസംയമകഷായയോഗസദ്ഭാവേപി ജീവാ ന ബധ്യന്തേ. തതോ രാഗാ–
ദീനാമന്തരങ്ഗത്വാന്നിശ്ചയേന ബന്ധഹേതുത്വമവസേയമിതി.. ൧൪൯..
ബന്ധഹേതുപനേകേ ഹേതു ജീവഭാവഭൂത രാഗാദിക ഹൈം; ക്യോംകി
അംതരംഗ ബന്ധഹേതുപനാ ഹോനേകേ കാരണ
൨. ജീവഗത രാഗാദിരൂപ ഭാവപ്രത്യയോംകാ അഭാവ ഹോനേ പര ദ്രവ്യപ്രത്യയോംകേ വിദ്യമാനപനേമേം ഭീ ജീവ ബംധതേ നഹീം ഹൈം. യദി
അവകാശ ഹീ ന രഹേ], ക്യോംകി സംസാരീയോംകോ സദൈവ കര്മോദയകാ വിദ്യമാനപനാ ഹോതാ ഹൈ.
൩. ഉദയഗത ദ്രവ്യമിഥ്യാത്വാദി പ്രത്യയോംകീ ഭാ തി രാഗാദിഭാവ നവീന കര്മബന്ധമേം മാത്ര ബഹിരംഗ നിമിത്ത നഹീം ഹൈ കിന്തു വേ
Page 217 of 264
PDF/HTML Page 246 of 293
single page version
ആസവഭാവേണ വിണാ ജായദി കമ്മസ്സ ദു ണിരോധോ.. ൧൫൦..
പാവദി ഇംദിയരഹിദം അവ്വാബാഹം
ആസ്രവഭാവേന വിനാ ജായതേ കര്മണസ്തു നിരോധഃ.. ൧൫൦..
കര്മണാമഭാവേന ച സര്വജ്ഞഃ സര്വലോകദര്ശീ ച.
വിനാ] ആസ്രവഭാവകേ അഭാവമേം [കര്മണഃ നിരോധഃ ജായതേ] കര്മകാ നിരോധ ഹോതാ ഹൈ. [ച] ഔര [കര്മണാമ്
അഭാവേന] കര്മോംകാ അഭാവ ഹോനേസേ വഹ [സര്വജ്ഞഃ സര്വലോകദര്ശീ ച] സര്വജ്ഞ ഔര സര്വലോകദര്ശീ ഹോതാ ഹുആ
[ഇന്ദ്രിയരഹിതമ്] ഇന്ദ്രിയരഹിത, [അവ്യാബാധമ്] അവ്യാബാധ, [അനന്തമ് സുഖമ് പ്രാപ്നോതി] അനന്ത സുഖകോ
പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ.
ഹേതു–അഭാവേ നിയമഥീ ആസ്രവനിരോധന ജ്ഞാനീനേ,
ആസരവഭാവ–അഭാവമാം കര്മോ തണും രോധന ബനേ; ൧൫൦.
കര്മോ–അഭാവേ സര്വജ്ഞാനീ
Page 218 of 264
PDF/HTML Page 247 of 293
single page version
ആസ്രവഹേതുര്ഹി ജീവസ്യ മോഹരാഗദ്വേഷരൂപോ ഭാവഃ. തദഭാവോ ഭവതി ജ്ഞാനിനഃ. തദഭാവേ
ദര്ശിത്വമവ്യാബാധമിന്ദ്രിയവ്യാപാരാതീതമനന്തസുഖത്വഞ്ചേതി. സ ഏഷ ജീവന്മുക്തിനാമാ ഭാവമോക്ഷഃ. കഥമിതി
ചേത്. ഭാവഃ ഖല്വത്ര വിവക്ഷിതഃ കര്മാവൃത്തചൈതന്യസ്യ ക്രമപ്രവര്തമാനജ്ഞപ്തിക്രിയാരൂപഃ. സ ഖലു
സംസാരിണോനാദിമോഹനീയകര്മോദയാനുവൃത്തിവശാദശുദ്ധോ ദ്രവ്യകര്മാസ്രവഹേതുഃ. സ തു ജ്ഞാനിനോ മോഹരാഗ–
ദ്വേഷാനുവൃത്തിരൂപേണ പ്രഹീയതേ. തതോസ്യ ആസ്രവഭാവോ നിരുധ്യതേ. തതോ നിരുദ്ധാസ്രവഭാവസ്യാസ്യ
മോഹക്ഷയേണാത്യന്തനിര്വികാരമനാദിമുദ്രിതാനന്തചൈതന്യവീര്യസ്യ ശുദ്ധജ്ഞപ്തിക്രിയാരൂപേണാന്തര്മുഹൂര്ത– മതിവാഹ്യ
യുഗപഞ്ജ്ഞാനദര്ശനാവരണാന്തരായക്ഷേയണ കഥഞ്ചിച്
ഹോതാ ഹൈ. കര്മകാ അഭാവ ഹോനേ പര സര്വജ്ഞതാ, സര്വദര്ശിതാ ഔര അവ്യാബാധ, ൧ഇന്ദ്രിയവ്യാപാരാതീത, അനന്ത
സുഖ ഹോതാ ഹൈ. യഹ
നിമ്നാനുസാര പ്രകാര സ്പഷ്ടീകരണ ഹൈേഃ–
മോഹനീയകര്മകേ ഉദയകാ അനുസരണ കരതീ ഹുഈ പരിണതികേ കാരണ അശുദ്ധ ഹൈ, ദ്രവ്യകര്മാസ്രവകാ ഹേതു ഹൈ.
പരന്തു വഹ [ക്രമാനുസാര പ്രവര്തതീ ജ്ഞപ്തിക്രിയാരൂപ ഭാവ] ജ്ഞാനീകോ മോഹരാഗദ്വേഷവാലീ പരിണതിരൂപസേ ഹാനികോ
പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ ഇസലിയേ ഉസേ ആസ്രവഭാവകോ നിരോധ ഹോതാ ഹൈ. ഇസലിയേ ജിസേ ആസ്രവഭാവകാ നിരോധ ഹുആ
ഹൈ ഐസേ ഉസ ജ്ഞാനീകോ മോഹകേ ക്ഷയ ദ്വാരാ അത്യന്ത നിര്വികാരപനാ ഹോനേസേ, ജിസേ അനാദി കാലസേ അനന്ത
ചൈതന്യ ഔര [അനന്ത] വീര്യ മുംദ ഗയാ ഹൈ ഐസാ വഹ ജ്ഞാനീ [ക്ഷീണമോഹ ഗുണസ്ഥാനമേം] ശുദ്ധ ജ്ഞപ്തിക്രിയാരൂപസേ
അംതര്മുഹൂര്ത വ്യതീത കരകേ യുഗപദ് ജ്ഞാനാവരണ, ദര്ശനാവരണ ഔര അന്തരായകാ ക്ഷയ ഹോനേസേ കഥംചിത്
൨. ജീവന്മുക്തി = ജീവിത രഹതേ ഹുഏ മുക്തി; ദേഹ ഹോനേ പര ഭീ മുക്തി.
Page 219 of 264
PDF/HTML Page 248 of 293
single page version
നിത്യമേവാവതിഷ്ഠതേ. ഇത്യേഷ ഭാവകര്മമോക്ഷപ്രകാരഃ ദ്രവ്യകര്മമോക്ഷഹേതുഃ പരമ–സംവരപ്രകാരശ്ച.. ൧൫൦–൧൫൧..
ജായതേ നിര്ജരാഹേതുഃ സ്വഭാവസഹിതസ്യ സാധോഃ.. ൧൫൨..
അവ്യാബാധ–അനന്തസുഖവാലാ സദൈവ രഹതാ ഹൈ.
സമസ്ത ജ്ഞേയോംകോ ജാനതാ രഹതാ ഹൈ, ഇസലിയേ ഉസേ കഥംചിത് കൂടസ്ഥ കഹാ ഹൈ.]
൨. ഭാവകര്മമോക്ഷ=ഭാവകര്മകാ സര്വഥാ ഛൂട ജാനാ; ഭാവമോക്ഷ. [ജ്ഞപ്തിക്രിയാമേം ക്രമപ്രവൃത്തികാ അഭാവ ഹോനാ വഹ ഭാവമോക്ഷ ഹൈ
൩. പ്രകാര=സ്വരൂപ; രീത.
ദ്രഗജ്ഞാനഥീ പരിപൂര്ണ നേ പരദ്രവ്യവിരഹിത ധ്യാന ജേ,
തേ നിര്ജരാനോ ഹേതു ഥായ സ്വഭാവപരിണത സാധുനേ. ൧൫൨.
Page 220 of 264
PDF/HTML Page 249 of 293
single page version
ചാന്യദ്രവ്യസംയോഗവിയുക്തം
കാരണ ജോ അന്യദ്രവ്യകേ സംയോഗ രഹിത ഹൈ ഔര ശുദ്ധ സ്വരൂപമേം അവിചലിത ചൈതന്യവൃത്തിരൂപ ഹോനേകേ കാരണ
ജോ കഥംചിത് ‘ധ്യാന’ നാമകേ യോഗ്യ ഹൈ ഐസാ ആത്മാകാ സ്വരൂപ [–ആത്മാകീ നിജ ദശാ] പൂര്വസംചിത
കര്മോംകീ ശക്തികോ ശാതന അഥവാ ഉനകാ പതന ദേഖകര നിര്ജരാകേ ഹേതുരൂപസേ വര്ണന കിയാ ജാതാ ഹൈ.
അന്യദ്രവ്യകേ സംസര്ഗ രഹിത ഹൈ ഔര ശുദ്ധസ്വരൂപമേം നിശ്ചല ചൈതന്യപരിണതിരൂപ ഹോനേകേ കാരണ കിസീ പ്രകാര
‘ധ്യാന’ നാമകേ യോഗ്യ ഹൈ. ഉനകീ ഐസീ ആത്മദശാകാ നിര്ജരാകേ നിമിത്തരൂപസേ വര്ണന കിയാ ജാതാ ഹൈ
ക്യോംകി ഉന്ഹേം പൂര്വോപാര്ജിത കര്മോംകീ ശക്തി ഹീന ഹോതീ ജാതീ ഹൈ തഥാ വേ കര്മ ഖിരതേ ജാതേ ഹൈ.. ൧൫൨..
ഹൈ.
Page 221 of 264
PDF/HTML Page 250 of 293
single page version
വവഗദവേദാഉസ്സോ മുയദി ഭവം തേണ സോ മോക്ഖോ.. ൧൫൩..
വ്യപഗതവേദ്യായുഷ്കോ മുഞ്ചതി ഭവം തേന സ മോക്ഷഃ.. ൧൫൩..
പരമനിര്ജരാകാരണധ്യാനപ്രസിദ്ധൌ സത്യാം പൂര്വകര്മസംതതൌ കദാചിത്സ്വഭാവേനൈവ കദാ–ചിത്സമുദ്ധാത
വിധാനേനായുഃകര്മസമഭൂതസ്ഥിത്യാമായുഃകര്മാനുസാരേണൈവ നിര്ജീര്യമാണായാമ പുനര്ഭവായ തദ്ഭവത്യാഗസമയേ
വേദനീയായുര്നാമഗോത്രരൂപാണാം ജീവേന സഹാത്യന്തവിശ്ലേഷഃ കര്മപുദ്ഗലാനാം ദ്രവ്യമോക്ഷഃ.. ൧൫൩..
ഹോകര [ഭവം മഞ്ചതി] ഭവകോ ഛോഡതാ ഹൈ; [തേന] ഇസലിയേ [ഇസ പ്രകാര സര്വ കര്മപുദ്ഗലോംകാ വിയോഗ
ഹോനേകേ കാരണ] [സഃ മോക്ഷഃ] വഹ മോക്ഷ ഹൈ.
കര്മസംതതി– കി ജിസകീ സ്ഥിതി കദാചിത് സ്വഭാവസേ ഹീ ആയുകര്മകേ ജിതനീ ഹോതീ ഹൈ ഔര കദാചിത്
ദനീയ–ആയു–നാമ–ഗോത്രരൂപ
൩. കേവലീഭഗവാനകോ വേദനീയ, നാമ ഔര ഗോത്രകര്മകീ സ്ഥിതി കഭീ സ്വഭാവസേ ഹീ [അര്ഥാത് കേവലീസമുദ്ഘാതരൂപ
പര ഭീ വഹ സ്ഥിതി ഘടകര ആയുകര്മ ജിതനീ ഹോനേമേം കേവലീസമുദ്ഘാത നിമിത്ത ബനതാ ഹൈ.
നേ ആയുവേദ്യവിഹീന ഥഈ ഭവനേ തജേ; തേ മോക്ഷ ഛേ. ൧൫൩.
Page 222 of 264
PDF/HTML Page 251 of 293
single page version
സമാപ്ത ഹുആ.
ചാരിത്രം ച തയോര്നിയതമസ്തിത്വമനിന്ദിതം ഭണിതമ്.. ൧൫൪..
൨. ചൂലികാകേ അര്ഥകേ ലിഏ പൃഷ്ഠ ൧൫൧ കാ പദടിപ്പണ ദേഖേ.
ദ്രഗ്ജ്ഞാനനിയത അനിംധ ജേ അസ്തിത്വ തേ ചാരിത്ര ഛേ. ൧൫൪.
Page 223 of 264
PDF/HTML Page 252 of 293
single page version
ര്ജ്ഞാനദര്ശനയോര്യന്നിയതമവസ്ഥിതമുത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യരൂപവൃത്തിമയമസ്തിത്വം രാഗാദിപരിണത്യഭാവാദനിന്ദിതം
തച്ചരിതം; തദേവ മോക്ഷമാര്ഗ ഇതി. ദ്വിവിധം ഹി കില സംസാരിഷു ചരിതം– സ്വചരിതം പരചരിതം ച;
സ്വസമയപരസമയാവിത്യര്ഥഃ. തത്ര സ്വഭാവാവസ്ഥിതാസ്തിത്വസ്വരൂപം സ്വചരിതം, പരഭാവാവസ്ഥിതാസ്തി–
ത്വസ്വരൂപം പരചരിതമ്. തത്ര യത്സ്വ–
[നിയതമ്] നിയത [അസ്തിവമ്] അസ്തിത്വ– [അനിന്ദിതം] ജോ കി അനിംദിത ഹൈ– [ചാരിത്രം ച ഭണിതമ്]
ഉസേ [ജിനേന്ദ്രോംനേ] ചാരിത്ര കഹാ ഹൈ.
ഉത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യരൂപ വൃത്തിമയ അസ്തിത്വ– ജോ കി രാഗാദിപരിണാമകേ അഭാവകേ കാരണ അനിംദിത ഹൈ – വഹ
ചാരിത്ര ഹൈ; വഹീ മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ.
വഹ സ്വചാരിത്ര ഹൈ ഔര പരഭാവമേം അവസ്ഥിത അസ്തിത്വസ്വരൂപ [ചാരിത്ര] വഹ പരചാരിത്ര ഹൈ. ഉസമേംസേ
൨. നിയത=അവസ്ഥിത; സ്ഥിത; സ്ഥിര; ദ്രഢരൂപ സ്ഥിത.
൩. വൃത്തി=വര്തനാ; ഹോനാ. [ഉത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യരൂപ വൃത്തി വഹ അസ്തിത്വ ഹൈ.]
Page 224 of 264
PDF/HTML Page 253 of 293
single page version
ത്വേനാവധാരണീയമിതി.. ൧൫൪..
ജദി കുണദി സഗം സമയം പബ്ഭസ്സദി
യദി കുരുതേ സ്വകം സമയം പ്രഭ്രസ്യതി കര്മബന്ധാത്.. ൧൫൫..
അവസ്ഥിത അസ്തിത്വസേ ഭിന്ന ഹോനേകേ കാരണ അത്യന്ത അനിംദിത ഹൈ വഹ–യഹാ സാക്ഷാത് മോക്ഷമാര്ഗരൂപ
അവധാരണാ.
ഗയാ; ഐസാ ജാനകര ഉസീ ജീവസ്വഭാവനിയത ചാരിത്രകീ – ജോ കി മോക്ഷകേ കാരണഭൂത ഹൈ ഉസകീ –
നിരന്തര ഭാവനാ കരനാ യോഗ്യ ഹൈ. ഇസ പ്രകാര സൂത്രതാത്പര്യ ഹൈ.] . ൧൫൪..
വഹ [സ്വകം സമയം കുരുതേ] [നിയത ഗുണപര്യായസേ പരിണമിത ഹോകര] സ്വസമയകോ കരതാ ഹൈ തോ
[കര്മബന്ധാത്] കര്മബന്ധസേ [പ്രഭ്രസ്യതി] ഛൂടതാ ഹൈ.
തേ ജോ കരേ സ്വകസമയനേ തോ കര്മബംധനഥീ ഛൂടേ. ൧൫൫.
Page 225 of 264
PDF/HTML Page 254 of 293
single page version
സംസാരിണോ ഹി ജീവസ്യ ജ്ഞാനദര്ശനാവസ്ഥിതത്വാത് സ്വഭാവനിയതസ്യാപ്യനാദിമോഹനീയോ–
പരചരിതമിതി യാവത്. തസ്യൈവാനാദിമോഹനീയോദയാനുവൃത്തിപരത്വമപാസ്യാത്യന്തശുദ്ധോപയോഗസ്യ സതഃ
സമുപാത്തഭാവൈക്യരുപ്യത്വാന്നിയതഗുണപര്യായത്വം സ്വസമയഃ സ്വചരിതമിതി യാവത് അഥ ഖലു യദി
കഥഞ്ചനോദ്ഭിന്നസമ്യഗ്ജ്ഞാനജ്യോതിര്ജീവഃ പരസമയം വ്യുദസ്യ സ്വസമയമുപാദത്തേ തദാ കര്മബന്ധാദവശ്യം ഭ്രശ്യതി.
യതോ ഹി ജീവസ്വഭാവനിയതം ചരിതം മോക്ഷമാര്ഗ ഇതി.. ൧൫൫..
കേ കാരണ ഉപരക്ത ഉപയോഗവാലാ [–അശുദ്ധ ഉപയോഗവാലാ] ഹോതാ ഹൈ തബ [സ്വയം] ഭാവോംകാ വിശ്വരൂപപനാ
[–അനേകരൂപപനാ] ഗ്രഹണ കിയാ ഹോനകേേ കാരണ ഉസേേ ജോ അനിയതഗുണപര്യായപനാ ഹോതാ ഹൈ വഹ പരസമയ
അര്ഥാത് പരചാരിത്ര ഹൈ; വഹീ [ജീവ] ജബ അനാദി മോഹനീയകേ ഉദയകാ അനുസരണ കരനേ വാലീ പരിണതി
കരനാ ഛോഡകര അത്യന്ത ശുദ്ധ ഉപയോഗവാലാ ഹോതാ ഹൈ തബ [സ്വയം] ഭാവകാ ഏകരൂപപനാ ഗ്രഹണ കിയാ
ഹോനേകേ കാരണ ഉസേ ജോ നിയതഗുണപര്യായപനാ ഹോതാ ഹൈ വഹ സ്വസമയ അര്ഥാത് സ്വചാരിത്ര ഹൈ.
ഹൈ കി] ജീവസ്വഭാവമേം നിയത ചാരിത്ര വഹ മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ.. ൧൫൫..
൨. അനിയത=അനിശ്ചിത; അനേകരൂപ; വിവിധ പ്രകാരകേ.
൩. നിയത=നിശ്ചിത; ഏകരൂപ; അമുക ഏക ഹീ പ്രകാരകേ.
Page 226 of 264
PDF/HTML Page 255 of 293
single page version
സോ സഗചരിത്തഭട്ഠോ
സ സ്വകചരിത്രഭ്രഷ്ടഃ പരചരിതചരോ ഭവതി ജീവഃ.. ൧൫൬..
സോപരാഗോപയോഗവൃത്തിഃ പരചരിതമിതി.. ൧൫൬..
ജീവ [സ്വകചരിത്രഭ്രഷ്ടഃ] സ്വചാരിത്രഭ്രഷ്ട ഐസാ [പരചരിതചരഃ ഭവതി] പരചാരിത്രകാ ആചരണ കരനേവാലാ
ഹൈ
[ഉപരക്തഉപയോഗവാലാ] വര്തതാ ഹുആ, പരദ്രവ്യമേം ശുഭ യാ അശുഭ ഭാവകോ ധാരണ കരതാ ഹൈ, വഹ [ജീവ]
സ്വചാരിത്രസേ ഭ്രഷ്ട ഐസാ പരചാരിത്രകാ ആചരണ കരനേവാലാ കഹാ ജാതാ ഹൈ; ക്യോംകി വാസ്തവമേം സ്വദ്രവ്യമേം
ംശുദ്ധ–ഉപയോഗരൂപ പരിണതി വഹ സ്വചാരിത്ര ഹൈ ഔര പരദ്രവ്യമേം സോപരാഗ–ഉപയോഗരൂപ പരിണതി വഹ
പരചാരിത്ര ഹൈ.. ൧൫൬..
ജേ രാഗഥീ പരദ്രവ്യമാം കരതോ ശുഭാശുഭ ഭാവനേ,
തേ സ്വകചരിത്രഥീ ഭ്രഷ്ട പരചാരിത്ര ആചരനാര ഛേ. ൧൫൬.
Page 227 of 264
PDF/HTML Page 256 of 293
single page version
സോ തേണ പരചരിത്തോ ഹവദി ത്തി ജിണാ പരുവേംതി.. ൧൫൭..
സ തേന പരചരിത്രഃ ഭവതീതി ജിനാഃ പ്രരൂപയന്തി.. ൧൫്ര൭..
പരചരിതപ്രവൃത്തിര്ബന്ധമാര്ഗ ഏവ, ന മോക്ഷമാര്ഗ ഇതി.. ൧൫൭..
പരചാരിത്ര ഹൈ–[ഇതി] ഐസാ [ജിനാഃ] ജിന [പ്രരൂപയന്തി] പ്രരൂപിത കരതേ ഹൈം.
വഹ ഭാവ ജബ ജിസ ജീവകോ ഹോ തബ വഹ ജീവ ഉസ ഭാവ ദ്വാരാ പരചാരിത്ര ഹൈ– ഐസാ [ജിനേംദ്രോം ദ്വാരാ]
പ്രരൂപിത കിയാ ജാതാ ഹൈ. ഇസലിയേ [ഐസാ നിശ്ചിത ഹോതാ ഹൈ കി] പരചാരിത്രമേം പ്രവൃത്തി സോ ബംധമാര്ഗ ഹീ
ഹൈ, മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം ഹൈ.. ൧൫൭..
തേനാ വഡേ തേ ‘പരചരിത’ നിര്ദിഷ്ട ഛേ ജിനദേവഥീ. ൧൫൭.
Page 228 of 264
PDF/HTML Page 257 of 293
single page version
യഃ ഖലു നിരുപരാഗോപയോഗത്വാത്സര്വസങ്ഗമുക്തഃ പരദ്രവ്യവ്യാവൃത്തോപയോഗത്വാദനന്യമനാഃ ആത്മാനം
യതോ ഹി ദ്രശിജ്ഞപ്തിസ്വരൂപേ പുരുഷേ തന്മാത്രത്വേന വര്തനം സ്വചരിതമിതി.. ൧൫൮..
സ്ഥിരതാപൂര്വക] [ജാനാതി പശ്യതി] ജാനതാ–ദേഖതാ ഹൈ, [സഃ ജീവഃ] വഹ ജീവ [സ്വകചരിതം]
സ്വചാരിത്ര [ചരിത] ആചരതാ ഹൈ.
ശൂന്യ ഹൈ തഥാപി നിഃസംഗ പരമാത്മാകീ ഭാവനാ ദ്വാരാ ഉത്പന്ന സുന്ദര ആനന്ദസ്യന്ദീ പരമാനന്ദസ്വരൂപ സുഖസുധാരസകേ
ആസ്വാദസേ, പൂര്ണ–കലശകീ ഭാ തി, സര്വ ആത്മപ്രദേശമേം ഭരപൂര ഹോതാ ഹൈ.]
൩. അനന്യമനവാലാ=ജിസകീ പരിണതി അന്യ പ്രതി നഹീം ജാതീ ഐസാ. [മന=ചിത്ത; പരിണതി; ഭാവ]
സൌ–സംഗമുക്ത അനന്യചിത്ത സ്വഭാവഥീ നിജ ആത്മനേ
Page 229 of 264
PDF/HTML Page 258 of 293
single page version
ദംസണണാണവിയപ്പം അവിയപ്പം ചരദി അപ്പാദോ.. ൧൫൯..
ദര്ശനജ്ഞാനവികല്പമവികല്പം ചരത്യാത്മനഃ.. ൧൫൯..
ആചരതാ ഹൈ; ക്യോംകി വാസ്തവമേം ദൃശിജ്ഞപ്തിസ്വരൂപ പുരുഷമേം [ആത്മാമേം] തന്മാത്രരൂപസേ വര്തനാ സോ സ്വചാരിത്ര
ഹൈ.
സ്വചാരിത്രകാ ആചരണ കരനേവാലാ ഹൈ; ക്യോംകി ദൃശിജ്ഞപ്തിസ്വരൂപ ആത്മാമേം മാത്ര ദൃശിജ്ഞപ്തിരൂപസേ പരിണമിത
ഹോകര രഹനാ വഹ സ്വചാരിത്ര ഹൈ.. ൧൫൮..
ആത്മാസേ അഭേരൂപ [ചരതി] ആചരതാ ഹൈ, [സഃ] വഹ [സ്വകം ചരിതം ചരതി] സ്വചാരിത്രകോ ആചരതാ ഹൈ.
നിജ ജ്ഞാനദര്ശനഭേദനേ ജീവഥീ അഭിന്ന ജ ആചരേ. ൧൫൯.
Page 230 of 264
PDF/HTML Page 259 of 293
single page version
[മോക്ഷരൂപ] സാധ്യ ഔര [മോക്ഷമാര്ഗരൂപ] സാധന ഏക പ്രകാരകേ അര്ഥാത് ശുദ്ധാത്മരൂപ [–ശുദ്ധാത്മപര്യായരൂപ] ഹൈം.
സ്വകം ചരിതം ചരതി. ഏവം ഹി ശുദ്ധദ്രവ്യാശ്രിതമഭിന്നസാധ്യ–
ദര്ശനജ്ഞാനഭേദകോ ഭീ ആത്മാസേ അഭേദരൂപസേ ആചരതേ ഹൈം, വേ വാസ്തവമേം സ്വചാരിത്രകോ ആചരതേ ഹൈം.
നിര്വികല്പരൂപസേ അത്യന്ത ലീന ഹോകര നിജസ്വഭാവഭൂത ദര്ശനജ്ഞാനഭേദോംകോ ആത്മാസേ അഭേദരൂപസേ ആചരതേ ഹൈം, വേ മുനീംദ്ര
സ്വചാരിത്രകാ ആചരണ കരനേവാലേ ഹൈം.]
൨. യഹാ നിശ്ചയനയകാ വിഷയ ശുദ്ധദ്രവ്യ അര്ഥാത് ശുദ്ധപര്യായപരിണത ദ്രവ്യ ഹൈ, അര്ഥാത് അകലേ ദ്രവ്യകീ [–പരനിമിത്ത
൪. ജിന പര്യായോംമേം സ്വ തഥാ പര കാരണ ഹോതേ ഹൈം അര്ഥാത് ഉപാദാനകാരണ തഥാ നിമിത്തകാരണ ഹോതേ ഹൈം വേ പര്യായേം
അവലമ്ബന സഹിത] വര്തതേ ഹുഏ തത്ത്വാര്ഥശ്രദ്ധാന [നവപദാര്ഥഗത ശ്രദ്ധാന], തത്ത്വാര്ഥജ്ഞാന [നവപദാര്ഥഗത ജ്ഞാന] ഔര
പംചമഹാവ്രതാദിരൂപ ചാരിത്ര–യഹ സബ സ്വപരഹേതുക പര്യായേം ഹൈം. വേ യഹാ വ്യവഹാരനയകേ വിഷയഭൂത ഹൈം.
Page 231 of 264
PDF/HTML Page 260 of 293
single page version
ഭിന്നസാധ്യസാധനഭാവം വ്യവഹാരനയമാശ്രിത്യ പ്രരുപിതമ്. ന ചൈതദ്വിപ്രതിഷിദ്ധം നിശ്ചയവ്യവഹാരയോഃ സാധ്യ–
സാധനഭാവത്വാത്സുവര്ണസുവര്ണപാഷാണവത്. അത ഏവോഭയനയായത്താ പാരമേശ്വരീ തീര്ഥപ്രവര്തനേതി.. ൧൫൯..
പ്രരൂപിത കിയാ ഗയാ ഥാ. ഇസമേം പരസ്പര വിരോധ ആതാ ഹൈ ഐസാ ഭീ നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി സുര്വണ ഔര
തത്ത്വാര്ഥശ്രദ്ധാന [നവപദാര്ഥസമ്ബന്ധീ ശ്രദ്ധാന], തത്ത്വാര്ഥജ്ഞാന ഔര പംചമഹാവ്രതാദിരൂപ ചാരിത്ര വ്യവഹാരനയസേ മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ
ക്യോംകി [മോക്ഷരൂപ] സാധ്യ സ്വഹേതുക പര്യായ ഹൈ ഔര [തത്ത്വാര്ഥശ്രദ്ധാനാദിമയ മോക്ഷമാര്ഗരൂപ] സാധന സ്വപരഹേതുക
പര്യായ ഹൈ.
ഭാവലിംഗീ മുനികോ സവികല്പ ദശാമേം വര്തതേ ഹുഏ തത്ത്വാര്ഥശ്രദ്ധാന, തത്ത്വാര്ഥജ്ഞാന ഔര മഹാവ്രതാദിരൂപ ചാരിത്ര നിര്വികല്പ
ദശാമേം വര്തതേ ഹുഏ ശുദ്ധാത്മശ്രദ്ധാനജ്ഞാനാനുഷ്ഠാനനകേ സാധന ഹൈം.
പ്രശ്നഃ– സത്യാര്ഥ നിരൂപണ ഹീ കരനാ ചാഹിയേ; അഭൂതാര്ഥ ഉപചരിത നിരൂപണ കിസലിയേ കിയാ ജാതാ ഹൈ?
ഉത്തരഃ– ജിസേ സിംഹകാ യഥാര്ഥ സ്വരൂപ സീധാ സമഝമേം ന ആതാ ഹോ ഉസേ സിംഹകേ സ്വരൂപകേ ഉപചരിത നിരൂപണ
പ്രകാര ജിസേ വസ്തുകാ യഥാര്ഥ സ്വരൂപ സീധാ സമഝമേം ന ആതാ ഹോ ഉസേ വസ്തുസ്വരൂപകേ ഉപചരിത നിരൂപണ ദ്വാരാ
വസ്തുസ്വരൂപകീ യഥാര്ഥ സമഝ കീ ഓര ലേ ജാതേ ഹൈം. ഔര ലമ്ബേ കഥനകേ ബദലേമേം സംക്ഷിപ്ത കഥന കരനേകേ ലിഏ ഭീ
വ്യവഹാരനയ ദ്വാരാ ഉപചരിത നിരൂപണ കിയാ ജാതാ ഹൈ. യഹാ ഇതനാ ലക്ഷമേം രഖനേയോഗ്യ ഹൈ കി – ജോ പുരുഷ
ബില്ലീകേ നിരൂപണകോ ഹീ സിംഹകാ നിരൂപണ മാനകര ബില്ലീകോ ഹീ സിംഹ സമഝ ലേ വഹ തോ ഉപദേശകേ ഹീ യോഗ്യ
നഹീം ഹൈ, ഉസീ പ്രകാര ജോ പുരുഷ ഉപചരിത നിരൂപണകോ ഹീ സത്യാര്ഥ നിരൂപണ മാനകര വസ്തുസ്വരൂപകോ മിഥ്യാ
രീതിസേ സമഝ ബൈഠേേ വഹ തോ ഉപദേശകേ ഹീ യോഗ്യ നഹീം ഹൈ.