dharmasya gatihetutve draShTAntoyam.
ythodakan svayamagachchhadagamayachcha svayamev gachchhatAn matsyAnAmudAsInAvinAbhUtasahAy– kAraNamAtratven gamanamanugRuhNAti, tathA dharmopi svayamagachchhan agamayanshcha svayamev gachchhatAn jIvapudgalAnAmudAsInAvinAbhUtasahAyakAraNamAtratven gamanamunagRuhNAti iti..85..
ThidikiriyAjuttANan kAraNabhUdan tu puDhavIva.. 86..
sthitikriyAyuktAnAn kAraNabhUtan tu pRuthivIva.. 86..
-----------------------------------------------------------------------------
TIkA– yah, dharmake gatihetutvakA draShTAnta hai.
jis prakAr pAnI svayam gaman na karatA huA aur [parako] gaman na karAtA huA, svayamev gaman karatI huI machhaliyonko udAsIn avinAbhAvI sahAyarUp kAraNamAtrarUpase gamanamen anugrah karatA hai, usI prakAr dharma [dharmAstikAy] bhI svayam gaman na karatA huA air [parako] gaman na karAtA huA, svayamev gaman karate hue jIv–pudgalonko udAsIn avinAbhAvI sahAyarUp kAraNamAtrarUpase gamanamen anugrah karatA hai.. 85..
anvayArtha– [yathA] jis prakAr [dharmadravyan bhavati] dharmadravya hai [tathA] usI prakAr [adharmAkhyam dravyam] adharma nAmakA dravya bhI [jAnIhi] jAno; [tat tu] parantu vah [gatikriyAyuktako kAraNabhUt honeke badale] [sthitikriyAyuktAnAm] sthitikriyAyuktako [pRuthivI iv] pRithvIkI bhAnti [kAraNabhUtam] kAraNabhUt hai [arthAt sthitikriyApariNat jIv–pudgalonko nimittabhUt hai].
-------------------------------------------------------------------------- gamanamen anugrah karanA arthAt gamanamen udAsIn avinAbhAvI sahAyarUp [nimittarUp] kAraNamAtra honA.
paN dravya A chhe pRithvI mAphak hetu thitipariNamitane. 86.
136