bhoktRu. kuta? chaitanyapUrvakAnubhUtisadbhAvAbhAvAt. tatashchet–natvAt keval ev jIva karmaphalabhUtAnAn kathanchidAtmana sukhadukhapariNAmAnAn kathanchidiShTA–niShTaviShayANAn bhoktA prasiddha iti.. 68..
hiDadi pAramapAran sansAran mohasanchhaNNo.. 69..
hinDate pAramapAran sansAran mohasanchhanna.. 69..
karmasanyuktatvamukhen prabhutvaguNavyAkhyAnametat. evamayamAtmA prakaTitaprabhutvashakti svakai karmabhirgRuhItakartRutvabhoktRutvAdhikAronAdimohA– vachchhannatvAdupajAtaviparItAbhinivesha pratyastamitasamyaggnAnajyoti sAntamanantan vA sansAran paribhramatIti.. 69.. ----------------------------------------------------------------------------- mAtra jIv hI karmaphalakA – kathanchit AtmAke sukhadukhapariNAmonkA aur kathanchit IShTAniShTa viShayonkA – bhoktA prasiddha hai.. 68..
anvayArtha– [evan] is prakAr [svakai karmabhi] apane karmonse [kartA bhoktA bhavan] kartA– bhoktA hotA huA [AtmA] AtmA [mohasanchhanna] mohAchchhAdit vartatA huA [pAram apAran sansAran] sAnta athavA ananta sansAramen [hinDate] paribhramaN karatA hai.
TIkA– yah, karmasanyuktapanekI mukhyatAse prabhutvaguNakA vyAkhyAn hai.
is prakAr pragaT prabhutvashaktike kAraN jisane apane karmon dvArA [–nishchayase bhAvakarmon aur vyavahArase dravyakarmon dvArA] kartRutva aur bhoktRutvakA adhikAr grahaN kiyA hai aise is AtmAko, anAdi mohAchchhAditapaneke kAraN viparIt abhiniveshakI utpatti honese samyaggnAnajyoti asta ho gaI hai, isaliye vah sAnta athavA ananta sansAramen paribhramaN karatA hai. [is prakAr jIvake karmasahitapanekI mukhyatApUrvak prabhutvaguNakA vyAkhyAn kiyA gayA..] 69.. -------------------------------------------------------------------------- abhinivesh =abhiprAy; Agraha.
kartA ane bhoktA thato e rIt nij karmo vaDe
jIv mohathI Achchhanna sAnta ananta sansAre bhame. 69.
114