Panchastikay Sangrah-Hindi (Tamil transliteration). Gatha: 132-134,136-146 ; Aasrav padarth ka vyakhyan; Sanvar padarth ka vyakhyan; Nirjara padarth ka vyakhyan.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 12 of 15

 

Page 192 of 264
PDF/HTML Page 221 of 293
single page version

௧௯௨
] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
புண்யபாபயோக்யபாவஸ்வபாவாக்யாபநமேதத்.
இஹ ஹி தர்ஶநமோஹநீயவிபாககலுஷபரிணாமதா மோஹஃ. விசித்ரசாரித்ரமோஹநீயவிபாகப்ரத்யயே
ப்ரீத்யப்ரீதீ ராகத்வேஷௌ. தஸ்யைவ மஂதோதயே விஶுத்தபரிணாமதா சித்தப்ரஸாதபரிணாமஃ. ஏவமிமே யஸ்ய பாவே
பவந்தி, தஸ்யாவஶ்யஂ பவதி ஶுபோஶுபோ வா பரிணாமஃ. தத்ர யத்ர ப்ரஶஸ்தராகஶ்சித்தப்ரஸாதஶ்ச தத்ர ஶுபஃ
பரிணாமஃ, யத்ர து மோஹத்வேஷாவப்ரஶஸ்தராகஶ்ச தத்ராஶுப இதி.. ௧௩௧..
ஸுஹபரிணாமோ புண்ணஂ அஸுஹோ பாவஂ தி ஹவதி ஜீவஸ்ஸ.
தோண்ஹஂ போக்கலமேத்தோ பாவோ கம்மத்தணஂ
பத்தோ.. ௧௩௨..
ஶுபபரிணாமஃ புண்யமஶுபஃ பாபமிதி பவதி ஜீவஸ்ய.
த்வயோஃ புத்கலமாத்ரோ பாவஃ கர்மத்வஂ ப்ராப்தஃ.. ௧௩௨..
-----------------------------------------------------------------------------
டீகாஃ– யஹ, புண்ய–பாபகே யோக்ய பாவகே ஸ்வபாவகா [–ஸ்வரூபகா] கதந ஹை.
யஹா஁, தர்ஶநமோஹநீயகே விபாகஸே ஜோ கலுஷித பரிணாம வஹ மோஹ ஹை; விசித்ர [–அநேக ப்ரகாரகே]
சாரித்ரமோஹநீயகா விபாக ஜிஸகா ஆஶ்ரய [–நிமித்த] ஹை ஐஸீ ப்ரீதி–அப்ரீதி வஹ ராக–த்வேஷ ஹை; உஸீகே
[சாரித்ரமோஹநீயகே ஹீ] மஂத உதயஸே ஹோநேவாலே ஜோ விஶுத்த பரிணாம வஹ
சித்தப்ரஸாதபரிணாம [–மநகீ
ப்ரஸந்நதாரூப பரிணாம] ஹை. இஸ ப்ரகார யஹ [மோஹ, ராக, த்வேஷ அதவா சித்தப்ரஸாத] ஜிஸகே பாவமேஂ ஹை,
உஸே அவஶ்ய ஶுப அதவா அஶுப பரிணாம ஹை. உஸமேஂ, ஜஹா஁ ப்ரஶஸ்த ராக ததா சித்தப்ரஸாத ஹை வஹா஁ ஶுப
பரிணாம ஹை ஔர ஜஹா஁ மோஹ, த்வேஷ ததா அப்ரஶஸ்த ராக ஹை வஹா஁ அஶுப பரிணாம ஹை.. ௧௩௧..
காதா ௧௩௨
அந்வயார்தஃ– [ஜீவஸ்ய] ஜீவகே [ஶுபபரிணாமஃ] ஶுப பரிணாம [புண்யம்] புண்ய ஹைஂ ஔர [அஶுபஃ]
அஶுப பரிணாம [பாபம் இதி பவதி] பாப ஹைஂ; [த்வயோஃ] உந தோநோஂகே த்வாரா [புத்கலமாத்ரஃ பாவஃ]
புத்கலமாத்ர பாவ [கர்மத்வஂ ப்ராப்தஃ] கர்மபநேகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ [அர்தாத் ஜீவகே புண்ய–பாபபாவகே நிமித்தஸே
ஸாதா–அஸாதாவேதநீயாதி புத்கலமாத்ர பரிணாம வ்யவஹாரஸே ஜீவகா கர்ம கஹே ஜாதே ஹைஂ].
--------------------------------------------------------------------------
௧. ப்ரஸாத = ப்ரஸந்நதா; விஶுத்ததா; உஜ்ஜ்வலதா.
ஶுப பாவ ஜீவநா புண்ய சே நே அஶுப பாவோ பாப சே;
தேநா நிமித்தே பௌத்கலிக பரிணாம கர்மபணுஂ லஹே. ௧௩௨.

Page 193 of 264
PDF/HTML Page 222 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந
[
௧௯௩
புண்யபாபஸ்வரூபாக்யாநமேதத்.
ஜீவஸ்ய கர்துஃ நிஶ்சயகர்மதாமாபந்நஃ ஶுபபரிணாமோ த்ரவ்யபுண்யஸ்ய நிமித்தமாத்ரத்வேந காரணீ–
பூதத்வாத்ததாஸ்ரவக்ஷணாதூர்த்வஂ பவதி பாவபுண்யம். ஏவஂ ஜீவஸ்ய கர்துர்நிஶ்சயகர்மதாமாபந்நோஶுபபரிணாமோ
த்ரவ்யபாபஸ்ய நிமித்தமாத்ரத்வேந காரணீபூதத்வாத்ததாஸ்ரவக்ஷணாதூர்த்வஂ பாவபாபம். புத்கலஸ்ய
கர்துர்நிஶ்சயகர்மதாமாபந்நோ விஶிஷ்டப்ரக்ருதித்வபரிணாமோ ஜீவஶுபபரிணாமநிமித்தோ த்ரவ்யபுண்யம். புத்கலஸ்ய
கர்துர்நிஶ்சயகர்மதாமாபந்நோ விஶிஷ்டப்ரக்ருதித்வபரிணாமோ ஜீவாஶுபபரிணாமநிமித்தோ த்ரவ்யபாபம். ஏவஂ
வ்யவஹாரநிஶ்சயாப்யாமாத்மநோ மூர்தமமூர்தஞ்ச கர்ம ப்ரஜ்ஞாபிதமிதி.. ௧௩௨..
-----------------------------------------------------------------------------
டீகாஃ– யஹ, புண்ய–பாபகே ஸ்வரூபகா கதந ஹை.
ஜீவரூப கர்தாகே நிஶ்சயகர்மபூத ஶுபபரிணாம த்ரவ்யபுண்யகோ நிமித்தமாத்ரரூபஸே காரணபூத ஹை இஸலியே
‘த்ரவ்யபுண்யாஸ்ரவ’கே ப்ரஸஂககா அநுஸரண கரகே [–அநுலக்ஷ கரகே] வே ஶுபபரிணாம ‘பாவபுண்ய’ ஹைஂ.
[ஸாதாவேதநீயாதி த்ரவ்யபுண்யாஸ்ரவகா ஜோ ப்ரஸஂக பநதா ஹை உஸமேஂ ஜீவகே ஶுபபரிணாம நிமித்தகாரண ஹைஂ
இஸலியே ‘த்ரவ்யபுண்யாஸ்ரவ’ ப்ரஸஂககே பீசே–பீசே உஸகே நிமித்தபூத ஶுபபரிணாமகோ பீ ‘பாவபுண்ய’ ஐஸா
நாம ஹை.] இஸ ப்ரகார ஜீவரூப கர்தாகே நிஶ்சயகர்மபூத அஶுபபரிணாம த்ரவ்யபாபகோ நிமித்தமாத்ரரூபஸே
காரணபூத ஹைஂ இஸலியே ‘த்ரவ்யபாபாஸ்ரவ’கே ப்ரஸஂககா அநுஸரண கரகே [–அநுலக்ஷ கரகே] வே
அஶுபபரிணாம ‘பாவபாப’ ஹைஂ.
புத்கலரூப கர்தாகே நிஶ்சயகர்மபூத விஶிஷ்டப்ரக்ருதிரூப பரிணாம [–ஸாதாவேதநீயாதி காஸ
ப்ரக்ருதிரூப பரிணாம]–கி ஜிநமேஂ ஜீவகே ஶுபபரிணாம நிமித்த ஹைஂ வே–த்ரவ்யபுண்ய ஹைஂ. புத்கலரூப கர்தாகே
நிஶ்சயகர்மபூத விஶிஷ்டப்ரக்ருதிரூப பரிணாம [–அஸாதாவேதநீயாதி காஸ ப்ரக்ருதிரூப பரிணாம] – கி
ஜிநமேஂ ஜீவகே அஶுபபரிணாம நிமித்த ஹைஂ வே–த்ரவ்யபாப ஹைஂ.
இஸ ப்ரகார வ்யவஹார ததா நிஶ்சய த்வாரா ஆத்மாகோ மூர்த ததா அமூர்த கர்ம தர்ஶாயா கயா.
--------------------------------------------------------------------------
௧. ஜீவ கர்தா ஹை ஔர ஶுபபரிணாம உஸகா [அஶுத்தநிஶ்சயநயஸே] நிஶ்சயகர்ம ஹை.

௨. புத்கல கர்தா ஹை ஔர விஶிஷ்டப்ரக்ருதிரூப பரிணாம உஸகா நிஶ்சயகர்ம ஹை [அர்தாத் நிஶ்சயஸே புத்கல கர்தா ஹைே ஔர
ஸாதாவேதநீயாதி விஶிஷ்ட ப்ரக்ருதிரூப பரிணாம உஸகா கர்ம ஹை].

Page 194 of 264
PDF/HTML Page 223 of 293
single page version

௧௯௪
] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
ஜம்ஹா கம்மஸ்ஸ பலஂ விஸயஂ பாஸேஹிஂ புஂஜதே ணியதஂ.
ஜீவேண ஸுஹஂ துக்கஂ தம்ஹா கம்மாணி முத்தாணி.. ௧௩௩..்ரபத்ய
யஸ்மாத்கர்மணஃ பலஂ விஷயஃ ஸ்பர்ஶைர்புஜ்யதே நியதம்.
ஜீவேந ஸுகஂ துஃகஂ தஸ்மாத்கர்மாணி மூர்தாநி.. ௧௩௩..
மூர்தகர்மஸமர்தநமேதத்.
யதோ ஹி கர்மணாஂ பலபூதஃ ஸுகதுஃகஹேதுவிஷயோ மூர்தோ மூர்தைரிந்த்ரியைர்ஜீவேந நியதஂ புஜ்யதே, ததஃ
கர்மணாஂ மூர்தத்வமநுமீயதே. ததா ஹி–மூர்தஂ கர்ம, மூர்தஸஂபஂதேநாநுபூயமாநமூர்தபலத்வாதாகு–விஷவதிதி..
௧௩௩..
-----------------------------------------------------------------------------
பாவார்தஃ– நிஶ்சயஸே ஜீவகே அமூர்த ஶுபாஶுபபரிணாமரூப பாவபுண்யபாப ஜீவகா கர்ம ஹை.
ஶுபாஶுபபரிணாம த்ரவ்யபுண்யபாபகா நிமித்தகாரண ஹோநகே காரண மூர்த ஐஸே வே புத்கலபரிணாமரூப [ஸாதா–
அஸாதாவேதநீயாதி] த்ரவ்யபுண்யபாப வ்யவஹாரஸே ஜீவகா கர்ம கஹே ஜாதே ஹைஂ.. ௧௩௨..
காதா ௧௩௩
அந்வயார்தஃ– [யஸ்மாத்] க்யோஂகி [கர்மணஃ பலஂ] கர்மகா பல [விஷயஃ] ஜோ [மூர்த] விஷய வே
[நியதம்] நியமஸே [ஸ்பர்ஶைஃ] [மூர்த ஐஸீ] ஸ்பர்ஶநாதி–இந்த்ரியோஂ த்வாரா [ஜீவேந] ஜீவஸே [ஸுகஂ துஃகஂ]
ஸுகரூபஸே அதவா துஃகரூபஸே [புஜ்யதே] போகே ஜாதே ஹைஂ, [தஸ்மாத்] இஸலியே [கர்மாணி] கர்ம [மூர்தாநி]
மூர்த ஹைஂ.
டீகாஃ– யஹ, மூர்த கர்மகா ஸமர்தந ஹை.
கர்மகா பல ஜோ ஸுக–துஃககே ஹேதுபூத மூர்த விஷய வே நியமஸே மூர்த இந்த்ரியோஂஂ த்வாரா ஜீவஸே போகே
ஜாதே ஹைஂ, இஸலியே கர்மகே மூர்தபநேகா அநுமாந ஹோ ஸகதா ஹை. வஹ இஸ ப்ரகாரஃ– ஜிஸ ப்ரகார மூஷகவிஷ
மூர்த ஹை உஸீ ப்ரகார கர்ம மூர்த ஹை, க்யோஂகி [மூஷகவிஷகே பலகீ பா஁தி] மூர்தகே ஸம்பந்த த்வாரா அநுபவமேஂ
ஆநேவாலா ஐஸா மூர்த உஸகா பல ஹை. [சூஹேகே விஷகா பல
(–ஶரீரமேஂ ஸூஜந ஆநா, புகார ஆநா
ஆதி) மூர்த ஹைே ஔர மூர்த ஶரீரகே ஸம்பந்த த்வாரா அநுபவமேஂ ஆதா ஹை–போகா ஜாதா ஹை, இஸலியே அநுமாந
ஹோ
--------------------------------------------------------------------------
சே கர்மநுஂ பள விஷய, தேநே நியமதீ அக்ஷோ வடே
ஜீவ போகவே துஃகே–ஸுகே, தேதீ கரம தே மூர்த சே. ௧௩௩.

Page 195 of 264
PDF/HTML Page 224 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந
[
௧௯௫
முத்தோ பாஸதி முத்தஂ முத்தோ முத்தேண பஂதமணுஹவதி.
ஜீவோ முத்திவிரஹிதோ காஹதி தே தேஹிஂ உக்கஹதி.. ௧௩௪..
மூர்தஃ ஸ்ப்ருஶதி மூர்தஂஂ மூர்தோ மூர்தேந பஂதமநுபவதி.
ஜீவோ மூர்திவிரஹிதோ காஹதி தாநி தைரவகாஹ்யதே.. ௧௩௪..
மூர்தகர்மணோரமூர்தஜீவமூர்தகர்மணோஶ்ச பஂதப்ரகாரஸூசநேயம்.
இஹ ஹி ஸஂஸாரிணி ஜீவேநாதிஸஂதாநேந ப்ரவ்ருத்தமாஸ்தே மூர்தகர்ம. தத்ஸ்பர்ஶாதிமத்த்வாதாகாமி
மூர்தகர்ம ஸ்ப்ருஶதி, ததஸ்தந்மூர்தஂ தேந ஸஹ ஸ்நேஹகுணவஶாத்பஂதமநுபவதி. ஏஷ மூர்தயோஃ கர்மணோர்பஂத–ப்ரகாரஃ.
அத நிஶ்சயநயேநாமூர்தோ ஜீவோநாதிமூர்தகர்மநிமித்தராகாதிபரிணாமஸ்நிக்தஃ ஸந் விஶிஷ்டதயா மூர்தாநி

-----------------------------------------------------------------------------
ஸகதா ஹை கி சூஹேகா விஷகா மூர்த ஹை; உஸீ ப்ரகார கர்மகா பல (–விஷய) மூர்த ஹை ஔர மூர்த இந்த்ரியோஂகே
ஸம்பந்த த்வாரா அநுபவமேஂ ஆதா ஹை–போகா ஜாதா ஹை, இஸலியே அநுமாந ஹோ ஸகதா ஹை கி கர்ம மூர்த ஹை.]
௧௩௩..
காதா ௧௩௪
அந்வயார்தஃ– [மூர்தஃ மூர்தஂ ஸ்ப்ருஶதி] மூர்த மூர்தகோ ஸ்பர்ஶ கரதா ஹை, [மூர்தஃ மூர்தேந] மூர்த மூர்தகே ஸாத
[பஂதம் அநுபவதி] பந்தகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை; [மூர்திவிரஹிதஃ ஜீவஃ] மூர்தத்வரஹித ஜீவ [தாநி காஹதி]
மூர்தகர்மோஂகோ அவகாஹதா ஹை ஔர [தைஃ அவகாஹ்யதே] மூர்தகர்ம ஜீவகோ அவகாஹதே ஹைஂ [அர்தாத் தோநோஂ
ஏகதூஸரேமேஂ அவகாஹ ப்ராப்த கரதே ஹைஂ].
டீகாஃ– யஹ, மூர்தகர்மகா மூர்தகர்மகே ஸாத ஜோ பந்தப்ரகார ததா அமூர்த ஜீவகா மூர்தகர்மகே ஸாத ஜோ
பந்தப்ரகார உஸகீ ஸூசநா ஹை.
யஹா஁ [இஸ லோகமேஂ], ஸஂஸாரீ ஜீவமேஂ அநாதி ஸஂததிஸே [–ப்ரவாஹஸே] ப்ரவர்ததா ஹுஆ மூர்தகர்ம
வித்யமாந ஹை. வஹ, ஸ்பர்ஶாதிவாலா ஹோநேகே காரண, ஆகாமீ மூர்தகர்மகோ ஸ்பர்ஶ கரதா ஹை; இஸலியே மூர்த ஐஸா
வஹ வஹ உஸகே ஸாத, ஸ்நிக்தத்வகுணகே வஶ [–அபநே ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வபர்யாயகே காரண], பந்தகோ ப்ராப்த
ஹோதா ஹை. யஹ, மூர்தகர்மகா மூர்தகர்மகே ஸாத பந்தப்ரகார ஹை.
--------------------------------------------------------------------------
மூரத மூரத ஸ்பர்ஶே அநே மூரத மூரத பஂதந லஹே;
ஆத்மா அமூரத நே கரம அந்யோந்ய அவகாஹந லஹே. ௧௩௪.

Page 196 of 264
PDF/HTML Page 225 of 293
single page version

௧௯௬
] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
கர்மாண்யவகாஹதே, தத்பரிணாமநிமித்தலப்தாத்மபரிணாமைஃ மூர்தகர்மபிரபி விஶிஷ்டதயாவகாஹ்யதே ச.
அயஂ த்வந்யோந்யாவகாஹாத்மகோ ஜீவமூர்தகர்மணோர்பஂதப்ரகாரஃ. ஏவமமூர்தஸ்யாபி ஜீவஸ்ய மூர்தேந புண்யபாபகர்மணா
கதஞ்சித்பந்தோ ந விருத்யதே.. ௧௩௪..
–இதி புண்யபாபபதார்தவ்யாக்யாநம்.
அத ஆஸ்ரவபதார்தவ்யாக்யாநம்.
ராகோ ஜஸ்ஸ பஸத்தோ அணுகஂபாஸஂஸிதோ ய பரிணாமோ.
சித்தம்ஹி ணத்தி கலுஸஂ புண்ணஂ ஜீவஸ்ஸ ஆஸவதி.. ௧௩௫..
ராகோ யஸ்ய ப்ரஶஸ்தோநுகம்பாஸஂஶ்ரிதஶ்ச பரிணாமஃ.
சித்தே நாஸ்தி காலுஷ்யஂ புண்யஂ ஜீவஸ்யாஸ்ரவதி.. ௧௩௫..
-----------------------------------------------------------------------------
புநஶ்ச [அமூர்த ஜீவகா மூர்தகர்மோஂகே ஸாத பந்தப்ரகார இஸ ப்ரகார ஹை கி], நிஶ்சயநயஸே ஜோ அமூர்த
ஹை ஐஸா ஜீவ, அநாதி மூர்தகர்ம ஜிஸகா நிமித்த ஹை ஐஸே ராகாதிபரிணாம த்வாரா ஸ்நிக்த வர்ததா ஹுஆ,
மூர்தகர்மோஂகோ விஶிஷ்டரூபஸே அவகாஹதா ஹை [அர்தாத் ஏக–தூஸரேகோ பரிணாமமேஂ நிமித்தமாத்ர ஹோஂ ஐஸே
ஸம்பந்தவிஶேஷ ஸஹித மூர்தகர்மோஂகே க்ஷேத்ரமேஂ வ்யாப்த ஹோதா ஹை] ஔர உஸ ராகாதிபரிணாமகே நிமித்தஸே ஜோ
அபநே [ஜ்ஞாநாவரணாதி] பரிணாமகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ ஐஸே மூர்தகர்ம பீ ஜீவகோ விஶிஷ்டரூபஸே அவகாஹதே ஹைஂ
[அர்தாத் ஜீவகே ப்ரதேஶோஂகே ஸாத விஶிஷ்டதாபூர்வக ஏகக்ஷேத்ராவகாஹகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ]. யஹ, ஜீவ ஔர
மூர்தகர்மகா அந்யோந்ய–அவகாஹஸ்வரூப பந்தப்ரகார ஹை. இஸ ப்ரகார
அமூர்த ஐஸே ஜீவகா பீ மூர்த
புண்யபாபகர்மகே ஸாத கதஂசித் [–கிஸீ ப்ரகார] பந்த விரோதகோ ப்ராப்த நஹீஂ ஹோதா.. ௧௩௪..
இஸ ப்ரகார புண்ய–பாபபதார்தகா வ்யாக்யாந ஸமாப்த ஹுஆ.
அப ஆஸ்ரவபதார்தகா வ்யாக்யாந ஹை.
காதா ௧௩௫
அந்வயார்தஃ– [யஸ்ய] ஜிஸ ஜீவகோ [ப்ரஶஸ்தஃ ராகஃ] ப்ரஶஸ்த ராக ஹை, [அநுகம்பாஸஂஶ்ரிதஃ
பரிணாமஃ] அநுகம்பாயுக்த பரிணாம ஹைே [ச] ஔர [சித்தே காலுஷ்யஂ ந அஸ்தி] சித்தமேஂ கலுஷதாகா அபாவ
ஹை, [ஜீவஸ்ய] உஸ ஜீவகோ [புண்யம் ஆஸ்ரவதி] புண்ய ஆஸ்ரவித ஹோதா ஹை.
--------------------------------------------------------------------------
சே ராகபாவ ப்ரஶஸ்த, அநுகஂபாஸஹித பரிணாம சே,
மநமாஂ நஹீஂ காலுஷ்ய சே, த்யாஂ புண்ய–ஆஸ்ரவ ஹோய சே. ௧௩௫.

Page 197 of 264
PDF/HTML Page 226 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந
[
௧௯௭
புண்யாஸ்ரவஸ்வரூபாக்யாநமேதத்.
ப்ரஶஸ்தராகோநுகம்பாபரிணதிஃ சித்தஸ்யாகலுஷத்வஞ்சேதி த்ரயஃ ஶுபா பாவாஃ த்ரவ்யபுண்யாஸ்ரவஸ்ய
நிமித்தமாத்ரத்வேந காரணபுதத்வாத்ததாஸ்ரவக்ஷணாதூர்த்வஂ பாவபுண்யாஸ்ரவஃ. தந்நிமித்தஃ ஶுபகர்மபரிணாமோ
யோகத்வாரேண ப்ரவிஶதாஂ புத்கலாநாஂ த்ரவ்யபுண்யாஸ்ரவ இதி.. ௧௩௫..
அரஹஂதஸித்தஸாஹுஸு பத்தீ தம்மம்மி ஜா ய கலு சேட்டா.
அணுகமணஂ பி குரூணஂ பஸத்தராகோ த்தி
வுச்சஂதி.. ௧௩௬..
அர்ஹத்ஸித்தஸாதுஷு பக்திர்தர்மே யா ச கலு சேஷ்டா.
அநுகமநமபி குரூணாஂ ப்ரஶஸ்தராக இதி ப்ருவந்தி.. ௧௩௬..
-----------------------------------------------------------------------------
டீகாஃ– யஹ, புண்யாஸ்ரவகே ஸ்வரூபகா கதந ஹை.
ப்ரஶஸ்த ராக, அநுகம்பாபரிணதி ஔர சித்தகீ அகலுஷதா–யஹ தீந ஶுப பாவ த்ரவ்யபுண்யாஸ்ரவகோ
நிமித்தமாத்ரரூபஸே காரணபூத ஹைஂ இஸலியே ‘த்ரவ்யபுண்யாஸ்ரவ’ கே ப்ரஸஂககா அநுஸரண கரகே [–அநுலக்ஷ
கரகே] வே ஶுப பாவ பாவபுண்யாஸ்ரவ ஹைஂ ஔர வே [ஶுப பாவ] ஜிஸகா நிமித்த ஹைஂ ஐஸே ஜோ யோகத்வாரா
ப்ரவிஷ்ட ஹோநேவாலே புத்கலோஂகே ஶுபகர்மபரிணாம [–ஶுபகர்மரூப பரிணாம] வே த்ரவ்யபுண்யாஸ்ரவ ஹைஂ.. ௧௩௫..
காதா ௧௩௬
அந்வயார்தஃ– [அர்ஹத்ஸித்தஸாதுஷு பக்திஃ] அர்ஹந்த–ஸித்த–ஸாதுஓஂகே ப்ரதி பக்தி, [தர்ம யா ச கலு
சேஷ்டா] தர்மமேஂ யதார்ததயா சேஷ்டா [அநுகமநம் அபி குரூணாம்] ஔர குருஓஂகா அநுகமந, [ப்ரஶஸ்தராகஃ
இதி ப்ருவந்தி] வஹ ‘ப்ரஶஸ்த ராக’ கஹலாதா ஹை.
--------------------------------------------------------------------------
௧. ஸாதாவேதநீயாதி புத்கலபரிணாமரூப த்ரவ்யபுண்யாஸ்ரவகா ஜோ ப்ரஸங்க பநதா ஹை உஸமேஂ ஜீவகே ப்ரஶஸ்த ராகாதி ஶுப பாவ
நிமித்தகாரண ஹைஂ இஸலியேே ‘த்ரவ்யபுண்யாஸ்ரவ’ ப்ரஸங்ககே பீசே–பீசே உஸகே நிமித்தபூத ஶுப பாவோஂகோ பீ
‘பாவபுண்யாஸ்ரவ’ ஐஸா நாம ஹை.
அர்ஹத–ஸாது–ஸித்த ப்ரத்யே பக்தி, சேஷ்டா தர்மமாஂ,
குருஓ தணுஂ அநுகமந–ஏ பரிணாம ராக ப்ரஶஸ்தநா. ௧௩௬.

Page 198 of 264
PDF/HTML Page 227 of 293
single page version

௧௯௮
] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
ப்ரஶஸ்தராகஸ்வரூபாக்யாநமேதத்.
அர்ஹத்ஸித்தஸாதுஷு பக்திஃ, தர்மே வ்யவஹாரசாரித்ராநுஷ்டாநே வாஸநாப்ரதாநா சேஷ்டா,
-----------------------------------------------------------------------------
டீகாஃ– யஹ, ப்ரஶஸ்த ராககே ஸ்வரூபகா கதந ஹை.
அர்ஹந்த–ஸித்த–ஸாதுஓஂகே ப்ரதி பக்தி, தர்மமேஂ–வ்யவஹாரசாரித்ரகே அநுஷ்டாநமேஂ– பாவநாப்ரதாந சேஷ்டா
ஔர குருஓஂகா–ஆசார்யாதிகா–ரஸிகபாவஸே அநுகமந, யஹ ‘ப்ரஶஸ்த ராக’ ஹை க்யோஂகி உஸகா விஷய
ப்ரஶஸ்த ஹை.
--------------------------------------------------------------------------
௧. அர்ஹந்த–ஸித்த–ஸாதுஓஂமேஂ அர்ஹந்த, ஸித்த, ஆசார்ய, உபாத்யாய ஔர ஸாது பா஁சோஂகா ஸமாவேஶ ஹோ ஜாதா ஹை க்யோஂகி
‘ஸாதுஓஂ’மேஂ ஆசார்ய, உபாத்யாய ஔர ஸாது தீநகா ஸமாவேஶ ஹோதா ஹை.
[நிர்தோஷ பரமாத்மாஸே ப்ரதிபக்ஷபூத ஐஸே ஆர்த–ரௌத்ரத்யாநோஂ த்வாரா உபார்ஜித ஜோ ஜ்ஞாநாவரணாதி ப்ரக்ருதியா஁ உநகா,
ராகாதிவிகல்பரஹித தர்ம–ஶுக்லத்யாநோஂ த்வாரா விநாஶ கரகே, ஜோ க்ஷுதாதி அடாரஹ தோஷ ரஹித ஔர கேவலஜ்ஞாநாதி
அநந்த சதுஷ்டய ஸஹித ஹுஏ, வே அர்ஹந்த கஹலாதே ஹைஂ.
லௌகிக அஂஜநஸித்த ஆதிஸே விலக்ஷண ஐஸே ஜோ ஜ்ஞாநாவரணாதி–அஷ்டகர்மகே அபாவஸே ஸம்யக்த்வாதி–அஷ்டகுணாத்மக
ஹைஂ ஔர லோகாக்ரமேஂ பஸதே ஹைஂ, வே ஸித்த ஹைஂ.
விஶுத்த ஜ்ஞாநதர்ஶந ஜிஸகா ஸ்வபாவ ஹை ஐஸே ஆத்மதத்த்வகீ நிஶ்சயருசி, வைஸீ ஹீ ஜ்ஞப்தி, வைஸீ ஹீ நிஶ்சல–
அநுபூதி, பரத்ரவ்யகீ இச்சாகே பரிஹாரபூர்வக உஸீ ஆத்மத்ரவ்யமேஂ ப்ரதபந அர்தாத் தபஶ்சரண ஔர ஸ்வஶக்திகோ கோபே
பிநா வைஸா ஹீ அநுஷ்டாந–ஐஸே நிஶ்சயபஂசாசாரகோ ததா உஸகே ஸாதக வ்யவஹாரபஂசாசாரகோ–கி ஜிஸகீ விதி
ஆசாராதிஶாஸ்த்ரோஂமேஂ கஹீ ஹை உஸேே–அர்தாத் உபய ஆசாரகோ ஜோ ஸ்வயஂ ஆசரதே ஹை ஔர தூஸரோஂகோ உஸகா ஆசரண
கராதே ஹைஂ, வே ஆசார்ய ஹைஂ.
பா஁ச அஸ்திகாயோஂமேஂ ஜீவாஸ்திகாயகோ, சஹ த்ரவ்யோஂமேஂ ஶுத்தஜீவத்ரவ்யகோ, ஸாத தத்த்வோமேஂ ஶுத்தஜீவதத்த்வகோ ஔர நவ
பதார்தோஂமேஂ ஶுத்தஜீவபதாதகோே ஜோ நிஶ்சயநயஸே உபாதேய கஹதே ஹைஂ ததா பேதாபேதரத்நத்ரயஸ்வரூப மோக்ஷமார்ககீ ப்ரரூபணா
கரதே ஹைஂ ஔர ஸ்வயஂ பாதே [–அநுபவ கரதே ] ஹைஂ, வே உபாத்யாய ஹைஂ.
நிஶ்சய–சதுர்வித–ஆராதநா த்வாரா ஜோ ஶுத்த ஆத்மஸ்வரூபகீ ஸாதநா கரதே ஹைஂ, வே ஸாது ஹைஂ.]
௨. அநுஷ்டாந = ஆசரண; ஆசரநா; அமலமேஂ லாநா.

௩. பாவநாப்ரதாந சேஷ்டா = பாவப்ரதாந ப்ரவ்ருத்தி; ஶுபபாவப்ரதாந வ்யாபார.

௪. அநுகமந = அநுஸரண; ஆஜ்ஞாஂகிதபநா; அநுகூல வர்தந. [குருஓஂகே ப்ரதி ரஸிகபாவஸே
(உல்லாஸஸே, உத்ஸாஹஸே)
ஆஜ்ஞாஂகித வர்தநா வஹ ப்ரஶஸ்த ராக ஹை.]

Page 199 of 264
PDF/HTML Page 228 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந
[
௧௯௯
குரூணாமாசார்யாதீநாஂ ரஸிகத்வேநாநுகமநம்–ஏஷஃ ப்ரஶஸ்தோ ராகஃ ப்ரஶஸ்தவிஷயத்வாத். அயஂ ஹி
ஸ்தூலலக்ஷ்யதயா கேவலபக்திப்ரதாநஸ்யாஜ்ஞாநிநோ பவதி. உபரிதநபூமிகாயாமலப்தாஸ்பதஸ்யாஸ்தாந–
ராகநிஷேதார்தஂ தீவ்ரராகஜ்வரவிநோதார்தஂ வா கதாசிஜ்ஜ்ஞாநிநோபி பவதீதி.. ௧௩௬..
திஸிதஂ வ புக்கிதஂ வா துஹிதஂ தட்டூண ஜோ து துஹிதமணோ.
படிவஜ்ஜதி தஂ கிவயா தஸ்ஸேஸா ஹோதி
அணுகஂபா.. ௧௩௭..
த்ருஷிதஂ புபுக்ஷிதஂ வா துஃகிதஂ த்ரஷ்டவா யஸ்து துஃகிதமநாஃ.
ப்ரதிபத்யதே தஂ க்ருபயா தஸ்யைஷா பவத்யநுகம்பா.. ௧௩௭..
-----------------------------------------------------------------------------
யஹ [ப்ரஶஸ்த ராக] வாஸ்தவமேஂ, ஜோ ஸ்தூல–லக்ஷ்யவாலா ஹோநேஸே கேவல பக்திப்ரதாந ஹை ஐஸே
அஜ்ஞாநீகோ ஹோதா ஹை; உச்ச பூமிகாமேஂ [–உபரகே குணஸ்தாநோஂமேஂ] ஸ்திதி ப்ராப்த ந கீ ஹோ தப, அஸ்தாநகா
ராக ரோகநேகே ஹேது அதவா தீவ்ர ராகஜ்வர ஹடாநேகே ஹேது, கதாசித் ஜ்ஞாநீகோ பீ ஹோதா ஹை.. ௧௩௬..
காதா ௧௩௭
அந்வயார்தஃ– [த்ருஷிதஂ] த்ருஷாதுர, [புபுக்ஷிதஂ] க்ஷுதாதுர [வா] அதவா [துஃகிதஂ] துஃகீகோ [த்ரஷ்டவா]
தேககர [யஃ து] ஜோ ஜீவ [துஃகிதமநாஃ] மநமேஂ துஃக பாதா ஹுஆ [தஂ க்ருபயா ப்ரதிபத்யதே] உஸகே ப்ரதி
கருணாஸே வர்ததா ஹை, [தஸ்ய ஏஷா அநுகம்பா பவதி] உஸகா வஹ பாவ அநுகம்பா ஹை.
டீகாஃ– யஹ, அநுகம்பாகே ஸ்வரூபகா கதந ஹை.
கிஸீ த்ருஷாதிதுஃகஸே பீ஡ித ப்ராணீகோ தேககர கருணாகே காரண உஸகா ப்ரதிகார [–உபாய]
கரநே கீ இச்சாஸே சித்தமேஂ ஆகுலதா ஹோநா வஹ அஜ்ஞாநீகீ அநுகம்பா ஹை. ஜ்ஞாநீகீ அநுகம்பா தோ, நீசலீ
பூமிகாமேஂ விஹரதே ஹுஏ [–ஸ்வயஂ நீசலே குணஸ்தாநோஂமேஂ வர்ததா ஹோ தப], ஜந்மார்ணவமேஂ நிமக்ந ஜகதகே
-------------------------------------------------------------------------
௧. அஜ்ஞாநீகா லக்ஷ்ய [–த்யேய] ஸ்தூல ஹோதா ஹை இஸலியே உஸே கேவல பக்திகீ ஹீ ப்ரதாநதா ஹோதீ ஹை.

௨. அஸ்தாநகா = அயோக்ய ஸ்தாநகா, அயோக்ய விஷயகீ ஓரகா ; அயோக்ய பதார்தோஂகா அவலம்பந லேநே வாலா.

துஃகித, த்ருஷித வா க்ஷுதித தேகீ துஃக பாமீ மந விஷே
கருணாதீ வர்தே ஜேஹ, அநுகஂபா ஸஹித தே ஜீவ சே. ௧௩௭.

Page 200 of 264
PDF/HTML Page 229 of 293
single page version

௨௦௦
] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
அநுகம்பாஸ்வரூபாக்யாநமேதத்.
கஞ்சிதுதந்யாதிதுஃகப்லுதமவலோக்ய கருணயா தத்ப்ரதிசிகீர்ஷாகுலிதசித்தத்வமஜ்ஞாநிநோநு–கம்பா.
ஜ்ஞாநிநஸ்த்வதஸ்தநபூமிகாஸு விஹரமாணஸ்ய ஜந்மார்ணவநிமக்நஜகதவலோகநாந்மநாக்மநஃகேத இதி.. ௧௩௭..
கோதோ வ ஜதா மாணோ மாயா லோபோ வ சித்தமாஸேஜ்ஜ.
ஜீவஸ்ஸ குணதி கோஹஂ கலுஸோ த்தி ய தஂ புதா
பேஂதி.. ௧௩௮..
க்ரோதோ வா யதா மாநோ மாயா லோபோ வா சித்தமாஸாத்ய.
ஜீவஸ்ய கரோதி க்ஷோபஂ காலுஷ்யமிதி ச தஂ புதா ப்ருவந்தி.. ௧௩௮..
சித்தகலுஷத்வஸ்வரூபாக்யாநமேதத்.
க்ரோதமாநமாயாலோபாநாஂ தீவ்ரோதயே சித்தஸ்ய க்ஷோபஃ காலுஷ்யம். தேஷாமேவ மஂதோதயே தஸ்ய
ப்ரஸாதோகாலுஷ்யம். தத் காதாசித்கவிஶிஷ்டகஷாயக்ஷயோபஶமே ஸத்யஜ்ஞாநிநோ பவதி. கஷாயோதயாநு–
வ்ருத்தேரஸமக்ரவ்யாவர்திதோபயோகஸ்யாவாஂதரபூமிகாஸு கதாசித் ஜ்ஞாநிநோபி பவதீதி.. ௧௩௮..
-----------------------------------------------------------------------------
அவலோகநஸே [அர்தாத் ஸஂஸாரஸாகரமேஂ டுபே ஹுஏ ஜகதகோ தேகநேஸே] மநமேஂ கிஂசித் கேத ஹோநா வஹ ஹை..
௧௩௭..
காதா ௧௩௮
அந்வயார்தஃ– [யதா] ஜப [க்ரோதஃ வா] க்ரோத, [மாநஃ] மாந, [மாயா] மாயா [வா] அதவா
[லோபஃ] லோப [சித்தம் ஆஸாத்ய] சித்தகா ஆஶ்ரய பாகர [ஜீவஸ்ய] ஜீவகோ [க்ஷோபஂ கரோதி] க்ஷோப
கரதே ஹைைஂ, தப [தஂ] உஸே [புதாஃ] ஜ்ஞாநீ [காலுஷ்யம் இதி ச ப்ருவந்தி] ‘கலுஷதா’ கஹதே ஹைஂ.
டீகாஃ– யஹ, சித்தகீ கலுஷதாகே ஸ்வரூபகா கதந ஹை.
-------------------------------------------------------------------------
இஸ காதாகீ ஆசார்யவர ஶ்ரீ ஜயஸேநாசார்யதேவக்ருத டீகாமேஂ இஸ ப்ரகார விவரண ஹைஃ– தீவ்ர த்ருஷா, தீவ்ர க்ஷுதா, தீவ்ர
ரோக ஆதிஸே பீ஡ித ப்ராணீகோ தேககர அஜ்ஞாநீ ஜீவ ‘கிஸீ பீ ப்ரகாரஸே மைஂ இஸகா ப்ரதிகார கரூ஁’ இஸ ப்ரகார
வ்யாகுல ஹோகர அநுகம்பா கரதா ஹை; ஜ்ஞாநீ தோ ஸ்வாத்மபாவநாகோ ப்ராப்த ந கரதா ஹுஆ [அர்தாத் நிஜாத்மாகே
அநுபவகீ உபலப்தி ந ஹோதீ ஹோ தப], ஸஂக்லேஶகே பரித்யாக த்வாரா [–அஶுப பாவகோ சோ஡கர] யதாஸம்பவ
ப்ரதிகார கரதா ஹை ததா உஸே துஃகீ தேககர விஶேஷ ஸஂவேக ஔர வைராக்யகீ பாவநா கரதா ஹை.
மத–க்ரோத அதவா லோப–மாயா சித்த–ஆஶ்ரய பாமீநே
ஜீவநே கரே ஜே க்ஷோப, தேநே கலுஷதா ஜ்ஞாநீ கஹே. ௧௩௮.

Page 201 of 264
PDF/HTML Page 230 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந
[
௨௦௧
சரியா பமாதபஹுலா காலுஸ்ஸஂ லோலதா ய விஸஏஸு.
பரபரிதாவபவாதோ பாவஸ்ஸ ய ஆஸவஂ
குணதி.. ௧௩௯..
சர்யா ப்ரமாதபஹுலா காலுஷ்யஂ லோலதா ச விஷயேஷு.
பரபரிதாபாபவாதஃ பாபஸ்ய சாஸ்ரவஂ கரோதி.. ௧௩௯..
பாபாஸ்ரவஸ்வரூபாக்யாநமேதத்.
ப்ரமாதபஹுலசர்யாபரிணதிஃ, காலுஷ்யபரிணதிஃ, விஷயலௌல்யபரிணதிஃ, பரபரிதாபபரிணதிஃ,
பராபவாதபரிணதிஶ்சேதி பஞ்சாஶுபா பாவா த்ரவ்யபாபாஸ்ரவஸ்ய நிமித்தமாத்ரத்வேந காரணபூதத்வா–
த்ததாஸ்ரவக்ஷணாதூர்த்வஂ பாவபாபாஸ்ரவஃ. தந்நிமித்தோஶுபகர்மபரிணாமோ யோகத்வாரேண ப்ரவிஶதாஂ புத்கலாநாஂ
த்ரவ்யபாபாஸ்ரவ இதி.. ௧௩௯..
-----------------------------------------------------------------------------
க்ரோத, மாந, மாயா ஔர லோபகே தீவ்ர உதயஸே சித்தகா க்ஷோப ஸோ கலுஷதா ஹை. உந்ஹீஂகே [–
க்ரோதாதிகே ஹீ] மஂத உதயஸே சித்தகீ ப்ரஸந்நதா ஸோ அகலுஷதா ஹை. வஹ அகலுஷதா, கதாசித் கஷாயகா
விஶிஷ்ட [–காஸ ப்ரகாரகா] க்ஷயோபஶம ஹோநே பர, அஜ்ஞாநீகோ ஹோதீ ஹை; கஷாயகே உதயகா அநுஸரண
கரநேவாலீ பரிணதிமேஂஸே உபயோககோ
அஸமக்ரரூபஸே விமுக கியா ஹோ தப [அர்தாத் கஷாயகே உதயகா
அநுஸரண கரநேவாலே பரிணமநமேஂஸே உபயோககோ பூர்ண விமுக ந கியா ஹோ தப], மத்யம பூமிகாஓஂமேஂ [–
மத்யம குணஸ்தாநோஂமேஂ], கதாசித் ஜ்ஞாநீகோ பீ ஹோதீ ஹை.. ௧௩௮..
காதா ௧௩௯
அந்வயார்தஃ– [ப்ரமாதபஹுலா சர்யா] பஹு ப்ரமாதவாலீ சர்யா, [காலுஷ்யஂ] கலுஷதா, [விஷயேஷு ச
லோலதா] விஷயோஂகே ப்ரதி லோலுபதா, [பரபரிதாபாபவாதஃ] பரகோ பரிதாப கரநா ததா பரகே அபவாத
போலநா–வஹ [பாபஸ்ய ச ஆஸ்ரவஂ கரோதி] பாபகா ஆஸ்ரவ கரதா ஹை.
டீகாஃ– யஹ, பாபாஸ்ரவகே ஸ்வரூபகா கதந ஹை.
பஹு ப்ரமாதவாலீ சர்யாரூப பரிணதி [–அதி ப்ரமாதஸே பரே ஹுஏ ஆசரணரூப பரிணதி], கலுஷதாரூப
பரிணதி, விஷயலோலுபதாரூப பரிணதி, பரபரிதாபரூப பரிணதி [–பரகோ துஃக தேநேரூப பரிணதி] ஔர
பரகே அபவாதரூப பரிணதி–யஹ பா஁ச அஶுப பாவ த்ரவ்யபாபாஸ்ரவகோ நிமித்தமாத்ரரூபஸே
-------------------------------------------------------------------------
௧. அஸமக்ரரூபஸே = அபூர்ணரூபஸே; அதூரேரூபஸே; அஂஶதஃ.
சர்யா ப்ரமாதபரீ, கலுஷதா, லுப்ததா விஷயோ விஷே,
பரிதாப நே அபவாத பரநா, பாப–ஆஸ்ரவநே கரே. ௧௩௯.

Page 202 of 264
PDF/HTML Page 231 of 293
single page version

௨௦௨
] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
ஸண்ணாஓ ய திலேஸ்ஸா இஂதியவஸதா ய அட்டருத்தாணி.
ணாணஂ ச துப்பஉத்தஂ மோஹோ பாவப்பதா
ஹோஂதி.. ௧௪௦..
ஸஂஜ்ஞாஶ்ச த்ரிலேஶ்யா இந்த்ரியவஶதா சார்தரௌத்ரே.
ஜ்ஞாநஂ ச துஃப்ரயுக்தஂ மோஹஃ பாபப்ரதா பவந்தி.. ௧௪௦..
பாபாஸ்ரவபூதபாவப்ரபஞ்சாக்யாநமேதத்.
தீவ்ரமோஹவிபாகப்ரபவா ஆஹாரபயமைதுநபரிக்ரஹஸஂஜ்ஞாஃ, தீவ்ரகஷாயோதயாநுரஂஜிதயோகப்ரவ்ருத்தி–ரூபாஃ
க்ருஷ்ணநீலகாபோதலேஶ்யாஸ்திஸ்ரஃ, ராகத்வேஷோதயப்ரகர்ஷாதிந்த்ரியாதீநத்வம்,
-----------------------------------------------------------------------------
காரணபூத ஹைஂ இஸலியே ‘த்ரவ்யபாபாஸ்ரவ’ கே ப்ரஸஂககா அநுஸரண கரகே [–அநுலக்ஷ கரகே] வே அஶுப பாவ
பாவபாபாஸ்ரவ ஹைஂ ஔர வே [அஶுப பாவ] ஜிநகா நிமித்த ஹைஂ ஐஸே ஜோ யோகத்வாரா ப்ரவிஷ்ட ஹோநேவாலே
புத்கலோஂகே அஶுபகர்மபரிணாம [–அஶுபகர்மரூப பரிணாம] வே த்ரவ்யபாபாஸ்ரவ ஹைஂ.. ௧௩௯..
காதா ௧௪௦
அந்வயார்தஃ– [ஸஂஜ்ஞாஃ ச] [சாரோஂ] ஸஂஜ்ஞாஏ஁, [த்ரிலேஶ்யா] தீந லேஶ்யாஏ஁, [இந்த்ரியவஶதா ச]
இந்த்ரியவஶதா, [ஆர்தரௌத்ரே] ஆர்த–ரௌத்ரத்யாந, [துஃப்ரயுக்தஂ ஜ்ஞாநஂ] துஃப்ரயுக்த ஜ்ஞாந [–துஷ்டரூபஸே அஶுப
கார்யமேஂ லகா ஹுஆ ஜ்ஞாந] [ச] ஔர [மோஹஃ] மோஹ–[பாபப்ரதாஃ பவந்தி] யஹ பாவ பாபப்ரத ஹை.
டீகாஃ– யஹ, பாபாஸ்ரவபூத பாவோஂகே விஸ்தாரகா கதந ஹை.
தீவ்ர மோஹகே விபாகஸே உத்பந்ந ஹோநேவாலீ ஆஹார–பய–மைதுந–பரிக்ரஹஸஂஜ்ஞாஏ஁; தீவ்ர கஷாயகே
உதயஸே அநுரஂஜித யோகப்ரவ்ருத்திரூப க்ருஷ்ண–நீல–காபோத நாமகீ தீந லேஶ்யாஏ஁;
-------------------------------------------------------------------------
௧. அஸாதாவேதநீயாதி புத்கலபரிணாமரூப த்ரவ்யபாபாஸ்ரவகா ஜோ ப்ரஸஂக பநதா ஹை உஸமேஂ ஜீவகே அஶுப பாவ
நிமித்தகாரண ஹைஂ இஸலியேே ‘த்ரவ்யபாபாஸ்ரவ’ ப்ரஸஂககே பீசே–பீசே உநகே நிமித்தபூத அஶுப பாவோஂகோ பீ
‘பாவபாபாஸ்ரவ’ ஐஸா நாம ஹை.
௨. அநுரஂஜித = ரஂகீ ஹுஈ. [கஷாயகே உதயஸே அநுரஂஜித யோகப்ரவ்ருத்தி வஹ லேஶ்யா ஹை. வஹா஁, க்ருஷ்ணாதி தீந லேஶ்யாஏ஁
தீவ்ர கஷாயகே உதயஸே அநுரஂஜித யோகப்ரவ்ருத்திரூப ஹை.]

ஸஂஜ்ஞா, த்ரிலேஶ்யா, இந்த்ரிவஶதா, ஆர்தரௌத்ர த்யாந
பே,
வளீ மோஹ நே துர்யுக்த ஜ்ஞாந ப்ரதாந பாப தணுஂ கரே. ௧௪௦.

Page 203 of 264
PDF/HTML Page 232 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந
[
௨௦௩
ராகத்வேஷோத்ரேகாத்ப்ரிய–ஸஂயோகாப்ரியவியோகவேதநாமோக்ஷணநிதாநாகாஂக்ஷணரூபமார்தம்,
கஷாயக்ரூராஶயத்வாத்திஂஸாஸத்யஸ்தேயவிஷய–ஸஂரக்ஷணாநஂதரூபஂ ரௌத்ரம், நைஷ்கர்ம்யஂ து ஶுபகர்மணஶ்சாந்யத்ர துஷ்டதயா
ப்ரயுக்தஂ ஜ்ஞாநம், ஸாமாந்யேந தர்ஶந–சாரித்ரமோஹநீயோதயோபஜநிதாவிவேகரூபோ மோஹஃ, –ஏஷஃ
பாவபாபாஸ்ரவப்ரபஞ்சோ த்ரவ்யபாபாஸ்ரவப்ரபஞ்சப்ரதோ பவதீதி.. ௧௪௦..
–இதி ஆஸ்ரவபதார்தவ்யாக்யாநஂ ஸமாப்தம்.
அத ஸஂவரபதார்தவ்யாக்யாநம்.
இஂதியகஸாயஸண்ணா ணிக்கஹிதா ஜேஹிஂ ஸுட்டு மக்கம்ஹி.
ஜாவத்தாவத்தேஸிஂ பிஹிதஂ
பாவாஸவச்சித்தஂ.. ௧௪௧..
-----------------------------------------------------------------------------
ராகத்வேஷகே உதயகே ப்ரகர்ஷகே காரண வர்ததா ஹுஆ இந்த்ரியாதீநபநா; ராகத்வேஷகே உத்ரேககே காரண ப்ரியகே
ஸஂயோககீ, அப்ரியகே வியோககீ, வேதநாஸே சுடகாராகீ ததா நிதாநகீ இச்சாரூப ஆர்தத்யாநஃ கஷாய த்வாரா
க்ரூர ஐஸே பரிணாமகே காரண ஹோநேவாலா ஹிஂஸாநந்த, அஸத்யாநந்த, ஸ்தேயாநந்த ஏவஂ விஷயஸஂரக்ஷணாநந்தரூப
ரௌத்ரத்யாந; நிஷ்ப்ரயோஜந [–வ்யர்த] ஶுப கர்மஸே அந்யத்ர [–அஶுப கார்யமேஂ] துஷ்டரூபஸே லகா ஹுஆ ஜ்ஞாந;
ஔர ஸாமாந்யரூபஸே தர்ஶநசாரித்ர மோஹநீயகே உதயஸே உத்பந்ந அவிவேகரூப மோஹ;– யஹ, பாவபாபாஸ்ரவகா
விஸ்தார த்ரவ்யபாபாஸ்ரவகே விஸ்தாரகோ ப்ரதாந கரநேவாலா ஹை [அர்தாத் உபரோக்த பாவபாபாஸ்ரவரூப அநேகவித
பாவ வைஸே–வைஸே அநேகவித த்ரவ்யபாபாஸ்ரவமேஂ நிமித்தபூத ஹைஂ].. ௧௪௦..
இஸ ப்ரகார ஆஸ்ரவபதார்தகா வ்யாக்யாந ஸமாப்த ஹுஆ.
அப, ஸஂவரபதார்தகா வ்யாக்யாந ஹை.
-------------------------------------------------------------------------
௧. ப்ரகர்ஷ = உத்கர்ஷ; உக்ரதா

௨. உத்ரேக = பஹுலதா; அதிகதா .
௩. க்ரூர = நிர்தய; கடோர; உக்ர.

மார்கே ரஹீ ஸஂஜ்ஞா–கஷாயோ–இந்த்ரிநோ நிக்ரஹ கரே,
பாபாஸரவநுஂ சித்ர தேநே தேடலுஂ ரூஂதாய சே. ௧௪௧.

Page 204 of 264
PDF/HTML Page 233 of 293
single page version

௨௦௪
] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
இந்த்ரியகஷாயஸஂஜ்ஞா நிக்ருஹீதா யைஃ ஸுஷ்டு மார்கே.
யாவத்தாவதேஷாஂ பிஹிதஂ பாபாஸ்ரவசித்ரம்.. ௧௪௧..
அநந்தரத்வாத்பாபஸ்யைவ ஸஂவராக்யாநமேதத்.
மார்கோ ஹி ஸஂவரஸ்தந்நிமித்தமிந்த்ரியாணி கஷாயாஃ ஸஂஜ்ஞாஶ்ச யாவதாஂஶேந யாவந்தஂ வா காலஂ நிக்ருஹ்யந்தே
தாவதாஂஶேந தாவந்தஂ வா காலஂ பாபாஸ்ரவத்வாரஂ பிதீயதே. இந்த்ரியகஷாயஸஂஜ்ஞாஃ பாவபாபாஸ்ரவோ
த்ரவ்யபாபாஸ்ரவஹேதுஃ பூர்வமுக்தஃ. இஹ தந்நிரோதோ பாவபாபஸஂவரோ த்ரவ்யபாபஸஂவரஹேதுரவதாரணீய இதி..௧௪௧..
ஜஸ்ஸ ண விஜ்ஜதி ராகோ தோஸோ மோஹோ வ ஸவ்வதவ்வேஸு.
ணாஸவதி
ஸுஹஂ அஸுஹஂ ஸமஸுஹதுக்கஸ்ஸ பிக்குஸ்ஸ.. ௧௪௨..
-----------------------------------------------------------------------------
காதா ௧௪௧
அந்வயார்தஃ– [யைஃ] ஜோ [ஸுஷ்டு மார்கே] பலீ பா஁தி மார்கமேஂ ரஹகர [இந்த்ரியகஷாயஸஂஜ்ஞாஃ] இந்த்ரியா஁,
கஷாயோஂ ஔர ஸஂஜ்ஞாஓஂகா [யாவத் நிக்ருஹீதாஃ] ஜிதநா நிக்ரஹ கரதே ஹைஂ, [தாவத்] உதநா
[பாபாஸ்ரவசித்ரம்] பாபாஸ்ரவகா சித்ர [தேஷாம்] உநகோ [பிஹிதம்] பந்த ஹோதா ஹை.
டீகாஃ– பாபகே அநந்தர ஹோநேஸேே, பாபகே ஹீ ஸஂவரகா யஹ கதந ஹை [அர்தாத் பாபகே கதநகே
பஶ்சாத துரந்த ஹோநேஸேே, யஹா஁ பாபகே ஹீ ஸஂவரகா கதந கியா கயா ஹை].
மார்க வாஸ்தவமேஂ ஸஂவர ஹை; உஸகே நிமித்தஸே [–உஸகே லியே] இந்த்ரியோஂ, கஷாயோஂ ததா ஸஂஜ்ஞாஓஂகா
ஜிதநே அஂஶமேஂ அதவா ஜிதநே கால நிக்ரஹ கியா ஜாதா ஹை, உதநே அஂஶமேஂ அதவா உதநே கால
பாபாஸ்ரவத்வாரா பந்த ஹோதா ஹை.
இந்த்ரியோஂ, கஷாயோஂ ஔர ஸஂஜ்ஞாஓஂ–பாவபாபாஸ்ரவ––கோ த்ரவ்யபாபாஸ்ரவகா ஹேது [–நிமித்த] பஹலே
[௧௪௦ வீஂ காதாமேஂ] கஹா தா; யஹா஁ [இஸ காதாமேஂ] உநகா நிரோத [–இந்த்ரியோஂ, கஷாயோஂ ஔர ஸஂஜ்ஞாஓஂகா
நிரோத]–பாவபாபஸஂவர–த்ரவ்ய–பாபஸஂவரகா ஹேது அவதாரநா [–ஸமஜநா].. ௧௪௧..
-------------------------------------------------------------------------
ஸௌ த்ரவ்யமாஂ நஹி ராக–த்வேஷ–விமோஹ வர்தே ஜேஹநே,
ஶுப–அஶுப கர்ம ந ஆஸ்ரவே ஸமதுஃகஸுக தே பிக்ஷுநே. ௧௪௨.

Page 205 of 264
PDF/HTML Page 234 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந
[
௨௦௫
யஸ்ய ந வித்யதே ராகோ த்வேஷோ மோஹோ வா ஸர்வத்ரவ்யேஷு.
நாஸ்ரவதி ஶுபமஶுபஂ ஸமஸுகதுஃகஸ்ய பிக்ஷோஃ.. ௧௪௨..
ஸாமாந்யஸஂவரஸ்வரூபாக்யாநமேதத்.
யஸ்ய ராகரூபோ த்வேஷரூபோ மோஹரூபோ வா ஸமக்ரபரத்ரவ்யேஷு ந ஹி வித்யதே பாவஃ தஸ்ய
நிர்விகாரசைதந்யத்வாத்ஸமஸுகதுஃகஸ்ய பிக்ஷோஃ ஶுபமஶுபஞ்ச கர்ம நாஸ்ரவதி, கிந்து ஸஂவ்ரியத ஏவ. ததத்ர
மோஹராகத்வேஷபரிணாமநிரோதோ பாவஸஂவரஃ. தந்நிமித்தஃ ஶுபாஶுபகர்மபரிணாமநிரோதோ யோகத்வாரேண ப்ரவிஶதாஂ
புத்கலாநாஂ த்ரவ்யஸஂவர இதி.. ௧௪௨..
-----------------------------------------------------------------------------
காதா ௧௪௨
அந்வயார்தஃ– [யஸ்ய] ஜிஸே [ஸர்வத்ரவ்யேஷு] ஸர்வ த்ரவ்யோஂகே ப்ரதி [ராகஃ] ராக, [த்வேஷஃ] த்வேஷ [வா] யா
[மோஹஃ] மோஹ [ந வித்யதே] நஹீஂ ஹை, [ஸமஸுகதுஃகஸ்ய பிக்ஷோஃ] உஸ ஸமஸுகதுஃக பிக்ஷுகோ [–
ஸுகதுஃககே ப்ரதி ஸமபாவவாலே முநிகோ] [ஶுபம் அஶுபம்] ஶுப ஔர அஶுப கர்ம [ந ஆஸ்ரவதி]
ஆஸ்ரவித நஹீஂ ஹோதே.
டீகாஃ– யஹ, ஸாமாந்யரூபஸே ஸஂவரகே ஸ்வரூபகா கதந ஹை.
ஜிஸே ஸமக்ர பரத்ரவ்யோஂகே ப்ரதி ராகரூப, த்வேஷரூப யா மோஹரூப பாவ நஹீஂ ஹை, உஸ பிக்ஷுகோ – ஜோ
கி நிர்விகாரசைதந்யபநேகே காரண ஸமஸுகதுஃக ஹை உஸேே–ஶுப ஔர அஶுப கர்மகா ஆஸ்ரவ நஹீஂ ஹோதா,
பரந்து ஸஂவர ஹீ ஹோதா ஹை. இஸலியே யஹா஁ [ஐஸா ஸமஜநா கி] மோஹராகத்வேஷபரிணாமகா நிரோத ஸோ
பாவஸஂவர ஹை, ஔர வஹ [மோஹராகத்வேஷரூப பரிணாமகா நிரோத] ஜிஸகா நிமித்த ஹை ஐஸா ஜோ யோகத்வாரா
ப்ரவிஷ்ட ஹோநேவாலே புத்கலோஂகே ஶுபாஶுபகர்மபரிணாமகா [ஶுபாஶுபகர்மரூப பரிணாமகா] நிரோத ஸோ
த்ரவ்யஸஂவர ஹை.. ௧௪௨..
-------------------------------------------------------------------------
௧. ஸமஸுகதுஃக = ஜிஸே ஸுகதுஃக ஸமாந ஹை ஐஸேஃ இஷ்டாநிஷ்ட ஸஂயோகோமேஂ ஜிஸே ஹர்ஷஶோகாதி விஷம பரிணாம நஹீஂ ஹோதே
ஐஸே. [ஜிஸே ராகத்வேஷமோஹ நஹீஂ ஹை, வஹ முநி நிர்விகாரசைதந்யமய ஹை அர்தாத் உஸகா சைதந்ய பர்யாயமேஂ பீ
விகாரரஹித ஹை இஸலியே ஸமஸுகதுஃக ஹை.]

Page 206 of 264
PDF/HTML Page 235 of 293
single page version

௨௦௬
] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
ஜஸ்ஸ ஜதா கலு புண்ணஂ ஜோகே பாவஂ ச ணத்தி விரதஸ்ஸ.
ஸஂவரணஂ தஸ்ஸ ததா ஸுஹாஸுஹகதஸ்ஸ
கம்மஸ்ஸ.. ௧௪௩..
யஸ்ய யதா கலு புண்யஂ யோகே பாபஂ ச நாஸ்தி விரதஸ்ய.
ஸஂவரணஂ தஸ்ய ததா ஶுபாஶுபக்ருதஸ்ய கர்மணஃ.. ௧௪௩..
விஶேஷேண ஸஂவரஸ்வரூபாக்யாநமேதத்.
யஸ்ய யோகிநோ விரதஸ்ய ஸர்வதோ நிவ்ருத்தஸ்ய யோகே வாங்மநஃகாயகர்மணி ஶுபபரிணாமரூபஂ
புண்யமஶுபபரிணாமரூபஂ பாபஞ்ச யதா ந பவதி தஸ்ய ததா ஶுபாஶுபபாவக்ருதஸ்ய த்ரவ்யகர்மணஃ ஸஂவரஃ
ஸ்வகாரணாபாவாத்ப்ரஸித்தயதி. ததத்ர ஶுபாஶுபபரிணாமநிரோதோ பாவபுண்யபாபஸஂவரோ த்ரவ்யபுண்யபாப–ஸஂவரஸ்ய
ஹேதுஃ ப்ரதாநோவதாரணீய இதி.. ௧௪௩..
–இதி ஸஂவரபதார்தவ்யாக்யாநஂ ஸமாப்தம்.
-----------------------------------------------------------------------------
காதா ௧௪௩
அந்வயார்தஃ– [யஸ்ய] ஜிஸே [–ஜிஸ முநிகோ], [விரதஸ்ய] விரத வர்ததே ஹுஏ [யோகே] யோகமேஂ
[புண்யஂ பாபஂ ச] புண்ய ஔர பாப [யதா] ஜப [கலு] வாஸ்தவமேஂ [ந அஸ்தி] நஹீஂ ஹோதே, [ததா] தப
[தஸ்ய] உஸே [ஶுபாஶுபக்ருதஸ்ய கர்மணாஃ] ஶுபாஶுபபாவக்ருத கர்மகா [ஸஂவரணம்] ஸஂவர ஹோதா ஹை.
டீகாஃ– யஹ, விஶேஷரூபஸே ஸஂவரகா ஸ்வரூபகா கதந ஹை.
ஜிஸ யோகீகோ, விரத அர்தாத் ஸர்வதா நிவ்ருத்த வர்ததே ஹுஏ, யோகமேஂ–வசந, மந ஔர காயஸம்பந்தீ
க்ரியாமேஂஂ–ஶுபபரிணாமரூப புண்ய ஔர அஶுபபரிணாமரூப பாப ஜப நஹீஂ ஹோதே, தப உஸே ஶுபாஶுபபாவக்ருத
த்ரவ்யகர்மகா [–ஶுபாஶுபபாவ ஜிஸகா நிமித்த ஹோதா ஹை ஐஸே த்ரவ்யகர்மகா], ஸ்வகாரணகே அபாவகே காரண
ஸஂவர ஹோதா ஹை. இஸலியே யஹா஁ [இஸ காதாமேஂ] ஶுபாஶுப பரிணாமகா நிரோத–பாவபுண்யபாபஸஂவர–
த்ரவ்யபுண்யபாபஸஂவரகா
ப்ரதாந ஹேது அவதாரநா [–ஸமஜநா].. ௧௪௩..
இஸ ப்ரகார ஸஂவரபதார்தகா வ்யாக்யாந ஸமாப்த ஹுஆ.
-------------------------------------------------------------------------
ப்ரதாந ஹேது = முக்ய நிமித்த. [த்ரவ்யஸஂவரமேஂ ‘முக்ய நிமித்த’ ஜீவகே ஶுபாஶுப பரிணாமகா நிரோத ஹை. யோககா
நிரோத நஹீஂ ஹை. [ யஹா஁ யஹ த்யாந ரகநே யோக்ய ஹை கி த்ரவ்யஸஂவரகா உபாதாந காரண– நிஶ்சய காரண தோ புத்கல
ஸ்வயஂ ஹீ ஹை.]
ஜ்யாரே ந யோகே புண்ய தேம ஜ பாப வர்தே விரதநே,
த்யாரே ஶுபாஶுபக்ருத கரமநோ தாய ஸஂவர தேஹநே. ௧௪௩.

Page 207 of 264
PDF/HTML Page 236 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந
[
௨௦௭
அத நிர்ஜராபதார்தவ்யாக்யாநம்.
ஸஂவரஜோகேஹிஂ ஜுதோ தவேஹிஂ ஜோ சிட்டதே பஹுவிஹேஹிஂ.
கம்மாணஂ ணிஜ்ஜரணஂ பஹுகாணஂ
குணதி ஸோ ணியதஂ.. ௧௪௪..
ஸஂவரயோகாப்யாஂ யுக்தஸ்தபோபிர்யஶ்சேஷ்டதே பஹுவிதைஃ.
கர்மணாஂ நிர்ஜரணஂ பஹுகாநாஂ கரோதி ஸ நியதம்.. ௧௪௪..
நிர்ஜராஸ்வரூபாக்யாநமேதத்.
ஶுபாஶுபபரிணாமநிரோதஃ ஸஂவரஃ, ஶுத்தோபயோகோ யோகஃ. தாப்யாஂ யுக்தஸ்தபோபிரநஶநாவமௌதர்ய–
வ்ருத்திபரிஸஂக்யாநரஸபரித்யாகவிவிக்தஶய்யாஸநகாயக்லேஶாதிபேதாத்பஹிரங்கைஃ ப்ராயஶ்சித்தவிநயவையாவ்ருத்த்ய–
ஸ்வாத்யாயவ்யுத்ஸர்கத்யாநபேதாதந்தரங்கைஶ்ச பஹுவிதைர்யஶ்சேஷ்டதே ஸ கலு
-----------------------------------------------------------------------------
அப நிர்ஜராபதார்தகா வ்யாக்யாந ஹை.
காதா ௧௪௪
அந்வயார்தஃ– [ஸஂவரயோகாப்யாம் யுக்தஃ] ஸஂவர ஔர யோகஸே [ஶுத்தோபயோகஸே] யுக்த ஐஸா [யஃ] ஜோ
ஜீவ [பஹுவிதைஃ தபோபிஃ சேஷ்டதே] பஹுவித தபோஂ ஸஹித ப்ரவர்ததா ஹை, [ஸஃ] வஹ [நியதம்] நியமஸே
[பஹுகாநாம் கர்மணாம்] அநேக கர்மோஂகீ [நிர்ஜரணஂ கரோதி] நிர்ஜரா கரதா ஹை.
டீகாஃ– யஹ, நிர்ஜராகே ஸ்வரூபகா கதந ஹை.

ஸஂவர அர்தாத் ஶுபாஶுப பரிணாமகா நிரோத, ஔர யோக அர்தாத் ஶுத்தோபயோக; உநஸே [–ஸஂவர ஔர
யோகஸே] யுக்த ஐஸா ஜோ [புருஷ], அநஶந, அவமௌதர்ய, வ்ருத்திபரிஸஂக்யாந, ரஸபரித்யாக, விவிக்தஶய்யாஸந
ததா காயக்லேஶாதி பேதோஂவாலே பஹிரஂக தபோஂ ஸஹித ஔர ப்ராயஶ்சித்த, விநய, வையாவ்ருத்த்ய, ஸ்வாத்யாய, வ்யுத்ஸர்க
ஔர த்யாந ஐஸே பேதோஂவாலே அஂதரஂக தபோஂ ஸஹித–இஸ ப்ரகார பஹுவித
தபோஂ ஸஹித
-------------------------------------------------------------------------
௧. ஜிஸ ஜீவகோ ஸஹஜஶுத்தஸ்வரூபகே ப்ரதபநரூப நிஶ்சய–தப ஹோ உஸ ஜீவகே, ஹட ரஹித வர்ததே ஹுஏ அநஶநாதிஸம்பந்தீ பாவோஂகோ தப கஹா ஜாதா ஹை.
உஸமேஂ வர்ததா ஹுஆ ஶுத்திரூப அஂஶ வஹ நிஶ்சய–தப ஹை ஔர
ஶுபபநேரூப அஂஶகோ வ்யவஹார–தப கஹா ஜாதா ஹை. [மித்யாத்ரஷ்டிகோ நிஶ்சய–
தப நஹீஂ ஹை இஸலியே உஸகே அநஶநாதிஸம்பந்தீ ஶுப பாவோஂகோ வ்யவஹார–தப பீ நஹீஂ கஹா ஜாதா ; க்யோஂகி ஜஹா஁
யதார்த தபகா ஸத்பாவ ஹீ நஹீஂ ஹை, வஹா஁ உந ஶுப பாவோஂமேஂ ஆரோப கிஸகா கியா ஜாவே?]

ஜே யோக–ஸஂவரயுக்த ஜீவ பஹுவித தபோ ஸஹ பரிணமே,
தேநே நியமதீ நிர்ஜரா பஹு கர்ம கேரீ தாய சே. ௧௪௪.

Page 208 of 264
PDF/HTML Page 237 of 293
single page version

௨௦௮
] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
பஹூநாஂ கர்மணாஂ நிர்ஜரணஂ கரோதி. ததத்ர கர்மவீர்யஶாதநஸமர்தோ பஹிரங்காந்தரங்கதபோபிர்ப்ருஂஹிதஃ ஶுத்தோபயோகோ
பாவநிர்ஜரா, ததநுபாவநீரஸீபூதாநாமேகதேஶஸஂக்ஷயஃ ஸமுபாத்தகர்மபுத்கலாநாஂ த்ரவ்ய–நிர்ஜரேதி.. ௧௪௪..
ப்ரவர்ததா ஹை, வஹ [புருஷ] வாஸ்தவமேஂ பஹுத கர்மோஂகீ நிர்ஜரா கரதா ஹை. இஸலியே யஹா஁ [இஸ காதாமேஂ ஐஸா
கஹா கி], கர்மகே வீர்யகா [–கர்மகீ ஶக்திகா] ஶாதந கரநேமேஂ ஸமர்த ஐஸா ஜோ பஹிரஂக ஔர அஂதரஂக
தபோஂ த்வாரா வ்ருத்திகோ ப்ராப்த ஶுத்தோபயோக ஸோ பாவநிர்ஜரா ஹைே ஔர உஸகே ப்ரபாவஸே [–வ்ருத்திகோ ப்ராப்த
ஶுத்தோபயோககே நிமித்தஸே] நீரஸ ஹுஏ ஐஸே உபார்ஜித கர்மபுத்கலோஂகா ஏகதேஶ ஸஂக்ஷய ஸோ த்ரவ்ய நிர்ஜரா
ஹை.. ௧௪௪..
௧. ஶாதந கரநா = பதலா கரநா; ஹீந கரநா; க்ஷீண கரநா; நஷ்ட கரநா.
ஜோ ஸஂவரேண ஜுத்தோ அப்பட்டபஸாதகோ ஹி அப்பாணஂ.
முணிஊண ஜாதி ணியதஂ ணாணஂ ஸோ ஸஂதுணோதி கம்மரயஂ.. ௧௪௫..
யஃ ஸஂவரேண யுக்தஃ ஆத்மார்தப்ரஸாதகோ ஹ்யாத்மாநம்.
ஜ்ஞாத்வா த்யாயதி நியதஂ ஜ்ஞாநஂ ஸ ஸஂதுநோதி கர்மரஜஃ.. ௧௪௫..
-----------------------------------------------------------------------------
காதா ௧௪௫
அந்வயார்தஃ– [ஸஂவரேண யுக்தஃ] ஸஂவரஸே யுக்த ஐஸா [யஃ] ஜோ ஜீவ, [ஆத்மார்த– ப்ரஸாதகஃ ஹி]
-------------------------------------------------------------------------

௨. வ்ருத்திகோ ப்ராப்த = ப஢ா ஹுஆ; உக்ர ஹுஆ. [ஸஂவர ஔர ஶுத்தோபயோகவாலே ஜீவகோ ஜப உக்ர ஶுத்தோபயோக ஹோதா ஹை தப
பஹுத கர்மோஂகீ நிர்ஜரா ஹோதீ ஹை. ஶுத்தோபயோககீ உக்ரதா கரநே கீ விதி ஶுத்தாத்மத்ரவ்யகே ஆலம்பநகீ உக்ரதா கரநா
ஹீ ஹை. ஐஸா கரநேவாலேகோ, ஸஹஜதஶாமேஂ ஹட ரஹித ஜோ அநஶநாதி ஸம்பந்தீ பாவ வர்ததே ஹைஂ உநமேஂஂ [ஶுபபநேரூப
அஂஶகே ஸாத] உக்ர–ஶுத்திரூப அஂஶ ஹோதா ஹை, ஜிஸஸே பஹுத கர்மோஂகீ நிர்ஜரா ஹோதீ ஹை. [மித்யாத்ரஷ்டிகோ தோ
ஶுத்தாத்மத்ரவ்ய பாஸித ஹீ நஹீஂ ஹுஆ ஹைஂ, இஸலியே உஸே ஸஂவர நஹீஂ ஹை, ஶுத்தோபயோக நஹீஂ ஹை, ஶுத்தோபயோககீ வ்ருத்திகீ
தோ பாத ஹீ கஹா஁ ரஹீ? இஸலியே உஸே, ஸஹஜ தஶா ரஹித–ஹடபூர்வக–அநஶநாதிஸம்பந்தீ ஶுபபாவ கதாசித் பலே
ஹோஂ ததாபி, மோக்ஷகே ஹேதுபூத நிர்ஜரா பிலகுல நஹீஂ ஹோதீ.]]

௩. ஸஂக்ஷய = ஸம்யக் ப்ரகாரஸே க்ஷய.

Page 209 of 264
PDF/HTML Page 238 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந
[
௨௦௯
முக்யநிர்ஜராகாரணோபந்யாஸோயம்.
யோ ஹி ஸஂவரேண ஶுபாஶுபபரிணாமபரமநிரோதேந யுக்தஃ பரிஜ்ஞாதவஸ்துஸ்வரூபஃ பரப்ரயோஜநேப்யோ
வ்யாவ்ருத்தபுத்திஃ கேவலஂ ஸ்வப்ரயோஜநஸாதநோத்யதமநாஃ ஆத்மாநஂ ஸ்வோபலப்பேநோபலப்ய குணகுணிநோர்வஸ்து–
த்வேநாபேதாத்ததேவ ஜ்ஞாநஂ ஸ்வஂ ஸ்வேநாவிசலிதமநாஸ்ஸஂசேதயதே ஸ கலு நிதாந்தநிஸ்ஸ்நேஹஃ ப்ரஹீண–
ஸ்நேஹாப்யங்கபரிஷ்வங்கஶுத்தஸ்படிகஸ்தம்பவத் பூர்வோபாத்தஂ கர்மரஜஃ ஸஂதுநோதி ஏதேந நிர்ஜராமுக்யத்வே ஹேதுத்வஂ
த்யாநஸ்ய த்யோதிதமிதி.. ௧௪௫..
-----------------------------------------------------------------------------
ஸஂவரஸே அர்தாத் ஶுபாஶுப பரிணாமகே பரம நிரோதஸே யுக்த ஐஸா ஜோ ஜீவ, வஸ்துஸ்வரூபகோ [ஹேய–
உபாதேய தத்த்வகோ] பராபர ஜாநதா ஹுஆ பரப்ரயோஜநஸே ஜிஸகீ புத்தி வ்யாவ்ருத்த ஹுஈ ஹை ஔர கேவல
ஸ்வப்ரயோஜந ஸாதநேமேஂ ஜிஸகா
மந உத்யத ஹுஆ ஹை ஐஸா வர்ததா ஹுஆ, ஆத்மாகோ ஸ்வோபலப்திஸே உபலப்த
கரகே [–அபநேகோ ஸ்வாநுபவ த்வாரா அநுபவ கரகே], குண–குணீகா வஸ்துரூபஸே அபேத ஹோநேகே காரண
உஸீ
பா஁தி–பூர்வோபார்ஜித கர்மரஜகோ கிரா தேதீ ஹை.
௫. நிஃஸ்நேஹ = ஸ்நேஹ ரஹித; மோஹராகத்வேஷ ரஹித.
வாஸ்தவமேஂ ஆத்மார்தகா ப்ரஸாதக [ஸ்வப்ரயோஜநகா ப்ரக்ருஷ்ட ஸாதக] வர்ததா ஹுஆ, [ஆத்மாநம் ஜ்ஞாத்வா]
ஆத்மாகோ ஜாநகர [–அநுபவ கரகே] [ஜ்ஞாநஂ நியதஂ த்யாயதி] ஜ்ஞாநகோ நிஶ்சலரூபஸே த்யாதா ஹை, [ஸஃ]
வஹ [கர்மரஜஃ] கர்மரஜகோ [ஸஂதுநோதி] கிரா தேதா ஹை.
டீகாஃ– யஹ, நிர்ஜராகே முக்ய காரணகா கதந ஹை.
ஜ்ஞாநகோ–ஸ்வகோ–ஸ்வ த்வாரா அவிசலபரிணதிவாலா ஹோகர ஸஂசேததா ஹை, வஹ ஜீவ வாஸ்தவமேஂ அத்யந்த
நிஃஸ்நேஹ வர்ததா ஹுஆ –ஜிஸகோ ஸ்நேஹகே லேபகா ஸஂக ப்ரக்ஷீண ஹுஆ ஹை ஐஸே ஶுத்த ஸ்படிககே ஸ்தஂபகீ
-------------------------------------------------------------------------
௧. வ்யாவ்ருத்த ஹோநா = நிவர்தநா; நிவ்ருத்த ஹோநா; விமுக ஹோநா.
௨. மந = மதி; புத்தி; பாவ; பரிணாம.
௩. உத்யத ஹோநா = தத்பர ஹோநா ; லகநா; உத்யமவஂத ஹோநா ; மு஡நா; டலநா.
௪. குணீ ஔர குணமேஂ வஸ்து–அபேக்ஷாஸே அபேத ஹை இஸலியே ஆத்மா கஹோ யா ஜ்ஞாந கஹோ–தோநோஂ ஏக ஹீ ஹைஂ. உபர ஜிஸகா
‘ஆத்மா’ ஶப்தஸே கதந கியா தா உஸீகா யஹா஁ ‘ஜ்ஞாந’ஶப்தஸே கதந கியா ஹை. உஸ ஜ்ஞாநமேஂ–நிஜாத்மாமேஂ–
நிஜாத்மா த்வாரா நிஶ்சல பரிணதி கரகே உஸகா ஸஂசேதந–ஸஂவேதந–அநுபவந கரநா ஸோ த்யாந ஹை.
௬. ஸ்நேஹ = தேல; சிகநா பதார்த; ஸ்நிக்ததா; சிகநாபந.
ஸஂவர ஸஹித, ஆத்மப்ரயோஜநநோ ப்ரஸாதக ஆத்மநே
ஜாணீ, ஸுநிஶ்சள ஜ்ஞாந த்யாவே, தே கரமரஜ நிர்ஜரே. ௧௪௫.

Page 210 of 264
PDF/HTML Page 239 of 293
single page version

௨௧௦
] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
ஜஸ்ஸ ண விஜ்ஜதி ராகோ தோஸோ மோஹோ வ ஜோகபரிகம்மோ.
தஸ்ஸ ஸுஹாஸுஹடஹணோ ஜ்ஞாணமஓ ஜாயதே அகணீ.. ௧௪௬..
யஸ்ய ந வித்யதே ராகோ த்வேஷோ மோஹோ வா யோகபரிகர்ம.
தஸ்ய ஶுபாஶுபதஹநோ த்யாநமயோ ஜாயதே அக்நிஃ.. ௧௪௬..
ஶுத்த ஸ்வரூபமேஂ அவிசலித சைதந்யபரிணதி ஸோ வாஸ்தவமேஂ த்யாந ஹை. வஹ த்யாந ப்ரகட ஹோநேகீ விதி
அப கஹீ ஜாதீ ஹை; ஜப வாஸ்தவமேஂ யோகீ, தர்ஶநமோஹநீய ஔர சாரித்ரமோஹநீயகா விபாக புத்கலகர்ம
ஹோநேஸே உஸ விபாககோ [அபநேஸே பிந்ந ஐஸே அசேதந] கர்மோஂமேஂ ஸமேடகர, ததநுஸார பரிணதிஸே உபயோககோ
வ்யவ்ருத்த கரகே [–உஸ விபாககே அநுரூப பரிணமநமேஂஸே உபயோககா நிவர்தந கரகே], மோஹீ, ராகீ ஔர
த்வேஷீ ந ஹோநேவாலே ஐஸே உஸ உபயோககோ அத்யந்த ஶுத்த ஆத்மாமேஂ ஹீ நிஷ்கம்பரூபஸே லீந கரதா
-------------------------------------------------------------------------
த்யாநஸ்வரூபாபிதாநமேதத்.
ஶுத்தஸ்வரூபேவிசலிதசைதந்யவ்ருத்திர்ஹி த்யாநம். அதாஸ்யாத்மலாபவிதிரபிதீயதே. யதா கலு யோகீ
தர்ஶநசாரித்ரமோஹநீயவிபாகஂ புத்கலகர்மத்வாத் கர்மஸு ஸஂஹ்ருத்ய, ததநுவ்ருத்தேஃ வ்யாவ்ருத்த்யோபயோகம–
முஹ்யந்தமரஜ்யந்தமத்விஷந்தஂ சாத்யந்தஶுத்த ஏவாத்மநி நிஷ்கம்பஂ
-----------------------------------------------------------------------------
இஸஸே [–இஸ காதாஸே] ஐஸா தர்ஶாயா கி நிர்ஜராகா முக்ய ஹேது த்யாந ஹை.. ௧௪௫..
காதா ௧௪௬
அந்வயார்தஃ– [யஸ்ய] ஜிஸே [மோஹஃ ராகஃ த்வேஷஃ] மோஹ ஔர ராகத்வேஷ [ந வித்யதே] நஹீஂ ஹை [வா]
ததா [யோகபரிகர்ம] யோகோஂகா ஸேவந நஹீஂ ஹை [அர்தாத் மந–வசந–காயாகே ப்ரதி உபேக்ஷா ஹை], [தஸ்ய]
உஸே [ஶுபாஶுபதஹநஃ] ஶுபாஶுபகோ ஜலாநேவாலீ [த்யாநமயஃ அக்நிஃ] த்யாநமய அக்நி [ஜாயதே] ப்ரகட
ஹோதீ ஹை.
டீகாஃ– யஹ, த்யாநகே ஸ்வரூபகா கதந ஹை.
௧. யஹ த்யாந ஶுத்தபாவரூப ஹை.
நஹி ராகத்வேஷவிமோஹ நே நஹி யோகஸேவந ஜேஹநே,
ப்ரகடே ஶுபாஶுப பாளநாரோ த்யாந–அக்நி தேஹநே. ௧௪௬.

Page 211 of 264
PDF/HTML Page 240 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந
[
௨௧௧
நிவேஶயதி, ததாஸ்ய நிஷ்க்ரியசைதந்யரூபஸ்வரூபவிஶ்ராந்தஸ்ய வாங்மநஃகாயாநபாவயதஃ ஸ்வகர்மஸ்வ–
வ்யாபாரயதஃ ஸகலஶுபாஶுபகர்மேந்தநதஹநஸமர்தத்வாத் அக்நிகல்பஂ பரமபுருஷார்தஸித்தயுபாயபூதஂ த்யாநஂ
ஜாயதே இதி. ததா சோக்தம்–
‘‘அஜ்ஜ வி திரயணஸுத்தா அப்பா ஜாஏவி லஹஇ இஂதத்தஂ. லோயஂதியதேவத்தஂ
தத்த சுஆ ணிவ்வுதிஂ ஜஂதி’’.. ‘‘அஂதோ ணத்தி ஸுஈணஂ காலோ தோஓ வயஂ ச தும்மேஹா. தண்ணவரி
ஸிக்கியவ்வஂ ஜஂ ஜரமரணஂ கயஂ குணஈ’’.. ௧௪௬..
-----------------------------------------------------------------------------
ஹை, தப உஸ யோகீகோ– ஜோ கி அபநே நிஷ்க்ரிய சைதந்யரூப ஸ்வரூபமேஂ விஶ்ராந்த ஹை, வசந–மந–காயாகோ
நஹீஂ
பாதா ஔர ஸ்வகர்மோமேஂ வ்யாபார நஹீஂ கரதா உஸே– ஸகல ஶுபாஶுப கர்மரூப ஈஂதநகோ ஜலாநேமேஂ
ஸமர்த ஹோநேஸே அக்நிஸமாந ஐஸா, பரமபுருஷார்தஸித்திகே உபாயபூத த்யாந ப்ரகட ஹோதா ஹை.
பிர கஹா ஹை கி –
‘அஜ்ஜ வி திரயணஸுத்தா அப்பா ஜாஏவி லஹஇ இஂததஂ.
லோயஂதியதேவத்தஂ தத்த சுஆ ணிவ்வ்ருர்தி ஜஂதி..
‘அஂதோ ணத்தி ஸுஈணஂ காலோ தோஓ வயஂ ச தும்மேஹா.
தண்ணவரி ஸிக்கியவ்வஂ ஜஂ ஜரமரணஂ கயஂ குணஇ..
[அர்தஃ– இஸ ஸமய பீ த்ரிரத்நஶுத்த ஜீவ [– இஸ கால பீ ஸம்யக்தர்ஶநஜ்ஞாநசாரித்ரரூப தீந
ரத்நோஂஸே ஶுத்த ஐஸே முநி] ஆத்மாகா த்யாந கரகே இந்த்ரபநா ததா லௌகாந்திக–தேவபநா ப்ராப்த கரதே ஹைஂ ஔர
வஹா஁ ஸே சய கர [மநுஷ்யபவ ப்ராப்த கரகே] நிர்வாணகோ ப்ராப்த கரதே ஹைஂ.
ஶ்ருதிஓஂகா அந்த நஹீஂ ஹை [–ஶாஸ்த்ரோஂகா பார நஹீஂ ஹை], கால அல்ப ஹை ஔர ஹம துர்மேத ஹைஂ;
இஸலியே வஹீ கேவல ஸீகநே யோக்ய ஹை கி ஜோ ஜரா–மரணகா க்ஷய கரே.]
-------------------------------------------------------------------------
இந தோ உத்தவத காதாஓஂமேஂஸே பஹலீ காதா ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவப்ரணீத மோக்ஷப்ராப்ருதகீ ஹை.

௧. பாநா = சிஂதவந கரநா; த்யாநா; அநுபவ கரநா.

௨. வ்யாபார = ப்ரவ்ருத்தி [ஸ்வரூபவிஶ்ராந்த யோகீகோ அபநே பூர்வோபார்ஜித கர்மோஂமேஂ ப்ரவர்தந நஹீஂ ஹை, க்யோஂகி வஹ மோஹநீயகர்மகே
விபாககோ அபநேஸே பிந்ந–அசேதந–ஜாநதா ஹை ததா உஸ கர்மவிபாககோ அநுரூப பரிணமநஸே உஸநே உபயோககோ
விமுக கியா ஹை.]

௩. புருஷார்த = புருஷகா அர்த; புருஷகா ப்ரயோஜந; ஆத்மாகா ப்ரயோஜந; ஆத்மப்ரயோஜந. [பரமபுருஷார்த அர்தாத் ஆத்மாகா
பரம ப்ரயோஜந மோக்ஷ ஹை ஔர வஹ மோக்ஷ த்யாநஸே ஸததா ஹை, இஸலியே பரமபுருஷார்தகீ [–மோக்ஷகீ] ஸித்திகா உபாய
த்யாந ஹைே.]