Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration). Gatha: 82.

< Previous Page   Next Page >


Page 131 of 264
PDF/HTML Page 160 of 293

 

kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–panchAstikAyavarNan

[
131

panychAnAn varNaparyAyANAmanyatamenaikenaikadA varNo vartate. ubhayorgandhaparyAyayoranyatareNaikenaikadA gandho vartate. chaturNAn shItasnigdhashItarUkShoShNasnigdhoShNarUkSharUpANAn sparshaparyAyadvandvAnAmanyatamenaikenaikadA sparsho vartate. evamayamuktaguNavRutti paramANu shabdaskandhapariNatishaktisvabhAvAt shabdakAraNam. ekapradeshatven shabdaparyAyapariNativRuttyabhAvAdashabda. snigdharUkShatvapratyayabandhavashAdanekaparamANvek– tvapariNatirUpaskandhAntaritopi svabhAvamaparityajannupAttasankhyatvAdek ev dravyamiti.. 81..

uvabhojjamindiehin ya indiyakAyA maNo ya kammANi.
jan havadi muttamaNNan tan savvan puggalan jANe.. 82..
upabhogyamindriyaishchendriyakAyA manashcha karmANi.
yadbhavati mUrtamanyat tatsarvan pudgalan jAnIyAt.. 82..

----------------------------------------------------------------------------- do gandhaparyAyommense ek samay kisI ek [gandhaparyAy] sahit gandh vartatA hai; shIt–snigdha, shIt–rUkSha, uShNa–snigdha aur uShNa–rUkSha in chAr sparshaparyAyonke yugalamense ek samay kisI ek yugak sahit sparsha vartatA hai. is prakAr jisamen guNonkA vartan [–astitva] kahA gayA hai aisA yah paramANu shabdaskandharUpase pariNamit hone kI shaktirUp svabhAvavAlA honese shabdakA kAraN hai; ekapradeshI honeke kAraN shabdaparyAyarUp pariNati nahI vartatI honese ashabda hai; aur 1snigdha–rUkShatvake kAraN bandha honese anek paramANuonkI ekatvapariNatirUp skandhake bhItar rahA ho tathApi svabhAvako nahIn chhoDatA huA, sankhyAko prApta honese [arthAt paripUrNa ekake rUpamen pRuthak ginatImen Anese] 2akelA hI dravya hai.. 81..

gAthA 82

anvayArtha– [indriyai upabhogyam cha] indriyonn dvArA upabhogya viShay, [indriyakAyA] indriyAn, sharIr, [mana] man, [karmANi] karma [cha] aur [anyat yat] anya jo kuchh [mUrttan bhavati] mUrta ho [tat sarvan] vah sab [pudgalan jAnIyAt] pudgal jAno. --------------------------------------------------------------------------


indriy vaDe upabhogya, indriy, kAy, man ne karma je,
vaLI anya je kaI mUrta te saghaLuy pudgal jANaje. 82.

1. snigdha–rUkShatva=chikanAI aur rUkShatA.

2. yahAn aisA batalAyA hai ki skandhamen bhI pratyek paramANu svayam paripUrNa hai, svatantra hai, parakI sahAyatAse rahit ,
aur apanese hI apane guNaparyAyamen sthitahai.