Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration). Gatha: 89.

< Previous Page   Next Page >


Page 141 of 264
PDF/HTML Page 170 of 293

 

kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–panchAstikAyavarNan

[
141

vijjadi jesin gamaNan ThANan puN tesimev sambhavadi.
te sagapariNAmehin du gamaNan ThANan cha kuvvanti.. 89..
vidyate yeShAn gamanan sthAnan punasteShAmev sambhavati.
te svakapariNAmaistu gamanan sthAnan cha kurvanti.. 89..

dharmAdharmayoraudAsInye hetUpanyAsoyam.

dharma kil na jIvapudgalAnAn kadAchidgatihetutvamabhyasyati, na kadAchitsthitihetutvamadharma. tau hi pareShAn gatisthityoryadi mukhyahetU syAtAn tadA yeShAn gatisteShAn gatirev na sthiti, yeShAn sthitisteShAn sthitirev na gati. tat ekeShAmapi gatisthitidarshanAdanumIyate na tau tayormukhyahetU. kin tu vyavahAranayavyavasthApitau udAsInau. kathamevan gatisthitimatAn padArthonAn gatisthitI bhavat iti -----------------------------------------------------------------------------

gAthA 89

anvayArtha– [yeShAn gamanan vidyate] [dharma–adharma gati–sthitike mukhya hetu nahIn hain, kyonki] jinhen gati hotI hai [teShAm ev puna sthAnan sambhavati] unhInko phir sthiti hotI hai [aur jinhen sthiti hotI hai unhInko phir gati hotI hai]. [te tu] ve [gatisthitimAn padArtha] to [svakapariNAmai] apane pariNAmonse [gamanan sthAnan cha] gati aur sthiti [kurvanti] karate hain.

TIkA– yah, dharma aur adharmakI udAsInatAke sambandhamen hetu kahA gayA hai.

vAstavamen [nishchayase] dharma jIv–pudgalonko kabhI gatihetu nahIn hotA, adharma kabhI sthitihetu nahIn hotA; kyonki ve parako gatisthitike yadi mukhya hetu [nishchayahetu] hon, to jinhen gati ho unhen gati hI rahanA chAhiye, sthiti nahIn honA chAhiye, aur jinhen sthiti ho unhen sthiti hI rahanA chAhiye, gati nahIn honA chAhiye. kintu ekako hI [–usI ek padArthako] gati aur sthiti dekhaneme AtI hai; isaliye anumAn ho sakatA hai ki ve [dharma–adharma] gati–sthitike mukhya hetu nahIn hain, kintu vyavahAranayasthApit [vyavahAranay dvArA sthApit – kathit] udAsIn hetu hain. --------------------------------------------------------------------------

re! jemane gati hoy chhe, teo ja vaLI sthir thAy chhe;
te sarva nij pariNAmathI ja kare gatisthitibhAvane. 89.