kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–panchAstikAyavarNan
AtmanashchaitanyAnuvidhAyI pariNAm upayoga. sopi dvividha–gnAnopayogo darshano–payogashcha. tatra visheShagrAhi gnAnan, sAmAnyagrAhi darshanam. upayogashcha sarvadA jIvAdapRuthagbhUt ev, ekAstitvanirvRuttatvAditi.. 40..
AbhiNisudodhimaNakevalANi NANANi panchabheyANi.
kumatishrutavibhanggAni cha trINyapi gnAnai sanyuktAni.. 41..
-----------------------------------------------------------------------------
vAstavamen do prakArakA [upayoga] upayog [jIvasya] jIvako [sarvakAlam] sarva kAl [ananyabhUtan] ananyarUpase [vijAnIhi] jAno.
TIkA– AtmakA chaitanya–anuvidhAyI [arthAt chaitanyakA anusaraN karanevAlA] pariNAm so upayog hai. vah bhI doe prakArakA hai–gnAnopayog aur darshanopayoga. vahAn, visheShako grahaN karanevAlA gnAn hai aur sAmAnyako grahaN karanevAlA darshan hai [arthAt visheSh jisamen pratibhAsit ho vah gnAn hai aur sAmAnya jisamen pratibhAsit ho vah darshan hai]. aur upayog sarvadA jIvase apRuthagbhUt hI hai, kyonki ek astitvase rachit hai.. 40..
manaparyay aur keval–[gnAnAni panychabhedAni] is prakAr gnAnake pAnch bhed hain; [kumatishrutavibhanggAni cha] aur kumati, kushrut aur vibhang–[trINi api] yah tIn [agnAn] bhI [gnAnai] [pAnch] gnAnake sAth [sanyuktAni] sanyukta kiye gaye hain. [is prakAr gnAnopayogake ATh bhed hain.] -------------------------------------------------------------------------- apRuthagbhUt = abhinna. [upayog sadaiv jIvase abhinna hI hai, kyonki ve ek astitvase niShpanna hai.