Page 152 of 264
PDF/HTML Page 181 of 293
single page version
ସ୍କଂଧତ୍ଵମାପନ୍ନାଃ କଦାଚିତ୍ସୂକ୍ଷ୍ମତ୍ଵମାପନ୍ନାଃ କଦାଚିତ୍ପରମାଣୁତ୍ଵମାପନ୍ନାଃ ଇନ୍ଦ୍ରିଯଗ୍ରହଣଯୋଗ୍ଯତାସଦ୍ଭାଵାଦ୍
ଗୃହ୍ଯମାଣା ଅଗୃହ୍ଯମାଣା ଵା ମୂର୍ତା ଇତ୍ଯୁଚ୍ଯଂତେ. ଶେଷମିତରତ୍ ସମସ୍ତମପ୍ଯର୍ଥଜାତଂ ସ୍ପର୍ଶରସ–
ଗଂଧଵର୍ଣାଭାଵସ୍ଵଭାଵମିନ୍ଦ୍ରିଯଗ୍ରହଣଯୋଗ୍ଯତାଯା ଅଭାଵାଦମୂର୍ତମିତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ. ଚିତ୍ତଗ୍ରହଣଯୋଗ୍ଯତାସଦ୍ଭାଵ–
ଭାଗ୍ଭଵତି ତଦୁଭଯମପି, ଚିତଂ, ହ୍ଯନିଯତଵିଷଯମପ୍ରାପ୍ଯକାରି ମତିଶ୍ରୁତଜ୍ଞାନସାଧନୀଭୂତଂ ମୂର୍ତମମୂର୍ତଂ ଚ
ସମାଦଦାତୀତି.. ୯୯..
ଜିନକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ ଐସେ ପଦାର୍ଥ] ଗ୍ରହଣ ହୋତେ ହୈଂ [–ଜ୍ଞାତ ହୋତେ ହୈଂ]; ଔର ଶ୍ରୋତ୍ରେନ୍ଦ୍ରିଯ ଦ୍ଵାରା ଵହୀ ପଦାର୍ଥ
ଉସକେ [ଶ୍ରୋତ୍ରୈନ୍ଦ୍ରିଯକେ]
ଔର କଦାଚିତ୍ ପରମାଣୁପନେକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତେ ହୁଏ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂ ଦ୍ଵାରା ଗ୍ରହଣ ହୋତେ ହୋଂ ଯା ନ ହୋତେ ହୋଂ, ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂ
ଦ୍ଵାରା ଗ୍ରହଣ ହୋନେକୀ ଯୋଗ୍ଯତାକା [ସଦୈଵ] ସଦ୍ଭାଵ ହୋନେସେ ‘ମୂର୍ତ’ କହଲାତେ ହୈଂ.
ହୈଂ.
Page 153 of 264
PDF/HTML Page 182 of 293
single page version
ଦୋଣ୍ହଂ ଏସ ସହାଵୋ କାଲୋ ଖଣଭଂଗୁରୋ ଣିଯଦୋ.. ୧୦୦..
ଦ୍ଵଯୋରେଷ ସ୍ଵଭାଵଃ କାଲଃ କ୍ଷଣଭଙ୍ଗୁରୋ ନିଯତଃ.. ୧୦୦..
ଇତ୍ଯୁପଗୀଯତେ, ଜୀଵପୁଦ୍ଗଲାନାଂ ପରିଣାମସ୍ତୁ ବହିରଙ୍ଗନିମିତ୍ତଭୂତଦ୍ରଵ୍ଯକାଲସଦ୍ଭାଵେ ସତି ସଂଭୂତତ୍ଵାଦ୍ର୍ରଵ୍ଯ–
ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତା ହୈ.– [ଦ୍ଵଯୋଃ ଏଷଃ ସ୍ଵଭାଵଃ] ଯହ, ଦୋନୋଂକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ. [କାଲଃ କ୍ଷଣଭୁଙ୍ଗୁରଃ ନିଯତଃ] କାଲ
କ୍ଷଣଭଂଗୁର ତଥା ନିତ୍ଯ ହୈ.
ଜୀଵ–ପୁଦ୍ଗଲୋଂକେ ପରିଣାମ ବହିରଂଗ–ନିମିତ୍ତଭୂତ ଦ୍ରଵ୍ଯକାଲକେ ସଦ୍ଭାଵମେଂ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେକେ କାରଣ ‘ଦ୍ରଵ୍ଯକାଲସେ
ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲେ’ କହଲାତେ ହୈଂ. ଵହାଁ ତାତ୍ପର୍ଯ ଯହ ହୈ କି – ଵ୍ଯଵହାରକାଲ ଜୀଵ–ପୁଦ୍ଗଲୋଂକେ ପରିଣାମ ଦ୍ଵାରା
–ଆ ଛେ ସ୍ଵଭାଵୋ ଉଭଯନା; କ୍ଷଣଭଂଗୀ ନେ ଧ୍ରୁଵ କାଳ ଛେ. ୧୦୦.
Page 154 of 264
PDF/HTML Page 183 of 293
single page version
କାଲସ୍ତୁ ତତ୍ପରିଣାମାନ୍ଯଥାନୁପପତ୍ତ୍ଯେତି. ତତ୍ର କ୍ଷଣଭଙ୍ଗୀ ଵ୍ଯଵହାରକାଲଃ ସୂକ୍ଷ୍ମପର୍ଯାଯସ୍ଯ ତାଵନ୍ମାତ୍ରତ୍ଵାତ୍,
ନିତ୍ଯୋ ନିଶ୍ଚଯକାଲଃ ଖଗୁଣପର୍ଯାଯାଧାରଦ୍ରଵ୍ଯତ୍ଵେନ ସର୍ଵଦୈଵାଵିନଶ୍ଵରତ୍ଵାଦିତି.. ୧୦୦..
ଉପ୍ପଣ୍ଣପ୍ପଦ୍ଧଂସୀ ଅଵରୋ ଦୀହଂତରଟ୍ଠାଈ.. ୧୦୧..
ଉତ୍ପନ୍ନପ୍ରଧ୍ଵଂସ୍ଯପରୋ ଦୀର୍ଧାଂତରସ୍ଥାଯୀ.. ୧୦୧..
ଜୀଵ–ପୁଦ୍ଗଲୋଂକେ ପରିଣାମ ଅନ୍ଯ ପ୍ରକାରସେ ନହୀଂ ବନ ସକତେ ଇସଲିଯେ] ନିଶ୍ଚିତ ହୋତା ହୈ.
ଦ୍ରଵ୍ଯରୂପସେ ସଦୈଵ ଅଵିନାଶୀ ହୈ.. ୧୦୦..
ଐସା ଜୋ ଦୂସରା କାଲ [ଅର୍ଥାତ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତେ ହୀ ନଷ୍ଟ ହୋନେଵାଲା ଜୋ ଵ୍ଯଵହାରକାଲ] ଵହ
[ଦୀର୍ଧାଂତରସ୍ଥାଯୀ] [କ୍ଷଣିକ ହୋନେ ପର ଭୀ ପ୍ରଵାହଅପେକ୍ଷାସେ] ଦୀର୍ଧ ସ୍ଥିତିକା ଭୀ [କହା ଜାତା] ହୈ.
ଉତ୍ପନ୍ନଧ୍ଵଂସୀ ଅନ୍ଯ ଜେ ତେ ଦୀର୍ଧସ୍ଥାଯୀ ପଣ ଠରେ. ୧୦୧.
Page 155 of 264
PDF/HTML Page 184 of 293
single page version
ସମଯାଖ୍ଯଃ ପର୍ଯାଯ ଇତି. ସ ତୂତ୍ସଂଗିତକ୍ଷଣଭଂଗୋଽପ୍ଯୁପଦର୍ଶିତ–ସ୍ଵସଂତାନୋ
ନଯବଲାଦ୍ରୀର୍ଧାତରସ୍ଥାଯ୍ଯୁପଗୀଯମାନୋ ନ ଦୁଷ୍ଯତି; ତତୋ ନ ଖଲ୍ଵାଵଲିକାପଲ୍ଯୋପମ–ସାଗରୋପମାଦିଵ୍ଯଵହାରୋ
ଵିପ୍ରତିଷିଧ୍ଯତେ. ତଦତ୍ର ନିଶ୍ଚଯକାଲୋ ନିତ୍ଯଃ ଦ୍ରଵ୍ଯରୂପତ୍ଵାତ୍, ଵ୍ଯଵହାରକାଲଃ କ୍ଷଣିକଃ ପର୍ଯାଯରୂପତ୍ଵାଦିତି..
୧୦୧..
ଲବ୍ଭଂତି ଦଵ୍ଵସଣ୍ଣଂ କାଲସ୍ସ ଦୁ ଣତ୍ଥି କାଯତ୍ତଂ.. ୧୦୨..
ଲଭଂତେ ଦ୍ରଵ୍ଯସଂଜ୍ଞାଂ କାଲସ୍ଯ ତୁ ନାସ୍ତି କାଯତ୍ଵମ୍.. ୧୦୨..
କରତା ହୁଆ ନିତ୍ଯ ହୈ; ଔର ଜୋ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତେ ହୀ ନଷ୍ଟ ହୋତା ହୈ, ଵହ [ଵ୍ଯଵହାରକାଲ] ସଚମୁଚ ଉସୀ
ଦ୍ରଵ୍ଯଵିଶେଷକୀ ‘ସମଯ’ ନାମକ ପର୍ଯାଯ ହୈ. ଵହ କ୍ଷଣଭଂଗୁର ହୋନେ ପର ଭୀ ଅପନୀ ସଂତତିକୋ [ପ୍ରଵାହକୋ]
ଦର୍ଶାତା ହୈ ଇସଲିଯେ ଉସେ ନଯକେ ବଲସେ ‘ଦୀର୍ଘ କାଲ ତକ ଟିକନେଵାଲା’ କହନେମେଂ ଦୋଷ ନହୀଂ ହୈ; ଇସଲିଯେ
ଆଵଲିକା, ପଲ୍ଯୋପମ, ସାଗରୋପମ ଇତ୍ଯାଦି ଵ୍ଯଵହାରକା ନିଷେଧ ନହୀଂ କିଯା ଜାତା.
ଛେ ‘ଦ୍ରଵ୍ଯ’ ସଂଜ୍ଞା ସର୍ଵନେ, କାଯତ୍ଵ ଛେ ନହି କାଳନେ . ୧୦୨.
Page 156 of 264
PDF/HTML Page 185 of 293
single page version
ଅସ୍ତିକାଯତ୍ଵଂ, ନ ତଥା ଲୋକାକାଶପ୍ରଦେଶସଂଖ୍ଯାନାମପି କାଲାଣୂନାମେକ–ପ୍ରଦେଶତ୍ଵାଦସ୍ତ୍ଯସ୍ତିକାଯତ୍ଵମ୍. ଅତ
ଏଵ ଚ ପଞ୍ଚାସ୍ତିକାଯପ୍ରକରଣେ ନ ହୀହ ମୁଖ୍ଯତ୍ଵେନୋପନ୍ଯସ୍ତଃ କାଲଃ.
ଜୀଵପୁଦ୍ଗଲପରିଣାମାଵଚ୍ଛିଦ୍ଯମାନପର୍ଯାଯତ୍ଵେନ ତତ୍ପରିଣାମାନ୍ଯଥାନୁପପତ୍ଯାନୁମୀଯମାନଦ୍ରଵ୍ଯତ୍ଵେନା–
ତ୍ରୈଵାଂତର୍ଭାଵିତଃ.. ୧୦୨..
ଲକ୍ଷଣୋଂକା ସଦ୍ଭାଵ ହୋନେସେ] ‘ଦ୍ରଵ୍ଯ’ ସଂଜ୍ଞାକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ. ଇସ ପ୍ରକାର ଛହ ଦ୍ରଵ୍ଯ ହୈଂ. କିନ୍ତୁ ଜିସ
ପ୍ରକାର ଜୀଵ, ପୁଦ୍ଗଲ, ଧର୍ମ, ଅଧର୍ମ ଔର ଆକାଶକୋ
[ଅସଂଖ୍ଯ] ହୈ ତଥାପି – ଏକପ୍ରଦେଶୀପନେକେ କାରଣ ଅସ୍ତିକାଯପନା ନହୀଂ ହୈ. ଔର ଐସା ହୋନେସେ ହୀ [ଅର୍ଥାତ୍
କାଲ ଅସ୍ତିକାଯ ନ ହୋନେସେ ହୀ] ଯହାଁ ପଂଚାସ୍ତିକାଯକେ ପ୍ରକରଣମେଂ ମୁଖ୍ଯରୂପସେ କାଲକା କଥନ ନହୀଂ କିଯା
ଗଯା ହୈ; [ପରନ୍ତୁ] ଜୀଵ–ପୁଦ୍ଗଲୋଂକେ ପରିଣାମ ଦ୍ଵାରା ଜୋ ଜ୍ଞାତ ହୋତୀ ହୈ – ମାପୀ ଜାତୀ ହୈ ଐସୀ ଉସକୀ
ପର୍ଯାଯ ହୋନେସେ ତଥା ଜୀଵ–ପୁଦ୍ଗଲୋଂକେ ପରିଣାମକୀ ଅନ୍ଯଥା ଅନୁପପତ୍ତି ଦ୍ଵାରା ଜିସକା ଅନୁମାନ ହୋତା ହୈ
ଐସା ଵହ ଦ୍ରଵ୍ଯ ହୋନେସେ ଉସେ ଯହାଁ
୨. ଅନ୍ତର୍ଭୂତ କରନା=ଭୀତର ସମା ଲେନା; ସମାଵିଷ୍ଟ କରନା; ସମାଵେଶ କରନା [ଇସ ‘ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ ନାମକ ଶାସ୍ତ୍ରମେଂ
ପୁଦ୍ଗଲାସ୍ତିକାଯକେ ପରିଣାମୋଂକା ଵର୍ଣନ କରତେ ହୁଏ, ଉନ ପରିଣାମୋଂଂ ଦ୍ଵାରା ଜିସକେ ପରିଣାମ ଜ୍ଞାତ ହୋତେ ହୈ– ମାପେ ଜାତେ
ହୈଂ ଉସ ପଦାର୍ଥକା [କାଲକା] ତଥା ଉନ ପରିଣାମୋଂକୀ ଅନ୍ଯଥା ଅନୁପପତ୍ତି ଦ୍ଵାରା ଜିସକା ଅନୁମାନ ହୋତା ହୈ ଉସ
ପଦାର୍ଥକା [କାଲକା] ଗୌଣରୂପସେ ଵର୍ଣନ କରନା ଉଚିତ ହୈ – ଐସା ମାନକର ଯହାଁ ପଂଚାସ୍ତିକାଯପ୍ରକରଣମେଂ ଗୌଣରୂପସେ
କାଲକେ ଵର୍ଣନକା ସମାଵେଶ କିଯା ଗଯା ହୈ.]
Page 157 of 264
PDF/HTML Page 186 of 293
single page version
ଜୋ ମୁଯଦି ରାଗଦାସେ ସୋ ଗାହଦି ଦୁକ୍ଖପରିମୋକ୍ଖଂ.. ୧୦୩..
ଯୋ ମୁଞ୍ଚତି ରାଗଦ୍ଵେଷୌ ସ ଗାହତେ ଦୁଃଖପରିମୋକ୍ଷମ୍.. ୧୦୩..
ର୍ଥିତଯାଵବୁଧ୍ଯାତ୍ରୈଵ ଜୀଵାସ୍ତିକାଯାଂତର୍ଗତମାତ୍ମାନଂ ସ୍ଵରୂପେଣାତ୍ଯଂତଵିଶୁଦ୍ଧଚୈତନ୍ଯସ୍ଵଭାଵଂ ନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ପର–
[ସଃ] ଵହ [ଦୁଃଖପରିମୋକ୍ଷମ୍ ଗାହତେ] ଦୁଃଖସେ ପରିମୁକ୍ତ ହୋତା ହୈ.
ସମସ୍ତଵସ୍ତୁତତ୍ତ୍ଵକା କଥନ କରନେଵାଲେ ଇସ ‘ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ’ କୋ
୨. ଅର୍ଥୀରୂପସେ=ଗରଜୀରୂପସେ; ଯାଚକରୂପସେ; ସେଵକରୂପସେ; କୁଛ ପ୍ରାପ୍ତ କରନେ କେ ପ୍ରଯୋଜନସେ [ଅର୍ଥାତ୍ ହିତପ୍ରାପ୍ତିକେ
ଜେ ଜୀଵ ଛୋଡେ ରାଗଦ୍ଵେଷ, ଲହେ ସକଲଦୁଖମୋକ୍ଷନେ. ୧୦୩.
Page 158 of 264
PDF/HTML Page 187 of 293
single page version
ତଦାତ୍ଵେଽନୁଭୂଯମାନମଵଲୋକ୍ଯ ତତ୍କାଲୋନ୍ମୀଲିତଵିଵେକଜ୍ଯୋତିଃ କର୍ମବଂଧସଂତତି–ପ୍ରଵର୍ତିକାଂ
ରାଗଦ୍ଵେଷପରିଣତିମତ୍ଯସ୍ଯତି, ସ ଖଲୁ ଜୀର୍ଯମାଣସ୍ନେହୋ ଜଘନ୍ଯସ୍ନେହଗୁଣାଭିମୁଖପରମାଣୁ–
ବଦ୍ଭାଵିବଂଧପରାଙ୍ମୁଖଃ ପୂର୍ଵବଂଧାତ୍ପ୍ରଚ୍ଯଵମାନଃ ଶିଖିତପ୍ତୋଦକଦୌସ୍ଥ୍ଯାନୁକାରିଣୋ ଦୁଃଖସ୍ଯ ପରିମୋକ୍ଷଂ ଵିଗାହତ
ଇତି.. ୧୦୩..
ଚୈତନ୍ଯସ୍ଵଭାଵକା ଔର ଵିକାରକା ଭେଦଜ୍ଞାନ ଉସୀ କାଲ ପ୍ରଗଟ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ହୋନେସେ] କର୍ମବନ୍ଧକୀ ପରମ୍ପରାକା
ପ୍ରଵର୍ତନ କରନେଵାଲୀ ରାଗଦ୍ଵେଷପରିଣତିକୋ ଛୋଡ଼ତା ହୈ, ଵହ ପୁରୁଷ, ଵାସ୍ତଵମେଂ ଜିସକା
୨. ରାଗଦ୍ଵେଷପରିଣାମ ଔର କର୍ମବନ୍ଧ ଅନାଦି କାଲସେ ଏକ–ଦୂସରେକୋ କାର୍ଯକାରଣରୂପ ହୈଂ.
୩. ସ୍ଵରୂପଵିକାର = ସ୍ଵରୂପକା ଵିକାର. [ସ୍ଵରୂପ ଦୋ ପ୍ରକାରକା ହୈଃ [୧] ଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକ ନଯକେ ଵିଷଯଭୂତ ସ୍ଵରୂପ, ଔର
ହୋତା ହୈ, ଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକ ନଯକେ ଵିଷଯଭୂତ ସ୍ଵରୂପମେଂ ନହୀଂ; ଵହ [ଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକ ନଯକେ ଵିଷଯଭୂତ] ସ୍ଵରୂପ ତୋ ସଦୈଵ ଅତ୍ଯନ୍ତ
ଵିଶୁଦ୍ଧ ଚୈତନ୍ଯାତ୍ମକ ହୈ.]
୪. ଆରୋପିତ = [ନଯା ଅର୍ଥାତ୍ ଔପାଧିକରୂପସେ] କିଯା ଗଯା. [ସ୍ଫଟିକମଣିମେଂ ଔପାଧିକରୂପସେ ହୋନେଵାଲୀ ରଂଗିତ
୫. ସ୍ନେହ = ରାଗାଦିରୂପ ଚିକନାହଟ.
୬. ସ୍ନେହ = ସ୍ପର୍ଶଗୁଣକୀ ପର୍ଯାଯରୂପ ଚିକନାହଟ. [ଜିସ ପ୍ରକାର ଜଘନ୍ଯ ଚିକନାହଟକେ ସନ୍ମୁଖ ଵର୍ତତା ହୁଆ ପରମାଣୁ
ହୈ.]
୭. ଦୁଃସ୍ଥିତି = ଅଶାଂତ ସ୍ଥିତି [ଅର୍ଥାତ୍ ତଲେ–ଉପର ହୋନା, ଖଦ୍ବଦ୍ ହୋନା]ଃ ଅସ୍ଥିରତା; ଖରାବ–ବୁରୀ ସ୍ଥିତି. [ଜିସ
Page 159 of 264
PDF/HTML Page 188 of 293
single page version
ପସମିଯରାଗଦ୍ଦୋସୋ ହଵଦି ହଦପରାପରୋ
ପ୍ରଶମିତରାଗଦ୍ଵେଷୋ ଭଵତି ହତପରାପରୋ ଜୀଵଃ.. ୧୦୪..
ରାଗଦ୍ଵେଷୌ ପ୍ରଶାମ୍ଯତଃ. ତତଃ ଉତ୍ତରଃ ପୂର୍ଵଶ୍ଚ ବଂଧୋ ଵିନଶ୍ଯତି. ତତଃ ପୁନର୍ବଂଧହେତୁତ୍ଵାଭାଵାତ୍ ସ୍ଵରୂପସ୍ଥୋ ନିତ୍ଯଂ
ପ୍ରତପତୀତି.. ୧୦୪..
ହତମୋହ ହୋକର [–ଜିସେ ଦର୍ଶନମୋହକା କ୍ଷଯ ହୁଆ ହୋ ଐସା ହୋକର], [ପ୍ରଶମିତରାଗଦ୍ଵେଷଃ] ରାଗଦ୍ଵେଷକୋ
ପ୍ରଶମିତ [ନିଵୃତ୍ତ] କରକେ, [ହତପରାପରଃ ଭଵତି] ଉତ୍ତର ଔର ପୂର୍ଵ ବନ୍ଧକା ଜିସେ ନାଶ ହୁଆ ହୈ ଐସା
ହୋତା ହୈ .
ପରିଚଯକେ କାରଣ ଜ୍ଞାନଜ୍ଯୋତି ପ୍ରଗଟ ହୋତୀ ହୈ; ଅତଃ ରାଗଦ୍ଵେଷ ପ୍ରଶମିତ ହୋତେ ହୈଂ – ନିଵୃତ୍ତ ହୋତେ ହୈଂ; ଅତଃ
ଉତ୍ତର ଔର ପୂର୍ଵ [–ପୀଛେକା ଔର ପହଲେକା] ବନ୍ଧ ଵିନଷ୍ଟ ହୋତା ହୈ; ଅତଃ ପୁନଃ ବନ୍ଧ ହୋନେକେ ହେତୁତ୍ଵକା
ଅଭାଵ ହୋନେସେ ସ୍ଵରୂପସ୍ଥରୂପସେ ସଦୈଵ ତପତା ହୈ––ପ୍ରତାପଵନ୍ତ ଵର୍ତତା ହୈ [ଅର୍ଥାତ୍ ଵହ ଜୀଵ ସଦୈଵ
ସ୍ଵରୂପସ୍ଥିତ ରହକର ପରମାନନ୍ଦଜ୍ଞାନାଦିରୂପ ପରିଣମିତ ହୈ].. ୧୦୪..
ପ୍ରଶମାଵୀ ରାଗଦ୍ଵେଷ, ଜୀଵ ଉତ୍ତର–ପୂରଵ ଵିରହିତ ବନେ. ୧୦୪.
Page 160 of 264
PDF/HTML Page 189 of 293
single page version
ଶ୍ରୁତସ୍କନ୍ଧ ସମାପ୍ତ ହୁଆ.
Page 161 of 264
PDF/HTML Page 190 of 293
single page version
ଶୁଦ୍ଧଂ ବୁଧାନାମିହ ତତ୍ତ୍ଵମୁକ୍ତମ୍.
ପଦାର୍ଥଭଙ୍ଗେନ କୃତାଵତାରଂ
ପ୍ରକୀର୍ତ୍ଯତେ ସଂପ୍ରତି ଵର୍ତ୍ମ ତସ୍ଯ.. ୭..
ତେସିଂ ପଯତ୍ଥଭଂଗଂ ମଗ୍ଗଂ ମୋକ୍ଖସ୍ସ
ଦ୍ଵାରା ଉପୋଦ୍ଘାତ କରକେ [–ନଵ ପଦାର୍ଥରୂପ ଭେଦ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରାରମ୍ଭ କରକେ] ଉସକେ ମାର୍ଗକା [–ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକେ
ମାର୍ଗକା ଅର୍ଥାତ୍ ଉସକେ ମୋକ୍ଷକେ ମାର୍ଗକା] ଵର୍ଣନ କିଯା ଜାତା ହୈ. [୭]
ଭାଖୁଂ ପଦାର୍ଥଵିକଲ୍ପ ତେମ ଜ ମୋକ୍ଷ କେରା ମାର୍ଗନେ. ୧୦୫.
Page 162 of 264
PDF/HTML Page 191 of 293
single page version
ତେଷାଂ ପଦାର୍ଥଭଙ୍ଗଂ ମାର୍ଗଂ ମୋକ୍ଷସ୍ଯ ଵକ୍ଷ୍ଯାମି.. ୧୦୫..
ପଦାର୍ଥଵିକଲ୍ପୋ ମୋକ୍ଷସ୍ଯ ମାର୍ଗଶ୍ଚ ଵକ୍ତଵ୍ଯତ୍ଵେନ ପ୍ରତିଜ୍ଞାତ ଇତି.. ୧୦୫..
ମୋକ୍ଷସ୍ଯ ଭଵତି ମାର୍ଗୋ ଭଵ୍ଯାନାଂ ଲବ୍ଧବୁଦ୍ଧୀନାମ୍.. ୧୦୬..
ନଵ ପଦାର୍ଥରୂପ ଭେଦ] ତଥା [ମୋକ୍ଷସ୍ଯ ମାର୍ଗଂ] ମୋକ୍ଷକା ମାର୍ଗ [ଵକ୍ଷ୍ଯାମି] କହୂଁଗା.
ପଂଚାସ୍ତିକାଯକା ପଦାର୍ଥଭେଦ [ଅର୍ଥାତ୍ ଛହ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକା ନଵ ପଦାର୍ଥରୂପ ଭେଦ] ତଥା ମୋକ୍ଷକା ମାର୍ଗ କହନେକୀ ଇନ
ଗାଥାସୂତ୍ରମେଂ ପ୍ରତିଜ୍ଞା କୀ ଗଈ ହୈ.. ୧୦୫..
ତେ ହୋଯ ଛେ ନିର୍ଵାଣମାରଗ ଲବ୍ଧବୁଦ୍ଧି ଭଵ୍ଯନେ. ୧୦୬.
Page 163 of 264
PDF/HTML Page 192 of 293
single page version
ଲବ୍ଧବୁଦ୍ଧୀନାମେଵ ନାଲବ୍ଧବୁଦ୍ଧୀନାଂ, କ୍ଷୀଣକଷାଯତ୍ଵେ ଭଵତ୍ଯେଵ ନ କଷାଯସହିତତ୍ଵେଭଵତୀତ୍ଯଷ୍ଟଧା ନିଯମୋଽତ୍ର
ଦ୍ରଷ୍ଟଵ୍ଯଃ.. ୧୦୬..
ଭଵ୍ଯଜୀଵୋଂକୋ [ମୋକ୍ଷସ୍ଯ ମାର୍ଗଃ] ମୋକ୍ଷକା ମାର୍ଗ [ଭଵତି] ହୋତା ହୈ.
ହୈ ଐସା ସମଝନା].. ୧୦୬..
୨. ଲବ୍ଧବୁଦ୍ଧି = ଜିନ୍ହୋଂନେ ବୁଦ୍ଧି ପ୍ରାପ୍ତ କୀ ହୋ ଐସେ.
୩. କ୍ଷୀଣକଷାଯପନେମେଂ ହୀ = କ୍ଷୀଣକଷାଯପନା ହୋତେ ହୀ ; କ୍ଷୀଣକଷାଯପନା ହୋ ତଭୀ. [ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନଯୁକ୍ତ ଚାରିତ୍ର – ଜୋ
Page 164 of 264
PDF/HTML Page 193 of 293
single page version
ଚାରିତ୍ତଂ ସମଭାଵୋ ଵିସଯେସୁ
ଚାରିତ୍ରଂ ସମଭାଵୋ ଵିଷଯେଷୁ ଵିରୂଢମାର୍ଗାଣାମ୍.. ୧୦୭..
ତତ୍ତ୍ଵମେଂ] ଜିନକା ମାର୍ଗ ଵିଶେଷ ରୂଢ ହୁଆ ହୈ ଉନ୍ହେଂ [ଵିଷଯେଷୁ] ଵିଷଯୋଂକେ ପ୍ରତି ଵର୍ତତା ହୁଆ [ସମଭାଵଃ]
ସମଭାଵ [ଚାରିତ୍ରମ୍] ଵହ ଚାରିତ୍ର ହୈ.
ହୈ ଐସା ଭାଵାନ୍ତର [–ନଵ ପଦାର୍ଥୋଂକେ ଶ୍ରଦ୍ଧାନରୂପ ଭାଵ] ଵହ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ ହୈ.]
ଵଧୁ ରୂଢ ମାର୍ଗ ଥତାଂ ଵିଷଯମାଂ ସାମ୍ଯ ତେ ଚାରିତ୍ର ଛେ. ୧୦୭.
Page 165 of 264
PDF/HTML Page 194 of 293
single page version
ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନଜ୍ଞାନସନ୍ନିଧାନାଦମାର୍ଗେଭ୍ଯଃ ସମଗ୍ରେଭ୍ଯଃ ପରିଚ୍ଯୁତ୍ଯ ସ୍ଵତତ୍ତ୍ଵେ ଵିଶେଷେଣ ରୂଢମାର୍ଗାଣାଂ ସତା–
ମିନ୍ଦ୍ରିଯାନିନ୍ଦ୍ରିଯଵିଷଯଭୂତେଷ୍ଵର୍ଥେଷୁ ରାଗଦ୍ଵେଷପୂର୍ଵକଵିକାରାଭାଵାନ୍ନିର୍ଵିକାରାଵବୋଧସ୍ଵଭାଵଃ ସମଭାଵଶ୍ଚାରିତ୍ରଂ,
ତଦାତ୍ଵାଯତିରମଣୀଯମନଣୀଯସୋଽପୁନର୍ଭଵସୌଖ୍ଯସ୍ଯୈକବୀଜମ୍. ଇତ୍ଯେଷ ତ୍ରିଲକ୍ଷଣୋ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗଃ ପୁରସ୍ତା–
ନ୍ନିଶ୍ଚଯଵ୍ଯଵହାରାଭ୍ଯାଂ ଵ୍ଯାଖ୍ଯାସ୍ଯତେ. ଇହ ତୁ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଯୋର୍ଵିଷଯଭୂତାନାଂ ନଵପଦାର୍ଥାନାମୁ–
ପୋଦ୍ଧାତହେତୁତ୍ଵେନ ସୂଚିତ ଇତି.. ୧୦୭..
ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକେ
ହୈଂ] ଐସେ ଉନ ‘ଭାଵୋଂ’ କା ହୀ [–ନଵ ପଦାର୍ଥୋଂକା ହୀ], ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନକେ ଉଦଯକୀ ନିଵୃତ୍ତି ହୋନେ ପର, ଜୋ
ସମ୍ଯକ୍ ଅଧ୍ଯଵସାଯ [ସତ୍ଯ ସମଝ, ଯଥାର୍ଥ ଅଵଭାସ, ସଚ୍ଚା ଅଵବୋଧ] ହୋନା, ଵହ ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନ ହୈ – ଜୋ
କି [ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନ] କୁଛ ଅଂଶମେଂ ଜ୍ଞାନଚେତନାପ୍ରଧାନ ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକୀ ଉପଲବ୍ଧିକା [ଅନୁଭୂତିକା] ବୀଜ ହୈ.
ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ ଔର ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନକେ ସଦ୍ଭାଵକେ କାରଣ ସମସ୍ତ ଅମାର୍ଗୋଂସେ ଛୂଟକର ଜୋ ସ୍ଵତତ୍ତ୍ଵମେଂ ଵିଶେଷରୂପସେ
ଉସ କାଲମେଂ ଔର ଆଗାମୀ କାଲମେଂ ରମଣୀଯ ହୈ ଔର ଅପୁନର୍ଭଵକେ [ମୋକ୍ଷକେ] ମହା ସୌଖ୍ଯକା ଏକ ବୀଜ ହୈ.
୧. ଵିନିଶ୍ଚଯ = ନିଶ୍ଚଯ; ଦ୍ରଢ଼ ନିଶ୍ଚଯ.
୨. ଜିସ ପ୍ରକାର ନାଵମେଂ ବୈଠେ ହୁଏ କିସୀ ମନୁଷ୍ଯକୋ ନାଵକୀ ଗତିକେ ସଂସ୍କାରଵଶ, ପଦାର୍ଥ ଵିପରୀତ ସ୍ଵରୂପସେ ସମଝମେଂ ଆତେ
ଭୀ ଗତିମାନ ସମଝମେଂ ଆତେ ହୈଂ], ଉସୀ ପ୍ରକାର ଜୀଵକୋ ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନକେ ଉଦଯଵଶ ନଵ ପଦାର୍ଥ ଵିପରୀତ ସ୍ଵରୂପସେ
ସମଝମେଂ ଆତେ ହୈଂ.
ସମଭାଵ ଵହ ଚାରିତ୍ର ହୈ ].
୪. ଉପୋଦ୍ଘାତ = ପ୍ରସ୍ତାଵନା [ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ–ଜ୍ଞାନ–ଚାରିତ୍ର ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ହୈ. ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକେ ପ୍ରଥମ ଦୋ ଅଂଗ ଜୋ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ
ଔର ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନ ଉନକେ ଵିଷଯ ନଵ ପଦାର୍ଥ ହୈଂ; ଇସଲିଯେ ଅବ ଅଗଲୀ ଗାଥାଓଂମେଂ ନଵ ପଦାର୍ଥୋଂକା ଵ୍ଯଖ୍ଯାନ କିଯା ଜାତା
ହୈ. ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକା ଵିସ୍ତୃତ ଵ୍ଯଖ୍ଯାନ ଆଗେ ଜାଯେଗା. ଯହାଁ ତୋ ନଵ ପଦାର୍ଥୋଂକେ ଵ୍ଯଖ୍ଯାନକୀ ପ୍ରସ୍ତାଵନା କେ ହେତୁରୂପସେ ଉସକୀ
ମାତ୍ର ସୂଚନା ଦୀ ଗଈ ହୈ.]
Page 166 of 264
PDF/HTML Page 195 of 293
single page version
ସଂଵରଣଂ ଣିଜ୍ଜରଣଂ ବଂଧୋ
ସଂଵରନିର୍ଜରବଂଧା ମୋକ୍ଷଶ୍ଚ ତେ ଅର୍ଥାଃ.. ୧୦୮..
ପୁଦ୍ଗଲାସ୍ତିକଃ, ଧର୍ମାସ୍ତିକଃ, ଅଧର୍ମାସ୍ତିକଃ, ଆକାଶାସ୍ତିକଃ, କାଲଦ୍ରଵ୍ଯଞ୍ଚେତି. ଇମୌ ହି ଜୀଵାଜୀଵୌ
ପୃଥଗ୍ଭୂତାସ୍ତିତ୍ଵନିର୍ଵୃତ୍ତତ୍ଵେନ
ନିର୍ଜରା, ବନ୍ଧ [ଚ] ଔର [ମୋକ୍ଷଃ] ମୋକ୍ଷ–[ତେ ଅର୍ଥାଃ ] ଵହ [ନଵ] ପଦାର୍ଥ ହୈଂ.
ପୁଦ୍ଗଲାସ୍ତିକ, ଧର୍ମାସ୍ତିକ, ଅଧର୍ମାସ୍ତିକ, ଆକାଶାସ୍ତିକ ଔର କାଲଦ୍ରଵ୍ଯ. ଯହ ଜୀଵ ଔର ଅଜୀଵ
[ଦୋନୋଂ] ପୃଥକ୍ ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଦ୍ଵାରା ନିଷ୍ପନ୍ନ ହୋନେସେ ଭିନ୍ନ ଜିନକେ ସ୍ଵଭାଵ ହୈଂ ଐସେ [ଦୋ] ମୂଲ ପଦାର୍ଥ ହୈଂ .
ଆସରଵ, ସଂଵର, ନିର୍ଜରା, ଵଳୀ ବଂଧ, ମୋକ୍ଷ–ପଦାର୍ଥ ଛେ. ୧୦୮.
Page 167 of 264
PDF/HTML Page 196 of 293
single page version
ଜୀଵସ୍ଯ, ତନ୍ନିମିତ୍ତଃ କର୍ମପରିଣାମଃ ପୁଦ୍ଗଲାନାଞ୍ଚ ପୁଣ୍ଯମ୍. ଅଶୁଭପରିଣାମୋ ଜୀଵସ୍ଯ, ତନ୍ନିମିତ୍ତଃ କର୍ମ–
ପରିଣାମଃ ପୁଦ୍ଗଲାନାଞ୍ଚ ପାପମ୍. ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷପରିଣାମୋ ଜୀଵସ୍ଯ, ତନ୍ନିମିତ୍ତଃ କର୍ମପରିଣାମୋ ଯୋଗଦ୍ଵାରେଣ
ପ୍ରଵିଶତାଂ ପୁଦ୍ଗଲାନାଞ୍ଚାସ୍ରଵଃ. ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷପରିଣାମନିରୋଧୋ ଜୀଵସ୍ଯ, ତନ୍ନିମିତ୍ତଃ କର୍ମପରିଣାମନିରୋଧୋ
ଯୋଗଦ୍ଵାରେଣ ପ୍ରଵିଶତାଂ ପୁଦ୍ଗଲାନାଞ୍ଚ ସଂଵରଃ. କର୍ମଵୀର୍ଯଶାତନସମର୍ଥୋ ବହିରଙ୍ଗାଂତରଙ୍ଗତପୋଭିର୍ବୃଂହିତ–ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗୋ
ଜୀଵସ୍ଯ, ତଦନୁଭାଵନୀରସୀଭୂତାନାମେକଦେଶସଂକ୍ଷଯଃ ସମୁପାତ୍ତକର୍ମପୁଦ୍ଗଲାନାଞ୍ଚ ନିର୍ଜରା.
ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷସ୍ନିଗ୍ଧପରିଣାମୋ ଜୀଵସ୍ଯ, ତନ୍ନିମିତ୍ତେନ କର୍ମତ୍ଵପରିଣତାନାଂ ଜୀଵେନ ସହାନ୍ଯୋନ୍ଯସଂମୂର୍ଚ୍ଛନଂ
ପୁଦ୍ଗଲାନାଞ୍ଚ ବଂଧଃ. ଅତ୍ଯଂତଶୁଦ୍ଧାତ୍ମୋପଲମ୍ଭୋ ଜୀଵସ୍ଯ, ଜୀଵେନ ସହାତ୍ଯଂତ–
ଐସେ ପୁଦ୍ଗଲୋଂକେ କର୍ମପରିଣାମ [–ଶୁଭକର୍ମରୂପ ପରିଣାମ] ଵହ ପୁଣ୍ଯ ହୈଂ. ଜୀଵକେ ଅଶୁଭ ପରିଣାମ [ଵହ ପାପ
ହୈଂ] ତଥା ଵେ [ଅଶୁଭ ପରିଣାମ] ଜିସକା ନିମିତ୍ତ ହୈଂ ଐସେ ପୁଦ୍ଗଲୋଂକେ କର୍ମପରିଣାମ [–ଅଶୁଭକର୍ମରୂପ
ପରିଣାମ] ଵହ ପାପ ହୈଂ. ଜୀଵକେ ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷରୂପ ପରିଣାମ [ଵହ ଆସ୍ରଵ ହୈଂ] ତଥା ଵେ [ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷରୂପ
ପରିଣାମ] ଜିସକା ନିମିତ୍ତ ହୈଂ ଐସେ ଜୋ ଯୋଗଦ୍ଵାରା ପ୍ରଵିଷ୍ଟ ହୋନେଵାଲେ ପୁଦ୍ଗଲୋଂକେ କର୍ମପରିଣାମ ଵହ ଆସ୍ରଵ
ହୈଂ. ଜୀଵକେ ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷରୂପ ପରିଣାମକା ନିରୋଧ [ଵହ ସଂଵର ହୈଂ] ତଥା ଵହ [ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷରୂପ ପରିଣାମକା
ନିରୋଧ] ଜିସକା ନିମିତ୍ତ ହୈଂ ଐସା ଜୋ ଯୋଗଦ୍ଵାରା ପ୍ରଵିଷ୍ଟ ହୋନେଵାଲେ ପୁଦ୍ଗଲୋଂକେ କର୍ମପରିଣାମକା ନିରୋଧ ଵହ
ସଂଵର ହୈ. କର୍ମକେ ଵୀର୍ଯକା [–କର୍ମକୀ ଶକ୍ତିକା]
[–ଵୃଦ୍ଧିକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗକେ ନିମିତ୍ତସେ] ନୀରସ ହୁଏ ଐସେ ଉପାର୍ଜିତ କର୍ମପୁଦ୍ଗଲୋଂକା ଏକଦେଶ
ପରିଣାମକେ] ନିମିତ୍ତସେ କର୍ମରୂପ ପରିଣତ ପୁଦ୍ଗଲୋଂକା ଜୀଵକେ ସାଥ ଅନ୍ଯୋନ୍ଯ ଅଵଗାହନ [–ଵିଶିଷ୍ଟ ଶକ୍ତି
ସହିତ ଏକକ୍ଷେତ୍ରାଵଗାହସମ୍ବନ୍ଧ] ଵହ ବନ୍ଧ ହୈ. ଜୀଵକୀ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମୋପଲବ୍ଧି [ଵହ ମୋକ୍ଷ ହୈ] ତଥା
କର୍ମପୁଦ୍ଗଲୋଂକା ଜୀଵସେ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଵିଶ୍ଲେଷ [ଵିଯୋଗ] ଵହ ମୋକ୍ଷ ହୈ.. ୧୦୮..
୨. ସଂକ୍ଷଯ = ସମ୍ଯକ୍ ପ୍ରକାରସେ କ୍ଷଯ.
Page 168 of 264
PDF/HTML Page 197 of 293
single page version
ଉଵଓଗଲକ୍ଖଣା ଵି ଯ ଦେହାଦେହପ୍ପଵୀଚାରା.. ୧୦୯..
ଉପଯୋଗଲକ୍ଷଣା ଅପି ଚ ଦେହାଦେହପ୍ରଵୀଚାରାଃ.. ୧୦୯..
ଇତି.. ୧୦୯..
ଉପଯୋଗଲକ୍ଷଣଵାଲେ ହୈଂ. [ଦେହାଦେହପ୍ରଵୀଚାରାଃ] ସଂସାରୀ ଜୀଵ ଦେହମେଂ ଵର୍ତନେଵାଲେ ଅର୍ଥାତ୍ ଦେହସହିତ ହୈଂ ଔର
ସିଦ୍ଧ ଜୀଵ ଦେହମେଂ ନହୀଂ ଵର୍ତନେଵାଲେ ଅର୍ଥାତ୍ ଦେହରହିତ ହୈଂ.
ଦେହମେଂ ନହୀଂ ଵର୍ତନେଵାଲେ ଅର୍ଥାତ୍ ଦେହରହିତ ହୈଂ.. ୧୦୯
ଉପଯୋଗଲକ୍ଷଣ ଉଭଯ; ଏକ ସଦେହ, ଏକ ଅଦେହ ଛେ. ୧୦୯.
Page 169 of 264
PDF/HTML Page 198 of 293
single page version
ଦେଂତି ଖଲୁ ମୋହବହୁଲଂ ଫାସଂ ବହୁଗା
ଦଦତି ଖଲୁ ମୋହବହୁଲଂ ସ୍ପର୍ଶଂ ବହୁକା ଅପି ତେ ତେଷାମ୍.. ୧୧୦..
ବହିରଙ୍ଗସ୍ପର୍ଶନେନ୍ଦ୍ରିଯନିର୍ଵୃତ୍ତିଭୂତାଃ କର୍ମଫଲଚେତନାପ୍ରଧାନ–
-----------------------------------------------------------------------------
ଅପି ତେ] [ଅଵାନ୍ତର ଜାତିଯୋଂକୀ ଅପେକ୍ଷାସେ] ଉନକୀ ଭାରୀ ସଂଖ୍ଯା ହୋନେ ପର ଭୀ ଵେ ସଭୀ [ତେଷାମ୍] ଉନମେଂ
ରହନେଵାଲେ ଜୀଵୋଂକୋ [ଖଲୁ] ଵାସ୍ତଵମେଂ [ମୋହବହୁଲଂ] ଅତ୍ଯନ୍ତ ମୋହସେ ସଂଯୁକ୍ତ [ସ୍ପର୍ଶଂ ଦଦତି] ସ୍ପର୍ଶ ଦେତୀ
ହୈଂ [ଅର୍ଥାତ୍ ସ୍ପର୍ଶଜ୍ଞାନମେଂ ନିମିତ୍ତ ହୋତୀ ହୈଂ].
ଭୂ–ଜଲ–ଅନଲ–ଵାଯୁ–ଵନସ୍ପତିକାଯ ଜୀଵସହିତ ଛେ;
ବହୁ କାଯ ତେ ଅତିମୋହସଂଯୁତ ସ୍ପର୍ଶ ଆପେ ଜୀଵନେ. ୧୧୦.
Page 170 of 264
PDF/HTML Page 199 of 293
single page version
ମଣପରିଣାମଵିରହିଦା ଜୀଵା ଏଇଂଦିଯା
ମନଃପରିଣାମଵିରହିତା ଜୀଵା ଏକେନ୍ଦ୍ରିଯା ଜ୍ଞେଯାଃ.. ୧୧୧..
ମଣପରିଣାମଵିରହିଦା ଜୀଵା ଏଗେଂଦିଯା ଭଣିଯା.. ୧୧୨..
କରାତେ ହୈଂ.. ୧୧୦..
ଵାଯୁକାଯିକ ଔର ଅଗ୍ନିକାଯିକ ଜୀଵ [ତ୍ରସାଃ] ତ୍ରସ ହୈଂ; [ମନଃପରିଣାମଵିରହିତାଃ] ଵେ ସବ
ମନପରିଣାମରହିତ [ଏକେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ ଜୀଵାଃ] ଏକେନ୍ଦ୍ରିଯ ଜୀଵ [ଜ୍ଞେଯାଃ] ଜାନନା.. ୧୧୧..
ରଚନାରୂପ ହୋତୀ ହୈଂ, ଇସଲିଯେ ଵେ–ଵେ କାଯେଂ ଉନ–ଉନ ଜୀଵୋଂକୋ ସ୍ପର୍ଶକୀ ଉପଲବ୍ଧିମେଂ ନିମିତ୍ତଭୂତ ହୋତୀ ହୈଂ. ଉନ
ଜୀଵୋଂକୋ ହୋନେଵାଲୀ ସ୍ପର୍ଶୋପଲବ୍ଧି ପ୍ରବଲ ମୋହ ସହିତ ହୀ ହୋତୀ ହୈଂ, କ୍ଯୋଂକି ଵେ ଜୀଵ କର୍ମଫଲଚେତନାପ୍ରଧାନ ହୋତେ ହୈଂ.]
୨. ଵାଯୁକାଯିକ ଔର ଅଗ୍ନିକାଯିକ ଜୀଵୋଂକୋ ଚଲନକ୍ରିଯା ଦେଖକର ଵ୍ଯଵହାରସେ ତ୍ରସ କହା ଜାତା ହୈ; ନିଶ୍ଚଯସେ ତୋ ଵେ ଭୀ
ତ୍ଯାଂ ଜୀଵ ତ୍ରଣ ସ୍ଥାଵରତନୁ, ତ୍ରସ ଜୀଵ ଅଗ୍ନି–ସମୀରନା;
ଏ ସର୍ଵ ମନପରିଣାମଵିରହିତ ଏକ–ଇନ୍ଦ୍ରିଯ ଜାଣଵା. ୧୧୧.
ଆ ପୃଥ୍ଵୀକାଯିକ ଆଦି ଜୀଵନିକାଯ ପାଁଚ ପ୍ରକାରନା,
ସଘଳାଯ ମନପରିଣାମଵିରହିତ ଜୀଵ ଏକେନ୍ଦ୍ରିଯ କହ୍ଯା. ୧୧୨.
Page 171 of 264
PDF/HTML Page 200 of 293
single page version
ମନଃପରିଣାମଵିରହିତା ଜୀଵା ଏକେନ୍ଦ୍ରିଯା ଭଣିତାଃ.. ୧୧୨..
ପୃଥିଵୀକାଯିକାଦଯୋ ହି ଜୀଵାଃ ସ୍ପର୍ଶନେନ୍ଦ୍ରିଯାଵରଣକ୍ଷଯୋପଶମାତ୍
ଜାରିସଯା ତାରିସଯା ଜୀଵା ଏଗେଂଦିଯା
ଯାଦ୍ରଶାସ୍ତାଦ୍ରଶା ଜୀଵା ଏକେନ୍ଦ୍ରିଯା ଜ୍ଞେଯାଃ.. ୧୧୩..
ଏକେନ୍ଦ୍ରିଯ ଜୀଵ [ଭଣିତାଃ] [ସର୍ଵଜ୍ଞନେ] କହା ହୈ.
ଉଦଯ ହୋନେସେ, ମନରହିତ ଏକେନ୍ଦ୍ରିଯ ହୈ.. ୧୧୨..
[ତାଦ୍ରଶାଃ] ଵୈସେ [ଏକେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ ଜୀଵାଃ] ଏକେନ୍ଦ୍ରିଯ ଜୀଵ [ଜ୍ଞେଯାଃ] ଜାନନା.
ତେଵା ବଧା ଆ ପଂଚଵିଧ ଏକେଂଦ୍ରି ଜୀଵୋ ଜାଣଜେ. ୧୧୩.