Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration). Gatha: 101.

< Previous Page   Next Page >


Page 154 of 264
PDF/HTML Page 183 of 293

 

] panchAstikAyasangrah
[bhagavAnashrIkundakunda

154

kAlasambhUt ityabhidhIyate. tatredan tAtparyan–vyavahArakAlo jIvapudgalapariNAmen nishchIyate, nishchay– kAlastu tatpariNAmAnyathAnupapattyeti. tatra kShaNabhanggI vyavahArakAla sUkShmaparyAyasya tAvanmAtratvAt, nityo nishchayakAla khaguNaparyAyAdhAradravyatven sarvadaivAvinashvaratvAditi.. 100..

kAlo tti ya vavadeso sabbhAvaparuvago havadi Nichcho.
uppaNNappaddhansI avaro dIhantaraTThAI.. 101..
kAl iti cha vyapadesha sadbhAvaprarUpako bhavati nitya.
utpannapradhvansyaparo dIrdhAntarasthAyI.. 101..

----------------------------------------------------------------------------- nishchit hotA hai; aur nishchayakAl jIv–pudgalonke pariNAmakI anyathA anupapatti dvArA [arthAt jIv–pudgalonke pariNAm anya prakArase nahIn ban sakate isaliye] nishchit hotA hai.

vahAn, vyavahArakAl kShaNabhangI hai, kyonki sUkShma paryAy mAtra utanI hI [–kShaNamAtra jitanI hI, samayamAtra jitanI hI] hai; nishchayakAl nitya hai, kyonki vah apane guN–paryAyonke AdhArabhUt dravyarUpase sadaiv avinAshI hai.. 100..

gAthA 101

anvayArtha– [kAla iti cha vyapadesha] ‘kAl’ aisA vyapadesh [sadgAvaprarUpaka] sadbhAvakA prarUpak hai isaliye [nitya bhavati] kAl [nishchayakAl] nitya hai. [utpannadhvansI apara] utpannadhvansI aisA jo dUsarA kAl [arthAt utpanna hote hI naShTa honevAlA jo vyavahArakAl] vah [dIrdhAntarasthAyI] [kShaNik hone par bhI pravAhaapekShAse] dIrdha sthitikA bhI [kahA jAtA] hai. -------------------------------------------------------------------------- kShaNabhangI=prati kShaN naShTa honevAlA; pratisamay jisakA dhvans hotA hai aisA; kShaNabhangur; kShaNika.

chhe ‘kAL’ sangnA satprarUpak tethI kAL sunitya chhe;
utpannadhvansI anya je te dIrdhasthAyI paN Thare. 101.