Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 72 of 264
PDF/HTML Page 101 of 293

 

] panchAstikAyasangrah
[bhagavAnashrIkundakunda

chetakasvabhAven prakRuShTataravIryAntarAyAvasAditakAryakAraNasAmarthyA sukhadukharUpan karmaphalamev prAdhAnyen chetayante. anye tu prakRuShTataramohamalImasenApi prakRuShTagnAnAvaraNamudritAnubhAven chetak–svabhAven manAgvIryAntarAyakShayopashamAsAditakAryakAraNasAmarthyA sukhadukharUpakarmaphalAnubhavan–samvalitamapi kAryamev prAdhAnyen chetayante. anyatare tu prakShAlitasakalamohakalangken samuchchhinna– kRutsnagnAnAvaraNatayAtyantamunmudritasamastAnubhAven chetakasvabhAven samastavIryAntarAyakShayAsAditAnant– vIryA api nirjIrNakarmaphalatvAdatyant–

-----------------------------------------------------------------------------

TIkA– yah, 1chetayitRutvaguNakI vyAkhyA hai.

koI chetayitA arthAt AtmA to, jo ati prakRuShTa mohase malin hai aur jisakA prabhAv [shakti] ati prakRuShTa gnAnAvaraNase mund gayA hai aise chetak–svabhAv dvArA sukhadukharUp ‘karmaphal’ ko hI pradhAnata chetate hain, kyonki unakA ati prakRuShTa vIryAntarAyase kArya karanekA [–karmachetanArUp pariNamit honekA] sAmarthya naShTa gayA hai.

dUsare chetayitA arthAt AtmA, jo ati prakRuShTa mohase malin chhe aur jisakA prabhAv 2prakRuShTa gnAnAvaraNase mund gayA hai aise chetakasvabhAv dvArA – bhale hI sukhadukharUp karmaphalake anubhavase mishritarUpasee bhI – ‘kArya’ ko hI pradhAnata chetate hain, kyonki unhonne alpa vIryAntarAyake kShayopashamase

aur dUsare chetayitA arthAt AtmA, jisamense sakal mohakalank dhul gayA hai tathA samasta gnAnAvaraNake vinAshake kAraN jisakA samasta prabhAv atyanta vikasit ho gayA hai aise chetakasvabhAv

--------------------------------------------------------------------------

72

3kArya karanekA sAmarthya prApta kiyA hai.


1. chetayitRutva = chetayitApanA; chetanevAlApanA ; chetakapanA.

2. karmachetanAvAle jIvako gnAnAvaraN ‘prakRuShTa’ hotA hai aur karmaphalachetanAvAleko ‘ati prakRuShTa’ hotA hai.

3. kArya = [jIv dvArA] kiyA jAtA ho vah; ichchhApUrvak iShTAniShTa vikalparUp karma. [jin jIvonko vIryakA
kinchat vikAs huA hai unako karmachetanArUpase pariNamit sAmarthya pragaT huA hai isaliye ve mukhyata
karmachetanArUpase pariNamit hote hain. vah karmachetanA karmaphalachetanAse mishrit hotI hai.]