82
dvayorapyabhinnapradeshatvenaikakShetratvAt, dvayorapyekasamayanirvRuttatvenaikakAlatvAt, dvayorapyekasvabhAv– tvenaikabhAvatvAt. na chaivamuchyamAnepyekasminnAtmanyAbhinibodhikAdInyanekAni gnAnAni virudhyante, dravyasya vishvarUpatvAt. dravyan hi sahakramapravRuttAnantaguNaparyAyAdhAratayAnantarUpatvAdekamapi vishva– rUpamabhidhIyat iti.. 43..
davvANantiyamadhavA davvAbhAvan pakuvvanti.. 44..
dravyAnantyamathavA dravyAbhAvan prakRurvanti.. 44..
----------------------------------------------------------------------------- dononko ekadravyapanA hai, dononke abhinna pradesh honese dononko ekakShetrapanA hai, donon ek samayameen rache jAte honese dononko ekakAlapanA hai, dononkA ek svabhAv honese dononko ekabhAvapanA hai. kintu aisA kahA jAne par bhI, ek AtmAmen Abhinibodhik [–mati] Adi anek gnAn virodh nahIn pAte, kyonki dravya vishvarUp hai. dravya vAstavamen sahavartI aur kramavartI aise ananta guNon tathA paryAyonkA AdhAr honeke kAraN anantarUpavAlA honese, ek hone par bhI, 1vishvarUp kahA jAtA hai .. 43..
anvayArtha– [yadi] yadi [dravyan] dravya [guNata] guNonse [anyat cha bhavati] anya [–bhinna] ho [guNA cha] aur guN [dravyata anye] dravyase anya ho to [dravyAnantyam] dravyakI anantatA ho [athavA] athavA [dravyAbhAvan] dravyakA abhAv [prakurvanti] ho.
TIkA– dravyakA guNonse bhinnatva ho aur guNonkA dravyase bhinnatva ho to doSh AtA hai usakA yah kathan hai. -------------------------------------------------------------------------- 1. vishvarUp = anekarUpa. [ek dravya sahavartI ananta guNonkA aur kramavartI ananta paryAyonkA AdhAr honeke
anek gnAnAtmak honemen virodh nahIn hai.]
to thAy dravya–anantatA vA thAy nAsti dravyanI. 44.