Page 232 of 264
PDF/HTML Page 261 of 293
single page version

௨௩௨

நிஶ்சயமோக்ஷமார்கஸாதநபாவேந பூர்வோத்திஷ்டவ்யவஹாரமோக்ஷமார்கநிர்தேஶோயம். -----------------------------------------------------------------------------

அந்வயார்தஃ– [தர்மாதிஶ்ரத்தாநஂ ஸம்யக்த்வம்] தர்மாஸ்திகாயாதிகா ஶ்ரத்தாந ஸோ ஸம்யக்த்வ [அங்கபூர்வகதம் ஜ்ஞாநம்] அஂகபூர்வஸம்பந்தீ ஜ்ஞாந ஸோ ஜ்ஞாந ஔர [தபஸி சேஷ்டா சர்யா] தபமேஂ சேஷ்டா [–ப்ரவ்ருத்தி] ஸோே சாரித்ர; [இதி] இஸ ப்ரகார [வ்யவஹாரஃ மோக்ஷமார்கஃ] வ்யவஹாரமோக்ஷமார்க ஹை.

டீகாஃ– நிஶ்சயமோக்ஷமார்ககே ஸாதநரூபஸே, பூர்வோத்ஷ்டி [௧௦௭ வீஂ காதாமேஂ உல்லிகித] வ்யவஹாரமோக்ஷமார்ககா யஹ நிர்தேஶ ஹை. -------------------------------------------------------------------------

[யஹா஁ ஏக உதாஹரண லியா ஜாதா ஹைஃ–

Page 233 of 264
PDF/HTML Page 262 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந

ஸம்யக்தர்ஶநஜ்ஞாநசாரித்ராணி மோக்ஷமார்கஃ. தத்ர தர்மாதீநாஂ த்ரவ்யபதார்தவிகல்பவதாஂ தத்த்வார்த– ஶ்ரத்தாநபாவஸ்வபாவஂ பாவந்தரஂ ஶ்ரத்தாநாக்யஂ ஸம்யக்த்வஂ, தத்த்வார்தஶ்ரத்தாநநிர்வ்ருதௌ ஸத்யாமங்கபூர்வகதார்தபரி– ச்சித்திர்ஜ்ஞாநம், ஆசாராதிஸூத்ரப்ரபஞ்சிதவிசித்ரயதிவ்ருத்தஸமஸ்தஸமுதயரூபே தபஸி சேஷ்டா சர்யா–இத்யேஷஃ ஸ்வபரப்ரத்யயபர்யாயாஶ்ரிதஂ பிந்நஸாத்யஸாதநபாவஂ வ்யவஹாரநயமாஶ்ரித்யாநுகம்யமாநோ மோக்ஷமார்கஃ கார்த– ஸ்வரபாஷாணார்பிததீப்தஜாதவேதோவத்ஸமாஹிதாந்தரங்கஸ்ய ப்ரதிபதமுபரிதநஶுத்தபூமிகாஸு பரமரம்யாஸு விஶ்ராந்திமபிந்நாஂ நிஷ்பாதயந், ஜாத்யகார்தஸ்வரஸ்யேவ ஶுத்தஜீவஸ்ய கதஂசித்பிந்நஸாத்யஸாதநபாவாபாவா– த்ஸ்வயஂ ஶுத்தஸ்வபாவேந விபரிணமமாநஸ்யாபி, நிஶ்சயமோக்ஷமார்கஸ்ய ஸாதநபாவமாபத்யத இதி.. ௧௬௦.. -----------------------------------------------------------------------------

ஸம்யக்தர்ஶந–ஜ்ஞாந–சாரித்ர ஸோ மோக்ஷமார்க ஹை. வஹா஁ [சஹ] த்ரவ்யரூப ஔர [நவ] பதார்தரூப ஜிநகே பேத ஹைஂ ஐஸே தர்மாதிகே தத்த்வார்தஶ்ரத்தாநரூப பாவ [–தர்மாஸ்திகாயாதிகீ தத்த்வார்தப்ரதீதிரூப பாவ] ஜிஸகா ஸ்வபாவ ஹை ஐஸா, ‘ஶ்ரத்தாந’ நாமகா பாவவிஶேஷ ஸோ ஸம்யக்த்வ; தத்த்வார்தஶ்ரத்தாநகே ஸத்பாவமேஂ அஂகபூர்வகத பதார்தோஂஂகா அவபோதந [–ஜாநநா] ஸோ ஜ்ஞாந; ஆசாராதி ஸூத்ரோஂ த்வாரா கஹே கஏ அநேகவித முநி–ஆசாரோஂகே ஸமஸ்த ஸமுதாயரூப தபமேஂ சேஷ்டா [–ப்ரவர்தந] ஸோ சாரித்ர; – ஐஸா யஹ, ஸ்வபரஹேதுக பர்யாயகே ஆஶ்ரித, பிந்நஸாத்யஸாதநபாவவாலே வ்யவஹாரநயகே ஆஶ்ரயஸே [–வ்யவஹாரநயகீ அபேக்ஷாஸே] அநுஸரண கியா ஜாநேவாலா மோக்ஷமார்க, ஸுவர்ணபாஷாணகோ லகாஈ ஜாநேவாலீ ப்ரதீப்த அக்நிகீ பா஁தி ஸமாஹித அஂதரஂகவாலே ஜீவகோ [அர்தாத்] ஜிஸகா அஂதரஂக ஏகாக்ர–ஸமாதிப்ராப்த ஹை ஐஸே ஜீவகோ] பத–பத பர பரம ரம்ய ஐஸீ உபரகீ ஶுத்த பூமிகாஓஂமேஂ அபிந்ந விஶ்ராஂதி [–அபேதரூப ஸ்திரதா] உத்பந்ந கரதா ஹுஆ – யத்யபி உத்தம ஸுவர்ணகீ பா஁தி ஶுத்த ஜீவ கதஂசித் பிந்நஸாத்யஸாதநபாவகே அபாவகே காரண ஸ்வயஂ [அபநே ஆப] ஶுத்த ஸ்வபாவஸே பரிணமித ஹோதா ஹை ததாபி–நிஶ்சயமோக்ஷமார்ககே ஸாதநபநேகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை.

அஂகபூர்வகத ஜ்ஞாந ஔர முநி–ஆசாரமேஂ ப்ரவர்தநரூப வ்யவஹாரமோக்ஷமார்க விஶேஷ–விஶேஷ ஶுத்திகா ௧ ------------------------------------------------------------------------- ௧. ஸமாஹித=ஏகாக்ர; ஏகதாகோே ப்ராப்த; அபேததாகோ ப்ராப்த; சிந்நபிந்நதா ரஹித; ஸமாதிப்ராப்த; ஶுத்த; ப்ரஶாஂத. ௨. இஸ காதாகீ ஶ்ரீ ஜயஸேநாசார்யதேவக்ருத டீகாமேஂ பஂசமகுணஸ்தாநவர்தீ க்ருஹஸ்தகோ பீ வ்யவஹாரமோக்ஷமார்க கஹா ஹை. வஹா஁ வ்யவஹாரமோக்ஷமார்ககே ஸ்வரூபகா நிம்நாநுஸார வர்ணந கியா ஹைஃ– ‘வீதராகஸர்வஜ்ஞப்ரணீத ஜீவாதிபதார்தோ ஸம்பந்தீ ஸம்யக் ஶ்ரத்தாந ததா ஜ்ஞாந தோநோஂ, க்ருஹஸ்தகோ ஔர தபோதநகோ ஸமாந ஹோதே ஹைஂ; சாரித்ர, தபோதநோஂகோ ஆசாராதி சரணக்ரஂதோஂமேஂ விஹித கியே ஹுஏ மார்காநுஸார ப்ரமத்த–அப்ரமத்த குணஸ்தாநயோக்ய பஂசமஹாவ்ரத–பஂசஸமிதி–த்ரிகுப்தி–ஷடாவஶ்யகாதிரூப ஹோதா ஹை ஔர க்ருஹஸ்தோஂகோ உபாஸகாத்யயநக்ரஂதமேஂ விஹித கியே ஹுஏ மார்ககே அநுஸார பஂசமகுணஸ்தாநயோக்ய தாந–ஶீல– பூவஜா–உபவாஸாதிரூப அதவா தார்ஶநிக–வ்ரதிகாதி க்யாரஹ ஸ்தாநரூப [க்யாரஹ ப்ரதிமாரூப] ஹோதா ஹை; இஸ ப்ரகார வ்யவஹாரமோக்ஷமார்ககா லக்ஷண ஹை.

Page 234 of 264
PDF/HTML Page 263 of 293
single page version

௨௩௪

வ்யவஹாரமோக்ஷமார்கஸாத்யபாவேந நிஶ்சயமோக்ஷமார்கோபந்யாஸோயம். ----------------------------------------------------------------------------- வ்யவஹாரஸாதந பநதா ஹுஆ, யத்யபி நிர்விகல்பஶுத்தபாவபரிணத ஜீவகோ பரமார்தஸே தோ உத்தம ஸுவர்ணகீ பா஁தி அபிந்நஸாத்யஸாதநபாவகே காரண ஸ்வயமேவ ஶுத்தபாவரூப பரிணமந ஹோதா ஹை ததாபி, வ்யவஹாரநயஸே நிஶ்சயமோக்ஷமார்ககே ஸாதநபநேகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை.

[அஜ்ஞாநீ த்ரவ்யலிஂகீ முநிகா அஂதரஂக லேஶமாத்ர பீ ஸமாஹித நஹீஂ ஹோநேஸே அர்தாத் உஸே[த்ரவ்யார்திகநயகே விஷயபூத ஶுத்தாத்மஸ்வரூபகே அஜ்ஞாநகே காரண] ஶுத்திகா அஂஶ பீ பரிணமித நஹீஂ ஹோநேஸே உஸே வ்யவஹாரமோக்ஷமார்க பீ நஹீஂ ஹை..] ௧௬௦..

அந்வயார்தஃ– [யஃ ஆத்மா] ஜோ ஆத்மா [தைஃ த்ரிபிஃ கலு ஸமாஹிதஃ] இந தீந த்வாரா வாஸ்தவமேஂ ஸமாஹித ஹோதா ஹுஆ [அர்தாத் ஸம்யக்தர்ஶநஜ்ஞாநசாரித்ர த்வாரா வாஸ்தவமேஂ ஏகாக்ர–அபேத ஹோதா ஹுஆ] [அந்யத் கிஂசித் அபி] அந்ய குச பீ [ந கரோதி ந முஞ்சதி] கரதா நஹீஂ ஹை யா சோ஡தா நஹீஂ ஹை, [ஸஃ] வஹ [நிஶ்சயநயேந] நிஶ்சயநயஸே [மோக்ஷமார்கஃ இதி பணிதஃ] ‘மோக்ஷமார்க’ கஹா கயா ஹை. டீகாஃ– வ்யவஹாரமோக்ஷமார்ககே ஸாத்யரூபஸே, நிஶ்சயமோக்ஷமார்ககா யஹ கதந ஹை. -------------------------------------------------------------------------

Page 235 of 264
PDF/HTML Page 264 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந

ஸம்யக்தர்ஶநஜ்ஞாநசாரித்ரஸமாஹித ஆத்மைவ ஜீவஸ்வபாவநியதசரித்ரத்வாந்நிஶ்சயேந மோக்ஷமார்கஃ. அத கலு கதஞ்சநாநாத்யவித்யாவ்யபகமாத்வயவஹாரமோக்ஷமார்கமநுப்ரபந்நோ தர்மாதிதத்த்வார்தாஶ்ரத்தாநாங்கபூர்வ– கதார்தாஜ்ஞாநாதபஶ்சேஷ்டாநாஂ தர்மாதிதத்த்வார்தஶ்ரத்தாநாங்கபூர்வகதார்தஜ்ஞாநதபஶ்சேஷ்டாநாஞ்ச த்யாகோபாதாநாய ப்ராரப்த– விவிக்தபாவவ்யாபாரஃ, குதஶ்சிதுபாதேயத்யாகே த்யாஜ்யோபாதாநே ச புநஃ ப்ரவர்திதப்ரதிவிதாநாபிப்ராயோ, யஸ்மிந்யாவதி காலே விஶிஷ்டபாவநாஸௌஷ்டவவஶாத்ஸம்யக்தர்ஶநஜ்ஞாநசாரித்ரைஃ ஸ்வபாவபூதைஃ ஸமமங்காங்கிபாவ– பரிணத்யா -----------------------------------------------------------------------------

ஸம்யக்தர்ஶந–ஜ்ஞாந–சாரித்ர த்வாரா ஸமாஹித ஹுஆ ஆத்மா ஹீ ஜீவஸ்வபாவமேஂ நியத சாரித்ரரூப ஹோநே கே காரண நிஶ்சயஸே மோக்ஷமார்க ஹை.

அப [விஸ்தார ஐஸா ஹை கி], யஹ ஆத்மா வாஸ்தவமேஂ கதஂசித் [–கிஸீ ப்ரகாரஸே, நிஜ உத்யமஸே] அநாதி அவித்யாகே நாஶ த்வாரா வ்யவஹாரமோக்ஷமார்ககோ ப்ராப்த ஹோதா ஹுஆ, தர்மாதிஸம்பந்தீ தத்த்வார்த– அஶ்ரத்தாநகே, அஂகபூர்வகத பதார்தோஂஸம்பந்தீ அஜ்ஞாநகே ஔர அதபமேஂ சேஷ்டாகே த்யாக ஹேதுஸே ததா தர்மாதிஸம்பந்தீ தத்த்வார்த–ஶ்ரத்தாநகே, அஂகபூர்வகத பதார்தோஂஸம்பந்தீ ஜ்ஞாநகே ஔர தபமேஂ சேஷ்டாகே க்ரஹண ஹேதுஸே [–தீநோஂகே த்யாக ஹேது ததா தீநோஂகே க்ரஹண ஹேதுஸே] விவிக்த பாவரூப வ்யாபார கரதா ஹுஆ, ஔர கிஸீ காரணஸே க்ராஹ்யகா த்யாக ஹோ ஜாநேபர ஔர த்யாஜ்யகா க்ரஹண ஹோ ஜாநேபர உஸகே ப்ரதிவிதாநகா அபிப்ராய கரதா ஹுஆ, ஜிஸ கால ஔர ஜிதநே கால தக விஶிஷ்ட பாவநாஸௌஷ்டவகே காரண ஸ்வபாவபூத ஸம்யக்தர்ஶந–ஜ்ஞாந–சாரித்ரகே ஸாத அஂக–அஂகீபாவஸே பரிணதி த்வாரா

------------------------------------------------------------------------- ௧. விவிக்த = விவேகஸே ப்ருதக கிஏ ஹுஏ [அர்தாத் ஹேய ஔர உபாதேயகா விவேக கரகே வ்யவஹாரஸே உபாதேய ரூப ஜாநே

௨. ப்ரதிவிதாந = ப்ரதிகார கரநேகீ விதி; ப்ரதிகாரகா உபாய; இலாஜ. ௩. விஶிஷ்ட பாவநாஸௌஷ்டவ = விஶேஷ அச்சீ பாவநா [அர்தாத் விஶிஷ்டஶுத்த பாவநா]; விஶிஷ்ட ப்ரகாரகீ உத்தம பாவநா. ௪. ஆத்மா வஹ அஂகீ ஔர ஸ்வபாவபூத ஸம்யக்தர்ஶநஜ்ஞாநசாரித்ர வஹ அஂக.

Page 236 of 264
PDF/HTML Page 265 of 293
single page version

௨௩௬

தத்ஸமாஹிதோ பூத்வா த்யாகோபாதாநவிகல்பஶூந்யத்வாத்விஶ்ராந்தபாவவ்யாபாரஃ ஸுநிஃப்ரகம்பஃ அயமாத்மாவ–திஷ்டதே, தஸ்மிந் தாவதி காலே அயமேவாத்மா ஜீவஸ்வபாவநியதசரிதத்வாந்நிஶ்சயேந மோக்ஷமார்க இத்யுச்யதே. அதோ நிஶ்சயவ்யவஹாரமோக்ஷமார்கயோஃ ஸாத்யஸாதநபாவோ நிதராமுபபந்ந.. ௧௬௧.. -----------------------------------------------------------------------------

உநஸே ஸமாஹித ஹோகர, த்யாகக்ரஹணகே விகல்பஸே ஶூந்யபநேகே காரண [பேதாத்மக] பாவரூப வ்யாபார விராம ப்ராப்த ஹோநேஸே [அர்தாத் பேதபாவரூப–கஂடபாவரூப வ்யாபார ருக ஜாநேஸே] ஸுநிஷ்கம்பரூபஸே ரஹதா ஹை, உஸ கால ஔர உதநே கால தக யஹீ ஆத்மா ஜீவஸ்வபாவமேஂ நியத சாரித்ரரூப ஹோநேகே காரண நிஶ்சயஸே ‘மோக்ஷமார்க’ கஹலாதா ஹை. இஸலியே, நிஶ்சயமோக்ஷமார்க ஔர வ்யவஹாரமோக்ஷமார்ககோ ஸாத்ய–ஸாதநபநா அத்யந்த கடதா ஹை.

பாவார்தஃ– நிஶ்சயமோக்ஷமார்க நிஜ ஶுத்தாத்மாகீ ருசி, ஜ்ஞப்தி ஔர நிஶ்சள அநுபூதிரூப ஹை. உஸகா ஸாதக [அர்தாத் நிஶ்சயமோக்ஷமார்ககா வ்யவஹார–ஸாதந] ஐஸா ஜோ பேதரத்நத்ரயாத்மக வ்யவஹாரமோக்ஷமார்க உஸே ஜீவ கதஂசித் [–கிஸீ ப்ரகார, நிஜ உத்யமஸே] அபநே ஸஂவேதநமேஂ ஆநேவாலீ அவித்யாகீ வாஸநாகே விலய த்வாரா ப்ராப்த ஹோதா ஹுஆ, ஜப குணஸ்தாநரூப ஸோபாநகே க்ரமாநுஸார நிஜஶுத்தாத்மத்ரவ்யகீ பாவநாஸே உத்பந்ந நித்யாநந்தலக்ஷணவாலே ஸுகாம்ருதகே ரஸாஸ்வாதகீ த்ருப்திரூப பரம கலாகே அநுபவகே காரண நிஜஶுத்தாத்மாஶ்ரித நிஶ்சயதர்ஶநஜ்ஞாநசாரித்ரரூபஸே அபேதரூப பரிணமித ஹோதா ஹை, தப நிஶ்சயநயஸே பிந்ந ஸாத்ய–ஸாதநகே அபாவகே காரண யஹ ஆத்மா ஹீ மோக்ஷமார்க ஹை. இஸலியே ஐஸா ஸித்த ஹுஆ கி ஸுவர்ண ஔர ஸுவர்ணபாஷாணகீ பா஁தி நிஶ்சயமோக்ஷமார்க ஔர வ்யவஹாரமோக்ஷமார்ககோ ஸாத்ய–ஸாதகபநா [வ்யவஹாரநயஸே] அத்யந்த கடித ஹோதா ஹை.. ௧௬௧.. ------------------------------------------------------------------------- ௧. உநஸே = ஸ்வபாவபூத ஸம்யக்தர்ஶந–ஜ்ஞாந–சாரித்ரஸே. ௨. யஹா஁ யஹ த்யாநமேஂ ரகநேயோக்ய ஹை கி ஜீவ வ்யவஹாரமோக்ஷமார்ககோ பீ அநாதி அவித்யாகா நாஶ கரகே ஹீ ப்ராப்த கர

Page 237 of 264
PDF/HTML Page 266 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந

ஆத்மநஶ்சாரித்ரஜ்ஞாநதர்ஶநத்வத்யோதநமேதத்.

யஃ கல்வாத்மாநமாத்மமயத்வாதநந்யமயமாத்மநா சரதி–ஸ்வபாவநியதாஸ்தித்வேநாநுவர்ததே, ஆத்மநா ஜாநாதி–ஸ்வபரப்ரகாஶகத்வேந சேதயதே, ஆத்மநா பஶ்யதி–யாதாதத்யேநாவலோகயதே, ஸ கல்வாத்மைவ சாரித்ரஂ

-----------------------------------------------------------------------------

அந்வயார்தஃ– [யஃ] ஜோ [ஆத்மா] [அநந்யமயம் ஆத்மாநம்] அநந்யமய ஆத்மாகோ [ஆத்மநா] ஆத்மாஸே [சரதி] ஆசரதா ஹை, [ஜாநாதி] ஜாநதா ஹை, [பஶ்யதி] தேகதா ஹை, [ஸஃ] வஹ [ஆத்மா ஹீ] [சாரித்ரஂ] சாரித்ர ஹை, [ஜ்ஞாநஂ] ஜ்ஞாந ஹை, [தர்ஶநம்] தர்ஶந ஹை–[இதி] ஐஸா [நிஶ்சிதஃ பவதி] நிஶ்சித ஹை.

டீகாஃ– யஹ, ஆத்மாகே சாரித்ர–ஜ்ஞாந–தர்ஶநபநேகா ப்ரகாஶந ஹை [அர்தாத் ஆத்மா ஹீ சாரித்ர, ஜ்ஞாந ஔர தர்ஶந ஹை ஐஸா யஹா஁ ஸமஜாயா ஹை].

ஆசரதா ஹை அர்தாத் ஸ்வபாவநியத அஸ்தித்வ த்வாரா அநுவர்ததா ஹை [–ஸ்வபாவநியத அஸ்தித்வரூபஸே பரிணமித ஹோகர அநுஸரதா ஹை], [அநந்யமய ஆத்மாகோ ஹீ] ஆத்மாஸே ஜாநதா ஹை அர்தாத் ஸ்வபரப்ரகாஶகரூபஸே சேததா ஹை, [அநந்யமய ஆத்மாகோ ஹீ] ஆத்மாஸே தேகதா ஹை அர்தாத் யதாததரூபஸே ------------------------------------------------------------------------- ௧. ஸ்வபாவநியத = ஸ்வபாவமேஂ அவஸ்தித; [ஜ்ஞாநதர்ஶநரூப] ஸ்வபாவமேஂ த்ர஢ரூபஸே ஸ்தித. [‘ஸ்வபாவநியத அஸ்தித்வ’கீ

Page 238 of 264
PDF/HTML Page 267 of 293
single page version

௨௩௮

ஜ்ஞாநஂ தர்ஶநமிதி கர்த்ருகர்மகரணாநாமஜ்ஞாநஂ தர்ஶநமிதி கர்த்ருகர்மகரணாநாமபேதாந்நிஶ்சிதோ பவதி. அதஶ்சாரித்ரஜ்ஞாநதர்ஶநரூபத்வாஜ்ஜீவஸ்வபாவநியதசரிதத்வலக்ஷணஂ நிஶ்சயமோக்ஷமார்கத்வமாத்மநோ நிதராமுபபந்நமிதி.. ௧௬௨..

ஸர்வஸ்யாத்மநஃ ஸஂஸாரிணோ மோக்ஷமார்கார்ஹத்வநிராஸோயம். -----------------------------------------------------------------------------

அவலோகதா ஹை, வஹ ஆத்மா ஹீ வாஸ்தவமேஂ சாரித்ர ஹை, ஜ்ஞாந ஹை, தர்ஶந ஹை–ஐஸா கர்தா–கர்ம–கரணகே அபேதகே காரண நிஶ்சித ஹை. இஸஸே [ஐஸா நிஶ்சித ஹுஆ கி] சாரித்ர–ஜ்ஞாந–தர்ஶநரூப ஹோநேகே காரண ஆத்மாகோ ஜீவஸ்வபாவநியத சாரித்ர ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஐஸா நிஶ்சயமோக்ஷமார்கபநா அத்யந்த கடித ஹோதா ஹை [அர்தாத் ஆத்மா ஹீ சாரித்ர–ஜ்ஞாந–தர்ஶந ஹோநேகே காரண ஆத்மா ஹீ ஜ்ஞாநதர்ஶநரூப ஜீவஸ்வபாவமேஂ த்ர஢ரூபஸே ஸ்தித சாரித்ர ஜிஸகா ஸ்வரூப ஹை ஐஸா நிஶ்சயமோக்ஷமார்க ஹை].. ௧௬௨..

அந்வயார்தஃ– [யேந] ஜிஸஸே [ஆத்மா முக்த ஹோநேபர] [ஸர்வஂ விஜாநாதி] ஸர்வகோ ஜாநதா ஹை ஔர [பஶ்யதி] தேகதா ஹைே, [தேந] உஸஸே [ஸஃ] வஹ [ஸௌக்யம் அநுபவதி] ஸௌக்யகா அநுபவ கரதா ஹை; – [இதி தத்] ஐஸா [பவ்யஃ ஜாநாதி] பவ்ய ஜீவ ஜாநதா ஹை, [அபவ்யஸத்த்வஃ ந ஶ்ரத்தத்தே] அபவ்ய ஜீவ ஶ்ரத்தா நஹீஂ கரதா.

டீகாஃ– யஹ, ஸர்வ ஸஂஸாரீ ஆத்மா மோக்ஷமார்ககே யோக்ய ஹோநேகா நிராகரண [நிஷேத] ஹை ------------------------------------------------------------------------- ௧. ஜப ஆத்மா ஆத்மாகோ ஆத்மாஸே ஆசரதா ஹை–ஜாநதா ஹை–தேகதா ஹை, தப கர்தா பீ ஆத்மா, கர்ம பீ ஆத்மா ஔர

Page 239 of 264
PDF/HTML Page 268 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந

இஹ ஹி ஸ்வபாவப்ராதிகூல்யாபாவஹேதுகஂ ஸௌக்யம். ஆத்மநோ ஹி த்ரஶி–ஜ்ஞப்தீ ஸ்வபாவஃ. தயோர்விஷயப்ரதிபந்தஃ ப்ராதிகூல்யம். மோக்ஷே கல்வாத்மநஃ ஸர்வஂ விஜாநதஃ பஶ்யதஶ்ச ததபாவஃ. ததஸ்தத்தேதுகஸ்யாநாகுலத்வலக்ஷணஸ்ய பரமார்தஸுகஸ்ய மோக்ஷேநுபூதிரசலிதாஸ்தி. இத்யேதத்பவ்ய ஏவ பாவதோ விஜாநாதி, ததஃ ஸ ஏவ மோக்ஷமார்கார்ஹஃ. நைததபவ்யஃ ஶ்ரத்தத்தே, ததஃ ஸ மோக்ஷமார்காநர்ஹ ஏவேதி. அதஃ கதிபயே ஏவ ஸஂஸாரிணோ மோக்ஷமார்கார்ஹா ந ஸர்வ ஏவேதி.. ௧௬௩.. -----------------------------------------------------------------------------

த்ரஶி–ஜ்ஞப்தி [தர்ஶந ஔர ஜ்ஞாந] ஹை. உந தோநோஂகோ விஷயப்ரதிபந்த ஹோநா ஸோ ‘ப்ரதிகூலதா’ ஹை. மோக்ஷமேஂ வாஸ்தவமேஂ ஆத்மா ஸர்வகோ ஜாநதா ஔர தேகதா ஹோநேஸே உஸகா அபாவ ஹோதா ஹை [அர்தாத் மோக்ஷமேஂ ஸ்வபாவகீ ப்ரதிகூலதாகா அபாவ ஹோதா ஹை]. இஸலியே உஸகா அபாவ ஜிஸகா காரண ஹை ஐஸே

௪ அநாகுலதாலக்ஷணவாலே பரமார்த–ஸுககீ மோக்ஷமேஂ அசலித அநுபூதி ஹோதீ ஹை. –இஸ ப்ரகார பவ்ய ஜீவ ஹீ பாவஸே ஜாநதா ஹை, இஸலியே வஹீ மோக்ஷமார்ககே யோக்ய ஹை; அபவ்ய ஜீவ இஸ ப்ரகார ஶ்ரத்தா நஹீஂ கரதா, ௫ இஸலியே வஹ மோக்ஷமார்ககே அயோக்ய ஹீ ஹை.

------------------------------------------------------------------------- ௧. ப்ரதிகூலதா = விருத்ததா; விபரீததா; ஊலடாபந. ௨. விஷயப்ரதிபந்த = விஷயமேஂ ருகாவட அர்தாத் மர்யாதிதபநா. [தர்ஶந ஔர ஜ்ஞாநகே விஷயமேஂ மர்யாதிதபநா ஹோநா வஹ

௩. பாரமார்திக ஸுககா காரண ஸ்வபாவகீ ப்ரதிகூலதாகா அபாவ ஹை. ௪. பாரமார்திக ஸுககா லக்ஷண அதவா ஸ்வரூப அநாகுலதா ஹை. ௫. ஶ்ரீ ஜயஸேநாசார்யதேவக்ருத டீகாமேஂ கஹா ஹை கி ‘உஸ அநந்த ஸுககோ பவ்ய ஜீவ ஜாநதே ஹை, உபாதேயரூபஸே ஶ்ரத்ததே ஹைஂ

Page 240 of 264
PDF/HTML Page 269 of 293
single page version

௨௪௦

தர்ஶநஜ்ஞாநசாரித்ராணாஂ கதஂசித்பந்தஹேதுத்வோபதர்ஶநேந ஜீவஸ்வபாவே நியதசரிதஸ்ய ஸாக்ஷாந்மோக்ஷ– ஹேதுத்வத்யோதநமேதத். அமூநி ஹி தர்ஶநஜ்ஞாநசாரித்ராணி கியந்மாத்ரயாபி பரஸமயப்ரவ்ருத்த்யா ஸஂவலிதாநி க்ருஶாநு–ஸஂவலிதாநீவ க்ருதாநி கதஞ்சித்விருத்தகாரணத்வரூடேர்பந்தகாரணாந்யபி -----------------------------------------------------------------------------

அந்வயார்தஃ– [தர்ஶநஜ்ஞாநசாரித்ராணி] தர்ஶந–ஜ்ஞாந–சாரித்ர [மோக்ஷமார்கஃ] மோக்ஷமார்க ஹை [இதி] இஸலியே [ஸேவிதவ்யாநி] வே ஸேவநயோக்ய ஹைஂ– [இதம் ஸாதுபிஃ பணிதம்] ஐஸா ஸாதுஓஂநே கஹா ஹை; [தைஃ து] பரந்து உநஸே [பந்தஃ வா] பந்த பீ ஹோதா ஹை ஔர [மோக்ஷஃ வா] மோக்ஷ பீ ஹோதா ஹை.

டீகாஃ– யஹா஁, தர்ஶந–ஜ்ஞாந–சாரித்ரகா கதஂசித் பந்தஹேதுபநா தர்ஶாயா ஹை ஔர இஸ ப்ரகார ஜீவஸ்வபாவமேஂ நியத சாரித்ரகா ஸாக்ஷாத் மோக்ஷஹேதுபநா ப்ரகாஶித கியா ஹை.

மிலித க்ருதகீ பா஁தி [அர்தாத் உஷ்ணதாயுக்த க்ருதகீ பா஁தி], கதஂசித் விருத்த கார்யகே காரணபநேகீ வ்யாப்திகே காரண பந்தகாரண பீ ஹை. ஔர ஜப வே ------------------------------------------------------------------------- ௧. க்ருத ஸ்வபாவஸே ஶீதலதாகே காரணபூத ஹோநேபர பீ, யதி வஹ கிஂசித் பீ உஷ்ணதாஸே யுக்த ஹோ தோ, உஸஸே

௨. பரஸமயப்ரவ்ருத்தியுக்த தர்ஶந–ஜ்ஞாந–சாரித்ரமேஂ கதஂசித் மோக்ஷரூப கார்யஸே விருத்த கார்யகா காரணபநா [அர்தாத் பந்தரூப

Page 241 of 264
PDF/HTML Page 270 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந

பவந்தி. யதா து ஸமஸ்தபர–ஸமயப்ரவ்ருத்திநிவ்ருத்திரூபயா ஸ்வஸமயப்ரவ்ருத்த்யா ஸங்கச்சஂதே, ததா நிவ்ருத்தக்ருஶாநுஸஂவலநாநீவ க்ருதாநி விருத்தகார்யகாரணபாவாபாவாத்ஸாக்ஷாந்மோக்ஷகாரணாந்யேவ பவந்தி. ததஃ ஸ்வஸமயப்ரவ்ருத்திநாம்நோ ஜீவஸ்வபாவநியதசரிதஸ்ய ஸாக்ஷாந்மோக்ஷமார்கத்வமுபபந்ந–மிதி..௧௬௪..

----------------------------------------------------------------------------- [தர்ஶந–ஜ்ஞாந–சாரித்ர], ஸமஸ்த பரஸமயப்ரவ்ருத்திஸே நிவ்ருத்திரூப ஐஸீ ஸ்வஸமயப்ரவ்ருத்திகே ஸாத ஸஂயுக்த ஹோதே ஹைஂ தப, ஜிஸே அக்நிகே ஸாதகா மிலிதபநா நிவ்ருத்த ஹுஆ ஹை ஐஸே க்ருதகீ பா஁தி, விருத்த கார்யகா காரணபாவ நிவ்ருத்த ஹோ கயா ஹோநேஸே ஸாக்ஷாத் மோக்ஷகா காரண ஹீ ஹை. இஸலியே ‘ஸ்வஸமயப்ரவ்ருத்தி’ நாமகா ஜோ ஜீவஸ்வபாவமேஂ நியத சாரித்ர உஸே ஸாக்ஷாத் மோக்ஷமார்கபநா கடித ஹோதா ஹை .. ௧௬௪.. ௧

ஹோதா ஹை [இதி] ஐஸா [யதி] யதி [அஜ்ஞாநாத்] அஜ்ஞாநகே காரண [ஜ்ஞாநீ] ஜ்ஞாநீ [மந்யதே] மாநே, தோ வஹ [பரஸமயரதஃ ஜீவஃ] பரஸமயரத ஜீவ [பவதி] ஹை. [‘அர்ஹஂதாதிகே ப்ரதி பக்தி–அநுராகவாலீ மஂதஶுத்திஸே பீ க்ரமஶஃ மோக்ஷ ஹோதா ஹை’ இஸ ப்ரகார யதி அஜ்ஞாநகே காரண [–ஶுத்தாத்மஸஂவேதநகே அபாவகே காரண, ராகாஂஶகேே காரண] ஜ்ஞாநீகோ பீ [மஂத புருஷார்தவாலா] ஜுகாவ வர்தே, தோ தப தக வஹ பீ ஸூக்ஷ்ம பரஸமயமேஂ ரத ஹை.]

-------------------------------------------------------------------------

௧. இஸ நிரூபணகே ஸாத துலநா கரநேகே லியே ஶ்ரீ ப்ரவசநஸாரகீ ௧௧ வீஂ காதா ஔர உஸகீ தத்த்வப்ரதீபிகா டீகா

௨. மாநநா = ஜுகாவ கரநா; ஆஶய ரகநா; ஆஶா ரகநா; இச்சா கரநா; அபிப்ராய கரநா.

Page 242 of 264
PDF/HTML Page 271 of 293
single page version

௨௪௨

ஸூக்ஷ்மபரஸமயஸ்வரூபாக்யாநமேதத்.

அர்ஹதாதிஷு பகவத்ஸு ஸித்திஸாதநீபூதேஷு பக்திபாவாநுரஞ்ஜிதா சித்தவ்ருத்திரத்ர ஶுத்தஸஂப்ரயோகஃ. அத கல்வஜ்ஞாநலவாவேஶாத்யதி யாவத் ஜ்ஞாநவாநபி ததஃ ஶுத்தஸஂப்ரயோகாந்மோக்ஷோ பவதீ– த்யபிப்ராயேண கித்யமாநஸ்தத்ர ப்ரவர்ததே ததா தாவத்ஸோபி ராகலவஸத்பாவாத்பரஸமயரத இத்யுபகீயதே. அத ந கிஂ புநர்நிரங்குஶராககலிகலங்கிதாந்தரங்கவ்ருத்திரிதரோ ஜந இதி.. ௧௬௫.. -----------------------------------------------------------------------------

ஸித்திகே ஸாதநபூத ஐஸே அர்ஹஂதாதி பகவந்தோஂகே ப்ரதி பக்திபாவஸே அநுரஂஜித சித்தவ்ருத்தி வஹ யஹா஁ ‘ஶுத்தஸம்ப்ரயோக’ ஹை. அப, ௨அஜ்ஞாநலவகே ஆவேஶஸே யதி ஜ்ஞாநவாந பீ ‘உஸ ஶுத்தஸம்ப்ரயோகஸே மோக்ஷ ஹோதா ஹை ’ ஐஸே அபிப்ராய த்வாரா கேத ப்ராப்த கரதா ஹுஆ உஸமேஂ [ஶுத்தஸம்ப்ரயோகமேஂ] ப்ரவர்தே, தோ தப தக வஹ பீ ௩ராகலவகே ஸத்பாவகே காரண ௪‘பரஸமயரத’ கஹலாதா ஹை. தோ பிர நிரஂகுஶ ராகரூப க்லேஶஸே கலஂகித ஐஸீ அஂதரஂக வ்ருத்திவாலா இதர ஜந க்யா பரஸமயரத நஹீஂ கஹலாஏகா? [அவஶ்ய கஹலாஏகா ஹீ]

------------------------------------------------------------------------- ௧. அநுரஂஜித = அநுரக்த; ராகவாலீ; ஸராக. ௨. அஜ்ஞாநலவ = கிந்சித் அஜ்ஞாந; அல்ப அஜ்ஞாந. ௩. ராகலவ = கிந்சித் ராக; அல்ப ராக. ௪. பரஸமயரத = பரஸமயமேஂ ரத; பரஸமயஸ்தித; பரஸமயகீ ஓர ஜுகாவவாலா; பரஸமயமேஂ ஆஸக்த. ௫. இஸ காதாகீ ஶ்ரீ ஜயஸேநாசார்யதேவக்ருத டீகாமேஂ இஸ ப்ரகார விவரண ஹைஃ–

Page 243 of 264
PDF/HTML Page 272 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந

உக்தஶுத்தஸஂப்ரயோகஸ்ய கதஞ்சித்பந்தஹேதுத்வேந மோக்ஷமார்கத்வநிராஸோயம். அர்ஹதாதிபக்திஸஂபந்நஃ கதஞ்சிச்சுத்தஸஂப்ரயோகோபி ஸந் ஜீவோ ஜீவத்ராகலவத்வாச்சுபோபயோக–தாமஜஹத் பஹுஶஃ -----------------------------------------------------------------------------

அந்வயார்தஃ– [அர்ஹத்ஸித்தசைத்யப்ரவசநகணஜ்ஞாநபக்திஸம்பந்நஃ] அர்ஹஂத, ஸித்த, சைத்ய [–அர்ஹஂதாதிகீ ப்ரதிமா], ப்ரவசந [–ஶாஸ்த்ர], முநிகண ஔர ஜ்ஞாநகே ப்ரதி பக்திஸம்பந்ந ஜீவ [பஹுஶஃ புண்யஂ பத்நாதி] பஹுத புண்ய பாஂததா ஹை, [ந கலு ஸஃ கர்மக்ஷயஂ கரோதி] பரந்து வாஸ்தவமேஂ வஹ கர்மோஂகா க்ஷய நஹீஂ கரதா.

டீகாஃ– யஹா஁, பூர்வோக்த ஶுத்தஸம்ப்ரயோககோ கதஂசித் பஂதஹேதுபநா ஹோநேஸே உஸகா மோக்ஷமார்கபநா நிரஸ்த கியா ஹை [அர்தாத் ஜ்ஞாநீகோ வர்ததா ஹுஆ ஶுத்தஸம்ப்ரயோக நிஶ்சயஸே பஂதஹேதுபூத ஹோநேகே காரண வஹ மோக்ஷமார்க நஹீஂ ஹை ஐஸா யஹா஁ தர்ஶாயா ஹை]. அர்ஹஂதாதிகே ப்ரதி பக்திஸம்பந்ந ஜீவ, கதஂசித் ‘ஶுத்தஸம்ப்ரயோகவாலா’ ஹோநே பர பீ, ராகலவ ஜீவித [வித்யமாந] ஹோநேஸே ‘ஶுபோபயோகீபநே’ கோ நஹீஂ சோ஡தா ஹுஆ, பஹுத

------------------------------------------------------------------------- ௧. கதஂசித் = கிஸீ ப்ரகார; கிஸீ அபேக்ஷாஸே [அர்தாத் நிஶ்சயநயகீ அபேக்ஷாஸே]. [ஜ்ஞாநீகோ வர்ததே ஹுஏ

௨. நிரஸ்த கரநா = கஂடித கரநா; நிகால தேநா; நிஷித்த கரநா. ௩. ஸித்திகே நிமித்தபூத ஐஸே ஜோ அர்ஹஂந்தாதி உநகே ப்ரதி பக்திபாவகோ பஹலே ஶுத்தஸம்ப்ரயோக கஹா கயா ஹை. உஸமேஂ ‘ஶுத்த’

௪. ராகலவ = கிஂசித் ராக; அல்ப ராக.

Page 244 of 264
PDF/HTML Page 273 of 293
single page version

௨௪௪

புண்யஂ பத்நாதி, ந கலு ஸகலகர்மக்ஷயமாரபதே. ததஃ ஸர்வத்ர ராககணிகாபி பரிஹரணீயா பரஸமயப்ரவ்ருத்திநிபந்தநத்வாதிதி.. ௧௬௬..

ஸ்வஸமயோபலம்பாபாவஸ்ய ராகைகஹேதுத்வத்யோதநமேதத். யஸ்ய கலு ராகரேணுகணிகாபி ஜீவதி ஹ்ருதயே ந நாம ஸ ஸமஸ்தஸித்தாந்தஸிந்துபாரகோபி நிருபராகஶுத்தஸ்வரூபஂ ஸ்வஸமயஂ சேதயதே. ----------------------------------------------------------------------------- புண்ய பாஂததா ஹை, பரந்து வாஸ்தவமேஂ ஸகல கர்மகா க்ஷய நஹீஂ கரதா. இஸலியே ஸர்வத்ர ராககீ கணிகா பீ பரிஹரநேயோக்ய ஹை, க்யோஂகி வஹ பரஸமயப்ரவ்ருத்திகா காரண ஹை.. ௧௬௬..

அந்வயார்தஃ– [யஸ்ய] ஜிஸே [பரத்ரவ்யே] பரத்ரவ்யகே ப்ரதி [அணுமாத்ரஃ வா] அணுமாத்ர பீ [லேஶமாத்ர பீ [ராகஃ] ராக [ஹ்ருதயே வித்யதே] ஹ்ருதயமேஂ வர்ததா ஹை [ஸஃ] வஹ, [ஸர்வாகமதரஃ அபி] பலே ஸர்வஆகமதர ஹோ ததாபி, [ஸ்வகஸ்ய ஸமயஂ ந விஜாநாதி] ஸ்வகீய ஸமயகோ நஹீஂ ஜாநதா [–அநுபவ நஹீஂ கரதா].

டீகாஃ– யஹா஁, ஸ்வஸமயகீ உபலப்திகே அபாவகா, ராக ஏக ஹேது ஹை ஐஸா ப்ரகாஶித கியா ஹை [அர்தாத் ஸ்வஸமயகீ ப்ராப்திகே அபாவகா ராக ஹீ ஏக காரண ஹை ஐஸா யஹா஁ தர்ஶாயா ஹை]. ஜிஸே ராகரேணுகீ கணிகா பீ ஹ்ருதயமேஂ ஜீவித ஹை வஹ, பலே ஸமஸ்த ஸித்தாஂதஸாகரகா பாரஂகத ஹோ ததாபி, நிருபராக– ஶுத்தஸ்வரூப ஸ்வஸமயகோ வாஸ்தவமேஂ நஹீஂ சேததா [–அநுபவ நஹீஂ கரதா].

------------------------------------------------------------------------- ௧. நிருபராக–ஶுத்தஸ்வரூப = உபராகரஹித [–நிர்விகார] ஶுத்த ஜிஸகா ஸ்வரூப ஹை ஐஸா.

Page 245 of 264
PDF/HTML Page 274 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந

ததஃ ஸ்வஸமயப்ரஸித்தயர்தஂ பிஞ்ஜநலக்நதூலந்யாஸந்யாயமதித்ததார்ஹதாதிவிஷயோபி க்ரமேண ராகரேணுரபஸாரணீய இதி.. ௧௬௭..

ராகலவமூலதோஷபரஂபராக்யாநமேதத். இஹ கல்வர்ஹதாதிபக்திரபி ந ராகாநுவ்ருத்திமந்தரேண பவதி. ராகாத்யநுவ்ருத்தௌ ச ஸத்யாஂ புத்திப்ரஸரமந்தரேணாத்மா ந தஂ கதஂசநாபி தாரயிதுஂ ஶக்யதே. -----------------------------------------------------------------------------

இஸலியே, ‘ துநகீஸே சிபகீ ஹுஈ ரூஈ’கா ந்யாய லாகு ஹோநேஸே, ஜீவகோ ஸ்வஸமயகீ ப்ரஸித்திகே ஹேது அர்ஹஂதாதி–விஷயக பீ ராகரேணு [–அர்ஹஂதாதிகே ஓரகீ பீ ராகரஜ] க்ரமஶஃ தூர கரநேயோக்ய ஹை.. ௧௬௭..

அந்வயார்தஃ– [யஸ்ய] ஜோ [சித்தோத்ப்ராமஂ விநா து] [ராகநகே ஸத்பாவகே காரண] சித்தகே ப்ரமண ரஹித [ஆத்மாநம்] அபநேகோ [தர்தும் ந ஶக்யம்] நஹீஂ ரக ஸகதா, [தஸ்ய] உஸே [ஶுபாஶுபக்ருதஸ்ய கர்மணஃ] ஶுபாஶுப கர்மகா [ரோதஃ ந வித்யதே] நிரோத நஹீஂ ஹை.

டீகாஃ– யஹ, ராகலவமூலக தோஷபரம்பராகா நிரூபண ஹை [அர்தாத் அல்ப ராக ஜிஸகா மூல ஹை ஐஸீ தோஷோஂகீ ஸஂததிகா யஹா஁ கதந ஹை]. யஹா஁ [இஸ லோகமேஂ] வாஸ்தவமேஂ அர்ஹஂதாதிகே ஓரகீ பக்தி பீ ராகபரிணதிகே பிநா நஹீஂ ஹோதீ. ராகாதிபரிணதி ஹோநே பர, ஆத்மா புத்திப்ரஸார ரஹித [–சித்தகே ப்ரமணஸே ரஹித] அபநேகோ கிஸீ ப்ரகார நஹீஂ ரக ஸகதா ;

------------------------------------------------------------------------- ௧. துநகீஸே சிபகீ ஹுஈ தோ஡ீ ஸீ பீ ௨. ஜிஸ ப்ரகார ரூஈ, துநநேகே கார்யமேஂ விக்ந கரதீ ஹை, உஸீ ப்ரகார தோ஡ா ஸா பீ ராக ஸ்வஸமயகீ உபலப்திரூப கார்யமேஂ விக்ந கரதா ஹை.

Page 246 of 264
PDF/HTML Page 275 of 293
single page version

௨௪௬

புத்திப்ரஸரே ச ஸதி ஶுபஸ்யாஶுபஸ்ய வா கர்மணோ ந நிரோதோஸ்தி. ததோ ராககலிவிலாஸமூல ஏவாயமநர்தஸந்தாந இதி.. ௧௬௮..

ராககலிநிஃஶேஷீகரணஸ்ய கரணீயத்வாக்யாநமேதத். ----------------------------------------------------------------------------- ஔர புத்திப்ரஸார ஹோநே பர [–சித்தகா ப்ரமண ஹோநே பர], ஶுப ததா அஶுப கர்மகா நிரோத நஹீஂ ஹோதா. இஸலிஏ, இஸ அநர்தஸஂததிகா மூல ராகரூப க்லேஶகா விலாஸ ஹீ ஹை.

பாவார்தஃ– அர்ஹஂதாதிகீ பக்தி பீ ராக பிநா நஹீஂ ஹோதீ. ராகஸே சித்தகா ப்ரமண ஹோதா ஹை; சித்தகே ப்ரமணஸே கர்மபஂத ஹோதா ஹை. இஸலிஏ இந அநர்தோஂகீ பரம்பராகா மூல காரண ராக ஹீ ஹை.. ௧௬௮.. ௨

அந்வயார்தஃ– [தஸ்மாத்] இஸலிஏ [நிவ்ருத்திகாமஃ] மோக்ஷார்தீ ஜீவ [நிஸ்ஸங்கஃ] நிஃஸஂக [ச] ஔர [நிர்மமஃ] நிர்மம [பூத்வா புநஃ] ஹோகர [ஸித்தேஷு பக்தி] ஸித்தோஂகீ பக்தி [–ஶுத்தாத்மத்ரவ்யமேஂ ஸ்திரதாரூப பாரமார்திக ஸித்தபக்தி] [கரோதி] கரதா ஹை, [தேந] இஸலிஏ வஹ [நிர்வாணஂ ப்ராப்நோதி] நிர்வாணகோ ப்ராப்த கரதா ஹை.

டீகாஃ– யஹ, ராகரூப க்லேஶகா நிஃஶேஷ நாஶ கரநேயோக்ய ஹோநேகா நிரூபண ஹை. ௩ ------------------------------------------------------------------------- ௧. புத்திப்ரஸார = விகல்போஂகா விஸ்தார; சித்தகா ப்ரமண; மநகா படகநா; மநகீ சஂசலதா. ௨. இஸ காதாகீ ஶ்ரீ ஜயஸேநாசார்யதேவவிரசித டீகாமேஂ நிம்நாநுஸார விவரண தியா கயா ஹைஃ–மாத்ர நித்யாநஂத ஜிஸகா

௩. நிஃஶேஷ = ஸம்பூர்ண; கிஂசித் ஶேஷ ந ரஹே ஐஸா.

Page 247 of 264
PDF/HTML Page 276 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந

யதோ ராகாத்யநுவ்ருத்தௌ சித்தோத்ப்ராந்திஃ, சித்தோத்ப்ராந்தௌ கர்மபந்த இத்யுக்தம், ததஃ கலு மோக்ஷார்திநா கர்மபந்தமூலசித்தோத்ப்ராந்திமூலபூதா ராகாத்யநுவ்ருத்திரேகாந்தேந நிஃஶேஷீகரணீயா. நிஃ–ஶேஷிதாயாஂ தஸ்யாஂ ப்ரஸித்தநைஃஸங்கயநைர்மம்யஃ ஶுத்தாத்மத்ரவ்யவிஶ்ராந்திரூபாஂ பாரமார்திகீஂ ஸித்தபக்திமநுபிப்ராணஃ ப்ரஸித்தஸ்வஸமயப்ரவ்ருத்திர்பவதி. தேந காரணேந ஸ ஏவ நிஃ–ஶேஷிதகர்மபந்தஃ ஸித்திமவாப்நோதீதி.. ௧௬௯..

----------------------------------------------------------------------------- ராகாதிபரிணதி ஹோநே பர சித்தகா ப்ரமண ஹோதா ஹை ஔர சித்தகா ப்ரமண ஹோநே பர கர்மபந்த ஹோதா ஹை ஐஸா [பஹலே] கஹா கயா, இஸலிஏ மோக்ஷார்தீகோ கர்மபந்தகா மூல ஐஸா ஜோ சித்தகா ப்ரமண உஸகே மூலபூத ராகாதிபரிணதிகா ஏகாந்த நிஃஶேஷ நாஶ கரநேயோக்ய ஹை. உஸகா நிஃஶேஷ நாஶ கியா ஜாநேஸே, ஜிஸே ௧௨ நிஃஸஂகதா ஔர நிர்மமதா ப்ரஸித்த ஹுஈ ஹை ஐஸா வஹ ஜீவ ஶுத்தாத்மத்ரவ்யமேஂ விஶ்ராஂதிரூப பாரமார்திக

ஸித்தபக்தி தாரண கரதா ஹுஆ ஸ்வஸமயப்ரவ்ருத்திகீ ப்ரஸித்திவாலா ஹோதா ஹை. உஸ காரணஸே வஹீ ஜீவ கர்மபந்தகா நிஃஶேஷ நாஶ கரகே ஸித்திகோ ப்ராப்த கரதா ஹை.. ௧௬௯.. ------------------------------------------------------------------------- ௧ நிஃஸஂக = ஆத்மதத்த்வஸே விபரீத ஐஸா ஜோ பாஹ்ய–அப்யஂதர பரிக்ரஹண உஸஸே ரஹித பரிணதி ஸோ நிஃஸஂகதா ஹை. ௨. ராகாதி–உபாதிரஹித சைதந்யப்ரகாஶ ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஐஸே ஆத்மதத்த்வஸே விபரீத மோஹோதய ஜிஸகீ உத்பத்திமேஂ

௩. ஸ்வஸமயப்ரவ்ருத்திகீ ப்ரஸித்திவாலா = ஜிஸே ஸ்வஸமயமேஂ ப்ரவ்ருத்தி ப்ரஸித்த ஹுஈ ஹை ஐஸா. [ஜோ ஜீவ ராகாதிபரிணதிகா

Page 248 of 264
PDF/HTML Page 277 of 293
single page version

௨௪௮

அர்ஹதாதிபக்திரூபபரஸமயப்ரவ்ருத்தேஃ ஸாக்ஷாந்மோக்ஷஹேதுத்வாபாவேபி பரம்பரயா மோக்ஷஹேதுத்வஸத்பாவ– த்யோதநமேதத். -----------------------------------------------------------------------------

அந்வயார்தஃ– [ஸஂயமதபஃஸம்ப்ரயுக்தஸ்ய] ஸஂயமதபஸஂயுக்த ஹோநே பர பீ, [ஸபதார்த தீர்தகரம்] நவ பதார்தோஂ ததா தீர்தஂகரகே ப்ரதி [அபிகதபுத்தேஃ] ஜிஸகீ புத்திகா ஜுகாவ வர்ததா ஹை ஔர [ஸூத்ரரோசிநஃ] ஸூத்ரோஂகே ப்ரதி ஜிஸே ருசி [ப்ரீதி] வர்ததீ ஹை, உஸ ஜீவகோ [நிர்வாணஂ] நிர்வாண [தூரதரம்] தூரதர [விஶேஷ தூர] ஹை.

டீகாஃ– யஹா஁, அர்ஹஂதாதிகீ பக்திரூப பரஸமயப்ரவ்ருத்திமேஂ ஸாக்ஷாத் மோக்ஷஹேதுபநேகா அபாவ ஹோநே பர பீ பரம்பராஸே மோக்ஷஹேதுபநேகா ஸத்பாவ தர்ஶாயா ஹை. ௧ -------------------------------------------------------------------------

Page 249 of 264
PDF/HTML Page 278 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந

யஃ கலு மௌக்ஷார்தமுத்யதமநாஃ ஸமுபார்ஜிதாசிந்த்யஸஂயமதபோபாரோப்யஸஂபாவிதபரமவைராக்ய– பூமிகாதிரோஹணஸமர்தப்ரபுஶக்திஃ பிஞ்ஜநலக்நதூலந்யாஸந்யாயேந நவபதார்தைஃ ஸஹார்ஹதாதிருசிரூபாஂ பர– ஸமயப்ரவ்ருத்திஂ பரித்யக்துஂ நோத்ஸஹதே, ஸ கலு ந நாம ஸாக்ஷாந் மோக்ஷஂ லபதே கிந்து ஸுரலோகாதி– க்ல்ருேஶப்ராப்திரூபயா பரம்பரயா தமவாப்நோதி.. ௧௭௦..

-----------------------------------------------------------------------------

கியா ஹோநே பர பீ பரமவைராக்யபூமிகாகா ஆரோஹண கரநேமேஂ ஸமர்த ஐஸீ ப்ரபுஶக்தி உத்பந்ந நஹீஂ கீ ஹோநேஸே, ‘துநகீ கோ சிபகீ ஹுஈ ரூஈ’கே ந்யாயஸே, நவ பதார்தோஂ ததா அர்ஹஂதாதிகீ ருசிரூப [ப்ரீதிரூப] பரஸமயப்ரவ்ருத்திகா பரித்யாக நஹீஂ கர ஸகதா, வஹ ஜீவ வாஸ்தவமேஂ ஸாக்ஷாத் மோக்ஷகோ ப்ராப்த நஹீஂ கரதா கிந்து தேவலோகாதிகே க்லேஶகீ ப்ராப்திரூப பரம்பரா த்வாரா உஸே ப்ராப்த கரதா ஹை.. ௧௭௦.. ------------------------------------------------------------------------- ௧. ப்ரபுஶக்தி = ப்ரபல ஶக்தி; உக்ர ஶக்தி; ப்ரசுர ஶக்தி. [ஜிஸ ஜ்ஞாநீ ஜீவநே பரம உதாஸீநதாகோ ப்ராப்த கரநேமேஂ ஸமர்த

Page 250 of 264
PDF/HTML Page 279 of 293
single page version

௨௫௦

அர்ஹதாதிபக்திமாத்ரராகஜநிதஸாக்ஷாந்மோக்ஷஸ்யாந்தராயத்யோதநமேதத். யஃ கல்வர்ஹதாதிபக்திவிதேயபுத்திஃ ஸந் பரமஸஂயமப்ரதாநமதிதீவ்ரஂ தபஸ்தப்யதே, ஸ தாவந்மாத்ர– ராககலிகலங்கிதஸ்வாந்தஃ ஸாக்ஷாந்மோக்ஷஸ்யாந்தராயீபூதஂ விஷயவிஷத்ருமாமோதமோஹிதாந்தரங்கஂ ஸ்வர்கலோகஂ ஸமாஸாத்ய, ஸுசிரஂ ராகாங்காரைஃ பச்யமாநோந்தஸ்தாம்யதீதி.. ௧௭௧..

-----------------------------------------------------------------------------

அந்வயார்தஃ– [யஃ] ஜோ [ஜீவ], [அர்ஹத்ஸித்தசைத்யப்ரவசநபக்தஃ] அர்ஹஂத, ஸித்த, சைத்ய [– அர்ஹர்ஂதாதிகீ ப்ரதிமா] ஔர ப்ரவசநகே [–ஶாஸ்த்ர] ப்ரதி பக்தியுக்த வர்ததா ஹுஆ, [பரேண நியமேந] பரம ஸஂயம ஸஹித [தபஃகர்ம] தபகர்ம [–தபரூப கார்ய] [கரோதி] கரதா ஹை, [ஸஃ] வஹ [ஸுரலோகஂ] தேவலோககோ [ஸமாதத்தே] ஸம்ப்ராப்த கரதா ஹை.

டீகாஃ– யஹ, மாத்ர அர்ஹஂதாதிகீ பக்தி ஜிதநே ராகஸே உத்பந்ந ஹோநேவாலா ஜோ ஸாக்ஷாத் மோக்ஷகா அஂதராய உஸகா ப்ரகாஶந ஹை.

ஜோ [ஜீவ] வாஸ்தவமேஂ அர்ஹஂதாதிகீ பக்திகே ஆதீந புத்திவாலா வர்ததா ஹுஆ பரமஸஂயமப்ரதாந அதிதீவ்ர தப தபதா ஹை, வஹ [ஜீவ], மாத்ர உதநே ராகரூப க்லேஶஸே ஜிஸகா நிஜ அஂதஃகரண கலஂகித [–மலிந] ஹை ஐஸா வர்ததா ஹுஆ, விஷயவிஷவ்ருக்ஷகே ௨ஆமோதஸே ஜஹா஁ அந்தரஂக [–அஂதஃகரண] மோஹித ஹோதா ஹை ஐஸே ஸ்வர்கலோககோ– ஜோ கி ஸாக்ஷாத் மோக்ஷகோ அந்தராயபூத ஹை உஸே–ஸம்ப்ராப்த கரகே, ஸுசிரகால பர்யஂத [–பஹுத லம்பே கால தக] ராகரூபீ அஂகாரோஂஸே தஹ்யமாந ஹுஆ அந்தரமேஂ ஸஂதப்த [–துஃகீ, வ்யதித] ஹோதா ஹை.. ௧௭௧.. ------------------------------------------------------------------------- ௧. பரமஸஂயமப்ரதாந = உத்க்ருஷ்ட ஸஂயம ஜிஸமேஂ முக்ய ஹோ ஐஸா. ௨. ஆமோத = [௧] ஸுகஂத; [௨] மோஜ.

Page 251 of 264
PDF/HTML Page 280 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] நவபதார்தபூர்வக–மோக்ஷமார்கப்ரபஂசவர்ணந

ஸாக்ஷாந்மோக்ஷமார்கஸாரஸூசநத்வாரேண ஶாஸ்த்ரதாத்பர்யோபஸஂஹாரோயம்.

ஸாக்ஷாந்மோக்ஷமார்கபுரஸ்ஸரோ ஹி வீதராகத்வம். ததஃ கல்வர்ஹதாதிகதமபி ராகஂ சந்தநநக– ஸங்கதமக்நிமிவ ஸுரலோகாதிக்லேஶப்ராப்த்யாத்யந்தமந்தர்தாஹாய கல்பமாநமாகலய்ய ஸாக்ஷாந்மோக்ஷகாமோ மஹாஜநஃ ஸமஸ்தவிஷயமபி ராகமுத்ஸ்ருஜ்யாத்யந்தவீதராகோ பூத்வா ஸமுச்சலஜ்ஜ்வலத்துஃகஸௌக்யகல்லோலஂ கர்மாக்நிதப்தகலகலோதபாரப்ராக்பாரபயங்கரஂ பவஸாகரமுத்தீர்ய, ஶுத்தஸ்வரூபபரமாம்ருதஸமுத்ரமத்யாஸ்ய ஸத்யோ நிர்வாதி..

-----------------------------------------------------------------------------

அந்வயார்தஃ– [தஸ்மாத்] இஸலிஏ [நிர்வ்ருத்திகாமஃ] மோக்ஷாபிலாஷீ ஜீவ [ஸர்வத்ர] ஸர்வத்ர [கிஞ்சித் ராகஂ] கிஂசித் பீ ராக [மா கரோது] ந கரோ; [தேந] ஐஸா கரநேஸே [ஸஃ பவ்யஃ] வஹ பவ்ய ஜீவ [வீதராகஃ] வீதராக ஹோகர [பவஸாகரஂ தரதி] பவஸாகரகோ தரதா ஹை.

டீகாஃ– யஹ, ஸாக்ஷாத்மோக்ஷமார்ககே ஸார–ஸூசந த்வாரா ஶாஸ்த்ரதாத்பர்யரூப உபஸஂஹார ஹை [அர்தாத் யஹா஁ ஸாக்ஷாத்மோக்ஷமார்ககா ஸார க்யா ஹை உஸகே கதந த்வாரா ஶாஸ்த்ரகா தாத்பர்ய கஹநேரூப உபஸஂஹார கியா ஹை].

ஸாக்ஷாத்மோக்ஷமார்கமேஂ அக்ரஸர ஸசமுச வீதராகதா ஹை. இஸலிஏ வாஸ்தவமேஂ ^௧அர்ஹஂதாதிகத ராககோ பீ, சஂதநவ்ருக்ஷஸஂகத அக்நிகீ பா஁தி, தேவலோகாதிகே க்லேஶகீ ப்ராப்தி த்வாரா அத்யந்த அந்தர்தாஹகா காரண ஸமஜகர, ஸாக்ஷாத் மோக்ஷகா அபிலாஷீ மஹாஜந ஸபீ கீ ஓரஸே ராககோ சோ஡கர, அத்யந்த வீதராக ஹோகர, ஜிஸமேஂ உபலதீ ஹுஈ துஃகஸுககீ கல்லோலேஂ ஊசலதீ ஹை ஔர ஜோ கர்மாக்நி த்வாரா தப்த, கலபலாதே ஜலஸமூஹகீ அதிஶயதாஸே பயஂகர ஹை ஐஸே பவஸாகரகோ பார உதரகர, ஶுத்தஸ்வரூப பரமாம்ருதஸமுத்ரகோ அவகாஹகர, ஶீக்ர நிர்வாணகோ ப்ராப்த கரதா ஹை.

–விஸ்தாரஸே பஸ ஹோ. ஜயவந்த வர்தே வீதராகதா ஜோ கி ஸாக்ஷாத்மோக்ஷமார்ககா ஸார ஹோநேஸே ஶாஸ்த்ரதாத்பர்யபூத ஹை. ------------------------------------------------------------------------- ௧. அர்ஹஂஂதாதிகத ராக = அர்ஹஂஂதாதிகீ ஓரகா ராக; அர்ஹஂதாதிவிஷயக ராக; அர்ஹஂதாதிகா ராக. [ஜிஸ ப்ரகார