kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–panchAstikAyavarNan
so tassa teN kattA havadi tti ya sAsaNe paDhidan.. 57..
karma vedayamAno jIvo bhAvan karoti yAdrashakam.
sa tasya ten kartA bhavatIti cha shAsane paThitam.. 57..
jIvasyaudayikAdibhAvAnAn kartRutvaprakAroktiriyam.
jIven hi dravyakarma vyavahAranayenAnubhUyate; tachchAnubhUyamAnan jIvabhAvAnAn nimittamAtramupavarNyate. tasminnimittamAtrabhUte jIven kartRubhUtenAtmana karmabhUto bhAva kriyate. amunA yo yen prakAreN jIven bhAva kriyate, sa jIvastasya bhAvasya ten prakAreN kartA bhavatIti.. 57..
-----------------------------------------------------------------------------
anvayArtha– [karma vedayamAna] karmako vedatA haA [jIva] jIv [yAdrash–kam bhAvan] jaise bhAvako [karoti] karatA hai, [tasya] us bhAvakA [ten] us prakArase [sa] vah [kartA bhavati] kartA hai–[iti cha] aisA [shAsane paThitam] shAsanamen kahA hai.
TIkA– yah, jIvake audayikAdi bhAvonke kartRutvaprakArakA kathan hai.
jIv dvArA dravyakarma vyavahAranayase anubhavamen AtA hai; aur vah anubhavamen AtA huA jIvabhAvonkA nimittamAtra kahalAtA hai. vah [dravyakarma] nimittamAtra honese, jIv dvArA kartArUpase apanA karmarUp [kAryarUp] bhAv kiyA jAtA hai. isaliye jo bhAv jis prakArase jIv dvArA kiyA jAtA hai, us bhAvakA us prakArase vah jIv kartA hai.. 57..
--------------------------------------------------------------------------
te bhAvano te jIv chhe kartA–kahyun jinashAsane. 57.