Page 172 of 264
PDF/HTML Page 201 of 293
single page version
౧౧౩..
జాణంతి రసం ఫాసం జే తే బేఇందియా
జానన్తి రసం స్పర్శం యే తే ద్వీన్ద్రియాః జీవాః.. ౧౧౪..
జీవత్వకా భీ నిశ్చయ కియా జాతా హై; క్యోంకి దోనోంమేం బుద్ధిపూర్వక వ్యాపారకా
ఆగమ, అనుమాన ఇత్యాదిసే నిశ్చిత కియా జా సకతా హై.
నిమిత్తసే అపనేకో ఏకేన్ద్రియ ఔర దుఃఖీ కరతా హై.. ౧౧౩..
జానతే హైం [తే] వే–[ద్వీన్ద్రియాః జీవాః] ద్వీన్ద్రియ జీవ హైం.
–జే జాణతా రసస్పర్శనే, తే జీవ ద్వీంద్రియ జాణవా. ౧౧౪.
Page 173 of 264
PDF/HTML Page 202 of 293
single page version
జాణంతి రసం ఫాసం గంధం తేఇందియా జీవా.. ౧౧౫..
జానన్తి రసం స్పర్శం గంధం త్రీంద్రియాః జీవాః.. ౧౧౫..
హోనేసే స్పర్శ ఔర రసకో జాననేవాలే యహ [శంబూక ఆది] జీవ మనరహిత ద్వీన్ద్రియ జీవ హైం.. ౧౧౪..
జీవాః] వే త్రీన్ద్రియ జీవ హైం.
ఆది] జీవ మనరహిత త్రీన్ద్రియ జీవ హైం.. ౧౧౫..
రస, గంధ తేమ జ స్పర్శ జాణే, జీవ త్రీన్ద్రియ తేహ ఛే. ౧౧౫.
Page 174 of 264
PDF/HTML Page 203 of 293
single page version
రూవం రసం చ గంధం ఫాసం పుణ తే విజాణంతి.. ౧౧౬..
రూపం రసం చ గంధం స్పర్శం పునస్తే విజానన్తి.. ౧౧౬..
ఏతే స్పర్శనరసనఘ్రాణచక్షురిన్ద్రియావరణక్షయోపశమాత్ శ్రోత్రేన్ద్రియావరణోదయే నోఇన్ద్రియా–వరణోదయే చ
[చ] ఔర [స్పర్శం] స్పర్శకో [విజానన్తి] వజానతే హైం. [వే చతురిన్ద్రియ జీవ హైం.]
జాననేవాలే యహ [డాఁస ఆది] జీవ మనరహిత చతురిన్ద్రియ జీవ హైం.. ౧౧౬..
తే జీవ జాణే స్పర్శనే, రస, గంధ తేమ జ రూపనే. ౧౧౬.
స్పర్శాది పంచక జాణతాం తిర్యంచ–నారక–సుర–నరో
Page 175 of 264
PDF/HTML Page 204 of 293
single page version
జలచరస్థలచరఖచరా బలినః పంచేన్ద్రియా జీవాః.. ౧౧౭..
అథ స్పర్శనరసనఘ్రాణచక్షుఃశ్రోత్రేన్ద్రియావరణక్షయోపశమాత్ నోఇన్ద్రియావరణోదయే సతి స్పర్శ–
సమనస్కాశ్చ భవన్తి. తత్ర దేవమనుష్యనారకాః సమనస్కా ఏవ, తిర్యంచ ఉభయజాతీయా ఇతి..౧౧౭..
తిరియా బహుప్పయారా ణేరఇయా
తిర్యంచః బహుప్రకారాః నారకాః పృథివీభేదగతాః.. ౧౧౮..
-----------------------------------------------------------------------------
ఖేచర హోతే హైం వే –[బలినః పంచేన్ద్రియాః జీవాః] బలవాన పంచేన్ద్రియ జీవ హైం.
మనరహిత పంచేన్ద్రియ జీవ హైం; కతిపయ [పంచేన్ద్రియ జీవ] తో, ఉన్హేం మనకే ఆవరణకా భీ క్షయోపశమ
హోనేసే, మనసహిత [పంచేన్ద్రియ జీవ] హోతే హైం.
Page 176 of 264
PDF/HTML Page 205 of 293
single page version
దేవగతినామ్నో దేవాయుషశ్చోదయాద్దేవాః, తే చ భవనవాసివ్యంతరజ్యోతిష్కవైమానికనికాయ–భేదాచ్చతుర్ధా.
మనుష్యగతినామ్నో మనుష్యాయుషశ్చ ఉదయాన్మనుష్యాః. తే కర్మభోగభూమిజభేదాత్
చతుష్పదాదిభేదాదనేకధా. నరకగతినామ్నో నరకాయుషశ్చ ఉదయాన్నారకాః. తే రత్నశర్కరావాలుకా–
పఙ్కధూమతమోమహాతమఃప్రభాభూమిజభేదాత్సప్తధా. తత్ర దేవమనుష్యనారకాః పంచేన్ద్రియా ఏవ. తిర్యంచస్తు
కేచిత్పంచేన్ద్రియాః, కేచిదేక–ద్వి–త్రి–చతురిన్ద్రియా అపీతి.. ౧౧౮..
ప్రకారకే హైం [పునః] ఔర [నారకాః పృథివీభేదగతాః] నారకోంకే భేద ఉనకీ పృథ్వియోంకే భేద జితనే హైం.
ఉపసంహార కియా గయా హై].
ఐసే భేదోంకే కారణ దో ప్రకారకే హైం. తిర్యంచగతినామ ఔర తిర్యంచాయుకే ఉదయసే తిర్యంచ హోతే హైం; వే పృథ్వీ,
శంబూక, జూం, డాఁస, జలచర, ఉరగ, పక్షీ, పరిసర్ప, చతుష్పాద [చౌపాయే] ఇత్యాది భేదోంకే కారణ అనేక
ప్రకారకే హైం. నరకగతినామ ఔర నరకాయుకే ఉదయసే నారక హోతే హైం; వే
మహాతమఃప్రభాభూమిజ ఐసే భేదోంకే కారణ సాత ప్రకారకే హైం.
౨. రత్నప్రభాభూమిజ = రత్నప్రభా నామకీ భూమిమేం [–ప్రథమ నరకమేం] ఉత్పన్న .
Page 177 of 264
PDF/HTML Page 206 of 293
single page version
పాఉణ్ణంతి య అణ్ణం గదిమాఉస్సం సలేస్సవసా.. ౧౧౯..
ప్రాప్నువన్తి చాన్యాం గతిమాయుష్కం స్వలేశ్యావశాత్.. ౧౧౯..
భావనాసే రహిత జీవ జో చతుర్గతినామకర్మ ఉపార్జిత కరతే హైం ఉసకే ఉదయవశ వే దేవాది గతియోంమేం
ఉత్పన్న హోతే హైం.. ౧౧౮..
ఆయుష్కం చ] అన్య గతి ఔర ఆయుష్య [ప్రాప్నువన్తి] ప్రాప్త కరతే హైం.
ఐసా దర్శాయా గయా హై.
త్యాం అన్య గతి–ఆయుష్య పామే జీవ నిజలేశ్యావశే. ౧౧౯.
Page 178 of 264
PDF/HTML Page 207 of 293
single page version
గతినామాయుఃకర్మభ్యామనాత్మస్వభావభూతాభ్యామపి చిరమనుగమ్యమానాః సంసరంత్యాత్మానమచేతయమానా జీవా
ఇతి.. ౧౧౯..
దేహవిహూణా సిద్ధా భవ్వా సంసారిణో అభవ్వా య.. ౧౨౦..
దేహవిహీనాః సిద్ధాః భవ్యాః సంసారిణోభవ్యాశ్చ.. ౧౨౦..
-----------------------------------------------------------------------------
కారణ హోతీ హై], ఇసలియే ఉసకే ఉచిత హీ అన్య గతి తథా అన్య ఆయుష వే ప్రాప్త కరతే హైం. ఇస
ప్రకార
రహతే హైం ఇసలియే, ఆత్మాకో నహీం చేతనేవాలే జీవ సంసరణ కరతే హైం [అర్థాత్ ఆత్మాకా అనుభవ నహీం
కరనేవాలే జీవ సంసారమేం పరిభ్రమణ కరతే హైం].
ఔర ఇసలియే ఉసకే యోగ్య హీ అన్య గతి–ఆయుష ప్రాప్త హోతీ హై] .. ౧౧౯..
నే దేహవిరహిత సిద్ధ ఛే; సంసారీ భవ్య–అభవ్య ఛే. ౧౨౦.
Page 179 of 264
PDF/HTML Page 208 of 293
single page version
స్వరూపోపలమ్భశక్తిసద్భావాసద్భావాభ్యాం పాచ్యాపాచ్యముద్గవదభిధీయంత ఇతి.. ౧౨౦..
జం హవది తేసు ణాణం జీవో త్తి య తం పరూవేంతి.. ౧౨౧..
యద్భవతి తేషు జ్ఞానం జీవ ఇతి చ తత్ప్రరూపయన్తి.. ౧౨౧..
వర్తనేకీ అపేక్షాసే సంసారీ జీవోంకా ఏక ప్రకార హోనే పర భీ వే భవ్య ఔర అభవ్య ఐసే దో ప్రకారకే హైం.
‘
హైం .. ౧౨౦..
౨. అపాచ్య = నహీం పకనేయోగ్య; రంధనే–సీఝనేకీ యోగ్యతా రహిత; కోరా.
౩. ఉపలబ్ధి = ప్రాప్తి; అనుభవ.
ఛే తేమనామాం జ్ఞాన జే బస తే జ జీవ నిర్దిష్ట ఛే. ౧౨౧.
Page 180 of 264
PDF/HTML Page 209 of 293
single page version
కాయాః జీవలక్షణభూతచైతన్యస్వభావాభావాన్న జీవా భవంతీతి. తేష్వేవ యత్స్వపరపరిచ్ఛిత్తిరూపేణ
ప్రకాశమానం జ్ఞానం తదేవ గుణగుణినోః కథఞ్చిదభేదాజ్జీవత్వేన ప్రరూప్యత ఇతి.. ౧౨౧..
కువ్వది హిదమహిదం వా భుంజది జీవో ఫలం తేసిం.. ౧౨౨..
కరోతి హితమహితం వా భుంక్తే జీవః ఫలం తయోః.. ౧౨౨..
వహ జీవ హై [ఇతి చ ప్రరూపయన్తి] ఐసీ [జ్ఞానీ] ప్రరూపణా కరతే హైం.
యహాఁ సమఝాయా హై].
జాతే హైం. నిశ్చయనయసే ఉనమేం స్పర్శనాది ఇన్ద్రియాఁ తథా పృథ్వీ–ఆది కాయేం, జీవకే లక్షణభూత
చైతన్యస్వభావకే అభావకే కారణ, జీవ నహీం హైం; ఉన్హీంమేం జో స్వపరకో జ్ఞప్తిరూపసే ప్రకాశమాన జ్ఞాన హై
వహీ, గుణ–గుణీకే కథంచిత్ అభేదకే కారణ, జీవరూపసే ప్రరూపిత కియా జాతా హై.. ౧౨౧..
హిత–అహిత జీవ కరే అనే హిత–అహితనుం ఫళ భోగవే. ౧౨౨.
Page 181 of 264
PDF/HTML Page 210 of 293
single page version
చైతన్యవివర్తరూపసఙ్కల్పప్రభవత్వాత్స ఏవ కర్తా, నాన్యః. శుభాశుభాకర్మఫలభూతాయా ఇష్టానిష్ట–
విషయోపభోగక్రియాయాశ్చ సుఖదుఃఖస్వరూపస్వపరిణామక్రియాయా ఇవ స ఏవ కర్తా, నాన్యః.
ఏతేనాసాధారణకార్యానుమేయత్వం పుద్గలవ్యతిరిక్తస్యాత్మనో ద్యోతితమితి.. ౧౨౨..
భోగతా హై.
ఉసీ ప్రకార. [చైతన్యస్వభావకే కారణ జాననే ఔర దేఖనే కీ క్రియాకా జీవ హీ కర్తా హై; జహాఁ జీవ
హై వహాఁ చార అరూపీ అచేతన ద్రవ్య భీ హైం తథాపి వే జిస ప్రకార జాననే ఔర దేఖనే కీ క్రియాకే
కర్తా నహీం హై ఉసీ ప్రకార జీవకే సాథ సమ్బన్ధమేం రహే హుఏ కర్మ–నోకర్మరూప పుద్గల భీ ఉస క్రియాకే
కర్తా నహీం హై.] చైతన్యకే వివర్తరూప [–పరివర్తనరూప] సంకల్పకీ ఉత్పత్తి [జీవమేం] హోనేకే కారణ,
సుఖకీ అభిలాషారూప క్రియాకా, దుఃఖకే ఉద్వేగరూప క్రియాకా తథా స్వసంవేదిత హిత–అహితకీ
నిష్పత్తిరూప క్రియాకా [–అపనేసే సంచేతన కియే జానేవాలే శుభ–అశుభ భావోంకో రచనేరూప క్రియాకా]
జీవ హీ కర్తా హై; అన్య నహీం హై. శుభాశుభ కర్మకే ఫలభూత
Page 182 of 264
PDF/HTML Page 211 of 293
single page version
అభిగచ్ఛదు అజ్జీవం ణాణంతరిదేహిం లింగేహిం.. ౧౨౩..
అభిగచ్ఛత్వజీవం జ్ఞానాంతరితైర్లిఙ్గైః.. ౧౨౩..
హై యా ఉనకే ఫలకో నహీం భోగతే; ఇసలియే జో జానతా హై ఔర దేఖతా హై, సుఖకీ ఇచ్ఛా కరతా హై,
దుఃఖసే భయభీత హోతా హై, శుభ–అశుభ భావోంమేం ప్రవర్తతా హై ఔర ఉనకే ఫలకో భోగతా హై, వహ, అచేతన
పదార్థోంకే సాథ రహనే పర భీ సర్వ అచేతన పదార్థోంకీ క్రియాఓంసే బిలకుల విశిష్ట ప్రకారకీ క్రియాఏఁ
కరనేవాలా, ఏక విశిష్ట పదార్థ హై. ఇసప్రకార జీవ నామకా చైతన్యస్వభావీ పదార్థవిశేష–కి జిసకా
జ్ఞానీ స్వయం స్పష్ట అనుభవ కరతే హైం వహ–అపనీ అసాధారణ క్రియాఓం ద్వారా అనుమేయ భీ హై.. ౧౨౨..
[అజీవమ్ అభిగచ్ఛతు] అజీవ జానో.
Page 183 of 264
PDF/HTML Page 212 of 293
single page version
కదాచిత్తదభావాచ్ఛుద్ధైశ్చైతన్యవివర్తగ్రన్థిరూపైర్బహుభిః పర్యాయైః జీవమధిగచ్ఛేత్. అధిగమ్య చైవమచైతన్య–
స్వభావత్వాత్ జ్ఞానాదర్థాంతరభూతైరితః ప్రపంచ్యమానైర్లిఙ్గైర్జీవసంబద్ధమసంబద్ధం వా స్వతో భేదబుద్ధి–ప్రసిద్ధయ
ర్థమజీవమధిగచ్ఛేదితి.. ౧౨౩..
౨. ప్రపంచిత = విస్తారపూర్వక కహీ గఈ.
౩. మోహరాగద్వేషపరిణతికే కారణా జీవకో విశ్వరూపతా అర్థాత్ అనేకరూపతా ప్రాప్త హోతీ హై.
౪. గ్రన్థి = గాఁఠ. [జీవకీ కదాచిత్ అశుద్ధ ఔర కదాచిత్ శుద్ధ ఐసీ పర్యాయేం చైతన్యవివర్తకీ–చైతన్యపరిణమనకీ–
౫. జ్ఞానసే అర్థాంన్తరభూత = జ్ఞానసే అన్యవస్తుభూత; జ్ఞానసే అన్య అర్థాత్ జడ. [అజీవకా స్వభావ అచైతన్య హోనేకే
౬. జీవకే సాథ సమ్బద్ధ యా జీవ సాథ అసమ్బద్ధ ఐసే అజీవకో జాననేకా ప్రయోజన యహ హై కి సమస్త అజీవ
Page 184 of 264
PDF/HTML Page 213 of 293
single page version
తేసిం అచేదణత్తం భణిదం జీవస్స
తేషామచేతనత్వం భణితం జీవస్య చేతనతా.. ౧౨౪..
దితి.. ౧౨౪..
జస్స ణ విజ్జది ణిచ్చం
అచేతనపనా కహా హై, [జీవస్య చేతనతా] జీవకో చేతనతా కహీ హై.
హీ చేతనత్వసామాన్య హై.. ౧౨౪..
తేమాం అచేతనతా కహీ, చేతనపణుం కహ్యుం జీవమాం. ౧౨౪.
సుఖదుఃఖసంచేతన, అహితనీ భీతి, ఉద్యమ హిత విషే
జేనే కదీ హోతాం నథీ, తేనే అజీవ శ్రమణో కహే. ౧౨౫.
యస్య న విద్యతే నిత్యం తం శ్రమణా బ్రువన్త్యజీవమ్.. ౧౨౫..
Page 185 of 264
PDF/HTML Page 214 of 293
single page version
సుఖదుఃఖజ్ఞానస్య హితపరికర్మణోహితభీరుత్వస్య చేతి చైతన్యవిశేషాణాం నిత్యమనుపలబ్ధేర–
[శ్రమణాః] శ్రమణ [అజీవమ్ బ్రువన్తి] అజీవ కహతే హైం.
నిశ్చిత హోతా హై కి] ఆకాశాది అజీవోంకో చైతన్యసామాన్య విద్యమాన నహీం హై.
హిత కే లిఏ ప్రయత్న ఔర అహితకే లిఏ భీతి–యహ చేతనత్వవిశేష కభీ దేఖే నహీం జాతే; ఇసలియే
నిశ్చిత హోతా హై కి ఆకాశాదికో చేతనత్వసామాన్య భీ నహీం హై, అర్థాత్ అచేతనత్వసామాన్య హీ హై..
౧౨౫..
నిశ్చయరత్నత్రయపరిణత పరమాత్మద్రవ్యకో హిత సమఝతే హైం ఔర ఆకులతాకే ఉత్పాదక ఐసే దుఃఖకో తథా ఉసకే
కారణభూత మిథ్యాత్వరాగాదిపరిణత ఆత్మద్రవ్యకో అహిత సమఝతే హైం.
Page 186 of 264
PDF/HTML Page 215 of 293
single page version
అరసమరూవమగంధం
పుద్గలద్రవ్యప్రభవా భవన్తి గుణాః పర్యాయాశ్చ బహవః.. ౧౨౬..
అరసమరూపమగంధమవ్యక్తం చేతనాగుణమశబ్దమ్.
జానీహ్యలిఙ్గగ్రహణం జీవమనిర్దిష్టసంస్థానమ్.. ౧౨౭..
జో బహు గుణ ఔర పర్యాయేం హైం, [పుద్గలద్రవ్యప్రభవాః భవన్తి] వే పుద్గలద్రవ్యనిష్పన్న హై.
కహా ఐసా హై], [చేతనాగుణమ్] చేతనాగుణవాలా హై ఔర [అలిఙ్గగ్రహణమ్] ఇన్ద్రియోంకే ద్వారా అగ్రాహ్య హై,
[జీవం జానీహి] ఉసే జీవ జానో.
భిన్న స్వరూపకా యహ కథన హై].
తే బహు గుణో నే పర్యయో పుద్గలదరవనిష్పన్న ఛే. ౧౨౬.
జే చేతనాగుణ, అరసరూప,
Page 187 of 264
PDF/HTML Page 216 of 293
single page version
నిర్దిష్టసంస్థానత్వాదవ్యక్తత్వాదిపర్యాయైః పరిణతత్వాచ్చ నేన్ద్రియగ్రహణయోగ్యం, తచ్చేతనా–
గుణత్వాత్ రూపిభ్యోరూపిభ్యశ్చాజీవేభ్యో విశిష్టం జీవద్రవ్యమ్. ఏవమిహ జీవాజీవయోర్వాస్తవో భేదః
సమ్యగ్జ్ఞానినాం మార్గప్రసిద్ధయర్థం ప్రతిపాదిత ఇతి.. ౧౨౬–౧౨౭..
ఇన్ద్రియగ్రహణయోగ్య హై, వహ పుద్గలద్రవ్య హైే; ఔర [౨] జో స్పర్శ–రస–గన్ధ–వర్ణగుణ రహిత హోనేకే
కారణ, అశబ్ద హోనేకే కారణ, అనిర్దిష్టసంస్థాన హోనేకే కారణ తథా
అజీవోంసే
ముక్తికా మార్గ ప్రాప్త కరానేకే హేతు యహాఁ జడ పుద్గలద్రవ్యకే ఔర చేతన జీవద్రవ్యకే వీతరాగసర్వజ్ఞకథిత
లక్షణ కహే గఏ. జో జీవ ఉన లక్షణోంకో జానకర, అపనేకో ఏక స్వతఃసిద్ధ స్వతంత్ర ద్రవ్యరూపసే
పహిచానకర, భేదవిజ్ఞానీ అనుభవీ హోతా హై, వహ నిజాత్మద్రవ్యమేం లీన హోకర మోక్షమార్గకో సాధకర
శాశ్వత నిరాకుల సుఖకా భోక్తా హోతా హై.] ౧౨౬–౧౨౭..
౨. అవ్యక్తత్వాది = అవ్యక్తత్వ ఆది; అప్రకటత్వ ఆదిే.
౩. విశిష్ట = భిన్న; విలక్షణ; ఖాస ప్రకారకా.
Page 188 of 264
PDF/HTML Page 217 of 293
single page version
పరిణామాదో కమ్మం కమ్మాదో హోది గదిసు
పరిణామాత్కర్మ కర్మణో భవతి గతిషు గతిః.. ౧౨౮..
గతిమధిగతస్య దేహో దేహాదిన్ద్రియాణి జాయంతే.
తైస్తు విషయగ్రహణం తతో రాగో వా ద్వేషో వా.. ౧౨౯..
జాయతే జీవస్యైవం భావః సంసారచక్రవాలే.
ఇతి జినవరైర్భణితోనాదినిధనః సనిధనో వా.. ౧౩౦..
గతిప్రాప్తనే తన థాయ, తనథీ ఇంద్రియో వళీ థాయ ఛే,
ఏనాథీ విషయ గ్రహాయ, రాగద్వేష తేథీ థాయ ఛే. ౧౨౯.
ఏ రీత భావ అనాదినిధన అనాదిసాంత థయా కరే
సంసారచక్ర విషే జీవోనే–ఏమ జినదేవో కహే. ౧౩౦.
Page 189 of 264
PDF/HTML Page 218 of 293
single page version
పరిణామాత్పునః పుద్గలపరిణామాత్మకం కర్మ. కర్మణో నారకాదిగతిషు గతిః. గత్యధిగమనా–ద్దేహః.
పరిణామాత్పునః పుద్గలపరిణామాత్మకం కర్మ. కర్మణః పునర్నారకాదిగతిషు గతిః. గత్యధిగమనాత్పునర్దేహః.
దేహాత్పునరిన్ద్రియాణి. ఇన్ద్రియేభ్యః పునర్విషయగ్రహణమ్. విషయగ్రహణాత్పునా రాగద్వేషౌ. రాగద్వేషాభ్యాం పునరపి
స్నిగ్ధః పరిణామః. ఏవమిదమన్యోన్యకార్యకారణభూతజీవపుద్గల–పరిణామాత్మకం కర్మజాలం సంసారచక్రే
జీవస్యానాద్యనిధనం అనాదిసనిధనం వా చక్రవత్పరివర్తతే. తదత్ర పుద్గలపరిణామనిమిత్తో జీవపరిణామో
జీవపరిణామనిమిత్తః పుద్గలపరిణామశ్చ వక్ష్యమాణ–పదార్థబీజత్వేన సంప్రధారణీయ ఇతి.. ౧౨౮–౧౩౦..
కర్మ] పరిణామసే కర్మ ఔర [కర్మణః] కర్మసే [గతిషు గతిః భవతి] గతియోంమేం గమన హోతా హై.
విషయగ్రహణసే రాగ అథవా ద్వేష హోతా హై.
ఐసా జినవరోంనే కహా హై.
ఇన్ద్రియాఁ, ఇన్ద్రియోంసే విషయగ్రహణ, విషయగ్రహణసే రాగద్వేష, రాగద్వేషసే ఫిర స్నిగ్ధ పరిణామ, పరిణామసే ఫిర
పుద్గలపరిణామాత్మక కర్మ, కర్మసే ఫిర నరకాది గతియోంమేం గమన, గతికీ ప్రాప్తిసే ఫిర దేహ, దేహసే
ఫిర ఇన్ద్రియాఁ, ఇన్ద్రియోంసే ఫిర విషయగ్రహణ, విషయగ్రహణసే ఫిర రాగద్వేష, రాగద్వేషసే ఫిర పునః స్నిగ్ధ
పరిణామ. ఇస ప్రకార యహ అన్యోన్య
పునః హోతే రహతే హైం.
జీవకో అనాది–సాన్త హోతే హైం.]
Page 190 of 264
PDF/HTML Page 219 of 293
single page version
పదార్థోంకే బీజరూప అవధారనా.
సంసారకా కారణ ఆస్రవ ఔర బన్ధ దో హైం [అథవా విస్తారపూర్వక కహే తో పుణ్య, పాప, ఆస్రవ ఔర బన్ధ
చార హైం] ఔర ఉనకా కారణ మిథ్యాదర్శన–జ్ఞాన–చారిత్ర హై. సుఖ వహ ఉపాదేయ తత్త్వ హై, ఉసకా కారణ
మోక్ష హై, మోక్షకా కారణ సంవర ఔర నిర్జరా హై ఔర ఉనకా కారణ సమ్యగ్దర్శన–జ్ఞాన–చారిత్ర హై. యహ
ప్రయోజనభూత బాత భవ్య జీవోంకో ప్రగటరూపసే దర్శానేకే హేతు పుణ్యాది
ద్వారా, భవిష్యకాలమేం పాపకా అనుబన్ధ కరనేవాలే పుణ్యపదార్థకా భీ కర్తా హోతా హై. జో జ్ఞానీ జీవ హై వహ,
నిర్వికార–ఆత్మతత్త్వవిషయక రుచి, తద్విషయక జ్ఞప్తి ఔర తద్విషయక నిశ్చల అనుభూతిరూప అభేదరత్నత్రయపరిణామ
ద్వారా, సంవర–నిర్జరా–మోక్షపదార్థోంకా కర్తా హోతా హై; ఔర జీవ జబ పూర్వోక్త నిశ్చయరత్నత్రయమేం స్థిర నహీం రహ
సకతా తబ నిర్దోషపరమాత్మస్వరూప అర్హంత–సిద్ధోంకీ తథా ఉనకా [నిర్దోష పరమాత్మాకా] ఆరాధన కరనేవాలే
ఆచార్య–ఉపాధ్యాయ–సాధుఓంకీ నిర్భర అసాధారణ భక్తిరూప ఐసా జో సంసారవిచ్ఛేదకే కారణభూత, పరమ్పరాసే
ముక్తికారణభూత, తీర్థంకరప్రకృతి ఆది పుణ్యకా అనుబన్ధ కరనేవాలా విశిష్ట పుణ్య ఉసే అనీహితవృత్తిసే నిదానరహిత
పరిణామసే కరతా హై. ఇస ప్రకార అజ్ఞానీ జీవ పాపాది చార పదార్థోంకా కర్తా హై ఔర జ్ఞానీ సంవరాది తీన
పదార్థోంకా కర్తా హైే.
Page 191 of 264
PDF/HTML Page 220 of 293
single page version
విద్యతే తస్య శుభో వా అశుభో వా భవతి పరిణామః.. ౧౩౧..
అశుభ [పరిణామః] పరిణామ [భవతి] హై.
హోతా హై తబ ఉసకే సాథ అనిచ్ఛితవృత్తిసే వర్తతే హుఏ విశిష్ట పుణ్యమేం సంసారవిచ్ఛేదకే కారణపనేకా ఆరోప కియా
జాతా హై. వహ ఆరోప భీ వాస్తవిక కారణకే–సమ్యగ్దర్శనాదికే –అస్తిత్వమేం హీ హో సకతా హై.]
తే జీవనే శుభ వా అశుభ పరిణామనో సద్భావ ఛే. ౧౩౧.