kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–panchAstikAyavarNan
sInAvinAbhUtasahAyamAtratvAtkAraNabhUta. svAstitvamAtranirvRuttatvAt svayamakArya iti.. 84..
tha jIvapuggaloNan dhamman davvan viyANAhi.. 85..
tthA jIvapudgalAnAn dharmadravyan vijAnIhi.. 85..
----------------------------------------------------------------------------- tathApi svarUpase chyut nahIn hotA isaliye nitya hai; gatikriyApariNatako [gatikriyArUpase pariNamit honemen jIv–pudgalonko] 1udAsIn 2avinAbhAvI sahAyamAtra honese [gatikriyApariNatako] kAraNabhUt hai; apane astitvamAtrase niShpanna honeke kAraN svayam akArya hai [arthAt svayamsiddha honeke kAraN kisI anyase utpanna nahIn huA hai isaliye kisI anya kAraNake kAryarUp nahIn hai].. 84..
anvayArtha– [yathA] jis prakAr[loke] jagatamen [udakan] pAnI [matsyAnAn] machhaliyonko [gamanAnugrahakaran bhavati] gamanamen anugrah karatA hai, [tathA] usI prakAr [dharmadravyan] dharmadravya [jIvapudgalAnAn] jIv–pudgalonko gamanamen anugrah karatA hai [–nimittabhUt hotA hai] aisA [vijAnIhi] jAno. --------------------------------------------------------------------------
tyam dharma paN anugrah kare jIv–pudgalone gamanamAn. 85.
1. jis prakAr siddhabhagavAn, udAsIn hone par bhI, siddhaguNonke anurAgarUpase pariNamat bhavya jIvonko
siddhagatike sahakArI kAraNabhUt hai, usI prakAr dharma bhI, udAsIn hone par bhI, apane–apane bhAvonse hI
gatirUp pariNamit jIv–pudgalonko gatikA sahakArI kAraN hai.
2. yadi koI ek, kisI dUsareke binA na ho, to pahaleko dUsarekA avinAbhAvI kahA jAtA hai. yahAn dharmadravyako
‘gatikriyApariNatakA avinAbhAvI sahAyamAtra’ kahA hai. usakA artha hai ki – gatikriyApariNat jIv–pudgal
na ho to vahAn dharmadravya unhen sahAyamAtrarUp bhI nahIn hai; jIv–pudgal svayam gatikriyArUpase pariNamit hote hon
tabhI dharmadravya unhene udAsIn sahAyamAtrarUp [nimittamAtrarUp] hai, anyathA nahIn.