kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–panchAstikAyavarNan
ath dharmAdharmadravyAstikAyavyAkhyAnam.
legAgADhan puTThan pihulamasankhAdiyapadesan.. 83..
lekAvagADha spRuShTa pRuthulosankhyAtapradesha.. 83..
dharmasvarUpAkhyAnametat.
dharmo hi sparsharasagandhavarNAnAmatyantAbhAvAdamUrtasvabhAva. tta ev chAshabda. skal– lokAkAshAbhivyApyAvasthitatvAllokAvagADha. ayutasiddhapradeshatvAt spaShTa. svabhAvAdev sarvato vistRutatvAtpRuthula. nishchayanayenaikapradeshopi vyavahAranayenAsankhyAtapradesh iti.. 83.. -----------------------------------------------------------------------------
ab dharmadravyAstikAy aur adharmadravyAstikAyakA vyAkhyAn hai.
anvayArtha– [dharmAstikAya] dharmAstikAy [asparsha] asparsha, [arasa] aras, [avarNagandha] agandha, avarNa aur [ashabda] ashabda hai; [lokAvagADha] lokavyApak hai [spRuShTa] akhaNDa, [pRuthula] vishAl aur [asankhyAtapradesha] asankhyAtapradeshI hai.
TIkA– yah, dharmake [dharmAstikAyake] svarUpakA kathan hai.
sparsha, ras, gandh aur varNakA atyanta abhAv honese dharma [dharmAstikAy] vAstavamen amUrtasvabhAvavAlA hai; aur isIliye ashabda hai; samasta lokAkAshamen vyApta hokar rahanese lokavyApak hai; 1ayutasiddha pradeshavAlA honese akhaNDa hai; svabhAvase hI sarvata vistRut honese vishAl hai; nishchayanayase ‘ekapradeshI’ hon par bhI vyavahAranayase asankhyAtapradeshI hai.. 83.. --------------------------------------------------------------------------
lokAvagAhI, akhanD chhe, vistRut, asankhyapradesha. 83.
1. yutasiddha=juDe hue; sanyogasiddha. [dharmAstikAyamen bhinna–bhinna pradeshonkA sanyog huA hai aisA nahIn hai, isaliye
usamen bIchamen vyavadhAn–antar–avakAsh nahIn hai ; isaliye dharmAstikAy akhaNDa hai.]
2. ekapradeshI=avibhAjya–ekakShetravAlA. [nishchayanayase dharmAstikAy avibhAjya–ekapadArtha honese avibhAjya–
ekakShetravAlA hai.]