Page 52 of 264
PDF/HTML Page 81 of 293
single page version
ਤਤਃਪਰਪਰਿਣਾਮਦ੍ਯੋਤਮਾਨਤ੍ਵਾਦ੍ਵਯਵਹਾਰਕਾਲੋ ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨਾਨਨ੍ਯਾਸ਼੍ਰਿਤੋਪਿ ਪ੍ਰਤੀਤ੍ਯਭਵ ਇਤ੍ਯਭਿ–ਧੀਯਤੇ.
ਤਦਤ੍ਰਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਾਮਾਨ੍ਯਪ੍ਰਰੂਪਣਾਯਾਮਸ੍ਤਿਕਾਯਤ੍ਵਾਭਾਵਾਤ੍ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਦਨੁਪਨ੍ਯਸ੍ਯਮਾਨੋਪਿ
[ਸਾ ਮਾਤ੍ਰਾ ਅਪਿ] ਔਰ ਵਹ ਪਰਿਮਾਣ [ਖਲੁ] ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ [ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯੇਣ ਵਿਨਾ] ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ;
[ਤਸ੍ਮਾਤ੍] ਇਸਲਿਯੇ [ਕਾਲਃ ਪ੍ਰਤੀਤ੍ਯਭਵਃ] ਕਾਲ ਆਸ਼੍ਰਿਤਰੂਪਸੇ ਉਪਜਨੇਵਾਲਾ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਵ੍ਯਵਹਾਰਕਾਲ
ਪਰਕਾ ਆਸ਼੍ਰਯ ਕਰਕੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਤਾ ਹੈ ਐਸਾ ਉਪਚਾਰਸੇ ਕਹਾ ਜਾਤਾ ਹੈ].
ਰਖਨੇਵਾਲੇ ਪ੍ਰਮਾਣ [–ਕਾਲਪਰਿਮਾਣ] ਬਿਨਾ ਸਂਭਵਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ; ਔਰ ਵਹ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਪਰਿਣਾਮ
ਬਿਨਾ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ. ਇਸਲਿਯੇ, ਵ੍ਯਵਹਾਰਕਾਲ ਪਰਕੇ ਪਰਿਣਾਮ ਦ੍ਵਾਰਾ ਜ੍ਞਾਤ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ – ਯਦ੍ਯਪਿ
ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਵਹ ਅਨ੍ਯਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਥਾਪਿ – ਆਸ਼੍ਰਿਤਰੂਪਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇਵਾਲਾ [–ਪਰਕੇ ਅਵਲਮ੍ਬਨਸੇ
ਉਪਜਨੇਵਾਲਾ] ਕਹਾ ਜਾਤਾ ਹੈ.
ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਕੀ ਭਾਁਤਿ ਲੋਕਰੂਪਸੇ ਪਰਿਣਤ ਹੈ– ਐਸਾ, ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਤੀਕ੍ਸ਼੍ਣ ਦਸ਼੍ਟਿਸੇ ਜਾਨਾ ਜਾ ਸਕਤਾ ਹੈ.
ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ =ਸੀਧਾ [ਕਾਲਕਾ ਵਿਸ੍ਤ੍ਰੁਤ ਸੀਧਾ ਕਥਨ ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰਕੇ ਦ੍ਵਿਤੀਯ–ਸ਼੍ਰੁਤਸ੍ਕਂਧਮੇਂ ਕਿਯਾ ਗਯਾ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ
Page 53 of 264
PDF/HTML Page 82 of 293
single page version
ਪੁਦ੍ਗਲੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਇਸਲਿਯੇ ਵ੍ਯਵਹਾਰਕਾਲਕੀ ਉਤ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪੁਦ੍ਗਲੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਹੋਤੀ [ਉਪਚਾਰਸੇ]
ਕਹੀ ਜਾਤੀ ਹੈ.
ਭਿਨ੍ਨ ਹੈ–ਐਸਾ ਸਮਝਨਾ. ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਸ ਸੇਰ ਪਾਨੀਕੇ ਮਿਟ੍ਟੀਮਯ ਘੜੇਕਾ ਮਾਪ ਪਾਨੀ ਦ੍ਵਾਰਾ ਹੋਤਾ ਹੈ
ਤਥਾਪਿ ਘੜਾ ਮਿਟ੍ਟੀਕੀ ਹੀ ਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਹੈ, ਪਾਨੀਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਮਯ–ਨਿਮੇਸ਼ਾਦਿ
ਵ੍ਯਵਹਾਰਕਾਲਕਾ ਮਾਪ ਪੁਦ੍ਗਲ ਦ੍ਵਾਰਾ ਹੋਤਾ ਹੈ ਤਥਾਪਿ ਵ੍ਯਵਹਾਰਕਾਲ ਕਾਲਦ੍ਰਵ੍ਯਕੀ ਹੀ ਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਹੈ,
ਪੁਦ੍ਗਲਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੈ.
ਪਦਾਰ੍ਥ ਅਵਸ਼੍ਯ ਹੋਨਾ ਚਾਹਿਯੇ. ਵਹ ਪਦਾਰ੍ਥ ਸੋ ਕਾਲਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈ. ਕਾਲਦ੍ਰਵ੍ਯ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਨੇਸੇ ਵ੍ਯਵਹਾਰਕਾਲ
ਹੋਤਾ ਹੈ ਔਰ ਵਹ ਵ੍ਯਵਹਾਰਕਾਲ ਪੁਦ੍ਗਲ ਦ੍ਵਾਰਾ ਮਾਪਾ ਜਾਨੇਸੇ ਉਸੇ ਉਪਚਾਰਸੇ ਪਰਾਸ਼੍ਰਿਤ ਕਹਾ ਜਾਤਾ ਹੈ.
ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਕੀ ਭਾਁਤਿ ਨਿਸ਼੍ਚਯਵ੍ਯਵਹਾਰਰੂਪ ਕਾਲ ਭੀ ਲੋਕਰੂਪਸੇ ਪਰਿਣਤ ਹੈ ਐਸਾ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞੋਂਨੇ ਦੇਖਾ ਹੈ ਔਰ
ਅਤਿ ਤੀਕ੍ਸ਼੍ਣ ਦ੍ਰਸ਼੍ਟਿ ਦ੍ਵਾਰਾ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟ ਸਮ੍ਯਕ੍ ਅਨੁਮਾਨ ਭੀ ਹੋ ਸਕਤਾ ਹੈ.
ਉਪਲਬ੍ਧਿ ਨਹੀਂ ਹੁਈ ਹੈ; ਉਸ ਜੀਵਾਸ੍ਤਿਕਾਯਕਾ ਹੀ ਸਮ੍ਯਕ੍ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ, ਉਸੀਕਾ ਰਾਗਾਦਿਸੇ ਭਿਨ੍ਨਰੂਪ ਭੇਦਜ੍ਞਾਨ
ਔਰ ਉਸੀਮੇਂ ਰਾਗਾਦਿਵਿਭਾਵਰੂਪ ਸਮਸ੍ਤ ਸਂਕਲ੍ਪ–ਵਿਕਲ੍ਪਜਾਲਕੇ ਤ੍ਯਾਗ ਦ੍ਵਾਰਾ ਸ੍ਥਿਰ ਪਰਿਣਤਿ ਕਰ੍ਤਵ੍ਯ ਹੈ
.. ੨੬..
Page 54 of 264
PDF/HTML Page 83 of 293
single page version
ਭੋਤ੍ਤਾ ਯ ਦੇਹਮੇਤ੍ਤੋ ਣ ਹਿ
ਭੋਕ੍ਤਾ ਚ ਦੇਹਮਾਤ੍ਰੋ ਨ ਹਿ ਮੂਰ੍ਤਃ ਕਰ੍ਮਸਂਯੁਕ੍ਤਃ.. ੨੭..
ਆਤ੍ਮਾ ਹਿ ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ ਭਾਵਪ੍ਰਾਣਧਾਰਣਾਜ੍ਜੀਵਃ, ਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ ਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਾਣਧਾਰਣਾਜ੍ਜੀਵਃ. ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ
ਪੀਠਿਕਾ ਸਮਾਪ੍ਤ ਹੁਈ.
ਭੋਕ੍ਤਾ ਹੈ, [ਦੇਹਮਾਤ੍ਰਃ] ਦੇਹਪ੍ਰਮਾਣ ਹੈ, [ਨ ਹਿ ਮੂਰ੍ਤਃ] ਅਮੂਰ੍ਤ ਹੈ [ਚ] ਔਰ [ਕਰ੍ਮਸਂਯੁਕ੍ਤਃ] ਕਰ੍ਮਸਂਯੁਕ੍ਤ ਹੈ.
੧. ਸੋਪਾਧਿ = ਉਪਾਧਿ ਸਹਿਤ; ਜਿਸਮੇਂ ਪਰਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ ਆਤੀ ਹੋ ਐਸਾ.
੨. ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਚਿਤ੍ਸ਼ਕ੍ਤਿਕੋ ਆਤ੍ਮਾਕੇ ਸਾਥ ਅਭੇਦ ਹੈ ਔਰ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਭੇਦ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਆਤ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਸ਼ਕ੍ਤਿਸ੍ਵਰੂਪ
ਕਰ੍ਤਾ ਅਨੇ ਭੋਕ੍ਤਾ, ਸ਼ਰੀਰਪ੍ਰਮਾਣ, ਕਰ੍ਮੇ ਯੁਕ੍ਤ ਛੇ. ੨੭.
Page 55 of 264
PDF/HTML Page 84 of 293
single page version
ਚੈਤਨ੍ਯਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਸ਼ਣੇਨੋਪਯੋਗੇਨੋਪਲਕ੍ਸ਼ਿਤਤ੍ਵਾਦੁਪਯੋਗਵਿਸ਼ੇਸ਼ਿਤਃ. ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ ਭਾਵਕਰ੍ਮਣਾਂ, ਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ
ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਣਾਮਾਸ੍ਰਵਣਬਂਧਨਸਂਵਰਣਨਿਰ੍ਜਰਣਮੋਕ੍ਸ਼ਣੇਸ਼ੁ ਸ੍ਵਯਮੀਸ਼ਤ੍ਵਾਤ੍ ਪ੍ਰਭੁਃ. ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ
ਪੌਦ੍ਗਲਿਕਕਰ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਾਤ੍ਮਪਰਿਣਾਮਾਨਾਂ, ਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣਾਤ੍ਮਪਰਿਣਾਮਨਿਮਿਤ੍ਤਪੌਦ੍ਗਲਿਕਕਰ੍ਮਣਾਂ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵਾਤ੍ਕਰ੍ਤਾ.
ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭਕਰ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਸੁਖਦੁਃਖਪਰਿਣਾਮਾਨਾਂ, ਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭਕਰ੍ਮਸਂਪਾਦਿ–ਤੇਸ਼੍ਟਾਨਿਸ਼੍ਟਵਿਸ਼ਯਾਣਾਂ
ਭੋਕ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵਾਦ੍ਭੋਕ੍ਤਾ. ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ ਲੋਕਮਾਤ੍ਰੋਪਿ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਾਵਗਾਹਪਰਿਣਾਮਸ਼ਕ੍ਤਿਯੁਕ੍ਤ–ਤ੍ਵਾਨ੍ਨਾਮਕਰ੍ਮਨਿਰ੍ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਮਣੁ ਮਹਚ੍ਚ
ਸ਼ਰੀਰਮਧਿਤਿਸ਼੍ਠਨ੍ ਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ ਦੇਹਮਾਤ੍ਰਃ. ਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ ਕਰ੍ਮਭਿਃ ਸਹੈਕਤ੍ਵਪਰਿਣਾਮਾਨ੍ਮੂਰ੍ਤੋਪਿ ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ
‘ਉਪਯੋਗਲਕ੍ਸ਼ਿਤ’ ਹੈ; ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਭਾਵਕਰ੍ਮੋਂਕੇ ਆਸ੍ਰਵ, ਬਂਧ, ਸਂਵਰ, ਨਿਰ੍ਜਰਾ ਔਰ ਮੋਕ੍ਸ਼ ਕਰਨੇਮੇਂ ਸ੍ਵਯਂ ਈਸ਼
[ਸਮਰ੍ਥ] ਹੋਨੇਸੇ ‘ਪ੍ਰਭੁ’ ਹੈ, ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ [ਅਸਦ੍ਭੂਤ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ] ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮੋਂਕੇ ਆਸ੍ਰਵ, ਬਂਧ, ਸਂਵਰ,
ਨਿਰ੍ਜਰਾ ਔਰ ਮੋਕ੍ਸ਼ ਕਰਨੇਮੇਂ ਸ੍ਵਯਂ ਈਸ਼ ਹੋਨੇਸੇ ‘ਪ੍ਰਭੁ’ ਹੈ; ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਪੌਦ੍ਗਲਿਕ ਕਰ੍ਮ ਜਿਨਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੈ
ਐਸੇ ਆਤ੍ਮਪਰਿਣਾਮੋਂਕਾ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵ ਹੋਨੇਸੇ ‘ਕਰ੍ਤਾ’ ਹੈ, ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ [ਅਸਦ੍ਭੂਤ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ] ਆਤ੍ਮਪਰਿਣਾਮ
ਜਿਨਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੈ ਐਸੇ ਪੌਦ੍ਗਲਿਕ ਕਰ੍ਮੋਂਕਾ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵ ਹੋਨੇਸੇ ‘ਕਰ੍ਤਾ’ ਹੈ; ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਕਰ੍ਮ
ਜਿਨਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੈ ਐਸੇ ਸੁਖਦੁਃਖਪਰਿਣਾਮੋਂਕਾ ਭੋਕ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵ ਹੋਨੇਸੇ ‘ਭੋਕ੍ਤਾ’ ਹੈ, ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ [ਅਸਦ੍ਭੂਤ
ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ] ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਕਰ੍ਮੋਂਸੇ ਸਂਪਾਦਿਤ [ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ] ਇਸ਼੍ਟਾਨਿਸ਼੍ਟ ਵਿਸ਼ਯੋਂਕਾ ਭੋਕ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵ ਹੋਨੇਸੇ ‘ਭੋਕ੍ਤਾ’ ਹੈ;
ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਲੋਕਪ੍ਰਮਾਣ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ, ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਅਵਗਾਹਪਰਿਣਾਮਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿਵਾਲਾ ਹੋਨੇਸੇ ਨਾਮਕਰ੍ਮਸੇ ਰਚਿਤ
ਛੋਟੇ–ਬੜੇ ਸ਼ਰੀਰਮੇਂ ਰਹਤਾ ਹੁਆ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ [ਸਦ੍ਭੂਤ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ] ‘ਦੇਹਪ੍ਰਮਾਣ’ ਹੈ; ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ
[ਅਸਦ੍ਭੂਤ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ] ਕਰ੍ਮੋਂਕੇ ਸਾਥ ਏਕਤ੍ਵਪਰਿਣਾਮਕੇ ਕਾਰਣ ਮੂਰ੍ਤ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ, ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਅਰੂਪੀ–
ਸ੍ਵਭਾਵਵਾਲਾ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ ‘ਅਮੂਰ੍ਤ’ ਹੈ;
੨. ਸਂਸਾਰੀ ਆਤ੍ਮਾ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤ ਪੁਦ੍ਗਲਕਰ੍ਮੋਂਕੋ ਅਨੁਰੂਪ ਐਸੇ ਨੈਮਿਤ੍ਤਿਕ ਆਤ੍ਮ ਪਰਿਣਾਮੋਂਕੇ ਸਾਥ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍
ਨੈਮਿਤ੍ਤਿਕ ਪੁਦ੍ਗਲਕਰ੍ਮੋਂਕੇ ਸਾਥ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮੋਂਕੇ ਸਾਥ] ਸਂਯੁਕ੍ਤ ਹੋਨੇਸੇ ਕਰ੍ਮਸਂਯੁਕ੍ਤ ਹੈ.
Page 56 of 264
PDF/HTML Page 85 of 293
single page version
ਚੈਤਨ੍ਯਪਰਿਣਾਮਾਨੁਰੂਪਪੁਦ੍ਗਲਪਰਿਣਾਮਾਤ੍ਮਭਿਃ ਕਰ੍ਮਭਿਃ ਸਂਯੁਕ੍ਤਤ੍ਵਾਤ੍ਕਰ੍ਮਸਂਯੁਕ੍ਤ ਇਤਿ.. ੨੭..
ਕਮ੍ਮਮਲਵਿਪ੍ਪਮੁਕ੍ਕੋ ਉਡ੍ਢਂ
ਸ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ੀ ਲਭਤੇ ਸੁਖਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮਨਂਤਮ੍.. ੨੮..
ਅਨੁਰੂਪ ਪੁਦ੍ਗਲਪਰਿਣਾਮਾਤ੍ਮਕ ਕਰ੍ਮੋਂਕੇ ਸਾਥ ਸਂਯੁਕ੍ਤ ਹੋਨੇਸੇ ‘ਕਰ੍ਮਸਂਯੁਕ੍ਤ’ ਹੈ.
ਨਿਰੂਪਣ ਪ੍ਰਾਰਮ੍ਭ ਕਰਤੇ ਹੁਏ ਇਸ ਗਾਥਾਮੇਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਥਿਤ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਜੀਵ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜੀਵਤ੍ਵਵਾਲਾ], ਚੇਤਯਿਤਾ,
ਉਪਯੋਗਲਕ੍ਸ਼ਣਵਾਲਾ, ਪ੍ਰਭੁ, ਕਰ੍ਤਾ ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਕਹਾ ਹੈ. ਜੀਵਤ੍ਵ, ਚੇਤਯਿਤ੍ਰੁਤ੍ਵ, ਉਪਯੋਗ, ਪ੍ਰਭੁਤ੍ਵ, ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵ,
ਇਤ੍ਯਾਦਿਕਾ ਵਿਵਰਣ ਅਗਲੀ ਗਾਥਾਓਂਮੇਂ ਆਯੇਗਾ.. ੨੭..
[ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮ੍] ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ [ਸੁਖਮ੍] ਸੁਖਕਾ [ਲਭਤੇ] ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੈ.
ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਦਰ੍ਸ਼ੀ ਤੇ ਅਨਂਤ ਅਨਿਂਦ੍ਰਿ ਸੁਖਨੇ ਅਨੁਭਵੇ. ੨੮.
Page 57 of 264
PDF/HTML Page 86 of 293
single page version
ਆਤ੍ਮਾ ਹਿ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਤ੍ਵਾਤ੍ਕਰ੍ਮਰਜਸਾ ਸਾਕਲ੍ਯੇਨ ਯਸ੍ਮਿਨ੍ਨੇਵ ਕ੍ਸ਼ਣੇ
ਸ੍ਵਰੂਪਭੂਤਤ੍ਵਾਦਮੁਕ੍ਤੋਨਂਤਮਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸੁਖਮਨੁਭਵਤਿ. ਮੁਕ੍ਤਸ੍ਯ ਚਾਸ੍ਯ ਭਾਵਪ੍ਰਾਣਧਾਰਣਲਕ੍ਸ਼ਣਂ ਜੀਵਤ੍ਵਂ,
ਚਿਦ੍ਰੂਪਲਕ੍ਸ਼ਣਂ ਚੇਤਯਿਤ੍ਰੁਤ੍ਵਂ, ਚਿਤ੍ਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਸ਼ਣ ਉਪਯੋਗਃ, ਨਿਰ੍ਵਰ੍ਤਿਤਸਮਸ੍ਤਾਧਿਕਾਰਸ਼ਕ੍ਤਿਮਾਤ੍ਰਂ ਪ੍ਰਭੁਤ੍ਵਂ,
ਸਮਸ੍ਤਵਸ੍ਤ੍ਵਸਾਧਾਰਣਸ੍ਵਰੂਪਨਿਰ੍ਵਰ੍ਤਨਮਾਤ੍ਰਂ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵਂ, ਸ੍ਵਰੂਪਭੂਤਸ੍ਵਾਤਨ੍ਕ੍ਰ੍ਯਲਕ੍ਸ਼ਣਸੁਖੋਪਲਮ੍ਭ–ਰੂਪਂ
ਭੋਕ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵਂ, ਅਤੀਤਾਨਂਤਰਸ਼ਰੀਰਪਰਿਮਾਣਾਵਗਾਹਪਰਿਣਾਮਰੂਪਂ
ਭਾਵਕਰ੍ਮਾਣਿ ਤੁ
ਅਭਾਵ ਹੋਨੇਸੇ [ਵਹਾਁ] ਸ੍ਥਿਰ ਰਹਤਾ ਹੁਆ, ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਔਰ ਕੇਵਲਦਰ੍ਸ਼ਨ [ਨਿਜ] ਸ੍ਵਰੂਪਭੂਤ ਹੋਨੇਕੇ
ਕਾਰਣ ਉਨਸੇ ਨ ਛੂਟਤਾ ਹੁਆ ਅਨਨ੍ਤ ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਸੁਖਕਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੈ. ਉਸ ਮੁਕ੍ਤ ਆਤ੍ਮਾਕੋ,
ਭਾਵਪ੍ਰਾਣਧਾਰਣ ਜਿਸਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ
ਹੋਤਾ ਹੈ; ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਿਯੇ ਹੁਏ ਸਮਸ੍ਤ [ਆਤ੍ਮਿਕ] ਅਧਿਕਾਰੋਂਕੀ
ਸ੍ਵਰੂਪਭੂਤ ਸ੍ਵਾਤਂਕ੍ਰ੍ਯ ਜਿਸਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ [–ਸ੍ਵਰੂਪ] ਹੈ ਐਸੇ ਸੁਖਕੀ ਉਪਲਬ੍ਧਿਰੂਪ ‘ਭੋਕ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵ’ ਹੋਤਾ ਹੈ;
ਅਤੀਤ ਅਨਨ੍ਤਰ [–ਅਨ੍ਤਿਮ] ਸ਼ਰੀਰ ਪ੍ਰਮਾਣ ਅਵਗਾਹਪਰਿਣਾਮਰੂਪ ‘
ਸ੍ਵਯਂ ਸਮਰ੍ਥ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਵਹ ਪ੍ਰਭੁ ਹੈ.]
੨. ਮੁਕ੍ਤ ਆਤ੍ਮਾਕੀ ਅਵਗਾਹਨਾ ਚਰਮਸ਼ਰੀਰਪ੍ਰਮਾਣ ਹੋਤੀ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਉਸ ਅਨ੍ਤਿਮ ਸ਼ਰੀਰਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ ਲੇਕਰ ਉਨਕੋ
੩. ਵਿਵਿਕ੍ਤ = ਭਿਨ੍ਨ; ਰਹਿਤ.
Page 58 of 264
PDF/HTML Page 87 of 293
single page version
ਵਿਸ਼੍ਵਸ੍ਯੈਕਦੇਸ਼ੇਸ਼ੁ ਕ੍ਰਮੇਣ ਵ੍ਯਾਪ੍ਰਿਯਮਾਣਾ. ਯਦਾ ਤੁ ਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣਾਦਿਕਰ੍ਮਸਂਪਰ੍ਕਃ ਪ੍ਰਣਸ਼੍ਯਤਿ ਤਦਾ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦ੍ਯਸ੍ਯ
ਵਿਸ਼੍ਵਸ੍ਯ
ਦੇਸ਼ਮੇਂ ਕ੍ਰਮਸ਼ਃ ਵ੍ਯਾਪਾਰ ਕਰਤੀ ਹੁਈ ਵਿਵਰ੍ਤਨਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਕਿਨ੍ਤੁ ਜਬ ਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣਾਦਿਕਰ੍ਮੋਂਕਾ ਸਮ੍ਪਰ੍ਕ
ਵਿਨਸ਼੍ਟ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਤਬ
ਅਭਾਵ], ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ [–ਨਿਯਤ, ਅਚਲ] ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਪਨੇਕੀ ਔਰ ਸਰ੍ਵਦਰ੍ਸ਼ੀਪਨੇਕੀ ਉਪਲਬ੍ਧਿ ਹੈ. ਯਹੀ,
ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮੋਂਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤ ਭਾਵਕਰ੍ਮੋਂਕੇ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵਕਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਹੈ; ਯਹੀ, ਵਿਕਾਰਪੂਰ੍ਵਕ ਅਨੁਭਵਕੇ ਅਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ
੨. ਚਿਦ੍ਵਿਵਰ੍ਤ = ਚੈਤਨ੍ਯਕਾ ਪਰਿਵਰ੍ਤਨ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਚੈਤਨ੍ਯਕਾ ਏਕ ਵਿਸ਼ਯਕੋ ਛੋੜ਼ਕਰ ਅਨ੍ਯ ਵਿਸ਼ਯਕੋ ਜਾਨਨੇਰੂਪ ਬਦਲਨਾ;
੩. ਕੂਟਸ੍ਥ = ਸਰ੍ਵਕਾਲ ਏਕ ਰੂਪ ਰਹਨੇਵਾਲੀ; ਅਚਲ. [ਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣਾਦਿਕਰ੍ਮੋਕਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਨਸ਼੍ਟ ਹੋਨੇ ਪਰ ਕਹੀਂ ਚਿਤ੍ਸ਼ਕ੍ਤਿ
ਕਾਲਕੇ ਸਮਸ੍ਤ ਜ੍ਞੇਯੋਂਕੋ ਜਾਨਤੀ ਰਹਤੀ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਉਸੇ ਕਥਂਚਿਤ੍ ਕੂਟਸ੍ਥ ਕਹਾ ਹੈ.]
੪. ਔਪਾਧਿਕ = ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਰੂਪ ਉਪਾਧਿਕੇ ਸਾਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਾਲੇ; ਜਿਨਮੇਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਰੂਪੀ ਉਪਾਧਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੋਤੀ ਹੈ ਐਸੇ;
Page 59 of 264
PDF/HTML Page 88 of 293
single page version
ਚਾਨਾਦਿਵਿਵਰ੍ਤਖੇਦਵਿਚ੍ਛਿਤ੍ਤਿਸੁਸ੍ਥਿਤਾਨਂਤਚੈਤਨ੍ਯਸ੍ਯਾਤ੍ਮਨਃ ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰਸ੍ਵਰੂਪਾਨੁਭੂਤਿਲਕ੍ਸ਼ਣਸੁਖਸ੍ਯ ਭੋਕ੍ਤ੍ਰੁ–
ਤ੍ਵਮਿਤਿ.. ੨੮..
ਪਪ੍ਪੋਦਿ ਸੁਹਮਣਂਤਂ ਅਵ੍ਵਾਬਾਧਂ ਸਗਮਮੁਤ੍ਤਂ.. ੨੯..
ਪ੍ਰਾਪ੍ਨੋਤਿ ਸੁਖਮਨਂਤਮਵ੍ਯਾਬਾਧਂ ਸ੍ਵਕਮਮੂਰ੍ਤਮ੍.. ੨੯..
ਜਿਸਕਾ ਅਨਨ੍ਤ ਚੈਤਨ੍ਯ ਸੁਸ੍ਥਿਤ ਹੁਆ ਹੈ ਐਸੇ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰਸ੍ਵਰੂਪਾਨੁਭੂਤਿਲਕ੍ਸ਼ਣ ਸੁਖਕਾ [–ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰ
ਸ੍ਵਰੂਪਕੀ ਅਨੁਭੂਤਿ ਜਿਸਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਹੈ ਐਸੇ ਸੁਖਕਾ] ਭੋਕ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵ ਹੈ.. ੨੮..
[ਅਵ੍ਯਾਬਾਧਮ੍] ਅਵ੍ਯਾਬਾਧ [ਅਨਂਤਮ੍] ਅਨਨ੍ਤ [ਸੁਖਮ੍] ਸੁਖਕੋ [ਪ੍ਰਾਪ੍ਨੋਤਿ] ਉਪਲਬ੍ਧ ਕਰਤਾ ਹੈ.
ਦ੍ਵਾਰਾ] ਕ੍ਰਮਸ਼ਃ ਕੁਛ–ਕੁਛ ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਔਰ ਦੇਖਤਾ ਹੈ ਤਥਾ ਪਰਾਸ਼੍ਰਿਤ, ਮੂਰ੍ਤ [ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿ] ਕੇ ਸਾਥ
ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਾਲਾ, ਸਵ੍ਯਾਬਾਧ [–ਬਾਧਾ ਸਹਿਤ] ਔਰ ਸਾਨ੍ਤ ਸੁਖਕਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੈ; ਕਿਨ੍ਤੁ ਜਬ ਉਸਕੇ
ਕਰ੍ਮਕ੍ਲੇਸ਼ ਸਮਸ੍ਤਰੂਪਸੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਤਬ, ਆਤ੍ਮਸ਼ਕ੍ਤਿ ਅਨਰ੍ਗਲ [–ਨਿਰਂਕੁਸ਼] ਔਰ
ਅਸਂਕੁਚਿਤ ਹੋਨੇਸੇ, ਵਹ ਅਸਹਾਯਰੂਪਸੇ [–ਕਿਸੀਕੀ ਸਹਾਯਤਾਕੇ ਬਿਨਾ] ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਯੁਗਪਦ੍ ਸਬ [–
ਸਰ੍ਵ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਕਾਲਭਾਵ] ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਔਰ ਦੇਖਤਾ ਹੈ ਤਥਾ ਸ੍ਵਾਸ਼੍ਰਿਤ, ਮੂਰ੍ਤ [ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿ] ਕੇ ਸਾਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ
ਰਹਿਤ, ਅਵ੍ਯਾਬਾਧ ਔਰ ਅਨਨ੍ਤ ਸੁਖਕਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੈ. ਇਸਲਿਯੇ ਸਬ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਜਾਨਨੇ ਔਰ
ਦੇਖਨੇਵਾਲੇ ਤਥਾ ਸ੍ਵਕੀਯ ਸੁਖਕਾ ਅਨੁਭਵਨ ਕਰਨੇਵਾਲੇ ਸਿਦ੍ਧਕੋ ਪਰਸੇ [ਕੁਛਭੀ] ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਨਹੀਂ ਹੈ.
ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਚੇਤਕ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਾਨੀ–ਸਰ੍ਵਦਰ੍ਸ਼ੀ ਥਾਯ ਛੇ,
ਨੇ ਨਿਜ ਅਮੂਰ੍ਤ ਅਨਂਤ ਅਵ੍ਯਾਬਾਧ ਸੁਖਨੇ ਅਨੁਭਵੇ. ੨੯.
Page 60 of 264
PDF/HTML Page 89 of 293
single page version
ਆਤ੍ਮਾ ਹਿ ਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨਸੁਖਸ੍ਵਭਾਵਃ ਸਂਸਾਰਾਵਸ੍ਥਾਯਾਮਨਾਦਿਕਰ੍ਮਕ੍ਲ੍ਰੁੇਸ਼ਸਂਕੋਚਿਤਾਤ੍ਮਸ਼ਕ੍ਤਿਃ
ਸੁਖਮਨੁਭਵਤਿ ਚ. ਯਦਾ ਤ੍ਵਸ੍ਯ ਕਰ੍ਮਕ੍ਲ੍ਰੁੇਸ਼ਾਃ ਸਾਮਸ੍ਤ੍ਯੇਨ ਪ੍ਰਣਸ਼੍ਯਨ੍ਤਿ, ਤਦਾਨਰ੍ਗਲਾਸਂਕੁਚਿਤਾਤ੍ਮ–
ਸ਼ਕ੍ਤਿਰਸਹਾਯਃ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਯੁਗਪਤ੍ਸਮਗ੍ਰਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ਼੍ਯਤਿ, ਸ੍ਵਪ੍ਰਤ੍ਯਯਮਮੂਰ੍ਤਸਂਬਦ੍ਧਮਵ੍ਯਾਬਾਧਮਨਂਤਂ ਸੁਖ
ਮਨੁਭਵਤਿ ਚ. ਤਤਃ ਸਿਦ੍ਧਸ੍ਯ ਸਮਸ੍ਤਂ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਜਾਨਤਃ ਪਸ਼੍ਯਤਃ, ਸੁਖਮਨੁਭਵਤਸ਼੍ਚ ਸ੍ਵਂ, ਨ ਪਰੇਣ
ਪ੍ਰਯੋਜਨਮਿਤਿ.. ੨੯..
ਕਾਲਮੇਂ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞ ਨਹੀਂ ਹੈ’ ਐਸਾ ਕਹੋ, ਤੋ ਵਹ ਸਂਮਤ ਹੀ ਹੈ. ਕਿਨ੍ਤੁ ਯਦਿ ‘ ਤੀਨੋਂ ਲੋਕਮੇਂ ਔਰ ਤੀਨੋਂ
ਕਾਲਮੇਂ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞ ਨਹੀਂ ਹੈ ’ ਐਸਾ ਕਹੋ ਤੋ ਹਮ ਪੂਛਤੇ ਹੈਂ ਕਿ ਵਹ ਤੁਮਨੇ ਕੈਸੇ ਜਾਨਾ? ਯ੍ਦਿ ਤੀਨੋਂ ਲੋਕਕੋ
ਔਰ ਤੀਨੋਂ ਕਾਲਕੋ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞ ਰਹਿਤ ਤੁਮਨੇ ਦੇਖ–ਜਾਨ ਲਿਯਾ ਤੋ ਤੁਮ੍ਹੀਂ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞ ਹੋ ਗਯੇ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਜੋ ਤੀਨ
ਲੋਕ ਔਰ ਤੀਨ ਕਾਲਕੋ ਜਾਨੇ ਵਹੀ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞ ਹੈ. ਔਰ ਯਦਿ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞ ਰਹਿਤ ਤੀਨੋਂ ਲੋਕ ਔਰ ਤੀਨੋਂ ਕਾਲਕੋ
ਤੁਮਨੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਾ–ਜਾਨਾ ਹੈ ਤੋ ਫਿਰ ‘ ਤੀਨ ਲੋਕ ਔਰ ਤੀਨ ਕਾਲਮੇਂ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞ ਨਹੀਂ ਹੈ ’ ਐਸਾ ਤੁਮ ਕੈਸੇ
ਕਹ ਸਕਤੇ ਹੋ? ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਿਦ੍ਧ ਹੋਤਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ ਕਿਯਾ ਹੁਆ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਕਾ ਨਿਸ਼ੇਧ ਯੋਗ੍ਯ ਨਹੀਂ ਹੈ.
ਉਸ਼੍ਣਤਾਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਅਗ੍ਨਿ ਸਮਸ੍ਤ ਦਾਹ੍ਯਕੋ ਜਲਾਤੀ ਹੈ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪਰਿਪੂਰ੍ਣ ਜ੍ਞਾਨਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ
Page 61 of 264
PDF/HTML Page 90 of 293
single page version
ਸੋ ਜੀਵੋ ਪਾਣਾ ਪੁਣ ਬਲਮਿਂਦਿਯਮਾਉ ਉਸ੍ਸਾਸੋ.. ੩੦..
ਸ ਜੀਵਃ ਪ੍ਰਾਣਾਃ ਪੁਨਰ੍ਬਲਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮਾਯੁਰੁਚ੍ਛਵਾਸਃ.. ੩੦..
ਕਾਲਮੇਂ ਜਨ੍ਮ ਲੇਨੇ ਵਾਲੇ ਜੀਵੋਂਕੋ ] ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤੀ ਤਥਾਪਿ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਤ੍ਵਸ਼ਕ੍ਤਿਵਾਲੇ ਨਿਜ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟ
ਅਨੁਭਵ ਇਸ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਇਸ ਕਾਲਮੇਂ ਭੀ ਹੋ ਸਕਤਾ ਹੈ.
ਯਹ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰ ਅਧ੍ਯਾਤ੍ਮ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰ ਹੋਨੇਸੇ ਯਹਾਁ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਸਿਦ੍ਧਿਕਾ ਵਿਸ੍ਤਾਰ ਨਹੀਂ ਕਿਯਾ ਗਯਾ ਹੈ; ਜਿਜ੍ਞਾਸੁਕੋ
ਪ੍ਰਾਣ [ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮ੍] ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ, [ਬਲਮ੍] ਬਲ, [ਆਯੁਃ] ਆਯੁ ਤਥਾ [ਉਚ੍ਛਵਾਸਃ] ਉਚ੍ਛ੍ਵਾਸ ਹੈ.
ਤ੍ਰਿਕਾਲ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨ–ਸਂਤਾਨਰੂਪਸੇ [ਅਟੂਟ ਧਾਰਾਸੇ] ਧਾਰਣ ਕਰਤਾ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਸਂਸਾਰੀਕੋ ਜੀਵਤ੍ਵ ਹੈ.
ਮੁਕ੍ਤਕੋ [ਸਿਦ੍ਧਕੋ] ਤੋ ਕੇਵਲ ਭਾਵਪ੍ਰਾਣ ਹੀ ਧਾਰਣ ਹੋਨੇਸੇ ਜੀਵਤ੍ਵ ਹੈ ਐਸਾ ਸਮਝਨਾ.. ੩੦..
‘ਪੁਦ੍ਗਲਸਾਮਾਨ੍ਯ, ਪੁਦ੍ਗਲਸਾਮਾਨ੍ਯ, ਪੁਦ੍ਗਲਸਾਮਾਨ੍ਯ ’ ਐਸੀ ਏਕਰੂਪਤਾ–ਸਦ੍ਰਸ਼ਤਾ ਹੋਤੀ ਹੈ ਵੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਾਣ ਹੈਂ.]
ਜੇ ਚਾਰ ਪ੍ਰਾਣੇ ਜੀਵਤੋ ਪੂਰ੍ਵੇ, ਜੀਵੇ ਛੇ, ਜੀਵਸ਼ੇ,
ਤੇ ਜੀਵ ਛੇ; ਨੇ ਪ੍ਰਾਣ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ–ਆਯੁ–ਬਲ–ਉਚ੍ਛ੍ਵਾਸ ਛੇ. ੩੦.
Page 62 of 264
PDF/HTML Page 91 of 293
single page version
ਧਾਰਣਾਤ੍ਸਂਸਾਰਿਣੋ ਜੀਵਤ੍ਵਮ੍. ਮੁਕ੍ਤਸ੍ਯ ਤੁ ਕੇਵਲਾਨਾਮੇਵ ਭਾਵਪ੍ਰਾਣਾਨਾਂ ਧਾਰਣਾਤ੍ਤਦਵਸੇਯਮਿਤਿ.. ੩੦..
ਦੇਸੇਹਿਂ ਅਸਂਖਾਦਾ ਸਿਯ ਲੋਗਂ ਸਵ੍ਵਮਾਵਣ੍ਣਾ.. ੩੧..
ਕੇਚਿਤ੍ਤੁ ਅਣਾਵਣ੍ਣਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਂਸਣਕਸਾਯਜੋਗਜੁਦਾ.
ਵਿਜੁਦਾ ਯ ਤੇਹਿਂ ਬਹੁਗਾ
ਦੇਸ਼ੈਰਸਂਖ੍ਯਾਤਾਃ ਸ੍ਯਾਲ੍ਲੋਕਂ ਸਰ੍ਵਮਾਪਨ੍ਨਾਃ.. ੩੧..
ਕੇਚਿਤ੍ਤੁ ਅਨਾਪਨ੍ਨਾ ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨਕਸ਼ਾਯਯੋਗਯੁਤਾਃ.
ਵਿਯੁਤਾਸ਼੍ਚ ਤੈਰ੍ਬਹਵਃ ਸਿਦ੍ਧਾਃ ਸਂਸਾਰਿਣੋ ਜੀਵਾਃ.. ੩੨..
ਅਸਂਖ੍ਯਾਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਵਾਲੇ ਹੈਂ. [ਸ੍ਯਾਤ੍ ਸਰ੍ਵਮ੍ ਲੋਕਮ੍ ਆਪਨ੍ਨਾਃ] ਕਤਿਪਯ ਕਥਂਚਿਤ੍ ਸਮਸ੍ਤ ਲੋਕਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤੇ
ਹੈਂ [ਕੇਚਿਤ੍ ਤੁ] ਔਰ ਕਤਿਪਯ [ਅਨਾਪਨ੍ਨਾਃ] ਅਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ. [ਬਹਵਃ ਜੀਵਾਃ] ਅਨੇਕ [–ਅਨਨ੍ਤ] ਜੀਵ
[ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨਕਸ਼ਾਯਯੋਗਯੁਤਾਃ] ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨ–ਕਸ਼ਾਯ–ਯੋਗਸਹਿਤ [ਸਂਸਾਰਿਣਃ] ਸਂਸਾਰੀ ਹੈਂ [ਚ] ਔਰ
ਅਨੇਕ [–ਅਨਨ੍ਤ ਜੀਵ] [ਤੈਃ ਵਿਯੁਤਾਃ] ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨ–ਕਸ਼ਾਯ–ਯੋਗਰਹਿਤ [ਸਿਦ੍ਧਾਃ] ਸਿਦ੍ਧ ਹੈਂ.
ਜੇ ਅਗੁਰੁਲਘੁਕ ਅਨਨ੍ਤ ਤੇ–ਰੂਪ ਸਰ੍ਵ ਜੀਵੋ ਪਰਿਣਮੇ;
ਸੌਨਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਸਂਖ੍ਯ; ਕਤਿਪਯ ਲੋਕਵ੍ਯਾਪੀ ਹੋਯ ਛੇ; ੩੧.
ਅਵ੍ਯਾਪੀ ਛੇ ਕਤਿਪਯ; ਵਲੀ ਨਿਰ੍ਦੋਸ਼ ਸਿਦ੍ਧ ਜੀਵੋ ਘਣਾ;
ਮਿਥ੍ਯਾਤ੍ਵ–ਯੋਗ–ਕਸ਼ਾਯਯੁਤ ਸਂਸਾਰੀ ਜੀਵ ਬਹੁ ਜਾਣਵਾ. ੩੨.
Page 63 of 264
PDF/HTML Page 92 of 293
single page version
ਐਸੇ ਉਨ ਜੀਵੋਂਮੇਂ ਕਤਿਪਯ ਕਥਂਚਿਤ੍ [ਕੇਵਲਸਮੁਦ੍ਘਾਤਕੇ ਕਾਰਣ] ਲੋਕਪੂਰਣ–ਅਵਸ੍ਥਾਕੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦ੍ਵਾਰਾ
ਸਮਸ੍ਤ ਲੋਕਮੇਂ ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਔਰ ਕਤਿਪਯ ਸਮਸ੍ਤ ਲੋਕਮੇਂ ਅਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ. ਔਰ ਉਨ ਜੀਵੋਂਮੇਂ ਜੋ
ਅਨਾਦਿ
ਜਿਤਨਾ ਹੈਂ. ਔਰ ਜੀਵਕੇ ਸ੍ਵਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਕੇ ਛੋਟੇਸੇ ਛੋਟੇ ਅਂਸ਼ ਕਰਨੇ ਪਰ ਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਹੀ ਸਦੈਵ ਅਸਂਖ੍ਯ ਅਂਸ਼ ਹੋਤੇ ਹੈਂ,
ਇਸਲਿਯੇ ਜੀਵ ਸਦੈਵ ਐਸੇ ਅਸਂਖ੍ਯ ਅਂਸ਼ੋਂ ਜਿਤਨਾ ਹੈ.]
੨. ਗੁਣ = ਅਂਸ਼; ਅਵਿਭਾਗ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦ. [ਜੀਵਮੇਂ ਅਗੁਰੁਲਘੁਤ੍ਵ ਨਾਮਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ. ਵਹ ਸ੍ਵਭਾਵ ਜੀਵਕੋ
[–ਅਂਸ਼] ਕਹੇ ਹੈਂ.]
੩. ਕਿਸੀ ਗੁਣਮੇਂ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਗੁਣਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯਮੇਂ] ਅਂਸ਼ਕਲ੍ਪਨਾ ਕੀ ਜਾਨੇਪਰ, ਉਸਕਾ ਜੋ ਛੋਟੇਸੇ ਛੋਟਾ [ਜਘਨ੍ਯ ਮਾਤ੍ਰਾਰੂਪ,
੪. ਸ਼ਟ੍ਸ੍ਥਾਨਪਤਿਤ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿਹਾਨਿ = ਛਹ ਸ੍ਥਾਨਮੇਂ ਸਮਾਵੇਸ਼ ਪਾਨੇਵਾਲੀ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿਹਾਨਿ; ਸ਼ਟ੍ਗੁਣ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿਹਾਨਿ.
Page 64 of 264
PDF/HTML Page 93 of 293
single page version
ਅਸਂਖ੍ਯੇਯਾਃ. ਏਵਂਵਿਧੇਸ਼ੁ ਤੇਸ਼ੁ ਕੇਚਿਤ੍ਕਥਂਚਿਲ੍ਲੋਕਪੂਰਣਾਵਸ੍ਥਾਪ੍ਰਕਾਰੇਣ ਸਰ੍ਵਲੋਕਵ੍ਯਾਪਿਨਃ, ਕੇਚਿਤ੍ਤੁ
ਤਦਵ੍ਯਾਪਿਨ ਇਤਿ. ਅਥ ਯੇ ਤੇਸ਼ੁ ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨਕਸ਼ਾਯਯੋਗੈਰਨਾਦਿਸਂਤਤਿਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤੈਰ੍ਯੁਕ੍ਤਾਸ੍ਤੇ ਸਂਸਾਰਿਣਃ, ਯੇ
ਵਿਮੁਕ੍ਤਾਸ੍ਤੇ ਸਿਦ੍ਧਾਃ, ਤੇ ਚ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕਂ ਬਹਵ ਇਤਿ.. ੩੧–੩੨..
ਤਹ ਦੇਹੀ ਦੇਹਤ੍ਥੋ ਸਦੇਹਮਿਤ੍ਤਂ ਪਭਾਸਯਦਿ.. ੩੩..
ਤਥਾ ਦੇਹੀ ਦੇਹਸ੍ਥਃ ਸ੍ਵਦੇਹਮਾਤ੍ਰਂ ਪ੍ਰਭਾਯਸਤਿ.. ੩੩..
ਪ੍ਰਵਾਹਰੂਪਸੇ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨ–ਕਸ਼ਾਯ–ਯੋਗ ਸਹਿਤ ਹੈਂ ਵੇ ਸਂਸਾਰੀ ਹੈਂ, ਜੋ ਉਨਸੇ ਵਿਮੁਕ੍ਤ ਹੈਂ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍
ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨ–ਕਸ਼ਾਯ–ਯੋਗਸੇ ਰਹਿਤ ਹੈਂ] ਵੇ ਸਿਦ੍ਧ ਹੈਂ; ਔਰ ਵੇ ਹਰ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਜੀਵ ਬਹੁਤ ਹੈਂ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍
ਸਂਸਾਰੀ ਤਥਾ ਸਿਦ੍ਧ ਜੀਵੋਂਮੇਂਸੇ ਹਰਏਕ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਜੀਵ ਅਨਨ੍ਤ ਹੈਂ].. ੩੧–੩੨..
[ਦੇਹਸ੍ਥਃ] ਦੇਹਮੇਂ ਰਹਤਾ ਹੁਆ [ਸ੍ਵਦੇਹਮਾਤ੍ਰਂ ਪ੍ਰਭਾਸਯਤਿ] ਸ੍ਵਦੇਹਪ੍ਰਮਾਣ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਜ੍ਯਮ ਦੂਧਮਾਂ ਸ੍ਥਿਤ ਪਦ੍ਮਰਾਗਮਣਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੇ ਦੂਧਨੇ,
ਤ੍ਯਮ ਦੇਹਮਾਂ ਸ੍ਥਿਤ ਦੇਹੀ ਦੇਹਪ੍ਰਮਾਣ ਵ੍ਯਾਪਕਤਾ ਲਹੇ. ੩੩.
Page 65 of 264
PDF/HTML Page 94 of 293
single page version
ਕ੍ਸ਼ੀਰੇਗ੍ਨਿਸਂਯੋਗਾਦੁਦ੍ਵਲਮਾਨੇ ਤਸ੍ਯ ਪਦ੍ਮਰਾਗਰਤ੍ਨਸ੍ਯ ਪ੍ਰਭਾਸ੍ਕਂਧ ਉਦ੍ਵਲਤੇ ਪੁਨਰ੍ਨਿਵਿਸ਼ਮਾਨੇ ਨਿਵਿਸ਼ਤੇ ਚ, ਤਥੈਵ
ਚ ਤਤ੍ਰ ਸ਼ਰੀਰੇ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਾਹਾਰਾਦਿਵਸ਼ਾਦੁਤ੍ਸਰ੍ਪਤਿ ਤਸ੍ਯ ਜੀਵਸ੍ਯ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਃ ਉਤ੍ਸਰ੍ਪਨ੍ਤਿ ਪੁਨਰਪਸਰ੍ਪਤਿ ਅਪਸਰ੍ਪਨ੍ਤਿ
ਚ. ਯਥੈਵ ਚ ਤਤ੍ਪਦ੍ਮਰਾਗਰਤ੍ਨਮਨ੍ਯਤ੍ਰ ਪ੍ਰਭੂਤਕ੍ਸ਼ੀਰੇ ਕ੍ਸ਼ਿਪ੍ਤਂ ਸ੍ਵਪ੍ਰਭਾ–ਸ੍ਕਂਧਵਿਸ੍ਤਾਰੇਣ ਤਦ੍ਵਯਾਪ੍ਨੋਤਿ ਪ੍ਰਭੂਤਕ੍ਸ਼ੀਰਂ,
ਤਥੈਵ ਹਿ ਜੀਵੋਨ੍ਯਤ੍ਰ ਮਹਤਿ ਸ਼ਰੀਰੇਵਤਿਸ਼੍ਠਮਾਨਃ ਸ੍ਵਪ੍ਰਦੇਸ਼ਵਿਸ੍ਤਾਰੇਣ ਤਦ੍ਵਯਾਪ੍ਨੋਤਿ ਮਹਚ੍ਛਰੀਰਮ੍. ਯਥੈਵ ਚ
ਤਤ੍ਪਦ੍ਮਰਾਗਰਤ੍ਨਮਨ੍ਯਤ੍ਰ ਸ੍ਤੋਕਕ੍ਸ਼ੀਰੇ ਨਿਕ੍ਸ਼ਿਪ੍ਤਂ ਸ੍ਵਪ੍ਰਭਾਸ੍ਕਂਧੋਪਸਂਹਾਰੇਣ ਤਦ੍ਵਯਾਪ੍ਨੋਤਿ ਸ੍ਤੋਕਕ੍ਸ਼ੀਰਂ, ਤਥੈਵ ਚ
ਜੀਵੋਨ੍ਯਤ੍ਰਾਣੁਸ਼ਰੀਰੇਵਤਿਸ਼੍ਠਮਾਨਃ
ਹੁਆ ਸ੍ਵਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਸ ਸ਼ਰੀਰਮੇਂ ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਔਰ ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਗ੍ਨਿਕੇ ਸਂਯੋਗਸੇ ਉਸ ਦੂਧਮੇਂ
ਉਫਾਨ ਆਨੇ ਪਰ ਉਸ ਪਦ੍ਮਰਾਗਰਤ੍ਨਕੇ ਪ੍ਰਭਾਸਮੂਹਮੇਂ ਉਫਾਨ ਆਤਾ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਵਹ ਵਿਸ੍ਤਾਰਕੋ ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ
ਹੈ] ਔਰ ਦੂਧ ਫਿਰ ਬੈਠ ਜਾਨੇ ਪਰ ਪ੍ਰਭਾਸਮੂਹ ਭੀ ਬੈਠ ਜਾਤਾ ਹੈ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਆਹਾਰਾਦਿਕੇ ਵਸ਼
ਉਸ ਸ਼ਰੀਰਮੇਂ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿ ਹੋਨੇ ਪਰ ਉਸ ਜੀਵਕੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਸ੍ਤ੍ਰੁਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਔਰ ਸ਼ਰੀਰ ਫਿਰ ਸੂਖ ਜਾਨੇ ਪਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
ਭੀ ਸਂਕੁਚਿਤ ਹੋ ਜਾਤੇ ਹੈਂ. ਪੁਨਸ਼੍ਚ, ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵਹ ਪਦ੍ਮਰਾਗਰਤ੍ਨ ਦੂਸਰੇ ਅਧਿਕ ਦੂਧਮੇਂ ਡਾਲਾ ਜਾਨੇ ਪਰ
ਸ੍ਵਪ੍ਰਭਾਸਮੂਹਕੇ ਵਿਸ੍ਤਾਰ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਸ ਅਧਿਕ ਦੂਧਮੇਂ ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੀਵ ਦੂਸਰੇ ਬੜੇ ਸ਼ਰੀਰਮੇਂ
ਸ੍ਥਿਤਿਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਨੇ ਪਰ ਸ੍ਵਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਕੇ ਵਿਸ੍ਤਾਰ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਸ ਬੜੇ ਸ਼ਰੀਰਮੇਂ ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਔਰ ਜਿਸ
ਪ੍ਰਕਾਰ ਵਹ ਪਦ੍ਮਰਾਗਰਤ੍ਨ ਦੂਸਰੇ ਕਮ ਦੂਧਮੇਂ ਡਾਲਨੇ ਪਰ ਸ੍ਵਪ੍ਰਭਾਸਮੂਹਕੇ ਸਂਕੋਚ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਸ ਥੋੜੇ ਦੂਧਮੇਂ
ਸਮਝਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਰਤ੍ਨ ਔਰ
ਸਮਝਾਨੇਕੇ ਹੇਤੁ ਯਹਾਁ ਰਤ੍ਨਕੀ ਪ੍ਰਭਾਕੋ ਰਤ੍ਨਸੇ ਅਭਿਨ੍ਨ ਕਹਾ ਹੈ.
Page 66 of 264
PDF/HTML Page 95 of 293
single page version
ਅਜ੍ਝਵਸਾਣਵਿਸਿਟ੍ਠੋ ਚਿਟ੍ਠਦਿ
ਅਧ੍ਯਵਸਾਨਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਸ਼੍ਚੇਸ਼੍ਟਤੇ ਮਲਿਨੋ ਰਜੋਮਲੈਃ.. ੩੪..
ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੀਵ ਅਨ੍ਯ ਛੋਟੇ ਸ਼ਰੀਰਮੇਂ ਸ੍ਥਿਤਿਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਨੇ ਪਰ ਸ੍ਵਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਕੇ ਸਂਕੋਚ
ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਸ ਛੋਟੇ ਸ਼ਰੀਰਮੇਂ ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਮਿਥ੍ਯਾਤ੍ਵਰਾਗਾਦਿ ਵਿਕਲ੍ਪੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਪਾਰ੍ਜਿਤ ਜੋ ਸ਼ਰੀਰਨਾਮਕਰ੍ਮ ਉਸਸੇ ਜਨਿਤ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਉਸ
ਸ਼ਰੀਰਨਾਮਕਰ੍ਮਕਾ ਉਦਯ ਜਿਸਮੇਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੈ ਐਸੇ] ਸਂਕੋਚਵਿਸ੍ਤਾਰਕੇ ਆਧੀਨਰੂਪਸੇ ਜੀਵ ਸਰ੍ਵੋਤ੍ਕ੍ਰੁਸ਼੍ਟ
ਅਵਗਾਹਰੂਪਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੁਆ ਸਹਸ੍ਰਯੋਜਨਪ੍ਰਮਾਣ ਮਹਾਮਤ੍ਸ੍ਯਕੇ ਸ਼ਰੀਰਮੇਂ ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਜਘਨ੍ਯ
ਅਵਗਾਹਰੂਪਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੁਆ ਉਤ੍ਸੇਧ ਘਨਾਂਗੁਲਕੇ ਅਸਂਖ੍ਯਾਤਵੇਂ ਭਾਗ ਜਿਤਨੇ ਲਬ੍ਧ੍ਯਪਰ੍ਯਾਪ੍ਤ
ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਨਿਗੋਦਕੇ ਸ਼ਰੀਰਮੇਂ ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਔਰ ਮਧ੍ਯਮ ਅਵਗਾਹਰੂਪਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੁਆ ਮਧ੍ਯਮ ਸ਼ਰੀਰਮੇਂ
ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ.. ੩੩..
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ–
ਉਸਕੇ ਸਾਥ ਏਕ ਨਹੀਂ ਹੈ; [ਅਧ੍ਯਵਸਾਨਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਃ] ਅਧ੍ਯਵਸਾਯਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ [ਰਜੋਮਲੈਃ ਮਲਿਨਃ]
ਰਜਮਲ [ਕਰ੍ਮਮਲ] ਦ੍ਵਾਰਾ ਮਲਿਨ ਹੋਨੇਸੇ [ਚੇਸ਼੍ਟਤੇ] ਵਹ ਭਮਣ ਕਰਤਾ ਹੈ.
ਜੀਵ ਵਿਵਿਧ ਅਧ੍ਯਵਸਾਯਯੁਤ, ਰਜਮਲ਼ਮਲਿਨ ਥਈਨੇ ਭਮੇ. ੩੪.
Page 67 of 264
PDF/HTML Page 96 of 293
single page version
ਕ੍ਰਮੇਣਾਨ੍ਯੇਸ਼੍ਵਪਿ ਸ਼ਰੀਰੇਸ਼ੁ ਵਰ੍ਤਤ ਇਤਿ ਤਸ੍ਯ ਸਰ੍ਵਤ੍ਰਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਮ੍. ਨ ਚੈਕਸ੍ਮਿਨ੍ ਸ਼ਰੀਰੇ ਨੀਰੇ ਕ੍ਸ਼ੀਰਮਿਵੈਕ੍ਯੇਨ
ਸ੍ਥਿਤੋਪਿ ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਵਭਾਵਤ੍ਵਾਤ੍ਤੇਨ ਸਹੈਕ ਇਤਿ ਤਸ੍ਯ ਦੇਹਾਤ੍ਪ੍ਰੁਥਗ੍ਭੂਤਤ੍ਵਮ੍. ਅਨਾਦਿ–
ਬਂਧਨੋਪਾਧਿਵਿਵਰ੍ਤਿਤਵਿਵਿਧਾਧ੍ਯਵਸਾਯਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਤ੍ਵਾਤਨ੍ਮੂਲਕਰ੍ਮਜਾਲਮਲੀਮਸਤ੍ਵਾਚ੍ਚ ਚੇਸ਼੍ਟਮਾਨਸ੍ਯਾਤ੍ਮਨਸ੍ਤ–
ਥਾਵਿਧਾਧ੍ਯਵਸਾਯਕਰ੍ਮਨਿਰ੍ਵਰ੍ਤਿਤੇਤਰਸ਼ਰੀਰਪ੍ਰਵੇਸ਼ੋ ਭਵਤੀਤਿ ਤਸ੍ਯ ਦੇਹਾਂਤਰਸਂਚਰਣਕਾਰਣੋਪਨ੍ਯਾਸ
ਇਤਿ..੩੪..
ਤੇ ਹੋਂਤਿ ਭਿਣ੍ਣਦੇਹਾ ਸਿਦ੍ਧਾ ਵਚਿਗੋਯਰਮਦੀਦਾ.. ੩੫..
ਤੇ ਭਵਨ੍ਤਿ ਭਿਨ੍ਨਦੇਹਾਃ ਸਿਦ੍ਧਾ ਵਾਗ੍ਗੋਚਰਮਤੀਤਾਃ.. ੩੫..
ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਹੈ. ਔਰ ਕਿਸੀ ਏਕ ਸ਼ਰੀਰਮੇਂ, ਪਾਨੀਮੇਂ ਦੂਧਕੀ ਭਾਁਤਿ ਏਕਰੂਪਸੇ ਰਹਨੇ ਪਰ ਭੀ, ਭਿਨ੍ਨ ਸ੍ਵਭਾਵਕੇ
ਕਾਰਣ ਉਸਕੇ ਸਾਥ ਏਕ [ਤਦ੍ਰੂਪ] ਨਹੀਂ ਹੈ; ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਉਸੇ ਦੇਹਸੇ ਪ੍ਰੁਥਕ੍ਪਨਾ ਹੈ. ਅਨਾਦਿ ਬਂਧਨਰੂਪ
ਉਪਾਧਿਸੇ ਵਿਵਰ੍ਤਨ [ਪਰਿਵਰ੍ਤਨ] ਪਾਨੇਵਾਲੇ ਵਿਵਿਧ ਅਧ੍ਯਵਸਾਯੋਂਸੇ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ [–ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ
ਅਧ੍ਯਵਸਾਯਵਾਲਾ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ] ਤਥਾ ਵੇ ਅਧ੍ਯਵਸਾਯ ਜਿਸਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੈਂ ਐਸੇ ਕਰ੍ਮਸਮੂਹਸੇ ਮਲਿਨ ਹੋਨੇਕੇ
ਕਾਰਣ ਭ੍ਰਮਣ ਕਰਤੇ ਹੁਏ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਤਥਾਵਿਧ ਅਧ੍ਯਵਸਾਯੋਂ ਤਥਾ ਕਰ੍ਮੋਂਸੇ ਰਚੇ ਜਾਨੇ ਵਾਲੇ [–ਉਸ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ
ਮਿਥ੍ਯਾਤ੍ਵਰਾਗਾਦਿਰੂਪ ਭਾਵਕਰ੍ਮੋਂ ਤਥਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮੋਂਸੇ ਰਚੇ ਜਾਨੇ ਵਾਲੇ] ਅਨ੍ਯ ਸ਼ਰੀਰਮੇਂ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਹੋਤਾ ਹੈ; ਇਸ
ਪ੍ਰਕਾਰ ਉਸੇ ਦੇਹਾਨ੍ਤਰਮੇਂ ਗਮਨ ਹੋਨੇਕਾ ਕਾਰਣ ਕਹਾ ਗਯਾ.. ੩੪..
[ਭਿਨ੍ਨਦੇਹਾਃ] ਦੇਹਰਹਿਤ [ਵਾਗ੍ਗੋਚਰਮ੍ ਅਤੀਤਾਃ] ਵਚਨਗੋਚਰਾਤੀਤ [ਸਿਦ੍ਧਾਃ ਭਵਨ੍ਤਿ] ਸਿਦ੍ਧ
[ਸਿਦ੍ਧਭਗਵਨ੍ਤ] ਹੈਂ.
ਜੀਵਤ੍ਵ ਨਹਿ ਨੇ ਸਰ੍ਵਥਾ ਤਦਭਾਵ ਪਣ ਨਹਿ ਜੇਮਨੇ,
ਤੇ ਸਿਦ੍ਧ ਛੇ–ਜੇ ਦੇਹਵਿਰਹਿਤ ਵਚਨਵਿਸ਼ਯਾਤੀਤ ਛੇ. ੩੫.
Page 68 of 264
PDF/HTML Page 97 of 293
single page version
ਨੀਰਕ੍ਸ਼ੀਰਯੋਰਿਵੈਕ੍ਯੇਨ ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਃ, ਯਤਸ੍ਤੇ ਤਤ੍ਸਂਪਰ੍ਕਹੇਤੁਭੂਤਕਸ਼ਾਯਯੋਗਵਿਪ੍ਰਯੋਗਾਦਤੀ–
ਤਾਨਂਤਰਸ਼ਰੀਰਮਾਤ੍ਰਾਵਗਾਹਪਰਿਣਤਤ੍ਵੇਪ੍ਯਤ੍ਯਂਤਭਿਨ੍ਨਦੇਹਾਃ. ਵਾਚਾਂ ਗੋਚਰਮਤੀਤਸ਼੍ਚ ਤਨ੍ਮਹਿਮਾ, ਯਤਸ੍ਤੇ
ਲੌਕਿਕਪ੍ਰਾਣਧਾਰਣਮਂਤਰੇਣ ਸ਼ਰੀਰਸਂਬਂਧਮਂਤਰੇਣ ਚ ਪਰਿਪ੍ਰਾਪ੍ਤਨਿਰੁਪਾਧਿਸ੍ਵਰੂਪਾਃ ਸਤਤਂ ਪ੍ਰਤ–ਪਂਤੀਤਿ..੩੫..
ਉਪ੍ਪਾਦੇਦਿ ਣ ਕਿਂਚਿ ਵਿ ਕਾਰਣਮਵਿ ਤੇਣ ਣ ਸ ਹੋਦਿ.. ੩੬..
ਸਦ੍ਭਾਵ ਹੈ. ਔਰ ਉਨ੍ਹੇਂ ਸ਼ਰੀਰਕੇ ਸਾਥ, ਨੀਰਕ੍ਸ਼ੀਰਕੀ ਭਾਁਤਿ, ਏਕਰੂਪ
ਦ੍ਵਾਰਾ ਵੇ ਸਤਤ ਪ੍ਰਤਪਤੇ ਹੈਂ [–ਪ੍ਰਤਾਪਵਨ੍ਤ ਵਰ੍ਤਤੇ ਹੈਂ].. ੩੫..
੨. ਅਤੀਤ ਅਨਨ੍ਤਰ = ਭੂਤ ਕਾਲਕਾ ਸਬਸੇ ਅਨ੍ਤਿਮ; ਚਰਮ. [ਸਿਦ੍ਧਭਗਵਨ੍ਤੋਂਕੀ ਅਵਗਾਹਨਾ ਚਰਮਸ਼ਰੀਰਪ੍ਰਮਾਣ ਹੋਨੇ ਕੇ
ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਦੇਹਰਹਿਤ ਹੈਂ.]
੩. ਵਚਨਗੋਚਰਾਤੀਤ = ਵਚਨਗੋਚਰਤਾਕੋ ਅਤਿਕ੍ਰਾਨ੍ਤ ; ਵਚਨਵਿਸ਼ਯਾਤੀਤ; ਵਚਨ–ਅਗੋਚਰ.
ਊਪਜੇ ਨਹੀਂ ਕੋ ਕਾਰਣੇ ਤੇ ਸਿਦ੍ਧ ਤੇਥੀ ਨ ਕਾਰ੍ਯ ਛੇ,
ਉਪਜਾਵਤਾ ਨਥੀ ਕਾਂਈ ਪਣ ਤੇਥੀ ਨ ਕਾਰਣ ਪਣ ਠਰੇ. ੩੬.
Page 69 of 264
PDF/HTML Page 98 of 293
single page version
ਉਤ੍ਪਾਦਯਤਿ ਨ ਕਿਂਚਿਦਪਿ ਕਾਰਣਮਪਿ ਤੇਨ ਨ ਸ ਭਵਤਿ.. ੩੬..
ਹ੍ਯੁਭਯਕਰ੍ਮਕ੍ਸ਼ਯੇ ਸ੍ਵਯਮੁਤ੍ਪਦ੍ਯਮਾਨੋ ਨਾਨ੍ਯਤਃ ਕੁਤਸ਼੍ਚਿਦੁਤ੍ਪਦ੍ਯਤ ਇਤਿ. ਯਥੈਵ ਚ ਸ ਏਵ ਸਂਸਾਰੀ
ਭਾਵਕਰ੍ਮਰੂਪਾਮਾਤ੍ਮਪਰਿਣਾਮਸਂਤਤਿਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਰੂਪਾਂ ਚ ਪੁਦ੍ਗਲਪਰਿਣਾਮਸਂਤਤਿਂ ਕਾਰ੍ਯਭੂਤਾਂ ਕਾਰਣਭੂਤਤ੍ਵੇਨ
ਨਿਰ੍ਵਰ੍ਤਯਨ੍ ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਦੇਵਮਨੁਸ਼੍ਯਤਿਰ੍ਯਗ੍ਨਾਰਕਰੂਪਾਣਿ ਕਾਰ੍ਯਾਣ੍ਯੁਤ੍ਪਾਦਯਤ੍ਯਾਤ੍ਮਨੋ ਨ ਤਥਾ ਸਿਦ੍ਧਰੂਪਮਪੀਤਿ.
ਸਿਦ੍ਧੋ ਹ੍ਯੁਭਯਕਰ੍ਮਕ੍ਸ਼ਯੇ ਸ੍ਵਯਮਾਤ੍ਮਾਨਮੁਤ੍ਪਾਦਯਨ੍ਨਾਨ੍ਯਤ੍ਕਿਞ੍ਚਿਦੁਤ੍ਪਾਦਯਤਿ.. ੩੬..
[ਅਨ੍ਯ ਕਾਰ੍ਯਕੋ] [ਨ ਉਤ੍ਪਾਦਯਤਿ] ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਨਹੀਂ ਕਰਤੇ [ਤੇਨ] ਇਸਲਿਯੇ [ਸਃ] ਵੇ [ਕਾਰਣਮ੍ ਅਪਿ]
ਕਾਰਣ ਭੀ [ਨ ਭਵਤਿ] ਨਹੀਂ ਹੈਂ.
ਹੈ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਿਦ੍ਧਰੂਪਸੇ ਭੀ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਤਾ ਹੈ–– ਐੇਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ; [ਔਰ] ਸਿਦ੍ਧ [–ਸਿਦ੍ਧਭਗਵਾਨ]
ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ, ਦੋਨੋਂ ਕਰ੍ਮੋਂ ਕਾ ਕ੍ਸ਼ਯ ਹੋਨੇ ਪਰ, ਸ੍ਵਯਂ [ਸਿਦ੍ਧਰੂਪਸੇ] ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਤੇ ਹੁਏ ਅਨ੍ਯ ਕਿਸੀ ਕਾਰਣਸੇ
[–ਭਾਵਕਰ੍ਮਸੇ ਯਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਸੇ] ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਨਹੀਂ ਹੋਤੇ.
ਮਨੁਸ਼੍ਯ–ਤਿਰ੍ਯਂਚ–ਨਾਰਕਕੇ ਰੂਪ ਅਪਨੇਮੇਂ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਿਦ੍ਧਕਾ ਰੂਪ ਭੀ [ਅਪਨੇਮੇਂ] ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ
ਕਰਤਾ ਹੈ–– ਐੇਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ; [ਔਰ] ਸਿਦ੍ਧ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ, ਦੋਨੋਂ ਕਰ੍ਮੋਂਕਾ ਕ੍ਸ਼ਯ ਹੋਨੇ ਪਰ, ਸ੍ਵਯਂ ਅਪਨੇਕੋ
[ਸਿਦ੍ਧਰੂਪਸੇ] ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਕਰਤੇ ਹੁਏ ਅਨ੍ਯ ਕੁਛ ਭੀ [ਭਾਵਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਸ੍ਵਰੂਪ ਅਥਵਾ ਦੇਵਾਦਿਸ੍ਵਰੂਪ ਕਾਰ੍ਯ] ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ
ਨਹੀਂ ਕਰਤੇ.. ੩੬..
Page 70 of 264
PDF/HTML Page 99 of 293
single page version
ਵਿਣ੍ਣਾਣਮਵਿਣ੍ਣਾਣਂ ਣ ਵਿ ਜੁਜ੍ਜਦਿ ਅਸਦਿ ਸਬ੍ਭਾਵੇ.. ੩੭..
ਵਿਜ੍ਞਾਨਮਵਿਜ੍ਞਾਨਂ ਨਾਪਿ ਯੁਜ੍ਯਤੇ ਅਸਤਿ ਸਦ੍ਭਾਵੇ.. ੩੭..
ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯੇਣ ਸਦਾਸ਼ੂਨ੍ਯਮਿਤਿ, ਕ੍ਵਚਿਜ੍ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯੇਨਂਤਂ ਜ੍ਞਾਨਂ ਕ੍ਵਚਿਤ੍ਸਾਂਤਂ ਜ੍ਞਾਨਮਿਤਿ, ਕ੍ਵਚਿਜ੍ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯੇਨਂਤਂ
ਕ੍ਵਚਿਤ੍ਸਾਂਤਮਜ੍ਞਾਨਮਿਤਿ–ਏਤਦਨ੍ਯਥਾ–
[ਸ਼ੂਨ੍ਯਮ੍] ਸ਼ੂਨ੍ਯ, [ਇਤਰਤ੍ ਚ] ਅਸ਼ੂਨ੍ਯ, [ਵਿਜ੍ਞਾਨਮ੍] ਵਿਜ੍ਞਾਨ ਔਰ [ਅਵਿਜ੍ਞਾਨਮ੍] ਅਵਿਜ੍ਞਾਨ [ਨ ਅਪਿ
ਯੁਜ੍ਯਤੇ] [ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ] ਘਟਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਤੇ. [ਇਸਲਿਯੇ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮੇਂ ਜੀਵਕਾ ਸਦ੍ਭਾਵ ਹੈ ਹੀ.]
ਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪਸੇ ਅਭਾਵ੍ਯ [–ਨ ਹੋਨੇਯੋਗ੍ਯ] ਹੈ, [੫] ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਅਨ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂ ਸੇ ਸਦਾ ਸ਼ੂਨ੍ਯ ਹੈ, [੬] ਦ੍ਰਵ੍ਯ
ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਸੇ ਸਦਾ ਅਸ਼ੂਨ੍ਯ ਹੈ, [੭]
ਵਿਜ੍ਞਾਨ, ਅਣਵਿਜ੍ਞਾਨ, ਸ਼ੂਨ੍ਯ, ਅਸ਼ੂਨ੍ਯ–ਏ ਕਂਈ ਨਵ ਘਟੇ. ੩੭.
Page 71 of 264
PDF/HTML Page 100 of 293
single page version
ਚੇਦਯਦਿ ਜੀਵਰਾਸੀ ਚੇਦਗਭਾਵੇਣ ਤਿਵਿਹੇਣ.. ੩੮..
ਚੇਤਯਤਿ ਜੀਵਰਾਸ਼ਿਸ਼੍ਚੇਤਕਭਾਵੇਨ ਤ੍ਰਿਵਿਧੇਨ.. ੩੮..
ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ ਅਨਨ੍ਤ ਅਜ੍ਞਾਨ ਔਰ ਕਿਸੀਮੇਂ ਸਾਨ੍ਤ ਅਜ੍ਞਾਨ ਹੈ – ਯਹ ਸਬ,
ਏਕ ਜੀਵਰਾਸ਼ਿ [ਜ੍ਞਾਨਮ੍] ਜ੍ਞਾਨਕੋ [ਚੇਤਯਤਿ] ਚੇਤਤੀ [–ਵੇਦਤੀ] ਹੈ.
ਦ੍ਰਵ੍ਯਰੂਪਸੇ ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤ ਹੈ–ਯਹ ਬਾਤ ਕੈਸੇ ਘਟਿਤ ਹੋਗੀ? [੨] ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਨਿਤ੍ਯ ਰਹਕਰ ਉਸਮੇਂ ਪਰ੍ਯਾਯਕਾ ਨਾਸ਼
ਹੋਤਾ ਰਹਤਾ ਹੈ– ਯਹ ਬਾਤ ਕੈਸੇ ਘਟਿਤ ਹੋਗੀ? [੩–੬] ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਸਰ੍ਵਦਾ ਅਨਾਗਤ ਪਰ੍ਯਾਯਸੇ ਭਾਵ੍ਯ, ਸਰ੍ਵਦਾ
ਅਤੀਤ ਪਰ੍ਯਾਯਸੇ ਅਭਾਵ੍ਯ, ਸਰ੍ਵਦਾ ਪਰਸੇ ਸ਼ੂਨ੍ਯ ਔਰ ਸਰ੍ਵਦਾ ਸ੍ਵਸੇ ਅਸ਼ੂਨ੍ਯ ਹੈ– ਯਹ ਬਾਤੇਂ ਕੈਸੇ ਘਟਿਤ ਹੋਂਗੀ?
[੭] ਕਿਸੀ ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ ਅਨਨ੍ਤ ਜ੍ਞਾਨ ਹੈੇ– ਯਹ ਬਾਤ ਕੈਸੇ ਘਟਿਤ ਹੋਗੀ? ਔਰ [੮] ਕਿਸੀ ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ ਸਾਨ੍ਤ
ਅਜ੍ਞਾਨ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯ ਨਿਤ੍ਯ ਰਹਕਰ ਉਸਮੇਂ ਅਜ੍ਞਾਨਪਰਿਣਾਮਕਾ ਅਨ੍ਤ ਆਤਾ ਹੈ]– ਯਹ ਬਾਤ ਕੈਸੇ ਘਟਿਤ
ਹੋਗੀ? ਇਸਲਿਯੇ ਇਨ ਆਠ ਭਾਵੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮੇਂ ਜੀਵਕਾ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਸਿਦ੍ਧ ਹੋਤਾ ਹੈ.]
ਕੋ ਜੀਵਰਾਸ਼ਿ ‘ਕਰ੍ਮਫਲ਼’ਨੇ, ਕੋਈ ਚੇਤੇ ‘ਜ੍ਞਾਨ’ਨੇ. ੩੮.