Page 92 of 264
PDF/HTML Page 121 of 293
single page version
ଦ୍ରଵ୍ଯାଚ୍ଚ ଅନନ୍ଯାଃ ଅନ୍ଯତ୍ଵପ୍ରକାଶକା ଭଵନ୍ତି.. ୫୧..
ଦର୍ଶନଜ୍ଞାନେ ତଥା ଜୀଵନିବଦ୍ଧେ ଅନନ୍ଯଭୂତେ.
ଵ୍ଯପଦେଶତଃ ପୃଥକ୍ତ୍ଵଂ କୁରୁତେ ହି ନୋ ସ୍ଵଭାଵାତ୍.. ୫୨..
ଦ୍ରଵ୍ଯାଦଵିଭକ୍ତପ୍ରଦେଶତ୍ଵେନାନନ୍ଯେଽପି ସଂଜ୍ଞାଦିଵ୍ଯପଦେଶନିବଂଧନୈର୍ଵିଶେଷୈଃ ପୃଥକ୍ତ୍ଵମାସାଦଯତଃ, ସ୍ଵଭାଵତସ୍ତୁ
ନିତ୍ଯମପୃଥକ୍ତ୍ଵମେଵ ବିଭ୍ରତଃ.. ୫୧–୫୨..
କାରଣଭୂତ] ଵିଶେଷୋଂ ଦ୍ଵାରା [ଅନ୍ଯତ୍ଵପ୍ରକାଶକାଃ ଭଵନ୍ତି] ଅନ୍ଯତ୍ଵକୋ ପ୍ରକାଶିତ କରନେଵାଲେ ହୋତେ ହୈଂ [–
ସ୍ଵଭାଵସେ ଅନ୍ଯରୂପ ନହୀଂ ହୈ]; [ତଥା] ଇସ ପ୍ରକାର [ଜୀଵନିବଦ୍ଧେ] ଜୀଵମେଂ ସମ୍ବଦ୍ଧ ଐସେ [ଦର୍ଶନଜ୍ଞାନେ]
ଦର୍ଶନ–ଜ୍ଞାନ [ଅନନ୍ଯଭୂତେ] [ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯସେ] ଅନନ୍ଯ ଵର୍ତତେ ହୁଏ [ଵ୍ଯପଦେଶତଃ] ଵ୍ଯପଦେଶ ଦ୍ଵାରା [ପୃଥକ୍ତ୍ଵଂ
କୁରୁତେ ହି] ପୃଥକ୍ତ୍ଵ କରତେ ହୈଂ. [ନୋ ସ୍ଵଭାଵାତ୍] ସ୍ଵଭାଵସେ ନହୀଂ.
କରତେ ହୈଂ. ଇସ ପ୍ରକାର ଆତ୍ମାମେଂ ସମ୍ବଦ୍ଧ ଜ୍ଞାନ–ଦର୍ଶନ ଭୀ ଆତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯସେ ଅଭିନ୍ନ ପ୍ରଦେଶଵାଲେ ହୋନେକେ କାରଣ
ଅନନ୍ଯ ହୋନେ ପର ଭୀ, ସଂଜ୍ଞାଦି ଵ୍ଯପଦେଶକେ କାରଣଭୂତ ଵିଶେଷୋଂ ଦ୍ଵାରା ପୃଥକ୍ପନେକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତେ ହୈଂ, ପରନ୍ତୁ
ସ୍ଵଭାଵସେ ସଦୈଵ ଅପୃଥକ୍ପନେ କୋ ହୀ ଧାରଣ କରତେ ହୈଂ.. ୫୧–୫୨..
Page 93 of 264
PDF/HTML Page 122 of 293
single page version
ସବ୍ଭାଵଦୋ ଅଣଂତା ପଂଚଗ୍ଗଗୁଣପ୍ପଧାଣା ଯ.. ୫୩..
ସଦ୍ଭାଵତୋଽନଂତାଃ ପଞ୍ଚାଗ୍ରଗୁଣପ୍ରଧାନାଃ ଚ.. ୫୩..
ଭଵିଷ୍ଯଂତୀତ୍ଯାଶଙ୍କଯେଦମୁକ୍ତମ୍.
ଜୀଵଭାଵସେ ଅନନ୍ତ ହୈ [ଅର୍ଥାତ୍ ଜୀଵକେ ସଦ୍ଭାଵରୂପ କ୍ଷାଯିକଭାଵସେ ସାଦି–ଅନନ୍ତ ହୈ] [ସଦ୍ଭାଵତଃ
ଅନଂତାଃ] କ୍ଯୋଂକି ସଦ୍ଭାଵସେ ଜୀଵ ଅନନ୍ତ ହୀ ହୋତେ ହୈଂ. [ପଞ୍ଚାଗ୍ରଗୁଣପ୍ରଧାନାଃ ଚ] ଵେ ପାଁଚ ମୁଖ୍ଯ ଗୁଣୋଂସେ
ପ୍ରଧାନତାଵାଲେ ହୈଂ.
ହୈଂ? କ୍ଯା ତଦାକାରରୂପ [ଉସ–ରୂପ] ପରିଣତ ହୈ? କ୍ଯା [ତଦାକାରରୂପ] ଅପରିଣତ ହୈଂ?– ଐସୀ ଆଶଂକା
କରକେ ଯହ କହା ଗଯା ହୈ [ଅର୍ଥାତ୍ ଉନ ଆଶଂକାଓଂକେ ସମାଧାନରୂପସେ ଯହ ଗାଥା କହୀ ଗଈ ହୈ].
ସଦ୍ଭାଵଥୀ ନହି ଅଂତ ହୋଯ; ପ୍ରଧାନତା ଗୁଣ ପାଂଚଥୀ. ୫୩.
Page 94 of 264
PDF/HTML Page 123 of 293
single page version
ତ୍ଵାତ୍ସନିଧନତ୍ଵଂ କ୍ଷାଯିକଭାଵସ୍ଯାଶଙ୍କଯମ୍. ସ ଖଲୂପାଧିନିଵୃତ୍ତୌ ପ୍ରଵର୍ତମାନଃ ସିଦ୍ଧଭାଵ ଇଵ ସଦ୍ଭାଵ ଏଵ
ଜୀଵସ୍ଯ; ସଦ୍ଭାଵେନ ଚାନଂତା ଏଵ ଜୀଵାଃ ପ୍ରତିଜ୍ଞାଯଂତେ. ନ ଚ ତେଷାମନାଦିନିଧନସହଜଚୈତନ୍ଯ–ଲକ୍ଷଣୈକଭାଵାନାଂ
ସାଦିସନିଧନାନି ସାଦ୍ଯନିଧନାନି ଭାଵାଂତରାଣି ନୋପପଦ୍ଯଂତ ଇତି ଵକ୍ତଵ୍ଯମ୍; ତେ ଖଲ୍ଵନାଦିକର୍ମମଲୀମସାଃ
ପଂକସଂପୃକ୍ତତୋଯଵତ୍ତଦାକାରେଣ ପରିଣତତ୍ଵାତ୍ପଞ୍ଚପ୍ରଧାନଗୁଣପ୍ରଧାନତ୍ଵେନୈଵାନୁଭୂଯଂତ ଇତି.. ୫୩..
ସଦ୍ଭାଵ ହୀ ହୈ [ଅର୍ଥାତ୍ କର୍ମୋପାଧିକେ କ୍ଷଯମେଂ ପ୍ରଵର୍ତତା ହୈ ଇସଲିଯେ କ୍ଷାଯିକ ଭାଵ ଜୀଵକା ସଦ୍ଭାଵ ହୀ ହୈ];
ଔର ସଦ୍ଭାଵସେ ତୋ ଜୀଵ ଅନନ୍ତ ହୀ ସ୍ଵୀକାର କିଯେ ଜାତେ ହୈଂ. [ଇସଲିଯେ କ୍ଷାଯିକ ଭାଵସେ ଜୀଵ ଅନନ୍ତ ହୀ
ଅର୍ଥାତ୍ ଵିନାଶରହିତ ହୀ ହୈ.]
ହୋତେ]’ ଐସା କହନା ଯୋଗ୍ଯ ନହୀଂ ହୈ; [କ୍ଯୋଂକି] ଵେ ଵାସ୍ତଵମେଂ ଅନାଦି କର୍ମସେ ମଲିନ ଵର୍ତତେ ହୁଏ କାଦଵସେ
୧. କାଦଵସେ ସଂପୃକ୍ତ = କାଦଵକା ସମ୍ପର୍କ ପ୍ରାପ୍ତ; କାଦଵକେ ସଂସର୍ଗଵାଲା. [ଯଦ୍ଯପି ଜୀଵ ଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଵଭାଵସେ ଶୁଦ୍ଧ ହୈ ତଥାପି
୨. ଔଦଯିକ, ଔପଶମିକ, କ୍ଷାଯୋପଶମିକ, କ୍ଷାଯିକ ଔର ପାରିଣାମିକ ଇନ ପାଁଚ ଭାଵୋଂକୋ ଜୀଵକେ ପାଁଚ ପ୍ରଧାନ ଗୁଣ
Page 95 of 264
PDF/HTML Page 124 of 293
single page version
ଇଦି ଜିଣଵରେହିଂ ଭଣିଦଂ
ଏଵଂ ସତୋ ଵିନାଶୋଽସତୋ ଜୀଵସ୍ଯ ଭଵତ୍ଯୁତ୍ପାଦଃ.
ଇତି ଜିନଵରୈର୍ଭଣିତମନ୍ଯୋଽନ୍ଯଵିରୁଦ୍ଧମଵିରୁଦ୍ଧମ୍.. ୫୪..
ସତୋ ଵିନାଶୋ ନାସତ ଉତ୍ପାଦ’ ଇତି ପୂର୍ଵୋକ୍ତସୂତ୍ରେଣ ସହ ଵିରୁଦ୍ଧମପି ନ ଵିରୁଦ୍ଧମ୍; ଯତୋ ଜୀଵସ୍ଯ
ଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକନଯାଦେଶେନ ନ ସତ୍ପ୍ରଣାଶୋ ନାସଦୁତ୍ପାଦଃ, ତସ୍ଯୈଵ ପର୍ଯାଯାର୍ଥିକନଯାଦେଶେନ ସତ୍ପ୍ରଣାଶୋଽସଦୁତ୍ପାଦଶ୍ଚ.
ନ ଚୈତଦନୁପପନ୍ନମ୍, ନିତ୍ଯେ ଜଲେ କଲ୍ଲୋଲାନାମ–ନିତ୍ଯତ୍ଵଦର୍ଶନାଦିତି.. ୫୪..
କହା ହୈ, [ଅନ୍ଯୋନ୍ଯଵିରୁଦ୍ଧମ୍] ଜୋ କି ଅନ୍ଯୋନ୍ଯ ଵିରୁଦ୍ଧ [୧୯ ଵୀଂ ଗାଥାକେ କଥନକେ ସାଥ ଵିରୋଧଵାଲା]
ତଥାପି [ଅଵିରୁଦ୍ଧମ୍] ଅଵିରୁଦ୍ଧ ହୈ.
ଦେଵତ୍ଵାଦିସ୍ଵରୂପ ଭାଵକୀ ଅପେକ୍ଷାସେ ଅସତ୍କା ଉତ୍ପାଦ ହୋତା ହୀ ହୈ. ଔର ଯହ [କଥନ] ‘ସତ୍କା ଵିନାଶ
ନହୀଂ ହୈ ତଥା ଅସତ୍କା ଉତ୍ପାଦ ନହୀଂ ହୈ’ ଐସେ ପୂର୍ଵୋକ୍ତ ସୂତ୍ରକେ [–୧୯ଵୀଂ ଗାଥାକେ] ସାଥ ଵିରୋଧଵାଲା ହୋନେ
ପର ଭୀ [ଵାସ୍ତଵମେଂ] ଵିରୋଧଵାଲା ନହୀଂ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ଜୀଵକୋ ଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକନଯକେ କଥନସେ ସତ୍କା ନାଶ ନହୀଂ
ହୈ ଔର ଅସତ୍କା ଉତ୍ପାଦ ନହୀଂ ହୈ ତଥା ଉସୀକୋ ପର୍ଯାଯାର୍ଥିକନଯକେ କଥନସେ ସତ୍କା ନାଶ ହୈ ଔର
ଅସତ୍କା ଉତ୍ପାଦ ହୈ. ଔର ଯହ
–ଭାଖ୍ଯୁଂ ଜିନେ, ଜେ ପୂର୍ଵ–ଅପର ଵିରୁଦ୍ଧ ପଣ ଅଵିରୁଦ୍ଧ ଛେ. ୫୪.
Page 96 of 264
PDF/HTML Page 125 of 293
single page version
କୁଵ୍ଵଂତି ସଦୋ ଣାସଂ ଅସଦୋ ଭାଵସ୍ସ
କୁର୍ଵନ୍ତି ସତୋ ନାଶମସତୋ ଭାଵସ୍ଯୋତ୍ପାଦମ୍.. ୫୫..
ଏକସାଥ ଜୀଵକୋ କୈସେ ଘଟିତ ହୋତେ ହୈଂ? ଉସକା ସମାଧାନ ଇସ ପ୍ରକାର ହୈଃ ଜୀଵ ଦ୍ରଵ୍ଯ–ପର୍ଯାଯାତ୍ମକ ଵସ୍ତୁ
ହୈ. ଉସେ ସାଦି–ସାନ୍ତପନା ଔର ଅନାଦି–ଅନନ୍ତପନା ଦୋନୋଂ ଏକ ହୀ ଅପେକ୍ଷାସେ ନହୀଂ କହେ ଗଯେ ହୈଂ, ଭିନ୍ନ–
ଭିନ୍ନ ଅପେକ୍ଷାସେ କହେ ଗଯେ ହୈଂ; ସାଦି–ସାନ୍ତପନା କହା ଗଯା ହୈ ଵହ ପର୍ଯାଯ–ଅପେକ୍ଷାସେ ହୈ ଔର ଅନାଦି–
ଅନନ୍ତପନା ଦ୍ରଵ୍ଯ–ଅପେକ୍ଷାସେ ହୈ. ଇସଲିଯେ ଇସ ପ୍ରକାର ଜୀଵକୋ ସାଦି–ସାନ୍ତପନା ତଥା ଅନାଦି–ଅନନ୍ତପନା
ଏକସାଥ ବରାବର ଘଟିତ ହୋତା ହୈ.
ନିତ୍ଯାନନ୍ଦସ୍ଵରୂପ ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯ ଉସୀକା ଆଶ୍ରଯ କରନେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈ].. ୫୪..
ଭାଵସ୍ଯ ଉତ୍ପାଦମ୍] ଅସତ୍ ଭାଵକା ଉତ୍ପାଦ [କୁର୍ଵନ୍ତି] କରତୀ ହୈଂ.
ତେ ଵ୍ଯଯ କରେ ସତ୍ ଭାଵନୋ, ଉତ୍ପାଦ ଅସତ ତଣୋ କରେ. ୫୫.
Page 97 of 264
PDF/HTML Page 126 of 293
single page version
ସଦୁଚ୍ଛେଦମସଦୁତ୍ପତ୍ତିଂ ଚାନନୁଭଵତଃ କ୍ରମେଣୋଦୀଯମାନାଃ ନାରକତିର୍ଯଙ୍ମନୁଷ୍ଯଦେଵନାମପ୍ରକୃତଯଃ
ସଦୁଚ୍ଛେଦମସଦୁତ୍ପାଦଂ ଚ କୁର୍ଵଂତୀତି.. ୫୫..
ଜୁତ୍ତା ତେ ଜୀଵଗୁଣା ବହୁସୁ ଯ ଅତ୍ଥେସୁ ଵିଚ୍ଛିଣ୍ଣା.. ୫୬..
ଯୁକ୍ତାସ୍ତେ ଜୀଵଗୁଣା ବହୁଷୁ ଚାର୍ଥେଷୁ ଵିସ୍ତୀର୍ଣାଃ.. ୫୬..
ଜିସ ପ୍ରକାର ସମୁଦ୍ରରୂପସେ ଅସତ୍କେ ଉତ୍ପାଦ ଔର ସତ୍କେ ଉଚ୍ଛେଦକା ଅନୁଭଵ ନ କରନେଵାଲେ ଐସେ
ଉଚ୍ଛେଦ କରତୀ ହୈଂ [ଅର୍ଥାତ୍ ଅଵିଦ୍ଯମାନ ତରଂଗକେ ଉତ୍ପାଦମେଂ ଔର ଵିଦ୍ଯମାନ ତରଂଗକେ ନାଶମେଂ ନିମିତ୍ତ ବନତୀ
ହୈ], ଉସୀ ପ୍ରକାର ଜୀଵରୂପସେ ସତ୍କେ ଉଚ୍ଛେଦ ଔର ଅସତ୍କେ ଉତ୍ପାଦ ଅନୁଭଵ ନ କରନେଵାଲେ ଐସେ ଜୀଵକୋ
କ୍ରମଶଃ ଉଦଯକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋନେ ଵାଲୀ ନାରକ–ତିର୍ଯଂଚ–ମନୁଷ୍ଯ–ଦେଵ ନାମକୀ [ନାମକର୍ମକୀ] ପ୍ରକୃତିଯାଁ
[ଭାଵୋଂସମ୍ବନ୍ଧୀ, ପର୍ଯାଯୋଂସମ୍ବନ୍ଧୀ] ସତ୍କା ଉଚ୍ଛେଦ ତଥା ଅସତ୍କା ଉତ୍ପାଦ କରତୀ ହୈଂ [ଅର୍ଥାତ୍ ଵିଦ୍ଯମାନ
ପର୍ଯାଯକେ ନାଶମେଂ ଔର ଅଵିଦ୍ଯମାନ ପର୍ଯାଯକେ ଉତ୍ପାଦମେଂ ନିମିତ୍ତ ବନତୀ ହୈଂ].. ୫୫..
[ଜୀଵଗୁଣାଃ] [ପାଁଚ] ଜୀଵଗୁଣ [–ଜୀଵକେ ଭାଵ] ହୈଂ; [ଚ] ଔର [ବହୁଷୁ ଅର୍ଥେଷୁ ଵିସ୍ତୀର୍ଣାଃ] ଉନ୍ହେଂ
ଅନେକ ପ୍ରକାରୋଂମେଂ ଵିସ୍ତୃତ କିଯା ଜାତା ହୈ.
ତେ ପାଂଚ ଜୀଵଗୁଣ ଜାଣଵା; ବହୁ ଭେଦମାଂ ଵିସ୍ତୀର୍ଣ ଛେ. ୫୬.
Page 98 of 264
PDF/HTML Page 127 of 293
single page version
କର୍ମଣାଂ ଫଲଦାନସମର୍ଥତଯୋଦ୍ଭୂତିରୁଦଯଃ, ଅନୁଦ୍ଭୂତିରୁପଶମଃ, ଉଦ୍ଭୂତ୍ଯନୁଦ୍ଭୂତୀ କ୍ଷଯୋପଶମଃ,
ଔପଶମିକଃ, କ୍ଷଯୋପଶମେନ ଯୁକ୍ତଃ କ୍ଷାଯୋପଶମିକଃ, କ୍ଷଯେଣ ଯୁକ୍ତଃ କ୍ଷାଯିକଃ, ପରିଣାମେନ ଯୁକ୍ତଃ ପାରିଣାମିକଃ.
ତ ଏତେ ପଞ୍ଚ ଜୀଵଗୁଣାଃ. ତତ୍ରୋପାଧିଚତୁର୍ଵିଧତ୍ଵନିବଂଧନାଶ୍ଚତ୍ଵାରଃ, ସ୍ଵଭାଵନିବଂଧନ ଏକଃ. ଏତେ
ଚୋପାଧିଭେଦାତ୍ସ୍ଵରୂପଭେଦାଚ୍ଚ ଭିଦ୍ଯମାନା ବହୁଷ୍ଵର୍ଥେଷୁ ଵିସ୍ତାର୍ଯଂତ ଇତି.. ୫୬..
କର୍ମୋକା
ହୈ, କ୍ଷଯୋପଶମସେ ଯୁକ୍ତ ଵହ ‘କ୍ଷାଯୋପଶମିକ’ ହୈ,
ଔର ସ୍ଵରୂପକେ ଭେଦସେ ଭେଦ କରନେ ପର, ଉନ୍ହେଂ ଅନେକ ପ୍ରକାରୋଂମେଂ ଵିସ୍ତୃତ କିଯା ଜାତା ହୈ.. ୫୬..
୨. ଅତ୍ଯନ୍ତ ଵିଶ୍ଲେଷ = ଅତ୍ଯନ୍ତ ଵିଯୋଗ; ଆତ୍ଯଂତିକ ନିଵୃତ୍ତି.
୩. ଆତ୍ମଲାଭ = ସ୍ଵରୂପପ୍ରାପ୍ତି; ସ୍ଵରୂପକୋ ଧାରଣ କର ରଖନା; ଅପନେକୋ ଧାରଣ କର ରଖନା; ଅସ୍ତିତ୍ଵ. [ଦ୍ରଵ୍ଯ ଅପନେକୋ
୪. କ୍ଷଯସେ ଯୁକ୍ତ = କ୍ଷଯ ସହିତ; କ୍ଷଯକେ ସାଥ ସମ୍ବନ୍ଧଵାଲା. [ଵ୍ଯଵହାରସେ କର୍ମୋକେ କ୍ଷଯକୀ ଅପେକ୍ଷା ଜୀଵକେ ଜିସ ଭାଵମେଂ
୫. ପରିଣାମସେ ଯୁକ୍ତ = ପରିଣାମମଯ; ପରିଣାମାତ୍ମକ; ପରିଣାମସ୍ଵରୂପ.
୬. କର୍ମୋପାଧିକୀ ଚାର ପ୍ରକାରକୀ ଦଶା [–ଉଦଯ, ଉପଶମ, କ୍ଷଯୋପଶମ ଔର କ୍ଷଯ] ଜିନକା ନିମିତ୍ତ ହୈ ଐସେ ଚାର ଭାଵ
ଭାଵ ହୈେ.
Page 99 of 264
PDF/HTML Page 128 of 293
single page version
ସୋ ତସ୍ସ ତେଣ କତ୍ତା ହଵଦି ତ୍ତି ଯ ସାସଣେ ପଢିଦଂ.. ୫୭..
କର୍ମ ଵେଦଯମାନୋ ଜୀଵୋ ଭାଵଂ କରୋତି ଯାଦ୍ରଶକମ୍.
ସ ତସ୍ଯ ତେନ କର୍ତା ଭଵତୀତି ଚ ଶାସନେ ପଠିତମ୍.. ୫୭..
ଭାଵଃ କ୍ରିଯତେ, ସ ଜୀଵସ୍ତସ୍ଯ ଭାଵସ୍ଯ ତେନ ପ୍ରକାରେଣ କର୍ତା ଭଵତୀତି.. ୫୭..
କର୍ତା ହୈ–[ଇତି ଚ] ଐସା [ଶାସନେ ପଠିତମ୍] ଶାସନମେଂ କହା ହୈ.
ଅପନା କର୍ମରୂପ [କାର୍ଯରୂପ] ଭାଵ କିଯା ଜାତା ହୈ. ଇସଲିଯେ ଜୋ ଭାଵ ଜିସ ପ୍ରକାରସେ ଜୀଵ ଦ୍ଵାରା କିଯା
ଜାତା ହୈ, ଉସ ଭାଵକା ଉସ ପ୍ରକାରସେ ଵହ ଜୀଵ କର୍ତା ହୈ.. ୫୭..
ତେ ଭାଵନୋ ତେ ଜୀଵ ଛେ କର୍ତା–କହ୍ଯୁଂ ଜିନଶାସନେ. ୫୭.
Page 100 of 264
PDF/HTML Page 129 of 293
single page version
ଖଇଯଂ ଖଓଵସମିଯଂ ତମ୍ହା ଭାଵଂ ତୁ କମ୍ମକଦଂ.. ୫୮..
କ୍ଷାଯିକଃ କ୍ଷାଯୋପଶମିକସ୍ତସ୍ମାଦ୍ଭାଵସ୍ତୁ କର୍ମକୃତଃ.. ୫୮..
ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମଣାଂ ନିମିତ୍ତମାତ୍ରତ୍ଵେନୌଦଯିକାଦିଭାଵକର୍ତୃତ୍ଵମତ୍ରୋକ୍ତମ୍.
ନ ଖଲୁ କର୍ମଣା ଵିନା ଜୀଵସ୍ଯୋଦଯୋପଶମୌ କ୍ଷଯକ୍ଷାଯୋପଶମାଵପି ଵିଦ୍ଯେତେ; ତତଃ
[ତସ୍ମାତ୍ ତୁ] ଇସଲିଯେ [ଭାଵଃ] ଭାଵ [–ଚତୁର୍ଵିଧ ଜୀଵଭାଵ] [କର୍ମକୃତଃ] କର୍ମକୃତ ହୈଂ.
କ୍ଷାଯୋପଶମିକ, ଔଦଯିକ ଯା ଔପଶମିକ ଭାଵ କର୍ମକୃତ ସଂମତ କରନା. ପାରିଣାମିକ ଭାଵ ତୋ ଅନାଦି–
ଅନନ୍ତ,
ଔପଶମିକ ଭାଵୋଂକେ ସମ୍ବନ୍ଧମେଂ ନିମ୍ନୋକ୍ତାନୁସାର ସ୍ପଷ୍ଟତା କୀ ଜାତୀ ହୈଃ] କ୍ଷାଯିକ ଭାଵ, ଯଦ୍ଯପି ସ୍ଵଭାଵକୀ
ଵ୍ଯକ୍ତିରୂପ [–ପ୍ରଗଟତାରୂପ] ହୋନେସେ ଅନନ୍ତ [–ଅନ୍ତ ରହିତ] ହୈ ତଥାପି, କର୍ମକ୍ଷଯ ଦ୍ଵାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେକେ
ପୁଦ୍ଗଲକରମ ଵିଣ ଜୀଵନେ ଉପଶମ, ଉଦଯ, କ୍ଷାଯିକ ଅନେ
କ୍ଷାଯୋପଶମିକ ନ ହୋଯ, ତେଥୀ କର୍ମକୃତ ଏ ଭାଵ ଛେ. ୫୮.
Page 101 of 264
PDF/HTML Page 130 of 293
single page version
ସମୁଚ୍ଛିଦ୍ଯମାନତ୍ଵାତ୍ କର୍ମକୃତ ଏଵେତି.
ଣ କୁଣଦି ଅତ୍ତା କିଂଚି ଵି ମୁତ୍ତା ଅଣ୍ଣଂ
ନ କରୋତ୍ଯାତ୍ମା କିଂଚିଦପି ମୁକ୍ତ୍ଵାନ୍ଯତ୍ ସ୍ଵକଂ ଭାଵମ୍.. ୫୯..
କାରଣ ସାଦି ହୈ ଇସଲିଯେ କର୍ମକୃତ ହୀ କହା ଗଯା ହୈ. ଔପଶମିକ ଭାଵ କର୍ମକେ ଉପଶମସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେକେ
କାରଣ ତଥା ଅନୁପଶମସେ ନଷ୍ଟ ହୋନେକେ କାରଣ କର୍ମକୃତ ହୀ ହୈ. [ଇସ ପ୍ରକାର ଔଦଯିକାଦି ଚାର ଭାଵୋଂକୋ
କର୍ମକୃତ ସଂମତ କରନା.]
ଉଦଯ ଆଦି ଅଵସ୍ଥାଏଁ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମକୀ ହୀ ହୈଂ, ‘ପରିଣାମ’ ଜିସକା ସ୍ଵରୂପ ହୈ ଐସୀ ଏକ ଅଵସ୍ଥାରୂପସେ
ଅଵସ୍ଥିତ ଜୀଵକୀ–ପାରିଣାମିକ ଭାଵରୂପ ସ୍ଥିତ ଜୀଵକୀ –ଵେ ଚାର ଅଵସ୍ଥାଏଁ ନହୀଂ ହୈଂ]; ଇସଲିଯେ
ଉଦଯାଦିକ ଦ୍ଵାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲେ ଆତ୍ମାକେ ଭାଵୋଂକୋ ନିମିତ୍ତମାତ୍ରଭୂତ ଐସୀ ଉସ ପ୍ରକାରକୀ ଅଵସ୍ଥାଓଂଂରୂପ
[ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମ] ସ୍ଵଯଂ ପରିଣମିତ ହୋନେକେ କାରଣ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମ ଭୀ ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ ଆତ୍ମାକେ ଭାଵୋଂକେ କତୃତ୍ଵକୋ ପ୍ରାପ୍ତ
ହୋତା ହୈ.. ୫୮..
ହୈ? [ଆତ୍ମା] କ୍ଯୋଂକି ଆତ୍ମା ତୋ [ସ୍ଵକଂ ଭାଵଂ ମୁକ୍ତ୍ଵା] ଅପନେ ଭାଵକୋ ଛୋଡ଼କର [ଅନ୍ଯତ୍ କିଂଚିତ୍ ଅପି]
ଅନ୍ଯ କୁଛ ଭୀ [ନ କରୋତି] ନହୀଂ କରତା.
ଜୀଵ ତୋ କଦୀ କରତୋ ନଥୀ ନିଜ ଭାଵ ଵିଣ କଂଈ ଅନ୍ଯନେ. ୫୯.
Page 102 of 264
PDF/HTML Page 131 of 293
single page version
ଜୀଵସ୍ତସ୍ଯ କର୍ତା ନ ଭଵତି. ନ ଚ ଜୀଵସ୍ଯାକର୍ତୃତ୍ଵାମିଷ୍ଯତେ. ତତଃ ପାରିଶେଷ୍ଯେଣ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମଣଃ କର୍ତାପଦ୍ଯତେ.
ତତ୍ତୁ କଥମ୍? ଯତୋ ନିଶ୍ଚଯନଯେନାତ୍ମା ସ୍ଵଂ ଭାଵମୁଜ୍ଝିତ୍ଵା ନାନ୍ଯତ୍କିମପି କରୋତୀତି.. ୫୯..
ଣ ଦୁ ତେସିଂ ଖଲୁ କତ୍ତା ଣ ଵିଣା ଭୂଦା ଦୁ
ନ ତୁ ତେଷାଂ ଖଲୁ କର୍ତା ନ ଵିନା ଭୂତାସ୍ତୁ କର୍ତାରମ୍.. ୬୦..
ମାନ୍ଯ] ନହୀଂ ହୈ. ଇସଲିଯେ, ଶେଷ ଯହ ରହା କି ଜୀଵ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମକା କର୍ତା ହୋନା ଚାହିଯେ. ଲେକିନ ଵହ ତୋ
କୈସେ ହୋ ସକତା ହୈ? କ୍ଯୋଂକି ନିଶ୍ଚଯନଯସେ ଆତ୍ମା ଅପନେ ଭାଵକୋ ଛୋଡ଼କର ଅନ୍ଯ କୁଛ ଭୀ ନହୀଂ କରତା.
[ଇସ ପ୍ରକାର ପୂର୍ଵପକ୍ଷ ଉପସ୍ଥିତ କିଯା ଗଯା] .. ୫୯..
ହୈ; [ନ ତୁ କର୍ତାରମ୍ ଵିନା ଭୂତାଃ] କର୍ତାକେ ବିନା ହୋତେ ହୈଂ ଐସା ଭୀ ନହୀଂ ହୈ.
ରେ! ଭାଵ କର୍ମନିମିତ୍ତ ଛେ ନେ କର୍ମ ଭାଵନିମିତ୍ତ ଛେ,
ଅନ୍ଯୋନ୍ଯ ନହି କର୍ତା ଖରେ; କର୍ତା ଵିନା ନହି ଥାଯ ଛେ. ୬୦.
Page 103 of 264
PDF/HTML Page 132 of 293
single page version
ଜୀଵପରିଣାମାନାଂ ଜୀଵଃ କର୍ତା, କର୍ମପରିଣାମାନାଂ କର୍ମ କର୍ତୃ ଇତି.. ୬୦..
ନ ହି ପୁଦ୍ଗଲକର୍ମଣାମିତି ଜିନଵଚନଂ ଜ୍ଞାତଵ୍ଯମ୍.. ୬୧..
କର୍ମକା ଜୀଵଭାଵ କର୍ତା ହୈ. ଵେ [ଜୀଵଭାଵ ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମ] କର୍ତାକେ ବିନା ହୋତେ ହୈଂ ଐସା ଭୀ ନହୀଂ ହୈ;
କ୍ଯୋଂକି ନିଶ୍ଚଯସେ ଜୀଵପରିଣାମୋଂକା ଜୀଵ କର୍ତା ହୈ ଔର କର୍ମପରିଣାମୋଂକା କର୍ମ [–ପୁଦ୍ଗଲ] କର୍ତା ହୈ..
୬୦..
ନହୀଂ; [ଇତି] ଐସା [ଜିନଵଚନଂ] ଜିନଵଚନ [ଜ୍ଞାତଵ୍ଯମ୍] ଜାନନା.
କର୍ତା ନ ପୁଦ୍ଗଲକର୍ମନୋ; –ଉପଦେଶ ଜିନନୋ ଜାଣଵୋ. ୬୧.
Page 104 of 264
PDF/HTML Page 133 of 293
single page version
ଜୀଵୋ ଵି ଯ ତାରିସଓ କମ୍ମସହାଵେଣ
ଜୀଵୋଽପି ଚ ତାଦ୍ରଶକଃ କର୍ମସ୍ଵଭାଵେନ ଭାଵେନ.. ୬୨..
ଲଂବନାଦୁପାତ୍ତାପାଦାନତ୍ଵମ୍, ଉପଜାଯମାନପରିଣାମରୂପକର୍ମଣାଶ୍ରୀଯମାଣତ୍ଵାଦୁପୋଢସଂପ୍ରଦାନତ୍ଵମ୍, ଆଧୀଯ–
ମାନପରିଣାମାଧାରତ୍ଵାଦ୍ଗୃହୀତାଧିକରଣତ୍ଵଂ, ସ୍ଵଯମେଵ ଷଟ୍କାରକୀରୂପେଣ ଵ୍ଯଵତିଷ୍ଠମାନଂ ନ କାରକାଂତରମ–
ପେକ୍ଷତେ.
[–ଔଦଯିକାଦି ଭାଵସେ] [ସମ୍ଯକ୍ ଆତ୍ମାନମ୍] ବରାବର ଅପନେକୋ କରତା ହୈ.
କର୍ମତ୍ଵପରିଣାମରୂପସେ କର୍ମପନେକା ଅନୁଭଵ କରତା ହୁଆ, [୪] ପୂର୍ଵ ଭାଵକା ନାଶ ହୋ ଜାନେ ପର ଭୀ ଧ୍ରୁଵତ୍ଵକୋ
ଅଵଲମ୍ବନ କରନେସେ ଜିସନେ ଅପାଦାନପନେକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କିଯା ହୈ ଐସା, [୫] ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେ ଵାଲେ ପରିଣାମରୂପ
କର୍ମ ଦ୍ଵାରା ସମାଶ୍ରିତ ହୋନେସେ [ଅର୍ଥାତ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେ ଵାଲେ ପରିଣାମରୂପ କାର୍ଯ ଅପନେକୋ
ଆତ୍ମାଯ କର୍ମସ୍ଵଭାଵରୂପ ନିଜ ଭାଵଥୀ ନିଜନେ କରେ. ୬୨.
Page 105 of 264
PDF/HTML Page 134 of 293
single page version
ଧ୍ରୁଵତ୍ଵାଲଂବନାଦୁପାତ୍ତାପାଦାନତ୍ଵମ୍, ଉପଜାଯମାନଭାଵପର୍ଯାଯରୂପକର୍ମଣାଶ୍ରୀଯମାଣତ୍ଵାଦୁପୋଢ–ସଂପ୍ରଦାନତ୍ଵ;,
ଆଧୀଯମାନଭାଵପର୍ଯାଯାଧାରତ୍ଵାଦ୍ଗୃହୀତାଧିକରଣତ୍ଵଃ, ସ୍ଵଯମେଵ ଷଟ୍କାରକୀରୂପେଣ ଵ୍ଯଵତିଷ୍ଠମାନୋ ନ
କାରକାଂତରମପେକ୍ଷତେ. ଅତଃ କର୍ମଣଃ କର୍ତୁର୍ନାସ୍ତି ଜୀଵଃ କର୍ତା, ଜୀଵସ୍ଯ କର୍ତୁର୍ନାସ୍ତି କର୍ମ କର୍ତୃ ନିଶ୍ଚଯେନେତି..
୬୨..
ଗ୍ରହଣ କିଯା ହୈ ଐସା – ସ୍ଵଯମେଵ ଷଟ୍କାରକରୂପସେ ଵର୍ତତା ହୁଆ ଅନ୍ଯ କାରକକୀ ଅପେକ୍ଷା ନହୀଂ ରଖତା.
ଭାଵପର୍ଯାଯରୂପସେ କର୍ମପନେକା ଅନୁଭଵ କରତା ହୁଆ, [୪] ପୂର୍ଵ ଭାଵପର୍ଯାଯକା ନାଶ ହୋନେ ପର ଧ୍ରୁଵତ୍ଵକା
ଅଵଲମ୍ବନ କରନେସେ ଜିସନେ ଅପାଦାନପନେକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କିଯା ହୈ ଐସା, [୫] ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେ ଵାଲେ ଭାଵପର୍ଯାଯରୂପ
କର୍ମ ଦ୍ଵାରା ସମାଶ୍ରିତ ହୋନେସେ [ଅର୍ଥାତ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେ ଵାଲା ଭାଵପର୍ଯାଯରୂପ କାର୍ଯ ଅପନେକୋ ଦିଯା ଜାନେସେ]
ସମ୍ପ୍ରଦାନପନେକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ଔର [୬] ଧାରଣ କୀ ହୁଈ ଭାଵପର୍ଯାଯକା ଆଧାର ହୋନେସେ ଜିସନେ ଅଧିକରଣପନେକୋ
ଗ୍ରହଣ କିଯା ହୈ ଐସା – ସ୍ଵଯମେଵ ଷଟ୍କାରକରୂପସେ ଵର୍ତତା ହୁଆ ଅନ୍ଯ କାରକକୀ ଅପେକ୍ଷା ନହୀଂ ରଖତା.
ପ୍ରାପ୍ତ କରତା – ପହୁଁଚତା ହୋନେସେ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମ କର୍ମ ହୈ, ଅଥଵା ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମସେ ସ୍ଵଯଂ ଅଭିନ୍ନ ହୋନେସେ ପୁଦ୍ଗଲ ସ୍ଵଯଂ
ହୀ କର୍ମ [–କାର୍ଯ] ହୈ; [୪] ଅପନେମେସେ ପୂର୍ଵ ପରିଣାମକା ଵ୍ଯଯ କରକେ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମରୂପ ପରିଣାମ କରତା ହୋନେସେ
ଔର ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯରୂପସେ ଧ୍ରୁଵ ରହତା ହୋନେସେ ପୁଦ୍ଗଲ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଅପାଦାନ ହୈ; [୫] ଅପନେକୋ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମରୂପ
ପରିଣାମ ଦେତା ହୋନେସେ ପୁଦ୍ଗଲ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ସମ୍ପ୍ରଦାନ ହୈ; [୬] ଅପନେମେଂ ଅର୍ଥାତ୍ ଅପନେ ଆଧାରସେ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମ
କରତା ହୋନେସେ ପୁଦ୍ଗଲ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଅଧିକରଣ ହୈ.
Page 106 of 264
PDF/HTML Page 135 of 293
single page version
କିଧ ତସ୍ସ ଫଲଂ ଭୁଜଦି ଅପ୍ପା କମ୍ମଂ ଚ ଦେଦି
କଂଥ ତସ୍ଯ ଫଲଂ ଭୁଡ୍କ୍ତେ ଆତ୍ମା କର୍ମ ଚ ଦଦାତି ଫଲମ୍.. ୬୩..
ପ୍ରାପ୍ତ କରତା– ପହୁଁଚତା ହୋନେସେ ଜୀଵଭାଵ କର୍ମ ହୈ, ଅଥଵା ଜୀଵଭାଵସେ ସ୍ଵଯଂ ଅଭିନ୍ନ ହୋନେସେ ଜୀଵ ସ୍ଵଯଂ ହୀ
କର୍ମ ହୈ; [୪] ଅପନେମେଂସେ ପୂର୍ଵ ଭାଵକା ଵ୍ଯଯ କରକେ [ନଵୀନ] ଜୀଵଭାଵ କରତା ହୋନେସେ ଔର ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯରୂପସେ
ଧ୍ରୁଵ ରହନେସେ ଜୀଵ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଅପାଦାନ ହୈ; [୫] ଅପନେକୋ ଜୀଵଭାଵ ଦେତା ହୋନେସେ ଜୀଵ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ସମ୍ପ୍ରଦାନ
ହୈ; [୬] ଅପନେମେଂ ଅର୍ଥାତ୍ ଅପନେ ଆଧାରସେ ଜୀଵଭାଵ କରତା ହୋନେସେ ଜୀଵ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଅଧିକରଣ ହୈ.
ତଥା ଜୀଵକୀ ଔଦଯିକାଦି ଭାଵରୂପସେ ପରିଣମିତ ହୋନେକୀ କ୍ରିଯାମେଂ ଵାସ୍ତଵମେଂ ଜୀଵ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଛହ
କାରକରୂପସେ ଵର୍ତତା ହୈ ଇସଲିଯେ ଉସେ ଅନ୍ଯ କାରକୋଂକୀ ଅପେକ୍ଷା ନହୀଂ ହୈ. ପୁଦ୍ଗଲକୀ ଔର ଜୀଵକୀ ଉପରୋକ୍ତ
କ୍ରିଯାଏଁ ଏକ ହୀ କାଲମେଂ ଵର୍ତତୀ ହୈ ତଥାପି ପୌଦ୍ଗଲିକ କ୍ରିଯାମେଂ ଵର୍ତତେ ହୁଏ ପୁଦ୍ଗଲକେ ଛହ କାରକ
ଜୀଵକାରକୋଂସେ ବିଲକୁଲ ଭିନ୍ନ ଔର ନିରପେକ୍ଷ ହୈଂ ତଥା ଜୀଵଭାଵରୂପ କ୍ରିଯାମେଂ ଵର୍ତତେ ହୁଏ ଜୀଵକେ ଛହ କାରକ
ପୁଦ୍ଗଲକାରକୋଂସେ ବିଲକୁଲ ଭିନ୍ନ ଔର ନିରପେକ୍ଷ ହୈଂ. ଵାସ୍ତଵମେଂ କିସୀ ଦ୍ରଵ୍ଯକେ କାରକୋଂକୋ କିସୀ ଅନ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯକେ
କାରକୋଂକୀ ଅପେକ୍ଷା ନହୀଂ ହୋତୀ.. ୬୨..
କ୍ଯମ କର୍ମ ଫଳ ଦେ ଜୀଵନେ? କ୍ଯମ ଜୀଵ ତେ ଫଳ ଭୋଗଵେ? ୬୩.
Page 107 of 264
PDF/HTML Page 136 of 293
single page version
ଅଥ ସିଦ୍ଧାଂତସୁତ୍ରାଣି–
[ଚ] ଔର [ଆତ୍ମା] ଆତ୍ମା [ତସ୍ଯ ଫଲଂ ଭୁଡ୍କ୍ତେ] ଉସକା ଫଲ କ୍ଯୋଂ ଭୋଗେଗା?
ଜୀଵକୋ ଫଲ କ୍ଯୋଂ ଦେଗା ଔର ଜୀଵ ଅପନେସେ ନହୀଂ କିଯେ ଗଯେ କର୍ମକେ ଫଲକୋେ କ୍ଯୋଂ ଭୋଗେଗା? ଜୀଵସେ ନହୀଂ
କିଯା କର୍ମ ଜୀଵକୋ ଫଲ ଦେ ଔର ଜୀଵ ଉସ ଫଲକୋ ଭୋଗେ ଯହ କିସୀ ପ୍ରକାର ନ୍ଯାଯଯୁକ୍ତ ନହୀଂ ହୈ.
ଅଵଗାଢ ଗାଢ ଭରେଲ ଛେ ସର୍ଵତ୍ର ପୁଦ୍ଗଲକାଯଥୀ
ଆ ଲୋକ ବାଦର–ସୁକ୍ଷ୍ମଥୀ, ଵିଧଵିଧ ଅନଂତାନଂତଥୀ. ୬୪.
Page 108 of 264
PDF/HTML Page 137 of 293
single page version
ସୁକ୍ଷ୍ମୈର୍ବାଦରୈଶ୍ଚାନଂତାନଂତୈର୍ଵିଵିଧୈଃ.. ୬୪..
ଗଚ୍ଛଂତି କମ୍ମଭାଵଂ ଅଣ୍ଣୋଣ୍ଣାଗାହମଵଗାଢା.. ୬୫..
ଗଚ୍ଛନ୍ତି କର୍ମଭାଵମନ୍ଯୋନ୍ଯାଵଗାହାଵଗାଢା.. ୬୫..
ଇସ ପ୍ରକାର, ‘କର୍ମ’ କର୍ମକୋ ହୀ କରତା ହୈ ଔର ଆତ୍ମା ଆତ୍ମାକୋ ହୀ କରତା ହୈ’ ଇସ ବାତମେଂ ପୂର୍ଵୋକ୍ତ ଦୋଷ
ଆନେସେ ଯହ ବାତ ଘଟିତ ନହୀଂ ହୋତୀ – ଇସ ପ୍ରକାର ଯହାଁ ପୂର୍ଵପକ୍ଷ ଉପସ୍ଥିତ କିଯା ଗଯା ହୈ.. ୬୩..
[ଅଵଗାଢଗାଢନିଚିତଃ] [ଵିଶିଷ୍ଟ ରୀତିସେ] ଅଵଗାହିତ ହୋକର ଗାଢ଼ ଭରା ହୁଆ ହୈ.
ଜହାଁ ଆତ୍ମା ହୈ ଵହାଁ, ବିନା ଲାଯେ ହୀ [କହୀଂସେ ଲାଯେ ବିନା ହୀ], ଵେ ସ୍ଥିତ ହୈଂ.. ୬୪..
କର୍ମତ୍ଵରୂପେ ପରିଣମେ ଅନ୍ଯୋନ୍ଯ–ଅଵଗାହିତ ଥଈ. ୬୫.
Page 109 of 264
PDF/HTML Page 138 of 293
single page version
ଆତ୍ମା ହି ସଂସାରାଵସ୍ଥାଯାଂ ପାରିଣାମିକଚୈତନ୍ଯସ୍ଵଭାଵମପରିତ୍ଯଜନ୍ନେଵାନାଦିବଂଧନବଦ୍ଧତ୍ଵାଦ–
ଭାଵମାରଭତେ, ତତ୍ର ତଦା ତମେଵ ନିମିତ୍ତୀକୃତ୍ଯ ଜୀଵପ୍ରଦେଶେଷୁ ପରସ୍ପରାଵଗାହେନାନୁପ୍ରଵିଷ୍ଟା ସ୍ଵଭାଵୈରେଵ ପୁଦ୍ଗଲାଃ
କର୍ମଭାଵମାପଦ୍ଯଂତ ଇତି.. ୬୫..
ଅକଦା ପରେହିଂ ଦିଟ୍ଠା ତହ କମ୍ମାଣଂ
ଅକୃତା ପରୈର୍ଦ୍ରଷ୍ଟା ତଥା କର୍ମଣାଂ ଵିଜାନୀହି.. ୬୬..
[ଅନ୍ଯୋନ୍ଯାଵଗାହାଵଗାଢାଃ] ଜୀଵମେଂ [ଵିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରକାରସେ] ଅନ୍ଯୋନ୍ଯ–ଅଵଗାହରୂପସେ ପ୍ରଵିଷ୍ଟ ହୁଏ [କର୍ମଭାଵମ୍
ଗଚ୍ଛନ୍ତି] କର୍ମଭାଵକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତେ ହୈଂ.
ରାଗରୂପ ଯା ଦ୍ଵେଷରୂପ ଐସେ ଅପନେ ଭାଵକୋ କରତା ହୈ. ଵହାଁ ଔର ଉସ ସମଯ ଉସୀ ଭାଵକୋ ନିମିତ୍ତ ବନାକର
ପୁଦ୍ଗଲ ଅପନେ ଭାଵୋଂସେ ହୀ ଜୀଵକେ ପ୍ରଦେଶୋଂମେଂ [ଵିଶିଷ୍ଟତାପୂର୍ଵକ] ପରସ୍ପର ଅଵଗାହରୂପସେ ପ୍ରଵିଷ୍ଟ ହୁଏ
କର୍ମଭାଵକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତେ ହୈଂ.
ପ୍ରକାରସେ ପରସ୍ପର– ଅଵଗାହରୂପସେ ପ୍ରଵିଷ୍ଟ ହୁଏ କର୍ମପନେକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତେ ହୈଂ.
ପରଥୀ ଅକୃତ, ତେ ରୀତ ଜାଣୋ ଵିଵିଧତା କର୍ମୋ ତଣୀ. ୬୬.
Page 110 of 264
PDF/HTML Page 139 of 293
single page version
ଭିର୍ବହୁଭିଃ ପ୍ରକାରୈଃ କର୍ମାଣ୍ଯପି କଂର୍ତ୍ରତରନିରପେକ୍ଷାଣ୍ଯେଵୋତ୍ପଦ୍ଯଂତେ ଇତି.. ୬୬..
କାଲେ ଵିଜୁଜ୍ଜମାଣା ସହଦୁକ୍ଖଂ ଦିଂତି ଭୁଂଜଂତି.. ୬୭..
କାଲେ ଵିଯୁଜ୍ଯମାନାଃ ସୁଖଦୁଃଖଂ ଦଦତି ଭୁଞ୍ଜନ୍ତି.. ୬୭..
[ତଥା] ଉସୀ ପ୍ରକାର [କର୍ମଣାଂ] କର୍ମୋଂକୀ ବହୁପ୍ରକାରତା [ଵିଜାନୀହି] ପରସେ ଅକୃତ ଜାନୋ.
ହୋତେ ହୈଂ, ଉସୀ ପ୍ରକାର ଅପନେକୋ ଯୋଗ୍ଯ ଜୀଵ–ପରିଣାମକୀ ଉପଲବ୍ଧି ହୋନେ ପର, ଜ୍ଞାନାଵରଣାଦି ଅନେକ
ପ୍ରକାରକେ କର୍ମ ଭୀ ଅନ୍ଯ କର୍ତାକୀ ଅପେକ୍ଷାକେ ବିନା ହୀ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତେ ହୈଂ.
କାଳେ ଵିଯୋଗ ଲହେ ତଦା ସୁଖଦୁଃଖ ଆପେ–ଭୋଗଵେ. ୬୭.
Page 111 of 264
PDF/HTML Page 140 of 293
single page version
ପୃଥକ ହୋନେ ପର [ସୁଖଦୁଃଖଂ ଦଦତି ଭୁଞ୍ଜନ୍ତି] ସୁଖଦୁଃଖ ଦେତେ ହୈଂ ଔର ଭୋଗତେ ହୈଂ [ଅର୍ଥାତ୍ ପୁଦ୍ଗଲକାଯ
ସୁଖଦୁଃଖ ଦେତେ ହୈଂ ଔର ଜୀଵ ଭୋଗତେ ହୈଂ].
ଜୀଵକୋେ ଫଲ ଦେତା ହୈ ଔର ଜୀଵ ଉସେ ଭୋଗତା ହୈ’ ଯହ ବାତ ଭୀ ଵ୍ଯଵହାରସେ ଘଟିତ ହୋତୀ ହୈ] ଐସା ଯହାଁ
କହା ହୈ.
ଜୀଵ ଉସେ ଭୋଗତେ ହୈଂ]– ଉଦଯ ପାକର ଖିର ଜାନେଵାଲେ ପୁଦ୍ଗଲକାଯ ସୁଖଦୁଃଖରୂପ ଆତ୍ମପରିଣାମୋଂକେ