२५०
यः करोति तपःकर्म स सुरलोकं समादत्ते।। १७१।।
अर्हदादिभक्तिमात्ररागजनितसाक्षान्मोक्षस्यान्तरायद्योतनमेतत्। यः खल्वर्हदादिभक्तिविधेयबुद्धिः सन् परमसंयमप्रधानमतितीव्रं तपस्तप्यते, स तावन्मात्र– रागकलिकलङ्कितस्वान्तः साक्षान्मोक्षस्यान्तरायीभूतं विषयविषद्रुमामोदमोहितान्तरङ्गं स्वर्गलोकं समासाद्य, सुचिरं रागाङ्गारैः पच्यमानोऽन्तस्ताम्यतीति।। १७१।।
सो तेण वीदरागो भविओ भवसायरं तरदि।। १७२।।
-----------------------------------------------------------------------------
अन्वयार्थः– [यः] जो [जीव], [अर्हत्सिद्धचैत्यप्रवचनभक्तः] अर्हंत, सिद्ध, चैत्य [– अर्हर्ंतादिकी प्रतिमा] और प्रवचनके [–शास्त्र] प्रति भक्तियुक्त वर्तता हुआ, [परेण नियमेन] परम संयम सहित [तपःकर्म] तपकर्म [–तपरूप कार्य] [करोति] करता है, [सः] वह [सुरलोकं] देवलोकको [समादत्ते] सम्प्राप्त करता है।
टीकाः– यह, मात्र अर्हंतादिकी भक्ति जितने रागसे उत्पन्न होनेवाला जो साक्षात् मोक्षका अंतराय उसका प्रकाशन है।
जो [जीव] वास्तवमें अर्हंतादिकी भक्तिके आधीन बुद्धिवाला वर्तता हुआ परमसंयमप्रधान अतितीव्र तप तपता है, वह [जीव], मात्र उतने रागरूप क्लेशसे जिसका निज अंतःकरण कलंकित [–मलिन] है ऐसा वर्तता हुआ, विषयविषवृक्षके २आमोदसे जहाँ अन्तरंग [–अंतःकरण] मोहित होता है ऐसे स्वर्गलोकको– जो कि साक्षात् मोक्षको अन्तरायभूत है उसे–सम्प्राप्त करके, सुचिरकाल पर्यंत [–बहुत लम्बे काल तक] रागरूपी अंगारोंसे दह्यमान हुआ अन्तरमें संतप्त [–दुःखी, व्यथित] होता है।। १७१।। ------------------------------------------------------------------------- १। परमसंयमप्रधान = उत्कृष्ट संयम जिसमें मुख्य हो ऐसा। २। आमोद = [१] सुगंध; [२] मोज।
वीतराग थईने ए रीते ते भव्य भवसागर तरे। १७२।