Panchastikay Sangrah-Hindi (Tamil transliteration). Description of NischayVyavhaarAabhasi; Contents; Swadhyay Mangalacharan; Shlok: 1-6 ; Shatdravya-panchastikayki samanya vyakhyanroop pithika; Gatha: 1-4.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 2 of 15

 

Page -8 of 264
PDF/HTML Page 21 of 293
single page version

ப்ரஶ்நஃ– வ்யவஹாரநய பரகோ உபதேஶ கரநேமேஂ ஹீ கார்யகாரீ ஹை யா ஸ்வயஂகா பீ ப்ரயோஜந ஸாததா ஹை?
உத்தரஃ– ஸ்வயஂ பீ ஜப தக நிஶ்சயநயஸே ப்ரரூபதி வஸ்துகோ நஹீஂ ஜாநதா தபதக வ்யவஹாரமார்க த்வாரா
வஸ்துகா நிஶ்சய கரதா ஹை. இஸலியே நீசலீ தஶாமேஂ ஸ்வயஂகோ பீ வ்யவஹாரநய கார்யகாரீ ஹை. பரந்து
வ்யவஹாரகோ உபசாரமாத்ர மாநகர உஸகே த்வாரா வஸ்துகா ஶ்ரத்தாந பராபர கியா ஜாவே தோ வஹ கார்யகாரீ
ஹோ, ஔர யதி நிஶ்சயகீ பா஁தி வ்யவஹார பீ ஸத்யபூத மாநகர ‘வஸ்து ஐஸீ ஹீ ஹை’ ஐஸா ஶ்ரத்தாந கியா
ஜாவே தோ வஹ உல்டா அகார்யகாரீ ஹோ ஜாயே. யஹீ புருஷார்தஸித்தயுபாயமேஂ கஹா ஹைஃ–
அபுதஸ்ய போதநாஂர்த முநீஶ்வரா தேஶயந்த்தத்யபூதார்தம்.
வ்யவஹாரமேவ கேவலமவைதி யஸ்தஸ்ய தேஶநா நாஸ்தி..
மாணவக ஏவ ஸிஂஹோ யதா பவத்யநவகீதஸிஂஹஸ்ய.
வ்யவஹார ஏவ ஹி ததா நிஶ்சயதாஂ யாத்யநிஶ்சயஜ்ஞஸ்ய..
அர்தஃ– முநிராஜ, அஜ்ஞாநீகோ ஸமஜாநேகே லியே அஸத்யார்த ஜோ வ்யவஹாரநய உஸகோ உபதேஶ தேதே ஹைஂ.
ஜோ கேவள வ்யவஹாரகோ ஹீ ஸமஜாதா ஹை, உஸே தோ உபதேஶ ஹீ தேநா யோக்ய நஹீஂ ஹை. ஜிஸ ப்ரகார ஜோ
ஸச்சே ஸிஂஹகோ ந ஸமஜதா உஸே தோ பிலாவ ஹீ ஸிஂஹ ஹை, உஸீ ப்ரகார ஜோ நிஶ்சயகோ நஹீஂ ஸமஜதா
உஸகே தோ வ்யவஹார ஹீ நிஶ்சயபநேகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை.
–ஶ்ரீ மோக்ஷமார்கப்ரகாஶக

Page -7 of 264
PDF/HTML Page 22 of 293
single page version

நிஶ்சயவ்யவஹாராபாஸ–அவலம்பியோஂகா நிரூபண
அப, நிஶ்சய–வ்யவஹார தோநோஂ நயோஂகே ஆபாஸகா அவலம்பந லேதே ஹைஂ ஐஸே மித்யாத்ரஷ்டியோஂகா
நிரூபண கரதே ஹைஂஃ––
கோஈ ஐஸா மாநதே ஹைஂ கி ஜிநமதமேஂ நிஶ்சய ஔர வ்யவஹார தோ நய கஹே ஹைஂ இஸலியே ஹமேஂ உந
தோநோஂகா அஂகீகார கரநா சாஹியே. ஐஸா விசாரகர, ஜிஸ ப்ரகார கேவளநிஶ்சயபாஸகே அவலிம்பயோஂகா
கதந கியா தா ததநுஸார தோ வே நிஶ்சயகா அஂகீகார கரதே ஹைஂ ஔர ஜிஸ ப்ரகார கேவலவ்யவஹாராபாஸகே
அவலிம்பயோஂகா கதந கியா தா ததநுஸார வ்யவஹாரகா அஂகீகார கரதே ஹைஂ. யத்யபி இஸ ப்ரகார அஂகீகார
கரநேமேஂ தோநோஂ நயோஂமேஂ விரோத ஹை, ததாபி கரேஂ க்யா? தோநோஂ நயோஂகா ஸச்சா ஸ்வரூப தோ பாஸித ஹுஆ நஹீஂ
ஹை ஔர ஜிநமதமேஂ தோ நய கஹே ஹைஂ உநமேஂஸே கிஸீகோ சோ஡ா பீ நஹீஂ ஜாதா. இஸலியே ப்ரமபூர்வக தோநோஂ
நயோகாஂ ஸாதந ஸாததே ஹைஂ. உந ஜீவோஂகோ பீ மித்யாத்ரஷ்டி ஜாநநா.
அப உநகீ ப்ரவ்ருத்திகீ விஶேஷதா தர்ஶாதே ஹைஂஃ–
அஂதரஂகமேஂ ஸ்வயஂகோ தோ நிர்தார கரகே யதாவத் நிஶ்சய–வ்யவஹார மோக்ஷமார்ககோ பஹிசாநா நஹீஂ ஹை
பரந்து ஜிந–ஆஜ்ஞா மாநகர நிஶ்சய–வ்யவஹாரரூப தோ ப்ரகாரகே மோக்ஷமார்க மாநதே ஹைஂ. அப மோக்ஷமார்க தோ
கஹீஂ தோ ஹைஂ நஹீஂ, மோக்ஷமார்ககா நிரூபண தோ ப்ரகாரஸே ஹை. ஜஹா஁ஂ ஸச்சே மோக்ஷமார்ககோ மோக்ஷமார்க நிரூபண
கியா ஹை வஹ நிஶ்சயமோக்ஷமார்க ஹை, ஔர ஜஹா஁ஂஂ மோக்ஷமார்க தோ ஹை நஹீஂ கிந்து மோக்ஷமார்ககா நிமித்த ஹைே அதவா
ஸஹசாரீ ஹை, உஸே உபசாரஸே மோக்ஷமார்க கஹேஂ வஹ வ்யவஹாரமோக்ஷமார்க ஹை; க்யோஂகி நிஶ்சய–வ்யவஹாரகா ஸர்வத்ர
ஐஸா ஹீ லக்ஷண ஹை. ஸச்சா நிரூபண ஸோ நிஶ்சய, உபசார நிரூபண ஸோ வ்யவஹார. இஸலியே நிரூபணகீ
அபேக்ஷாஸே தோ ப்ரகாஸே மோக்ஷமார்க ஜாநநா. பரஂது ஏக நிஶ்சயமோக்ஷமார்க ஹை ததா ஏக வ்யவஹாரமோக்ஷமார்க ஹை இஸ
ப்ரகார தோ மோக்ஷமார்க மாநநா மித்யா ஹை.
புநஶ்ச, வே நிஶ்சய–வ்யவஹார தோநோஂகோ உபாதேய மாநதே ஹைஂ. வஹ பீ ப்ரம ஹை, க்யோஂகி நிஶ்சய ஔர
வ்யவஹாரகா ஸ்வரூப தோ பரஸ்பர விரோத ஸஹித ஹை –
–ஶ்ரீ மோக்ஷமார்கப்ரகாஶக

Page -6 of 264
PDF/HTML Page 23 of 293
single page version

விஷயாநுக்ரமணிகா
விஷய
காதா
விஷய
காதா
தோநோஂ நயோஂ த்வாரா த்ரவ்யகே லக்ஷணகா விபாக
௧௧
௧ ஷட்த்ரவ்யபஂசாஸ்திகாயவர்ணந
த்ரவ்ய ஔர பர்யாயோஂகே அபேதபநேகா கதந
௧௨
ஷட்த்ரவ்யபஂசாஸ்திகாயகே ஸாமாந்ய
த்ரவ்ய ஔர குணோஂகே அபேதபநேகா கதந
௧௩
வ்யாக்யாநரூப பீடிகா
த்ரவ்யகே ஆதேஶகே பக்ஷ ஸப்தபஂகீ
௧௪
உத்பாதமேஂ அஸத்கா ப்ராதுர்பாவ ஔர வ்யயமேஂ
ஶாஸ்த்ரகே ஆதிமேஂ பாவநமஸ்காரரூப
ஸத் கா விநாஶ ஹோநேகா நிஷேத
௧௫
அஸாதாரண மஂகல
த்ரவ்யோஂ,குணோஂ ததா பர்யாயோஂகா ப்ரஜ்ஞாபந
௧௬
ஸமய அர்தாத ஆகமகோ ப்ரணாம கரகே
உஸகா கதந கரநே ஸம்பந்தீ
பாவகா கா நாஶ நஹீஂ ஹோதா ஔர
அபாவ
கா உத்பாத நஹீஂ ஹோதா உஸகா
ஶ்ரீமத்குந்தகுந்தாசார்ய தேவகீ ப்ரதிஜ்ஞா
உதாஹரண
௧௭
ஶப்தரூபஸே, ஜ்ஞாநரூபஸே ஔர அர்தரூபஸே
த்ரவ்ய கதஂசித வ்யய ஔர உத்பாதயுக்த
ஹோநே
ஐஸே தீந ப்ரகாரகா ‘ஸமய’ ஶப்தகா
பர பீ உஸகா ஸதைவ அவிநஷ்டபநா
அர்த ததா லோக–அலோகரூப
விபாக
ஏவஂ அநுத்பந்நபநா
௧௮
பா஁ச அஸ்திகாயோஂகீ விஶேஷ ஸஂஜ்ஞா,
ஸாமாந்ய
த்ருவதா கே பக்ஷஸே ஸத்கா அவிநாஶ ஔர
–விஶேஷ அஸ்தித்வ ததா காயத்வகா
கதந
அஸத்கா அநுத்பாத
௧௯
பா஁ச அஸ்திகாயோஂகா அஸ்தித்வ கிஸ
ப்ரகார
ஸித்தகோ அத்யஂத அஸத்–உத்பாதகா நிஷேத
௨௦
ஸே ஹை ஔர காயத்வ கிஸ ப்ரகாரஸே ஹை
ஜீவகோ உத்பாத, வ்யய, ஸத்–விநாஶ ஏவஂ
உஸகா கதந
அஸத்–உத்பாதகா கர்தாபநா ஹோநேகீ
பா஁ச அஸ்திகாயோஂகோ ததா காலகோ
த்ரவ்ய–
ஸித்திரூப உபஸஂஹார
௨௧
பநேகா கா கதந
சஹ த்ரவ்யோஂமேஂஸே பா஁சகோ அஸ்திகாயபநேகா
சஹ த்ரவ்யோஂகா பரஸ்பர அத்யஂத ஸஂகர
ஹோநேபர
ஸ்தாபந
௨௨
பீ வே அபநே அபநே நிஶ்சித ஸ்வரூபஸே
கால அஸ்திகாயரூபஸே அநுக்த ஹோநே பர
ச்யுத நஹீஂ ஹோதே ஐஸா கதந
பீ உஸகா அர்தபநா
௨௩
அஸ்தித்வ கா ஸ்வரூப
நிஶ்சயகாலகா ஸ்வரூப
௨௪
ஸத்தா ஔர த்ரவ்யகா அர்தாந்தரபநா
ஹோநேகா
வ்யவஹாரகாலகா கதஂசித பராஶ்ரிதபநா
௨௫
கண்டந
வ்யவஹாரகாலகே கதஂசித பராஶ்ரிதபநே
தீந ப்ரகாரஸே த்ரவ்யகா லக்ஷண
௧௦
ஸஂம்பந்தீ ஸத்ய யுக்தி
௨௬

Page -5 of 264
PDF/HTML Page 24 of 293
single page version


விஷய
காதா
விஷய
காதா
ஜீவத்ரவ்யாஸ்திகாயகா வ்யாக்யாந
வ்யபதேஶ ஆதி ஏகாந்தஸே த்ரவ்யகுணோஂகே
ஸ்ாஂஸாரதஶாவாலே ஆத்மாகா ஸௌபாதி ஔர
அந்யபநேகா காரண ஹோநேகா கண்டந
௪௬
நிருபாதி ஸ்வரூப
௨௭
வஸ்துரூபஸே பேத ஔர [வஸ்துரூபஸே]
முக்ததஶாவாலே ஆத்மாகா நிருபாதி ஸ்வரூப
௨௮
அபேதகா உதாஹரண
௪௭
ஸித்தகே நிருபாதி ஜ்ஞாந தர்ஶந ஔர
த்ரவ்ய ஔர குணோஂகா அர்தாந்தரபநா ஹோநேஸே
ஸுககா ஸமர்தந
௨௯
தோஷ
௪௮
ஜீவத்வகுணகீ வ்யாக்யா
௩௦
ஜ்ஞாந ஔர ஜ்ஞாநீகோ ஸமவாய ஸம்பந்த
ஜீவோஂகா ஸ்வாபாவிக ப்ரமாண ததா உநகா
ஹோஂநே கா நிராகரண
௪௯
முக்த ஔர அமுக்த ஐஸா விபாக
௩௧–௩௨
ஸமவாயமே பதார்தநதரபநா ஹோஂநே கா
ஜீவகே தேஹப்ரமாணபநேகே த்ரஷ்டாந்தகா கதந
௩௩
நிராகரண
௫௦
ஜீவகா தேஹஸே தேஹாந்தரமேஂ அஸ்தித்வ, தேஹ
ஸே ப்ருதகத்வ ததா தேஹாந்தரமேஂ கமந கா
த்ரஷ்டாஂதரூப ததா த்ரார்ஷ்டாஂதரூப பதார்த
பூர்வக, த்ரவ்ய ஔர குணோஂகே அபிந்ந–
காரண
௩௪
பதார்தபநேகே வ்யாக்யாநகா உபஸஂஹார
௫௧–௫௨
ஸித்த பகவந்தோஂகே ஜீவத்வ ஏவஂ தேஹ–
ப்ரமாணத்வகீ வ்யவஸ்தா
௩௫
ஸித்தபகவாநகோ கார்யபநா ஔர
அபநே பாவோஂகோ கரதே ஹுஏ, க்யா ஜீவ
காரணபநா ஹோநேகா நிராகரண
௩௬
அநாதி அநந்த ஹை? க்யா ஸாதி ஸாந்த
‘ஜீவகா அபாவ ஸோ முக்தி’ –இஸ பாத
ஹை? க்யா ஸாதி அநஂத ஹை? க்யா
கா கண்டந
௩௭
ததாகாரரூப பரிணத ஹை? க்யா
சேதயித்ருத்வ குணகீ வ்யாக்யா
௩௮
ததாகாரரூப அபரிணத ஹை? ––இந
கிஸ ஜீவகோ கௌநஸீ சேதநா ஹோதீ ஹை
ஆஶஂகாஓஂகா ஸமாதாந
௫௩
உஸகா கதந
௩௯
ஜீவகோ பாவவஶாத் ஸாதி–ஸாஂதபநா ஔர
உபயோக குணகே வ்யாக்யாநகா ப்ராரம்ப
௪௦
அநாதி–அநந்தபநா ஹோநேமேஂ விரோதகா
ஜ்ஞாநோபயோககே பேதோஂகே நாம ஔர
பரிஹார
௫௪
ஸ்வரூபகா கதந
௪௧
ஜீவகோ ஸத்பாவகே உச்சேத ஔர அஸத்–
தர்ஶநோபயோககே பேதோஂகே நாம ஔர
பாவகே உத்பாதமேஂ நிமித்தபூத உபாதி
ஸ்வரூபகா கதந
௪௨
கா ப்ரதிபாதந
௫௫
ஏக ஆத்மா அநேக ஜ்ஞாநாத்மக ஹோநேகா
ஜீவோஂகோ பா஁ச பாவோஂகீ ப்ரகடதாகா வர்ணந
௫௬
ஸமர்தந
௪௩
ஜீவகே ஔதயிகாதி பாவோஂகா அகர்த்ருத்வ–
த்ரவ்யகா குணோஂஸே பிந்நத்வ ஔர குணோஂகா
ப்ரகாரகா கதந
௫௭
த்ரவ்யஸே பிந்நத்வ ஹோநேமேஂ தோஷ
௪௪
நிமித்தமாத்ரரூபஸே த்ரவ்யகர்மோஂகா
த்ரவ்ய ஔர குணோஂகா ஸ்வோசித அநந்யபநா
௪௫
ஔதயிகாதி பாவோஂகா கர்தாபநா
௫௮

Page -4 of 264
PDF/HTML Page 25 of 293
single page version


விஷய
காதா
விஷய
காதா
கர்மகோ ஜீவபாவகா கர்தாபநா ஹோநேகே
கர்மவிமுக்தபநேகீ முக்யதாஸே ப்ரபுத்வ–
ஸம்பந்தமேஂஂ பூர்வபக்ஷ
௫௯
குணகா வ்யாக்யாந
௭௦
௫௯ வீஂ காதாமேஂ கஹே ஹுஏ பூர்வபக்ஷகே
ஜீவகே பேதோஂகா கதந
௭௧–௭௨
ஸமாதாநரூப ஸித்தாந்த
௬௦
பத்த ஜீவகோ கர்மநிமித்தக ஷட்விதி
நிஶ்சநய ஸே ஜீவ கோ அபநே பாவோஂ கா
கமந ஔர முக்த ஜீவகோ ஸ்வாபாவிக
கர்தாபநா ஔர புத்கலகர்மோஂகா
அகர்தாபநா
௬௧
ஐஸா ஏக ஊர்த்வகமந
௭௩
நிஶ்சநயஸே அபிந்ந காரக ஹோநேஸே கர்ம
புத்கலத்ரவ்யாஸ்திகாயகா வ்யாக்யாந
ஔர ஜீவ ஸ்வயஂ அபநே–அபநே ரூபகே
புத்கலத்ரவ்யகே பேத
௭௪
கர்தா ஹைஂ– தத்ஸம்பந்தீ நிரூபண
௬௨
புத்கலத்ரவ்யகே பேதோஂகா வர்ணந
௭௫
யதி கர்ம ஜீவகோ அநயோந்ய அகர்தாபநா
ஸ்கந்தோஂமேஂ ‘புத்கல’ ஐஸா ஜோ வ்யவஹார
ஹோ, தோ அந்யகா தியா ஹுஆ பல அந்ய
ஹை உஸகா ஸமர்தந
௭௬
போகே, ஐஸா ப்ரஸஂக ஆயேகா, –ஐஸா தோஷ
பரமாணு கீ வ்யாக்யா
௭௭
பதலாகர பூர்வபக்ஷகா நிரூபண
௬௩
பரமாணு பிந்ந– பிந்ந ஜாதிகே ஹோநேகா
கர்மயோக்ய புத்கல ஸமஸ்த லோகமேஂ வ்யாப்த
கண்டந
௭௮
ஹைஂ; இஸலியே ஜஹா஁ ஆத்மா ஹை வஹா஁, பிநா
ஶத்ப புத்கலஸ்கந்தபர்யாய ஹோநேகா கதந
௭௯
லாயே ஹீ, வே வித்யமாந ஹைஂ–––தத்ஸம்பந்தீ
பரமாணுகே ஏக ப்ரதேஶீபநேகா கதந
௮௦
கதந
௬௪
பரமாணுத்ரவ்யமேஂ குண–பர்யாய வர்தநேகா
அந்ய த்வாரா கியே பிநா கர்ம கீ உத்த்பத்தி
கதந
௮௧
கிஸ ப்ரகார ஹோதீ ஹை உஸகா கதந
௬௫
ஸர்வ புத்கலபேதோஂகா உபஸஂஹார
௮௨
கர்மோஂகீ விசித்ரதா அந்ய த்வாரா நஹீஂ கீ
தர்மத்ரவ்யாஸ்திகாய ஔர அதர்ம–
ஜாதீ ––––தத்ஸம்பந்தீ கதந
௬௬ த்ரவ்யாஸ்திகாயகா வ்யாக்யாந
நிஶ்சயஸே ஜீவ ஔர கர்மகோ நிஜ–நிஜ
தர்மாஸ்திகாயகா ஸ்வரூப
௮௩
ரூபகா ஹீ கர்தாபநா ஹோநே பர பீ,
தர்மாஸ்திகாயகா ஶேஷ ஸ்வரூப
௮௪
வ்யவஹாரஸே ஜீவகோ கர்ம த்வாரா தியே கயே
தர்மாஸ்திகாயகே கதிஹேதுத்வ ஸம்பந்தீ
பல கா உபபோக விரோதகோ ப்ராப்த நஹீஂ
த்ரஷ்டாந்த
௮௫
ஹோதா––– தத்ஸம்பந்தீ கதந
௬௭
அதர்மாஸ்திகாயகா ஸ்வரூப
௮௬
கர்த்ருத்வ ஔர போக்த்ருத்வகீ வ்யாக்யாந கா
தர்ம ஔர அதர்மகே ஸத்பாவகீ ஸித்திகே
உபஸஂஹார
௬௮
லியே ஹேது
௮௭
கர்மஸஂயுக்தபநே கீ முக்யதா ஸே ப்ரபுத்வகுண
தர்ம ஔர அதர்ம கதி ஔர ஸ்திதிகே
கா வ்யாக்யாந
௬௯
ஹேது ஹோநே பர பீ உநகீ அத்யந்த
உதாஸீநதா
௮௮

Page -3 of 264
PDF/HTML Page 26 of 293
single page version


விஷய
காதா
விஷய
காதா
தர்ம ஔர அதர்மகே உதாஸீநபநே
ஸம்பந்தீ
துஃகஸே விமுக்த ஹோநேகா க்ரமகா கதந
௧௦௪
ஹேது
௮௯
௨, நவபதார்தபுர்வக மோக்ஷமார்கப்ரபஂச வர்ணந
ஆகாஶத்ரவ்யாஸ்திகாய வ்யாக்யாந
ஆப்தகீ ஸ்துதிபூர்வக ப்ரதிஜ்ஞா
௧௦௫
ஆகாஶகா ஸ்வரூப
௯௦
மோக்ஷமார்ககீ ஸூசநா
௧௦௬
லோககே பாஹர பீ ஆகாஶ ஹோநேகீ
ஸூசநா
௯௧
ஸ்ம்யக்தர்ஶந–ஜ்ஞாந–சாரித்ரகீ ஸூசநா
௧௦௭
ஆகாஶமேஂ கதிஹேதுத்வ ஹோநேமேஂ
பதார்தோஂகே நாம ஔர ஸ்வரூபகா கதந
௧௦௮
தோஷகா நிரூபண
௯௨ ஜீவபதார்தகா வ்யாக்யாந
௯௨ வீஂ காதா மேஂ கதிபக்ஷஸம்பந்தீ கதந
ஜீவகே ஸ்வரூபகா கதந
௧௦௯
கரநேகே பஶ்சாத ஸ்திதிபக்ஷஸம்பந்தீ
கதந
௯௩
ஸஂஸாரீ ஜீவோஂகே பேதோஂமேஂஸே ப்ருத்வீகாயிக
ஆகாஶகோ கதிஸ்திதிஹேதுத்வகா
அபாவ
ஆதி பா஁ச பேதோஂகா கதந
௧௧௦
ஹோநேகே ஸம்பந்தமேஂ ஹேது
௯௪
ப்ருத்வீகாயிக ஆதி பஂசவித ஜீவோஂகே
ஆகாஶகோ கதிஸ்திதிஹேதுத்வ ஹோநேகே
ஸ்தாவரத்ரஸபநே ஸம்பந்தீ கதந
௧௧௧
கண்டந ஸம்பந்தீ கதநகா உபஸஂஹார
௯௫
ப்ருத்வீகாயிக ஆதி பஂசவித ஜீவோஂகே
தர்ம, அ தர்ம ஔர லோகாகாஶகா
ஏகேந்த்ரியபநேகா நியம
௧௧௨
அவகாஹகீ அபேக்ஷாஸே ஏகத்வ ஹோநேபர பீ
ஏகேந்த்ரியோஂகோ சேதந்யகா அஸ்தித்வ
வஸ்துரூபஸே அந்யத்வ
௯௬
ஹோநே ஸம்பந்தீ த்ரஷ்டாந்த
௧௧௩
சூலிகா
த்வீந்த்ரிய ஜீவோஂகே ப்ரகாரகீ ஸூசநா
௧௧௪
த்ரவ்யோஂகா மூர்தாமூர்தபநா ஔர
த்ரீந்த்ரிய ஜீவோஂகே ப்ரகாரகீ ஸூசநா
௧௧௫
சேதநாசேதநபநா
௯௭
சதுரிந்த்ரிய ஜீவோஂகே ப்ரகாரகீ ஸூசநா
௧௧௬
த்ரவ்யோஂகா ஸக்ரிய– நிஷ்க்ரியபநா
௯௮
ப்ாஂசேந்த்ரிய ஜீவோஂகே ப்ரகாரகீ ஸூசநா
௧௧௭
மூர்த ஔர அமூர்தகே லக்ஷண
௯௯
ஏகேந்த்ரியாதி ஜீவோஂகா சதுர்கதிஸம்பந்த
காலத்ரவ்யகா வ்யாக்யாந
தர்ஶாகர உந ஜீவபேதோஂகா உபஸஂஹார
௧௧௮
வ்யவஹாரகால ததா நிஶ்சயகாலகா
ஸ்வரூப
௧௦௦
கதிநாமகர்ம ஔர ஆயுகர்மகே உததஸே
காலகே ‘நித்ய’ ஔர ‘க்ஷணிக’ ஐஸே
நிஷ்பந்ந ஹோநேகே காரண தேவத்வாதிகா
தோ விபாக
௧௦௧
அநாத்மஸ்வபாவபநா
௧௧௯
காலகோ த்ரவ்யபநேகா விதாந ஔர
பூர்வோக்த ஜீவவிஸ்தாரகா உபஸஂஹார
௧௨௦
அஸ்திகாயபநேகா நிஷேத
௧௦௨
வ்யவஹார ஜீவத்வகே ஏகாந்தகீ
உபஸஂஹார
ப்ரதிபத்தீகா கண்டந
௧௨௧
பஂசாஸ்திகாதகே அவபோதகா பல
கஹகர
அந்யஸே அஸாதாரண ஐஸே ஜீவகார்யோஂகா
உஸகே வ்யாக்யாநகா உபஸஂஹார
௧௦௩
கதந
௧௨௨

Page -2 of 264
PDF/HTML Page 27 of 293
single page version


விஷய
காதா
விஷய
காதா
ஜீவவ்யாக்யாநகே உபஸஂஹாரகீ ததா
ஸாமாந்யரூபஸே ஸஂவரகா ஸ்வரூப
௧௪௨
அஜீவவ்யாக்யாநகே ப்ராரஂபகீ ஸூசநா
௧௨௩
விஶேஷரூபஸே ஸஂவரகா ஸ்வரூப
௧௪௩
அஜீவபதார்தகா வ்யாக்யாந
நிர்ஜரா பதார்தகா வ்யாக்யாந
ஆகாஶாதிகா அஜீவபநா தர்ஶாநேகே
நிர்ஜராகா ஸ்வரூப
௧௪௪
ஹேது
௧௨௪
நிர்ஜராகா முக்ய காரண
௧௪௫
ஆகாஶாதிகா அசேதநத்வஸாமாந்ய
த்யாநகா ஸ்வரூப
௧௪௬
நிஶ்சித கரநேகே லியே அநுமாந
௧௨௫ பந்தபதார்தகா வ்யாக்யாந
ஜீவ–புத்கலகே ஸஂயோகமேஂ பீ, உநகே
பந்தகா ஸ்வரூப
௧௪௭
பேதகே காரணபூத ஸ்வரூபகா கதந
௧௨௬–
௨௭
பஂதகா பஹிரஂக ஔர அஂதரஂக காரண
௧௪௮
ஜீவ–புத்கலகே ஸஂயோகஸே நிஷ்பந்ந
மித்யாத்வாதி த்ரவ்யபர்யாயோஂகே பீ பஂதகே
ஹோநேவாலே அந்ய ஸாத பதார்தோஂகே
பஹிரஂக காரணபநேகா ப்ரகாஶந
௧௪௯
உபோத்காத ஹேது ஜீவகர்ம ஔர
மோக்ஷபதார்தகா வ்யாக்யாந
புத்கர்மகே சக்ரகா வர்ணந
௧௨௮–
௩௦
த்ரவ்யகர்மமோக்ஷகே ஹேதுபூத பரம–ஸஂவர
புண்ய–பாபபதார்தகா வ்யாக்யாந
ரூபஸே பாவமோக்ஷகே ஸ்வரூபகா
புண்ய–பாபகோ யோக்ய பாவகே
கதந
௧௫௦–௫௧
ஸ்வபாவகா கதந
௧௩௧
த்ரவ்யகர்மமோக்ஷகே ஹேதுபூத ஐஸீ பரம
புண்ய–பாபகா ஸ்வரூப
௧௩௨
நிர்ஜராகே காரணபூத த்யாந
௧௫௨
மூர்தகர்மகா ஸமர்தந
௧௩௩
த்ரவ்யமோக்ஷகா ஸ்வரூப
௧௫௩
மூர்தகர்மகா மூர்தகர்மகே ஸாத ஜோ பந்த–
மோக்ஷமார்கப்ரபஂசஸூசக
சூலிகா
ப்ரகார ததா அமூர்த ஜீவகா மூர்த–கர்மகே
மோக்ஷமார்ககா ஸ்வரூப
௧௫௪
ஸாத ஜோ பந்த ப்ரகார உஸகீ
ஸூசநா
௧௩௪
ஸ்வஸமயகே க்ரஹண ஔர பரஸமயகே
ஆஸ்த்ரவபதார்தகா வ்யாக்யாந
த்யாகபூர்வக கர்மக்ஷய ஹோதா ஹை––
புண்யாஸ்த்ரவகா ஸ்வரூப
௧௩௫
ஐஸே ப்ரதிபாதந த்வாரா ’ஜீவஸ்வபாவமேஂ
ப்ரஶஸ்த ராககா ஸ்வரூப
௧௩௬
நியத சாரித்ர வஹ மோக்ஷமார்க ஹை’
அநுகம்பாகா ஸ்வரூப
௧௩௭
–ஐஸா நிரூபண
௧௫௫
சித்தகீ கலுஶதாகா ஸ்வரூப
௧௩௮
பரசாரித்ரமேஂ ப்ரவர்தந கரநேவாலேகா
பாபாஸ்த்ரவகா ஸ்வரூப
௧௩௯
ஸ்வரூப
௧௫௬
பாபாஸ்த்ரவபூத பாவோஂகா விஸ்தார
௧௪௦
பரசாரித்ரப்ரவ்ருத்தி பஂதஹேது பூத ஹோநேஸே
ஸஂவரபதார்தகா வ்யாக்யாந
உஸே மோக்ஷமார்கபநேகா நிஷேத
௧௫௭
பபகே ஸஂவரகா கதந
௧௪௧

Page -1 of 264
PDF/HTML Page 28 of 293
single page version


விஷய
காதா
விஷய
காதா
ஸ்வசாரித்ரமேஂ ப்ரவர்தந கரநேவாலேகா
ஸ்வஸமயகீ உபலப்திமேஂ ராக ஹீ ஏக ஹேது
௧௬௭
ஸ்வரூப
௧௫௮
ராகலவமூலக தோஷபரம்பராகா நிரூபண
௧௬௮
ஶுத்த ஸ்வசாரித்ரப்ரவ்ருத்திகா மார்க
௧௫௯
ராகரூப க்லேஶகா நிஃஶேஷ நாஶ கரநே–
நிஶ்சயமோக்ஷமார்ககே ஸாதநரூபஸே,
யோக்ய ஹோநேகா நிரூபண
௧௬௯
பூர்வோதிஷ்ட வ்யவஹாரமோக்ஷமார்ககா நிர்தேஶ
௧௬௦
அர்ஹஂதாதிகீ பக்திரூப பரஸமய–
வ்யவஹாரமோக்ஷமார்ககே ஸாத்யரூபஸே,
ப்ரவ்ருத்திமேஂ ஸாக்ஷாத மோக்ஷஹேதுபநேகா
நிஶ்சயமோக்ஷமார்ககா கதந
௧௬௧
அபாவ ஹோநேபர பீ பரம்பராஸே
ஆத்மாகே சாரித்ர–ஜ்ஞாந–தர்ஶநபநேகா
மோக்ஷஹேதுபநேகா ஸத்பாவ
௧௭௦
ப்ரகாஶந
௧௬௨
மாத்ர அர்ஹஂதாதிகீ பக்தி ஜிதநே ராகஸே
ஸர்வ ஸஂஸாரீ ஆத்மா மோக்ஷமார்ககே யோக்ய
உத்பந்ந ஹோநேவாலா ஸாக்ஷாத மோக்ஷகா
ஹோநேகா நிராகரண
௧௬௩
அஂதராய
௧௭௧
தர்ஶந–ஜ்ஞாந சாரித்ரகா கதஂசித்
ஸாக்ஷாத மோக்ஷமார்ககே ஸார–ஸூசந த்வாரா
பஂதஹேதுபநா ஔர ஜீவஸ்வபாவமேஂ
நியத
ஶாஸ்த்ரதாத்பர்யரூப உபஸஂஹார
௧௭௨
சாரித்ரகா ஸாக்ஷாத மோக்ஷஹேதுபநா
௧௬௪
ஶாஸ்த்ரகர்தாகீ ப்ரதிஜ்ஞாகீ பூர்ணதா ஸூசித
ஸூக்ஷ்ம பரஸமயகா ஸ்வரூப
௧௬௫
கரநேவாலீ ஸமாப்தி
௧௭௩
ஶுத்தஸம்ப்ரயோககோ கதஂசித பஂதஹேதுபநா
ஹோநேஸே உஸே மோக்ஷமார்கபநேகா நிஷேத
௧௬௬

Page 0 of 264
PDF/HTML Page 29 of 293
single page version

நமஃ ஶ்ரீ ஸர்வஜ்ஞவீதராகாய
ஶாஸ்த்ரஸ்வாத்யாயகா மஂகலாசரண
ஓஂகாரஂ பிந்துஸஂயுக்தஂ நித்யஂ த்யாயந்தி யோகிநஃ.
காமதஂ மோக்ஷதஂ சைவ
காராய நமோ நமஃ.. ௧ ..
அவிரலஶப்தகநௌகப்ரக்ஷாலிதஸகலபூதலகலங்கா.
முநிபிருபாஸிததீர்தா ஸரஸ்வதீ ஹரது நோ துரிதாந்.. ௨ ..
அஜ்ஞாநதிமிராந்தாநாஂ ஜ்ஞாநாஞ்ஜநஶலாகயா.
சக்ஷுருந்மீலிதஂ யேந தஸ்மை ஶ்ரீகுரவே நமஃ.. ௩ ..
.. ஶ்ரீபரமகுரவே நமஃ, பரம்பராசார்யகுரவே நமஃ ..
ஸகலகலுஷவித்வஂஸகஂ, ஶ்ரேயஸாஂ பரிவர்தகஂ, தர்மஸம்பந்தகஂ,
பவ்யஜீவமநஃப்ரதிபோதகாரகஂ, புண்யப்ரகாஶகஂ, பாபப்ரணாஶகமிதஂ ஶாஸ்த்ரஂ
ஶ்ரீ பஂசாஸ்திகாயநாமதேயஂ, அஸ்ய மூலக்ரந்தகர்தாரஃ
ஶ்ரீஸர்வஜ்ஞதேவாஸ்ததுத்தரக்ரந்தகர்தாரஃ ஶ்ரீகணதரதேவாஃ ப்ரதிகணதரதேவாஸ்தேஷாஂ
வசநாநுஸாரமாஸாத்ய ஆசார்யஶ்ரீகுந்தகுந்தாசார்யதேவவிரசிதஂ, ஶ்ரோதாரஃ
ஸாவதாநதயா ஶ்ர்ருணவந்து..
மஂகலஂ பகவாந் வீரோ மஂகலஂ கௌதமோ கணீ.
மஂகலஂ குந்தகுந்தார்யோ ஜைநதர்மோஸ்து மஂகலம்.. ௯ ..
ஸர்வமங்கலமாஂகல்யஂ ஸர்வகல்யாணகாரகஂ.
ப்ரதாநஂ ஸர்வதர்மாணாஂ ஜைநஂ ஜயது ஶாஸநம்.. ௨ ..

Page 1 of 264
PDF/HTML Page 30 of 293
single page version

ஶ்ரீ ஸர்வஜ்ஞவீதராகாய நமஃ
ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவப்ரணீத
ஶ்ரீ
பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
––௧––
ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
ஶ்ரீமத்ம்ருதசந்த்ராசார்யதேவவிரசிதா ஸமயவ்யாக்யா
ஸஹஜாநந்த சைதந்யப்ரகாஶாய மஹீயஸே.
நமோநேகாந்தவிஶ்ராந்தமஹிம்நே பரமாத்மநே.. ௧..
------------------------------------------------------------------------------------------------
மூல காதாஓஂ ஏவஂ ஸமயவ்யாக்யா நாமக டீகாகே குஜராதீ அநுவாதகா
ஹிந்தீ ரூபாந்தர
[ப்ரதம, க்ரந்தகே ஆதிமேஂ ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவப்ரணீத ப்ராக்ருதகாதாபத்த இஸ
‘பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ’ நாமக ஶாஸ்த்ரகீ ‘ஸமயவ்யாக்யா’ நாமக ஸஂஸ்க்ருத டீகா ரசநேவாலே ஆசார்ய ஶ்ரீ
அம்ருதசந்த்ராசார்யதேவ ஶ்லோக த்வாரா மஂகலகே ஹேது பரமாத்மாகோ நமஸ்கார கரதே ஹைஂஃ––

[ஶ்லோகார்தஃ––] ஸஹஜ ஆநந்த ஏவஂ ஸஹஜ சைதந்யப்ரகாஶமய ஹோநேஸே ஜோ அதி மஹாந ஹை ததா
அநேகாந்தமேஂ ஸ்தித ஜிஸகீ மஹிமா ஹை, உஸ பரமாத்மாகோ நமஸ்கார ஹோ. [௧]

Page 2 of 264
PDF/HTML Page 31 of 293
single page version

] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
துர்நிவாரநயாநீகவிரோதத்வஂஸநௌஷதிஃ.
ஸ்யாத்காரஜீவிதா ஜீயாஜ்ஜைநீ ஸித்தாந்தபத்ததிஃ.. ௨..
ஸம்யக்ஜ்ஞாநாமலஜ்யோதிர்ஜநநீ த்விநயாஶ்ரயா.
அதாதஃ ஸமயவ்யாக்யா ஸஂக்ஷேபேணாபிதீயதே.. ௩..
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
[அப டீகாகார ஆசார்யதேவ ஶ்லோக த்வாரா ஜிநவாணீகீ ஸ்துதி கரதே ஹைஂஃ––]
[ஶ்லோகார்தஃ–] ஸ்யாத்கார ஜிஸகா ஜீவந ஹை ஐஸீ ஜைநீ [–ஜிநபகவாநகீ] ஸித்தாஂதபத்ததி –
ஜோ கி துர்நிவார நயஸமூஹகே விரோதகா நாஶ கரநேவாலீ ஔஷதி ஹை வஹ– ஜயவஂத ஹோ. [௨]
[அப டீகாகார ஆசார்யதேவ ஶ்லோக த்வாரா இஸ பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ நாமக ஶாஸ்த்ரகீ டீகா ரசநே கீ
ப்ரதிஜ்ஞா கரதே ஹைஂ]
[ஶ்லோகார்தஃ–] அப யஹா஁ஸே, ஜோ ஸம்யக்ஜ்ஞாநரூபீ நிர்மல ஜ்யோதிகீ ஜநநீ ஹை ஐஸீ த்விநயாஶ்ரித
[தோ நயோஂகா ஆஶ்ரய கரநாரீ] ஸமயவ்யாக்யா [பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ நாமக ஶாஸ்த்ரகீ ஸமயவ்யாக்யா நாமக
டீகா] ஸஂக்ஷேபஸே கஹீ ஜாதீ ஹை. [௩]
[அப, தீந ஶ்லோகோஂ த்வாரா டீகாகார ஆசார்யதேவ அத்யந்த ஸஂக்ஷேபமேஂ யஹ பதலாதே ஹைஂ கி இஸ
பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ நாமக ஶாஸ்த்ரமேஂ கிந–கிந விஷயோஂகா நிரூபண ஹைஃ–––]
-------------------------------------------------------
௧ ‘ஸ்யாத்’ பத ஜிநதேவகீ ஸித்தாந்தபத்ததிகா ஜீவந ஹை. [ஸ்யாத் = கதஂசித; கிஸீ அபேக்ஷாஸே; கிஸீ ப்ரகாரஸே.]

௨ துர்நிவார = நிவாரண கரநா கடிந; டாலநா கடிந.

௩ ப்ரத்யேக வஸ்து நித்யத்வ, அநித்யத்வ ஆதி அநேக அந்தமய [தர்மமய] ஹை. வஸ்துகீ ஸர்வதா நித்யதா ததா ஸர்வதா
அநித்யதா மாநநேமேஂ பூர்ண விரோத ஆநேபர பீ, கதஂசித [அர்தாத் த்ரவ்ய–அபேக்ஷாஸே] நித்யதா ஔர கதஂசித [அர்தாத்
பர்யாய– அபேக்ஷாஸே] அநித்யதா மாநநேமேஂ கிஂசித விரோத நஹீஂஂ ஆதா–ஐஸா ஜிநவாணீ ஸ்பஷ்ட ஸமஜாதீ ஹை. இஸப்ரகார
ஜிநபகவாநகீ வாணீ ஸ்யாத்வாத த்வாரா [அபேக்ஷா–கதநஸே] வஸ்துகா பரம யதார்த நிரூபண கரகே, நித்யத்வ–
அநித்யத்வாதி தர்மோஂமேஂ [ததா உந–உந தர்மோஂகோ பதலாநேவாலே நயோஂமேஂ] அவிரோத [ஸுமேல] அபாதிதரூபஸே ஸித்த
கரதீ ஹை ஔர உந தர்மோஂகே பிநா வஸ்துகீ நிஷ்பத்தி ஹீ நஹீஂ ஹோ ஸகதீ ஐஸா நிர்பாதரூபஸே ஸ்தாபித கரதீ ஹை.

௪ ஸமயவ்யாக்யா = ஸமயகீ வ்யாக்யா; பஂசாஸ்திகாயகீ வ்யாக்யா; த்ரவ்யகீ வ்யாக்யா; பதார்தகீ வ்யாக்யா.
[வ்யாக்யா = வ்யாக்யாந; ஸ்பஷ்ட கதந; விவரண; ஸ்பஷ்டீகரண.]

Page 3 of 264
PDF/HTML Page 32 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
[
பஞ்சாஸ்திகாயஷட்த்ரவ்யப்ரகாரேண ப்ரரூபணம்.
பூர்வஂ மூலபதார்தாநாமிஹ ஸூத்ரக்ருதா க்ருதம்.. ௪..
ஜீவாஜீவத்விபர்யாயரூபாணாஂ சித்ரவர்த்மநாம்.
ததோநவபதார்தாநாஂ வ்யவஸ்தா ப்ரதிபாதிதா.. ௫..
ததஸ்தத்த்வபரிஜ்ஞாநபூர்வேண த்ரிதயாத்மநா.
ப்ரோக்தா மார்கேண கல்யாணீ மோக்ஷப்ராப்திரபஶ்சிமா.. ௬..
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
[ஶ்லோகார்தஃ–] யஹா஁ ப்ரதம ஸுத்ரகர்தாநே மூல பதார்தோஂகா பஂசாஸ்திகாய ஏவேஂ ஷட்த்ரவ்யகே ப்ரகாரஸே
ப்ரரூபண கியா ஹை [அர்தாத் இஸ ஶாஸ்த்ரகே ப்ரதம அதிகாரமேஂ ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவநே விஶ்வகே மூல
பதார்தோஂகா பா஁ச அஸ்திகாய ஔர சஹ த்ரவ்யகீ பத்ததிஸே நிரூபண கியா ஹை]. [௪]
[ஶ்லோகார்தஃ–] பஶ்சாத் [தூஸரே அதிகாரமேஂ], ஜீவ ஔர அஜீவ– இந தோ கீ பர்யாயோஂரூப நவ
பதார்தோஂகீ–கி ஜிநகே மார்க அர்தாத் கார்ய பிந்ந–பிந்ந ப்ரகாரகே ஹைஂ உநகீ–வ்யவஸ்தா ப்ரதிபாதித கீ ஹை.
[௫]
[ஶ்லோகார்தஃ–] பஶ்சாத் [தூஸரே அதிகாரகே அந்தமேஂ] , தத்த்வகே பரிஜ்ஞாநபூர்வக [பஂசாஸ்திகாய,
ஷட்த்ரவ்ய ததா நவ பதார்தோஂகே யதார்த ஜ்ஞாநபூர்வக] த்ரயாத்மக மார்கஸே [ஸம்யக்தர்ஶந ஜ்ஞாநசாரித்ராத்மக
மார்கஸே] கல்யாணஸ்வரூப உத்தம மோக்ஷப்ராப்தி கஹீ ஹை. [௬]
--------------------------------------------------------------------------
இஸ ஶாஸ்த்ரகே கர்தா ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவ ஹைஂ. உநகே தூஸரே நாம பத்மநஂதீ, வக்ரக்ரீவாசார்ய,
ஏலாசார்ய ஔர க்ருத்தபிச்சாசார்ய ஹைஂ. ஶ்ரீ ஜயஸேநாசார்யதேவ இஸ ஶாஸ்த்ரகீ தாத்பர்யவ்ருத்தி நாமக டீகா ப்ராரம்ப
கரதே ஹுஏ லிகதே ஹைஂ கிஃ–– ‘அப ஶ்ரீ குமாரநஂதீ–ஸித்தாஂதிதேவகே ஶிஷ்ய ஶ்ரீமத்குந்தகுந்தாசார்யதேவநே–
ஜிநகே தூஸரே நாம பத்மநஂதீ ஆதி தே உந்ஹோஂநே – ப்ரஸித்தகதாந்யாயஸே பூர்வவிதேஹமேஂ ஜாகர வீதராக–
ஸர்வஜ்ஞ ஸீமஂதரஸ்வாமீ தீர்தஂகரபரமதேவகே தர்ஶந கரகே, உநகே முககமலஸே நீகலீ ஹுஈ திவ்ய வாணீகே
ஶ்ரவணஸே அவதாரித பதார்த த்வாரா ஶுத்தாத்மதத்த்வாதி ஸாரபூத அர்த க்ரஹண கரகே, வஹா஁ஸே லௌடகர
அஂதஃதத்த்வ ஏவஂ பஹிஃதத்த்வகே கௌண–முக்ய ப்ரதிபாதநகே ஹேது அதவா ஶிவகுமாரமஹாராஜாதி ஸஂக்ஷேபருசி
ஶிஷ்யோஂகே ப்ரதிபோதநார்த ரசே ஹுஏ பஂசாஸ்திகாயப்ராப்ருதஶாஸ்த்ரகா யதாக்ரமஸே அதிகாரஶுத்திபூர்வக
தாத்பர்யார்தரூப வ்யாக்யாந கியா ஜாதா ஹை.

Page 4 of 264
PDF/HTML Page 33 of 293
single page version

] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
அத ஸூத்ராவதாரஃ–
ஈதஸதவஂதியாணஂ திஹுஅணஹிதமதுரவிஸதவக்காணஂ.
அஂதாதீதகுணாணஂ ணமோ ஜிணாணஂ ஜிதபவாணஂ.. ௧..
இந்த்ரஶதவந்திதேப்யஸ்த்ரிபுவநஹிதமுதரவிஶதவாக்யேப்யஃ.
அந்தாதீதகுணேப்யோ நமோ ஜிநேப்யோ ஜிதபவேப்யஃ.. ௧..
அதாத்ர ‘நமோ ஜிநேப்யஃ’ இத்யநேந ஜிநபாவநமஸ்காரரூபமஸாதாரணஂ ஶாஸ்த்ரஸ்யாதௌ மங்கலமுபாத்தம்.
அநாதிநா ஸஂதாநேந ப்ரவர்த்தமாநா அநாதிநைவ ஸஂதாநேந ப்ரவர்த்தமாநைரிந்த்ராணாஂ ஶதைர்வந்திதா யே இத்யநேந ஸர்வதைவ
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
அப [ஶ்ரீமத்பகத்வகுந்தகுந்தாசார்யதேவவிரசித] காதாஸூத்ரகா அவதரண கியா ஜாதா ஹைஃ–––
காதா ௧
அந்வயார்தஃ– [இந்த்ரஶதவந்திதேப்யஃ] ஜோ ஸோ இந்த்ரோஂஸே வந்தித ஹைஂ, [த்ரிபுவநஹிதமதுரவிஶதவாக்யேப்யஃ]
தீந லோககோ ஹிதகர, மதுர ஏவஂ விஶத [நிர்மல, ஸ்பஷ்ட] ஜிநகீ வாணீ ஹை, [அந்தாதீதகுணேப்யஃ]
[சைதந்யகே அநந்த விலாஸஸ்வரூப] அநந்த குண ஜிநகோ வர்ததா ஹை ஔர [ஜிதபவேப்யஃ] ஜிந்ஹோஂநே பவ பர
விஜய ப்ராப்த கீ ஹை, [ஜிநேப்யஃ] உந ஜிநோஂகோ [நமஃ] நமஸ்கார ஹோ.
டீகாஃ– யஹா஁ [இஸ காதாமேஂ] ‘ஜிநோஂகோ நமஸ்கார ஹோ’ ஐஸா கஹகர ஶாஸ்த்ரகே ஆதிமேஂ ஜிநகோ
பாவநமஸ்காரரூப அஸாதாரண மஂகல கஹா. ‘ஜோ அநாதி ப்ரவாஹஸே ப்ரவர்ததே [–சலே ஆரஹே ] ஹுஏ அநாதி
ப்ரவாஹஸே ஹீ ப்ரவர்தமாந [–சலே ஆரஹே] ஸௌ ஸௌ இந்த்ரோஂஸேஂவந்தித ஹைஂ’ ஐஸா கஹகர ஸதைவ
தேவாதிதேவபநேகே காரண வே ஹீ [ஜிநதேவ ஹீ] அஸாதாரண நமஸ்காரகே யோக்ய ஹைஂ ஐஸா கஹா.
--------------------------------------------------------------------------
௧. மலகோ அர்தாத பாபகோ காலே––நஷ்ட கரே வஹ மஂகல ஹை, அதவா ஸுககோ ப்ராப்த கரே––லாயே வஹ மஂகல ஹைே.
௨. பவநவாஸீ தேவோஂகே ௪௦ இந்த்ர, வ்யந்தர தேவோஂகே ௩௨, கல்பவாஸீ தேவோஂகே ர௪, ஜ்யோதிஷ்க தேவோஂகே ௨, மநுஷ்யோஂகா ௧
ஔர திர்யஂசோஂகா ௧– இஸப்ரகார குல ௧௦௦ இந்த்ர அநாதி ப்ரவாஹரூபஸேஂ சலே ஆரஹே ஹைஂ .
ஶத–இந்த்ரவஂதித, த்ரிஜகஹித–நிர்மல–மதுர வதநாரநே,
நிஃஸீம குண தரநாரநே, ஜிதபவ நமுஂ ஜிநராஜநே. ௧.

Page 5 of 264
PDF/HTML Page 34 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
[
தேவதிதேவத்வாத்தேஷாமேவாஸாதாரணநமஸ்காரார்ஹத்வமுக்தம். த்ரிபுவநமுர்த்வாதோமத்யலோகவர்தீ ஸமஸ்த ஏவ
ஜீவலோகஸ்தஸ்மை நிர்வ்யோபாதவிஶுத்தாத்மதத்த்வோபலம்போ–பாயாபிதாயித்வாத்திதஂ
பரமார்தரஸிகஜநமநோஹாரித்வாந்மதுரஂ, நிரஸ்தஸமஸ்தஶஂகாதிதோஷாஸ்பதத்வாத்வி–ஶதஂ வாக்யஂ திவ்யோ
த்வநிர்யேஷாமித்யநேந ஸமஸ்தவஸ்துயாதாத்ம்யோபதேஶித்வாத்ப்ரேக்ஷாவத்ப்ரதீக்ஷ்யத்வமாக்யாதம். அந்தமதீதஃ
க்ஷேத்ராநவச்சிந்நஃ காலாநவச்சிந்நஶ்ச பரமசைதந்யஶக்திவிலாஸலக்ஷணோ குணோ யேஷாமித்யநேந து
பரமாத்புதஜ்ஞாநாதிஶயப்ரகாஶநாதவாப்தஜ்ஞாநாதிஶயாநாமபி யோகீந்த்ராணாஂ வந்தத்வமுதிதம். ஜிதோ பவ
ஆஜவஂஜவோ யைரித்யநேந து குதக்ருத்யத்வப்ரகடநாத்த ஏவாந்யேஷாமக்ருதக்ருத்யாநாஂ ஶரணமித்யுபதிஷ்டம். இதி
ஸர்வபதாநாஂ தாத்பர்யம்.. ௧..
---------------------------------------------------------------------------------------------

‘ஜிநகீ வாணீ அர்தாத திவ்யத்வநி தீந லோககோ –ஊர்த்வ–அதோ–மத்ய லோகவர்தீ ஸமஸ்த ஜீவஸமுஹகோ–
நிர்பாத விஶுத்த ஆத்மதத்த்வகீ உபலப்திகா உபாய கஹநேவாலீ ஹோநேஸே ஹிதகர ஹை, பரமார்தரஸிக ஜநோஂகே
மநகோ ஹரநேவாலீ ஹோநேஸே மதுர ஹை ஔர ஸமஸ்த ஶஂகாதி தோஷோஂகே ஸ்தாந தூர கர தேநேஸே விஶத [நிர்மல,
ஸ்பஷ்ட] ஹை’ ––– ஐஸா கஹகர [ஜிநதேவ] ஸமஸ்த வஸ்துகே யதார்த ஸ்வரூபகே உபதேஶக ஹோநேஸே
விசாரவஂத புத்திமாந புருஷோஂகே பஹுமாநகே யோக்ய ஹைஂ [அர்தாத் ஜிநகா உபதேஶ விசாரவஂத புத்திமாந புருஷோஂகோ
பஹுமாநபூர்வக விசாரநா சாஹியே ஐஸே ஹைஂ] ஐஸா கஹா. ‘அநந்த–க்ஷேத்ரஸே அந்த ரஹித ஔர காலஸே அந்த
ரஹித–––பரமசைதந்யஶக்திகே விலாஸஸ்வரூப குண ஜிநகோ வர்ததா ஹை’ ஐஸா கஹகர [ஜிநோஂகோ] பரம
அதபுத ஜ்ஞாநாதிஶய ப்ரகட ஹோநேகே காரண ஜ்ஞாநாதிஶயகோ ப்ராப்த யோகந்த்ரோஂஸே பீ வஂத்ய ஹை ஐஸா கஹா. ‘பவ
அர்தாத் ஸஂஸார பர ஜிந்ஹோஂநே விஜய ப்ராப்த கீ ஹை’ ஐஸா கஹகர க்ருதக்ருத்யபநா ப்ரகட ஹோ ஜாநேஸே வே
ஹீ [ஜிந ஹீ] அந்ய அக்ருதக்ருத்ய ஜீவோஂகோ ஶரணபூத ஹைஂ ஐஸா உபதேஶ தியா.– ஐஸா ஸர்வ பதோஂகா தாத்பர்ய
ஹை.
பாவார்தஃ– யஹா஁ ஜிநபகவந்தோஂகே சார விஶேஷணோஂகா வர்ணந கரகே உந்ஹேஂ பாவநமஸ்கார கியா ஹை. [௧]
ப்ரதம தோ, ஜிநபகவந்த ஸௌ இந்த்ரோஂஸே வஂத்ய ஹைஂ. ஐஸே அஸாதாரண நமஸ்காரகே யோக்ய அந்ய கோஈ நஹீஂ ஹை,
க்யோஂகி தேவோஂ ததா அஸுரோஂமேஂ யுத்த ஹோதா ஹை இஸலிஏ [தேவாதிதேவ ஜிநபகவாநகே அதிரிக்த] அந்ய கோஈ பீ
தேவ ஸௌ இந்த்ரோஂஸே வந்தித நஹீஂ ஹை. [௨] தூஸரே, ஜிநபகவாநகீ வாணீ தீநலோககோ ஶுத்த ஆத்மஸ்வரூபகீ
ப்ராப்திகா உபாய தர்ஶாதீ ஹை இஸலிஏ ஹிதகர ஹை; வீதராக நிர்விகல்ப ஸமாதிஸே உத்பந்ந ஸஹஜ –அபூர்வ
பரமாநந்தரூப பாரமார்திக ஸுகரஸாஸ்வாதகே ரஸிக ஜநோஂகே மநகோ ஹரதீ ஹை இஸலிஏ [அர்தாத் பரம
ஸமரஸீபாவகே ரஸிக ஜீவோஂகோ முதித கரதீ ஹை இஸலிஏ] மதுர ஹை;

Page 6 of 264
PDF/HTML Page 35 of 293
single page version

] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
ஶுத்த ஜீவாஸ்திகாயாதி ஸாத தத்த்வ, நவ பதார்த, சஹ த்ரவ்ய ஔர பா஁ச அஸ்திகாயகா ஸஂஶய–விமோஹ–
விப்ரம ரஹித நிரூபண க்ரதீ ஹை இஸலிஏ அதவா பூர்வாபரவிரோதாதி தோஷ ரஹித ஹோநேஸே அதவா யுகபத் ஸர்வ
ஜீவோஂகோ அபநீ–அபநீ பாஷாமேஂ ஸ்பஷ்ட அர்தகா ப்ரதிபாதந கரதீ ஹை இஸலிஏ விஶத–ஸ்பஷ்ட– வ்யக்த ஹை.
இஸப்ரகார ஜிநபகவாநகீ வாணீ ஹீ ப்ரமாணபூத ஹை; ஏகாந்தரூப அபௌருஷேய வசந யா விசித்ர கதாரூப
கல்பித புராணவசந ப்ரமாணபூத நஹீஂ ஹை. [௩] தீஸரே, அநந்த த்ரவ்ய–க்ஷேத்ர–கால–பாவகா ஜாநநேவாலா
அநந்த கேவலஜ்ஞாநகுண ஜிநபகவந்தோஂகோ வர்ததா ஹை. இஸப்ரகார புத்தி ஆதி ஸாத »ுத்தியா஁ ததா
மதிஜ்ஞாநாதி சதுர்வித ஜ்ஞாநஸே ஸம்பந்ந கணதரதேவாதி யோகந்த்ரோஂஸே பீ வே வஂத்ய ஹைஂ. [௪] சௌதே, பா஁ச ப்ரகாரகே
ஸஂஸாரகோ ஜிநபகவந்தோஂநே ஜீதா ஹை. இஸப்ரகார க்ருதக்ருத்யபநேகே காரண வே ஹீ அந்ய அக்ருதக்ருத்ய ஜீவோஂகோ
ஶரணபூத ஹை, தூஸரா கோஈ நஹீஂ.–
இஸப்ரகார சார விஶேஷணோஂஸே யுக்த ஜிநபகவந்தோஂகோ க்ரஂதகே ஆதிமேஂ
பாவநமஸ்கார கரகே மஂகல கியா.
ப்ரஶ்நஃ– ஜோ ஶாஸ்த்ர ஸ்வயஂ ஹீ மஂகல ஹைஂ, உஸகா மஂகல கிஸலிஏ கியா ஜாதா ஹை?
உத்தரஃ– பக்திகே ஹேதுஸே மஂகலகா பீ மஂகல கியா ஜாதா ஹை. ஸூர்யகீ தீபகஸே , மஹாஸாகரகீ
ஜலஸே, வாகீஶ்வரீகீ [ஸரஸ்வதீ] கீ வாணீஸே ஔர மஂகலகீ மஂகலஸே அர்சநா கீ ஜாதீ ஹை .. ௧..
--------------------------------------------------------------------------
இஸ காதாகீ ஶ்ரீஜயஸேநாசார்யதேவக்ருத டீகாமேஂ, ஶாஸ்த்ரகா மஂகல ஶாஸ்த்ரகா நிமித்த, ஶாஸ்த்ரகா ஹேது [பல], ஶாஸ்த்ரகா
பரிமாண, ஶாஸ்த்ரகா நாம ததா ஶாஸ்த்ரகே கர்தா– இந சஹ விஷயோஂகா விஸ்த்ருத விவேசந கியா ஹை.
புநஶ்ச, ஶ்ரீ ஜயஸேநாசார்யதேவநே இஸ காதாகே ஶப்தார்த, நயார்த, மதார்த, ஆகமார்த ஏவஂ பாவார்த ஸமஜாகர,
‘இஸப்ரகார வ்யாக்யாநகாலமே ஸர்வத்ர ஶப்தார்த, நயார்த, மதார்த, ஆகமார்த ஔர பாவார்த ப்ரயுக்த கரநே யோக்ய ஹைஂ’ –––
ஐஸா கஹா ஹை.

Page 7 of 264
PDF/HTML Page 36 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
[
ஸமணமுஹுக்கதமட்டஂ சதுக்கதிணிவாரணஂ ஸணிவ்வாணஂ.
ஏஸோ பணமிய ஸிரஸா ஸமயமியஂ ஸணஹ வோச்சாமி.. ௨..
ஶ்ரமணமுகோத்கதார்தஂ சதுர்கதிநிவாரணஂ ஸநிர்வாணம்.
ஏஷ ப்ரணம்ய ஶிரஸா ஸமயமிமஂ ஶ்ருணுத வக்ஷ்யாமி.. ௨..
ஸமயோ ஹ்யாகமஃ. தஸ்ய ப்ரணாமபூர்வகமாத்மநாபிதாநமத்ர ப்ரதிஜ்ஞாதம். யுஜ்யதே ஹி ஸ ப்ரணந்துமபிதாதுஂ
சாப்தோபதிஷ்டத்வே ஸதி ஸபலத்வாத். தத்ராப்தோபதிஷ்டத்வமஸ்ய ஶ்ரமணமுகோத்கதார்தத்த்வாத். ஶ்ரமணா ஹி மஹாஶ்ரமணாஃ
ஸர்வஜ்ஞவீதராகாஃ. அர்தஃ புநரநேகஶப்தஸஂபந்தேநாபிதீயமாநோ வஸ்துதயைகோபிதேய. ஸபலத்வஂ து சதஸ்ருணாஂ
---------------------------------------------------------------------------------------------
காதா ௨
அந்வயார்தஃ– [ஶ்ரமணமுகோத்கதார்தே] ஶ்ரமணகே முகஸே நிகலே ஹுஏ அர்தமய [–ஸர்வஜ்ஞ மஹாமுநிகே
முகஸே கஹே கயே பதார்தோஂகா கதந கரநேவாலே], [சதுர்கதிநிவாரணஂ] சார கதிகா நிவாரண கரநேவாலே
ஔர [ஸநிர்வாணம்] நிர்வாண ஸஹித [–நிர்வாணகே காரணபூத] – [இமஂ ஸமயஂ] ஐஸே இஸ ஸமயகோ
[ஶிரஸா ப்ரணம்ய] ஶிரஸா நமந கரகே [ஏஷவக்ஷ்யாமி] மைஂ உஸகா கதந கரதா ஹூ஁; [ஶ்ர்ருணுத] வஹ
ஶ்ரவண கரோ.
டீகாஃ– ஸமய அர்தாத ஆகம; உஸே ப்ரணாம கரகே ஸ்வயஂ உஸகா கதந கரேஂகே ஐஸீ யஹா஁
[ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவநே] ப்ரதிஜ்ஞா கீ ஹை. வஹ [ஸமய] ப்ரணாம கரநே ஏவஂ கதந கரநே யோக்ய
ஹை, க்யோஂகி வஹ
ஆப்த த்வாரா உபதிஷ்ட ஹோநேஸே ஸபல ஹை. வஹா஁, உஸகா ஆப்த த்வாரா உபதிஷ்டபநா இஸலிஏ
ஹை கி ஜிஸஸே வஹ ‘ஶ்ரமணகே முகஸே நிகலா ஹுஆ அர்தமய’ ஹை. ‘ஶ்ரமண’ அர்தாத் மஹாஶ்ரமண–
ஸர்வஜ்ஞவீதராகதேவ; ஔர ‘அர்த’ அர்தாத் அநேக ஶப்தோஂகே ஸம்பந்தஸே கஹா ஜாநேவாலா, வஸ்துரூபஸே ஏக ஐஸா
பதார்த. புநஶ்ச உஸகீ [–ஸமயகீ] ஸபலதா இஸலிஏ ஹை கி ஜிஸஸே வஹ ஸமய
--------------------------------------------------------------------------
ஆப்த = விஶ்வாஸபாத்ர; ப்ரமாணபூத; யதார்த வக்தா. [ஸர்வஜ்ஞதேவ ஸமஸ்த விஶ்வகோ ப்ரதி ஸமய ஸஂபூர்ணரூபஸே ஜாந ரஹே
ஹைஂ ஔர வே வீதராக [மோஹராகத்வேஷரஹித] ஹோநேகே காரண உந்ஹேஂ அஸத்ய கஹநேகா லேஶமாத்ர ப்ரயோஜந நஹீஂ ரஹா ஹை;
இஸலிஏ வீதராக–ஸர்வஜ்ஞதேவ ஸசமுச ஆப்த ஹைஂ. ஐஸே ஆப்த த்வாரா ஆகம உபதிஷ்ட ஹோநேஸே வஹ [ஆகம] ஸபல
ஹைஂ.]
ஆ ஸமயநே ஶிரநமநபூர்வக பாகுஂ சுஂ ஸூணஜோ தமே;
ஜிநவதநநிர்கத–அர்தமய, சஉகதிஹரண, ஶிவஹேது சே. ௨.

Page 8 of 264
PDF/HTML Page 37 of 293
single page version

] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
நாரகதிர்யக்மநுஷ்யதேவத்வலக்ஷணாநாஂ கதீநாஂ நிவாரணத்வாத் பாரதஂக்ர்யநிவ்ருத்திலக்ஷணஸ்ய நிர்வாணஸ்ய
ஶுத்தாத்மதத்த்வோபலம்பரூபஸ்ய பரம்பரயா காரணத்வாத் ஸ்வாதஂக்ர்யப்ராப்திலக்ஷணஸ்ய ச பலஸ்ய ஸத்பாவாதிதி..
௨..
ஸமவாஓ பஂசண்ஹஂ ஸமஉ த்தி ஜிணுத்தமேஹிஂ பண்ணத்தஂ.
ஸோ சேவ ஹவதி லோஓ தத்தோ அமிஓ அலோஓ கஂ.. ௩..
ஸமவாதஃ ஸமவாயோ வா பஂசாநாஂ ஸமய இதி ஜிநோத்தமைஃ ப்ரஜ்ஞப்தம்.
ஸ ச ஏவ பவதி லோகஸ்ததோமிதோலோகஃ கம்.. ௩..
---------------------------------------------------------------------------------------------
[௧] ‘நாரகத்வ’ திர்யசத்வ, மநுஷ்யத்வ ததா தேவத்வஸ்வரூப சார கதியோஂகா நிவாரண’ கரநே கே
காரண ஔர [௨] ஶுத்தாத்மதத்த்வகீ உபலப்திரூப ‘நிர்வாணகா பரம்பராஸே காரண’ ஹோநேகே காரண [௧]
பரதஂத்ரதாநிவ்ருதி ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஔர [௨] ஸ்வதஂத்ரதாப்ராப்தி ஜிஸகா லக்ஷண ஹை –– ஐஸே
பல
ஸஹித ஹை.

பாவார்தஃ– வீதராகஸர்வஜ்ஞ மஹாஶ்ரமணகே முகஸே நீகலே ஹுஏ ஶப்தஸமயகோ கோஈ ஆஸந்நபவ்ய புருஷ
ஸுநகர, உஸ ஶப்தஸமயகே வாச்யபூத பஂசாஸ்திகாயஸ்வரூப அர்த ஸமயகோ ஜாநதா ஹை ஔர உஸமேஂ ஆஜாநே
வாலே ஶுத்தஜீவாஸ்திகாயஸ்வரூப அர்தமேஂ [பதார்தமேஂ] வீதராக நிர்விகல்ப ஸமாதி த்வாரா ஸ்தித ரஹகர சார
கதிகா நிவாரண கரகே, நிர்வாண ப்ராப்த கரகே, ஸ்வாத்மோத்பந்ந, அநாகுலதாலக்ஷண, அநந்த ஸுககோ ப்ராப்த
கரதா ஹை. இஸ காரணஸே த்ரவ்யாகமரூப ஶப்தஸமய நமஸ்கார கரநே ததா வ்யாக்யாந கரநே யோக்ய ஹை..௨..
காதா ௩
அந்வயார்தஃ– [பஂசாநாஂ ஸமவாதஃ] பா஁ச அஸ்திகாயகா ஸமபாவபூர்வக நிரூபண [வா] அதவா [ஸமவாயஃ]
--------------------------------------------------------------------------
மூல காதாமேஂ ‘ஸமவாஓ’ ஶப்த ஹைே; ஸஂஸ்க்ருத பாஷாமேஂ உஸகா அர்த ‘ஸமவாதஃ’ பீ ஹோதா ஹை ஔர ‘ ஸமவாயஃ’ பீ
ஹோதா ஹை.
௧. சார கதிகா நிவாரண [அர்தாத் பரதந்த்ரதாகீ நிவ்ருதி] ஔர நிர்வாணகீ உத்பத்தி [அர்தாத் ஸ்வதந்த்ரதாகீ ப்ராப்தி]
வஹ ஸமயகா பல ஹை.
ஸமவாத வா ஸமவாய பாஂச தணோ ஸமய– பாக்யுஂ ஜிநே;
தே லோக சே, ஆகள அமாப அலோக ஆபஸ்வரூப சே. ௩.

Page 9 of 264
PDF/HTML Page 38 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
[
தத்ர ச பஞ்சாநாமஸ்திகாயாநாஂ ஸமோ மத்யஸ்தோ ராகத்வேஷாப்யாமநுபஹதோ வர்ணபதவாக்ய–ஸந்நிவேஶவிஶிஷ்டஃ
பாடோ வாதஃ ஶப்தஸமயஃ ஶப்தாகம இதி யாவத். தேஷாமேவ மித்யாதர்ஶநோதயோச்சேதே ஸதி ஸம்யக்வாயஃ
பரிச்சேதோ ஜ்ஞாநஸமயோ ஜ்ஞாநகம இதி யாவத். தேஷாமேவாபிதாநப்ரத்யயபரிச்சிந்நாநாஂ வஸ்துரூபேண ஸமவாயஃ
ஸஂதாதோர்தஸமயஃ ஸர்வபதார்தஸார்த இதி யாவத். ததத்ர ஜ்ஞாநஸமயப்ரஸித்தயர்த ஶப்தஸமயஸம்பந்தேநார்தஸமய
ோபிதாதுமபிப்ரேதஃ. அத தஸ்யைவார்தஸமயஸ்ய த்வைவித்யஂ லோகாலோக–விகல்பாத்.
---------------------------------------------------------------------------------------------
உநகா ஸமவாய [–பஂசாஸ்திகாயகா ஸம்யக் போத அதவா ஸமூஹ] [ஸமயஃ] வஹ ஸமய ஹை [இதி] ஐஸா
[ஜிநோத்தமைஃ ப்ரஜ்ஞப்தம்] ஜிநவரோஂநே கஹா ஹை. [ஸஃ ச ஏவ லோகஃ பவதி] வஹீ லோக ஹை. [–பா஁ச
அஸ்திகாயகே ஸமூஹ ஜிதநா ஹீ லோக ஹை.]; [ததஃ] உஸஸே ஆகே [அமிதஃ அலோகஃ] அமாப அலோக
[கம்] ஆகாஶஸ்வரூப ஹை.
டீகாஃ– யஹா஁ [இஸ காதாமேஂ ஶப்தரூபஸே, ஜ்ஞாநரூபஸே ஔர அர்தரூபஸே [–ஶப்தஸமய, ஜ்ஞாநஸமய
ஔர அர்தஸமய]– ஐஸே தீந ப்ரகாரஸே ‘ஸமய’ ஶப்தகா அர்த கஹா ஹை ததா லோக–அலோகரூப விபாக
கஹா ஹை.
வஹா஁, [௧] ‘ஸம’ அர்தாத் மத்யஸ்த யாநீ ஜோ ராகத்வேஷஸே விக்ருத நஹீஂ ஹுஆ; ‘வாத’ அர்தாத் வர்ண
[அக்ஷர], பத [ஶப்த] ஔர வாக்யகே ஸமூஹவாலா பாட. பா஁ச அஸ்திகாயகா ‘ஸமவாத’ அர்தாத மத்யஸ்த
[–ராகத்வேஷஸே விக்ருத நஹீஂ ஹுஆ] பாட [–மௌகிக யா ஶாஸ்த்ராரூ஢ நிரூபண] வஹ ஶப்தஸமய ஹை, அர்தாத்
ஶப்தாகம வஹ ஶப்தஸமய ஹை. [௨] மித்யாதர்ஶநகே உதயகா நாஶ ஹோநே பர, உஸ பஂசாஸ்திகாயகா ஹீ
ஸம்யக் அவாய அர்தாத் ஸம்யக் ஜ்ஞாந வஹ ஜ்ஞாநஸமய ஹை, அர்தாத் ஜ்ஞாநாகம வஹ ஜ்ஞாநஸமய ஹை. [௩]
கதநகே நிமித்தஸே ஜ்ஞாத ஹுஏ உஸ பஂசாஸ்திகாயகா ஹீ வஸ்துரூபஸே ஸமவாய அர்தாத் ஸமூஹ வஹ அர்தஸமய
ஹை, அர்தாத் ஸர்வபதார்தஸமூஹ வஹ அர்தஸமய ஹை. உஸமேஂ யஹா஁ ஜ்ஞாந ஸமயகீ ப்ரஸித்திகே ஹேது ஶப்தஸமயகே
ஸம்பந்தஸே அர்தஸமயகா கதந [ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவ] கரநா சாஹதே ஹைஂ.
--------------------------------------------------------------------------
ஸமவாய =[௧] ஸம்+அவாய; ஸம்யக் அவாய; ஸம்யக் ஜ்ஞாந. [௨] ஸமூஹ. [இஸ பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ ஶாஸ்த்ரமேஂ யஹா஁
காலத்வவ்யகோ–– கி ஜோ த்ரவ்ய ஹோநே பர பீ அஸ்திகாய நஹீஂ ஹை உஸே ––விவக்ஷாமேஂ கௌண கரகே ‘பஂசாஸ்திகாயகா
ஸமவாய வஹ ஸமய ஹை.’ ஐஸா கஹா ஹை; இஸலியே ‘சஹ த்ரவ்யகா ஸமவாய வஹ ஸமய ஹை’ ஐஸே கதநகே பாவகே ஸாத
இஸ கதநகே பாவகா விரோத நஹீஂ ஸமஜநா சாஹியே, மாத்ர விவக்ஷாபேத ஹை ஐஸா ஸமஜநா சாஹியே. ஔர இஸீ ப்ரகார
அந்ய ஸ்தாந பர பீ விவக்ஷா ஸமஜகர அவிருத்த அர்த ஸமஜ லேநா சாஹியே]

Page 10 of 264
PDF/HTML Page 39 of 293
single page version

௧௦
] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
ஸ ஏவ பஞ்சாஸ்திகாயஸமவாயோ யாவாஂஸ்தாவா஁ல்லோகஸ்ததஃ பரமமிதோநந்தோ ஹ்யலோகஃ, ஸ து நாபாவமாத்ரஂ
கிந்து
தத்ஸமவாயாதிரிக்தபரிமாணமநந்தக்ஷேத்ரஂ கமாகாஶமிதி.. ௩..
ஜீவா புக்கலகாயா தம்மாதம்மா தஹேவ ஆவாஸஂ.
அத்தித்தம்ஹி ய ணியதா அணண்ணமஇயா அுணமஹஂதா.. ௪..
ஜீவாஃ புத்கலகாயா தர்மோ தர்மௌ ததைவ ஆகாஶம்.
அஸ்தித்வே ச நியதா அநந்யமயா அணுமஹாந்தஃ.. ௪..
---------------------------------------------------------------------------------------------
அப, உஸீ அர்தஸமயகா, லோக ஔர அலோககே பேதகே காரண த்விவிதபநா ஹை. வஹீ பஂசாஸ்திகாயஸமூஹ
ஜிதநா ஹை, உதநா லோக ஹை. உஸஸே ஆகே அமாப அர்தாத அநந்த அலோக ஹை. வஹ அலோக அபாவமாத்ர
நஹீஂ ஹை கிந்து பஂசாஸ்திகாயஸமூஹ ஜிதநா க்ஷேத்ர சோ஡ கர ஶேஷ அநந்த க்ஷேத்ரவாலா ஆகாஶ ஹை [அர்தாத
அலோக ஶூந்யரூப நஹீஂ ஹை கிந்ஂது ஶுத்த ஆகாஶத்ரவ்யரூப ஹை.. ௩..
காதா ௪
அந்வயார்தஃ– [ஜீவாஃ] ஜீவ, [புத்கலகாயாஃ] புத்கலகாய, [தர்மாதர்மௌ] தர்ம, அதர்ம [ததா ஏவ]
ததா [ஆகாஶம்] ஆகாஶ [அஸ்தித்வே நியதாஃ] அஸ்தித்வமேஂ நியத, [அநந்யமயாஃ] [அஸ்தித்வஸே]
அநந்யமய [ச] ஔர [அணுமஹாந்தஃ]
அணுமஹாந [ப்ரதேஶஸே படே] ஹைஂ.

--------------------------------------------------------------------------

௧. ‘லோக்யந்தே த்ரஶ்யந்தே ஜீவாதிபதார்தா யத்ர ஸ லோகஃ’ அர்தாத் ஜஹா஁ ஜீவாதிபதார்த திகாஈ தேதே ஹைஂ, வஹ லோக ஹை.
அணுமஹாந=[௧] ப்ரதேஶமேஂ படே அர்தாத் அநேகப்ரதேஶீ; [௨] ஏகப்ரதேஶீ [வ்யக்தி–அபேக்ஷாஸே] ததா அநேகப்ரதேஶீ
[ஶக்தி–அபேக்ஷாஸே].
ஜீவத்ரவ்ய, புத்கலகாய, தர்ம, அதர்ம நே ஆகாஶ ஏ
அஸ்தித்வநியத, அநந்யமய நே அணுமஹாந பதார்த சே. ௪.

Page 11 of 264
PDF/HTML Page 40 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
[
௧௧
அத்ர பஞ்சாஸ்திகாயாநாஂ விஶேஷஸஂஜ்ஞா ஸாமாந்யவிஶேஷாஸ்தித்வஂ காயத்வஂ சோக்தம்.
தத்ர ஜீவாஃ புத்கலாஃ தர்மாதர்மௌ ஆகாஶமிதி தேஷாஂ விஶேஷஸஂஜ்ஞா அந்வர்தாஃ ப்ரத்யேயாஃ.
ஸாமாந்யவிஶேஷாஸ்தித்வஞ்ச தேஷாமுத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யமய்யாஂ ஸாமாந்யவிஶேஷஸத்தாயாஂ நியதத்வாத்வய
வஸ்திதத்வாதவஸேயம். அஸ்தித்வே நியதாநாமபி ந தேஷாமந்யமயத்வம், யதஸ்தே ஸர்வதைவாநந்ய–மயா
ஆத்மநிர்வ்ருத்தாஃ. அநந்யமயத்வேபி தேஷாமஸ்தித்வநியதத்வஂ நயப்ரயோகாத். த்வௌ ஹி நயௌ பகவதா ப்ரணீதௌ–
த்ரவ்யார்திகஃ பர்யாயார்திகஶ்ச. தத்ர ந கல்வேகநயாயத்தாதேஶநா கிந்து ததுபயாயதா. ததஃ
பர்யாயார்தாதேஶாதஸ்தித்வே ஸ்வதஃ கதஂசித்பிந்நபி வ்யவஸ்திதாஃ த்ரவ்யார்தாதேஶாத்ஸ்வயமேவ ஸந்தஃ ஸதோநந்யமயா
பவந்தீதி. காயத்வமபி தேஷாமணுமஹத்த்வாத். அணவோத்ர ப்ரதேஶா மூர்தோமூர்தாஶ்ச நிர்விபாகாஂஶாஸ்தைஃ
மஹாந்தோணுமஹாந்தஃ ப்ரதேஶப்ரசயாத்மகா இதி ஸித்தஂ தேஷாஂ காயத்வம். அணுப்யாஂ. மஹாந்த இதிஃ வ்யத்பத்த்யா
---------------------------------------------------------------------------------------------

டீகாஃ–
யஹா஁ [இஸ காதாமேஂ] பா஁ச அஸ்திகாயோஂகீ விஶேஷஸஂஜ்ஞா, ஸாமாந்ய விஶேஷ–அஸ்தித்வ ததா
காயத்வ கஹா ஹை.
வஹா஁ ஜீவ, புத்கல, தர்ம, அதர்ம ஔர ஆகாஶ–யஹ உநகீ விஶேஷஸஂஜ்ஞாஏ஁ அந்வர்த ஜாநநா.
வே உத்பாத–வ்யய–த்ரௌவ்யமயீ ஸாமாந்யவிஶேஷஸத்தாமேஂ நியத– வ்யவஸ்தித [நிஶ்சித வித்யமாந] ஹோநேஸே
உநகே ஸாமாந்யவிஶேஷ–அஸ்தித்வ பீ ஹை ஐஸா நிஶ்சித கரநா சாஹியே. வே அஸ்தித்வமேஂ நியத ஹோநே பர பீ
[ஜிஸப்ரகார பர்தநமேஂ ரஹநேவாலா கீ பர்தநஸே அந்யமய ஹை உஸீப்ரகார] அஸ்தித்வஸே அந்யமய நஹீஂ ஹை;
க்யோஂகி வே ஸதைவ அபநேஸே நிஷ்பந்ந [அர்தாத் அபநேஸே ஸத்] ஹோநேகே காரண [அஸ்தித்வஸே] அநந்யமய ஹை
[ஜிஸப்ரகார அக்நி உஷ்ணதாஸே அநந்யமய ஹை உஸீப்ரகார]. ‘அஸ்தித்வஸே அநந்யமய’ ஹோநே பர பீ உநகா
‘அஸ்தித்வமேஂ நியதபநா’ நயப்ரயோகஸே ஹை. பகவாநநே தோ நய கஹே ஹை – த்ரவ்யார்திக ஔர பர்யாயார்திக. வஹா஁
கதந ஏக நயகே ஆதீந நஹீஂ ஹோதா கிந்து உந தோநோஂ நயோஂகே ஆதீந ஹோதா ஹை. இஸலியே வே
பர்யாயார்திக கதநஸே ஜோ அபநேஸே கதஂசித் பிந்ந பீ ஹை ஐஸே அஸ்தித்வமேஂ வ்யவஸ்தித [நிஶ்சித ஸ்தித] ஹைஂ
ஔர த்ரவ்யார்திக கதநஸே ஸ்வயமேவ ஸத் [–வித்யமாந] ஹோநேகே காரண அஸ்தித்வஸே அநந்யமய ஹைஂ.
---------------------------------------------------------------------------

அந்வர்த=அர்தகா அநுஸரண கரதீ ஹுஈ; அர்தாநுஸார. [பா஁ச அஸ்திகாயோஂகே நாம உநகே அர்தாநுஸார ஹைஂ.]